ਨਬੀ ਕਰੀਮ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ) ਨੇ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਫਰਮਾਇਆ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਭਾਈ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਦੱਸੇ ਕਿ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।" (ਸਹੀਹ ਮੁਸਲਿਮ) ਵੱਡੇ ਗੁਨਾਹ ਇਹ ਹਨ:ਅੱਲਾਹ ਨਾਲ ਸ਼ਿਰਕ ਕਰਨਾ,ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਨਾਫ਼ਰਮਾਨੀ ਕਰਨਾ,ਕਿਸੇ ਜੀਵ ਨੂੰ ਨਾਹਕ ਕਤਲ ਕਰਨਾ,ਅਤੇ ਝੂਠੀ ਕਸਮ ਖਾਣਾ ਜੋ ਧੋਖੇ ਨਾਲ ਹੋਵੇ। ਵਿਧਵਾ ਅਤੇ ਮਿਸਕੀਨ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਉਹਨਾਂ ਵਾਂਗ ਹੈ ਜੋ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੀ ਰਾਹ ਵਿਚ ਜਿਹਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਾਂ ਉਹ ਜੋ ਰਾਤ ਨੂੰ ਨਮਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਖੜਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਨ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾ ਰਖਦਾ ਹੈ। ਸੱਤ ਵੱਡੀਆਂ ਹਲਾਕ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਚੋ ! ਮੈਂ ਸ਼ਿਰਕ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੇਨਿਆਜ਼ ਸ਼ਰੀਕ ਹਾਂ। ਜਿਸ ਨੇ ਕੋਈ ਐਸਾ ਅਮਲ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਸ਼ਰੀਕ ਕੀਤਾ, ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸ਼ਿਰਕ ਵਾਲੇ ਅਮਲ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਕਬਰਾਂ ਵਾਂਗ ਨਾ ਬਣਾ ਲਓ, ਅਤੇ ਮੇਰੀ ਕਬਰ ਨੂੰ ਤਿਉਹਾਰ (ਇੱਕ ਰਵਾਇਤੀ ਹਾਜਰੀ ਦੀ ਥਾਂ) ਨਾ ਬਣਾਓ, ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਦੁਰੂਦ ਪੜ੍ਹੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਸਲਾਮੀ (ਦੁਰੂਦ) ਮੈਨੂੰ ਜਿਹੇ ਵੀ ਹੋਵੋ, ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। —ਤਾਂ ਅੱਲ੍ਹਾ ਉਸ ਨੂੰ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਕਰੇਗਾ, ਭਾਵੇਂ ਉਸ ਦੇ ਅਮਲ ਜਿਹੇ ਵੀ ਹੋਣ। ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਅੱਲਾਹ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸ਼ਰੀਕ ਨਾ ਕਰੇ, ਉਹ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਵੇਗਾ, ਅਤੇ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਸ਼ਰੀਕ ਕਰੇ, ਉਹ ਆਗ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਵੇਗਾ। ਜੋ ਮੇਰੇ ਲਈ ਆਪਣੀ ਜੀਭ (ਮੂੰਹ ਦੇ ਦੋ ਜਬੜਿਆਂ ਦਰਮਿਆਨ ਦੀ ਚੀਜ਼) ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ਰਮਗਾਹ (ਟੰਗਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਦੀ ਚੀਜ਼) ਦੀ ਜ਼ਿਮ੍ਹੇਦਾਰੀ ਲੈ ਲਵੇ, ਮੈਂ ਉਸ ਲਈ ਜੰਨਤ ਦੀ ਜ਼ਿਮ੍ਹੇਦਾਰੀ ਲੈ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ। ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਜਿਕਰ: ਲਾ ਇਲਾਹਾ ਇਲੱਲਾਹ, ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਦुਆ: ਅਲਹਮਦੁ ਲਿੱਲਾਹ ਜੰਨਤ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰ ਇਕ ਤੋਂ ਉਸਦੇ ਜੁੱਤੇ ਦੇ ਤਲੇ ਤੋਂ ਵੀ ਵਧੇਰੇ ਕਰੀਬ ਹੈ, ਅਤੇ ਆਗ ਵੀ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰੀਬ ਹੈ। ਪੰਜ ਵਕਤ ਦੀਆਂ ਨਮਾਜਾਂ, ਇਕ ਜੁਮ੍ਹਾ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਜੁਮ੍ਹੇ ਤੱਕ, ਅਤੇ ਇਕ ਰਮਜ਼ਾਨ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਰਮਜ਼ਾਨ ਤੱਕ — ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਦਰਮੀਆਨ ਦੇ ਗੁਨਾਹਾਂ ਦਾ ਕਫ਼ਫ਼ਾਰਾ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੇ ਵੱਡੇ ਗੁਨਾਹਾਂ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਹਜ਼ਰਤ ਅਬੂ ਸਈਦ ਖੁਦਰੀ ਅਤੇ ਹਜ਼ਰਤ ਅਬੂ ਹੁਰੈਰਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁਮਾ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵੱਸੱਲਮ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ ਅੱਗ (ਦੋਜ਼ਖ) ਨੂੰ ਖ਼ੁਆਹਿਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਢੱਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਨਤ (ਸੁਖੀ ਬਾਗ) ਨੂੰ ਨਫ਼ਰਤਾਂ ਨਾਲ ਢੱਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। **"ਮੁਸਲਮਾਨ ਦਾ ਦੂਜੇ ਮੁਸਲਮਾਨ 'ਤੇ ਪੰਜ ਹੱਕ ਹਨ: ਸਲਾਮ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣਾ, ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ਾਮਦ ਕਰਨਾ, ਜਨਾਜ਼ੇ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਣਾ, ਦਾਵਤ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਛੀਂਕ ਮਾਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਦुआ ਕਰਨਾ।"** **"ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਆਦਮੀ 'ਤੇ ਰਹਮ ਕਰੇ ਜੋ ਨਰਮੀ ਵਰਤਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਵੇਚਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਖਰੀਦਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਦੋਂ (ਉਧਾਰ) ਵਾਪਸ ਮੰਗਦਾ ਹੈ।"** ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਰਜ਼ਾ ਦਿੰਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਨੌਕਰ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ: ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਮੁਸੀਬਤ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਹੋਏ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਮਿਲੋ, ਤਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦਿਓ, ਸ਼ਾਇਦ ਅੱਲਾਹ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਭੀ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦੇ। ਜੇ ਦੋ ਮੁਸਲਮਾਨ ਆਪਣੀਆਂ ਤਲਵਾਰਾਂ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਮਾਰਣ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਮਾਰਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਦੋਹਾਂ ਹੀ ਆਗ ਵਿੱਚ ਹੋਣगे ਹਲਾਲ ਸਪਸ਼ਟ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰਾਮ ਵੀ ਸਪਸ਼ਟ ਹੈ, ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਹਰ ਚੀਜ਼ 'ਤੇ ਇਹਸਾਨ (ਭਲਾਈ) ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕੀਤਾ ਹੈ ਬੇਸ਼ੱਕ ਅੱਲਾਹ ਨਾਂ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਸ਼ਕਲਾਂ ਵੱਲ ਵੇਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਂ ਹੀ ਤੁਹਾਡੇ ਮਾਲ ਵੱਲ, ਪਰ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲਾਂ ਅਤੇ ਅਮਲਾਂ ਵੱਲ ਵੇਖਦਾ ਹੈ। ਅਮਲਾਂ ਦਾ ਤੈਅ ਨੀਅਤਾਂ 'ਤੇ ਹੈ, ਅਤੇ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਉਹੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਨੇ ਇਰਾਦਾ ਕੀਤਾ ਗੁੱਸਾ ਨਾ ਕਰ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਅੱਲਾਹ 'ਤੇ ਸੱਚੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਤਵੱਕਲ ਕਰਦੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਹੀ ਰਜ਼ਕ ਦੇਦਾ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੰਛੀ ਨੂੰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਵੇਰੇ ਖਾਲੀ ਪੈਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਭਰਪੂਰ ਪੈਟ ਨਾਲ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। “ਇਕ ਬੰਦਾ ਗੁਨਾਹ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ: ‘ਹੇ ਮੇਰੇ ਰੱਬ! ਮੇਰਾ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦੇ।’ ਬੇਸ਼ੱਕ ਇਨਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ (ਅੱਖੀ ਅਦਲ ਨਾਲ) ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਹਜ਼ੂਰ ਨੂਰ ਦੇ ਮਿੰਬਰਾਂ 'ਤੇ ਹੋਣਗੇ, ਜੋ ਰਹਿਮਾਨ (ਅੱਲਾਹ) ਦੇ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਹੋਣਗੇ — ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥ 'ਸੱਜੇ' ਹਨ ਜਿਸ ਨੂੰ ਨਰਮੀ ਤੋਂ ਵੰਚਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਉਹ ਭਲਾਈ ਤੋਂ ਵੰਚਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਗ਼ੀਬਤ ਕੀ ਹੈ?» ਉਨ੍ਹਾਂ (ਸਹਾਬਾ) ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਅੱਲਾਹ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਰਸੂਲ ਬੇਸ਼ੱਕ ਅਧਿਕ ਜਾਣਕਾਰ ਹਨ।" ਫਿਰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਬੇਸ਼ਕ ਕੁਝ ਆਦਮੀ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਮਾਲ ਵਿੱਚ ਨਾ-ਹੱਕ ਦਖ਼ਲ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਕਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਅੱਗ (ਨਾਰ) ਹੋਏਗੀ। ਤੁਸੀਂ ਧਾਰਣਾਂ ਤੋਂ ਬਚੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਧਾਰਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਝੂਠੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਹਰ ਨੀਕ ਕੰਮ ਸਦ ਕਾ ਹੈ। ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਨੀਕ ਕੰਮ ਨੂੰ ਥੋੜਾ ਨਾ ਸਮਝੋ, ਚਾਹੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਹਾਸੇ ਵਾਲੇ ਚਿਹਰੇ ਨਾਲ ਮਿਲੋ। ਅਸਲ ਤਾਕਤਵਰ (ਸ਼ਦੀਦ) ਉਹ ਨਹੀਂ ਜੋ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਛਾੜ ਦੇਵੇ, ਬਲਕਿ ਅਸਲ ਤਾਕਤਵਰ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਗੁੱਸੇ ਵੇਲੇ ਆਪਣੇ ਆਪ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਰੱਖੇ। ਜੋ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਚੰਗੇ ਕੰਮ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ ਉਸ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਜੇਹਾ ਇਨਾਮ ਮਿਲੇਗਾ ਮੁਰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਗਾਲਾਂ ਨਾ ਦਿਓ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਅਮਲਾਂ ਦੀ ਅੰਜਾਮ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਆਪਣੇ ਭਾਈ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਰਾਤਾਂ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਤੋੜਨਾ ਜ਼ਾਇਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਦੋਹਾਂ ਇੱਕ-दੂਜੇ ਤੋਂ ਮੁਹ ਮੋੜ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਸਲਾਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਕੋਈ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀਆਂ ਤੋੜਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਦਾਖਲ ਹੋਵੇਗਾ।" (ਸਹੀਹ ਬੁਖਾਰੀ ਅਤੇ ਸਹੀਹ ਮੁਸਲਿਮ ਦੀ ਹਦੀਸ) ਚੁਗਲੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ (ਕੱਤਾਤ) ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦਾ ਰਿਜ਼ਕ ਵਧੇ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਤੂਰੀ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਜੋੜਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਬੰਦਾ ਆਪਣੇ ਰੱਬ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਉਸ ਵੇਲੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਜਦੇ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਦੁਆਆਂ ਨੂੰ ਵਧਾਓ। ਜੋ ਕੋਈ ਅੱਲਾਹ ਅਤੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦਿਨ 'ਤੇ ਇਮਾਨ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਕਰੇ ਜਾਂ ਚੁੱਪ ਰਹੇ; ਜੋ ਇਨਸਾਨਾਂ 'ਤੇ ਰਹਿਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਉਸ 'ਤੇ ਅੱਲਾਹ (ਅਜ਼ਜ਼ਾ ਵ ਜੱਲ) ਰਹਿਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਅੱਲਾਹ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਨਾਪਸੰਦ ਆਦਮੀ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਝਗੜਣ ਵਾਲਾ, ਹਟਧਰਮੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅੱਲਾਹ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਸੰਦੀਦਾ ਚਾਰ ਬੋਲ ਹਨ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਕਿਹੜੀ ਚੀਜ਼ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਕਰਵਾਉਂਦੀ ਹੈ? ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਡਰਣਾ (ਤਕਵਾ) ਅਤੇ ਚੰਗਾ ਅਖਲਾਕ ਹਿਯਾ ਇਮਾਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਦੁਆ ਹੀ ਇਬਾਦਤ ਹੈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਚਾਈ ਨੂੰ ਧਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਚਾਈ ਨੇਕੀਆਂ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਦੋ ਬੋਲ ਜੋ ਜੁਬਾਨ 'ਤੇ ਹਲਕੇ ਹਨ, ਤੌਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਹਨ, ਅਤੇ ਰਹਿਮਤ ਵਾਲੇ (ਅੱਲਾਹ) ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਹਨ **"ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਨੂੰ ਦੁਆ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਮੋਅਜ਼ਜ਼ (ਪਿਆਰੀ) ਨਹੀਂ ਹੈ।"** **"ਜੋ ਆਪਣੇ ਭਾਈ ਦੀ ਇਜ਼ਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰੇਗਾ, ਅੱਲਾਹ ਕਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਉਸਦੇ ਮੂੰਹ ਤੋਂ ਆਗ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰ ਦੇਗਾ।"** (ਰਿਵਾਇਤ: ਤਿਰਮਿਧੀ) ਜੋ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਸੌ ਵਾਰੀ ‘ਸੁਭਾਨ ਅੱਲਾਹਿ ਵ ਬਿਹਮਦਿਹਿ’ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਸਦੇ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਝੱਗ ਵਰਗੇ ਹੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਣ। ਜਿਹੜਾ ਵਿਅਕਤੀ ਦੱਸ ਵਾਰ ਇਹ ਕਹਿਂਦਾ ਹੈ :ਲਾ ਇਲਾਹਾ ਇੱਲੱਲਾਹੁ ਵਾਹਦਹੁ ਲਾ ਸ਼ਰੀਕ ਲਹੂ, ਲਹੂਲ ਮੁਲਕੁ ਵ ਲਹੂਲ ਹਮਦੁ ਵ ਹੂਵਾ ਅਲਾ ਕੁੱਲਿ ਸ਼ਈਇਨ ਕਦੀਰ। (ਅਰਥ: ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਮਾਬੂਦ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਇਕੱਲਾ ਹੈ, ਉਸਦਾ ਕੋਈ ਸਾਥੀ ਨਹੀਂ, ਹਕੂਮਤ ਉਸੀ ਦੀ ਹੈ, ਸਾਰੀ ਤਾਰੀਫ਼ ਉਸੀ ਲਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਤੇ ਕਾਬੂ ਰੱਖਦਾ ਹੈ) ਜਿਸ ਨਾਲ ਅੱਲਾਹ ਭਲਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਨਿਸ਼ਚਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪਰਹੇਜ਼ਗਾਰ ਹੋਵੇ, ਕਫ਼ਾਇਤ-ਪਸੰਦ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਲੁਕ ਕੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਹੋਵੇ। ਹਜ਼ਰਤ ਅਨਸ ਬਿਨ ਮਾਲਿਕ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ)ਤੋਂ ਰਿਵਾਯਤ ਹੈ ਕਿ ਨਬੀ ﷺ ਮਿਠਾਸ (ਮਹਕਦਾਰ ਚੀਜ਼ਾਂ) ਨੂੰ ਕਦੇ ਮਨਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਮੋਮੀਨ ਉਹ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਅਖਲਾਕ, ਨੈਤਿਕਤਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹੋਵੇ, ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰੀਆਂ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਹੋਵੇ। ਨਰਮੀ ਜਿਸ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਸੁੰਦਰ ਬਣਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਨਰਮੀ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਭਦੜੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬੇਸ਼ੱਕ ਅੱਲਾਹ ਆਪਣੇ ਬੰਦੇ ਤੋਂ ਰਾਜ਼ੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਕੋਈ ਲੁਕਮਾ ਖਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ 'ਤੇ ਅੱਲਾਹ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰ ਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਕੋਈ ਘੂਟ ਪੀਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ 'ਤੇ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਹਮਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਮੋਮੀਨ (ਸੱਚਾ ਇਮਾਨ ਵਾਲਾ) ਆਪਣੇ ਚੰਗੇ ਅਖਲਾਕ (ਅਚ੍ਹੇ ਸੁਭਾਅ) ਰਾਹੀਂ ਰੋਜ਼ਾ ਰਖਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਦੇ ਦਰਜੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਉਹ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਖਲਾਕ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੇ ਹਨ। ਅੱਲਾਹ ਜ਼ਾਲਮ ਨੂੰ ਮੌਕਾ ਦਿੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ (ਉਸਨੂੰ ਢੀਲਾ ਛੱਡਦਾ ਹੈ), ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪਕੜਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਉਸਨੂੰ ਛੱਡਦਾ ਨਹੀਂ। ਮੇਰੇ ਬਾਦ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਫਿਟਨਾ (ਆਜ਼ਮਾਇਸ਼) ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਗਈ ਜੋ ਮਰਦਾਂ ਲਈ ਔਰਤਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੋਵੇ। ਸੌਖਾ ਬਣਾ ਦੇਵੋ, ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰੋ, ਖੁਸ਼ਖਬਰੀ ਦਿਓ, ਡਰਾਉਣਾ ਨਾ ਕਰੋ। ਜੋ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਥਾਂ ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ:"ਅਰਦਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਪੂਰੇ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਕਲਮਾਂ ਦੀ ਪਨਾਹ ਵਿਚ ਉਸ ਸਾਰੇ ਮਾੜੇ ਤੋਂ ਜੋ ਉਸ ਨੇ ਬਣਾਇਆ ਹੈ," ਉਸਨੂੰ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚੇਗਾ ਜਦ ਤੱਕ ਉਹ ਉਸ ਥਾਂ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਜਾ ਲੈਂਦਾ। ਤੁਹਾਡਾ ਕੋਈ ਵੀ (ਸੱਚਾ) ਮੁਮਿਨ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ, ਜਦ ਤੱਕ ਮੈਂ (ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ) ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿਓ, ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਪਿਆਰਾ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵਾਂ। ਜੇ ਮੈਂ ਇਹ ਕਹਾਂ: ਸੁਭਾਨ ਅੱਲ੍ਹਾ, ਅਲਹੰਮਦੁ ਲਿੱਲ੍ਹਾ, ਲਾ ਇਲਾਹਾ ਇੱਲਾ ਅੱਲ੍ਹਾ, ਵੱਲਾਹੁ ਅਕਬਰ, ਤਾਂ ਇਹ ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧ ਕਰਕੇ ਪਿਆਰਾ ਹੈ ਜਿਸ 'ਤੇ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਕੋਈ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੂਰਹ ਬਕਰਾ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦੋ ਆਯਾਤਾਂ ਪੜ੍ਹ ਲਵੇ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਲਈ ਕਾਫੀ ਹਨ। ਜੋ ਕੋਈ ਖੁਦਾ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਇੱਕ ਅੱਖਰ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਇਕ ਨੇਕੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਕ ਨੇਕੀ ਦੇ ਬਦਲੇ ਦੱਸ ਗੁਣਾ ਨੇਕੀਆਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਰਹਮ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ 'ਤੇ ਰਹਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਰੱਬ ਰਹਮ ਕਰੇਗਾ। ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਰਹਿਮਤ ਦਿਖਾਓ, ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿਮਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਰਹਮ ਕਰੇਗਾ। ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਅਸੀਂ ਹਜ਼ਰਤ ਉਮਰ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫ਼ਰਮਾਇਆ ਅਤੇ ਹਰ ਵਾਰੀ ਮੂਆਜ਼ ਨੇ ਉਹੀ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ।ਆਖਰਕਾਰ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ 'ਏ ਨੌਜਵਾਨ! ਬਿਸਮਿੱਲਾਹ ਕਹਿ ਕੇ ਖਾ, ਆਪਣੇ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਖਾ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਖਾ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਖਾਣਾ ਖਾਏ, ਤਾਂ ਉਹ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਖਾਏ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਪੀਏ, ਤਾਂ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਪੀਏ, ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ੈਤਾਨ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਖਾਂਦਾ ਅਤੇ ਪੀਂਦਾ ਹੈ। ਪਾਕੀ ਇਮਾਨ ਦਾ ਅੱਧਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, "ਅਲਹਮਦੁ ਲਿਲ੍ਹਾਹ" ਤਰਾਜੂ ਨੂੰ ਭਰ ਦੇਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ "ਸੁਭਾਨ ਅੱਲ੍ਹਾਹ" ਅਤੇ "ਅਲਹਮਦੁ ਲਿਲ੍ਹਾਹ" ਅਸਮਾਨਾਂ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਦਰਮਿਆਨ ਜੋ ਕੁਝ ਹੈ, ਉਹ ਸਭ ਭਰ ਦੇਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਅੱਲਾਹ ਦਾ ਹੱਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਇਬਾਦਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸ਼ਰੀਕ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਅਤੇ ਬੰਦਿਆਂ ਦਾ ਅੱਲਾਹ ਉੱਤੇ ਹੱਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਉਸ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸ਼ਰੀਕ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਅੱਲਾਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਜ਼ਾਬ ਨਹੀਂ ਦੇਵੇਗਾ। ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨਬੀ ﷺ ਦੇ ਕੋਲ ਆਇਆ ਅਤੇ ਆਖਿਆ: **"ਯਾ ਰਸੂਲੱਲਾਹ! ਮੂਜਬਤਾਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਹਨ?"** ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: «@ **"ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਅੱਲਾਹ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸ਼ਰੀਕ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਅਤੇ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖਿਲ ਹੋਵੇਗਾ, ਅਤੇ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਅੱਲਾਹ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸ਼ਰੀਕ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਨਰਕ ਵਿੱਚ ਦਾਖਿਲ ਹੋਵੇਗਾ।"** ਮੈਨੂੰ ਇਸਲਾਮ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਐਸਾ ਕਹਿਣਾ ਦੱਸੋ ਜੋ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਤੋਂ ਨਾ ਪੁੱਛਾਂ।"ਉਹ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਕਹੋ: ਮੈਂ ਅੱਲਾਹ 'ਤੇ ਇਮਾਨ ਲਾਇਆ, ਫਿਰ ਸਿੱਧਾ ਰਸਤਾ ਚਲ। ਬੇਸ਼ੱਕ ਅੱਲਾਹ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਮੇਰੀ ਉੱਮਮਤ ਵਿਚੋਂ ਕਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜਾ ਕਰੇਗਾ, ਜਦੋਂ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਜੰਨਤ ਅਤੇ ਦੋਜ਼ਖ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜ਼ਬਰਾਈਲ ਅਲੈਹਿਸ ਸਲਾਮ ਤੁਸੀਂ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਡਰੋ, ਅਤੇ (ਆਪਣੇ ਹਾਕਿਮ ਦੀ) ਸੁਣੋ ਅਤੇ ਅਦਾਅਤ ਕਰੋ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਹਬਸ਼ੀ ਗੁਲਾਮ ਹੀ ਹੋ।ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਬਾਅਦ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਇਕ਼ਤਿਲਾਫ਼ ਵੇਖੋਗੇ,ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਸੁੰਨਤ ਅਤੇ ਹਿਦਾਇਤਯਾਫ਼ਤਾ ਖ਼ੁਲਫ਼ਾ-ਏ-ਰਾਸ਼ਿਦੀਨ ਦੀ ਸੁੰਨਤ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਫੜੇ ਰਹਿਣਾ ਜਦੋਂ ਮੁਅੱਜ਼ਜ਼ਿਨ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ: ਅੱਲਾਹੁ ਅਕਬਰੁ ਅੱਲਾਹੁ ਅਕਬਰੁ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕਹੋ: ਅੱਲਾਹੁ ਅਕਬਰੁ ਅੱਲਾਹੁ ਅਕਬਰੁ। ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਮੈਂ ਨਮਾਜ਼ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਬੰਦੇ ਵਿੱਚ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਕਿਹਾ: "ਹੇ ਅੱਬਾਸ, ਹੇ ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਮਾਮਾ, ਦੁਨੀਆ ਅਤੇ ਆਖ਼ਰਤ ਵਿੱਚ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਅਫੀਅਤ ਮੰਗ। ਰੇਸ਼ਮ ਅਤੇ ਜ਼ਰਦੀ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾ ਪਹਿਨੋ,ਸੋਨੇ ਅਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਬਰਤਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾ ਪੀਓ,ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਪਲੇਟਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾ ਖਾਓ,ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਭ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਹਨ,ਅਤੇ ਆਖ਼ਰਤ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਲਈ ਹਨ। ਜਿਸ ਨੇ ਦੁਨਿਆ ਵਿੱਚ ਰੇਸ਼ਮ ਪਹਿਨਿਆ, ਉਹ ਆਖਿਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਹਿਨੇਗਾ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਈ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾ ਕੇ ਕਸਮ ਨਹੀਂ ਚੁਕਾਈ,ਪਰ ਜਬਰਾਈਲ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਏ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਅਜ਼ਾਬ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਿਸੇ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਕਰਕੇ ਨਹੀਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਤੌਂ ਪੇਸ਼ਾਬ ਤੋਂ ਬਚਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਚੁਗਲਖੋਰੀ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਛੱਡ ਦੇਵੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਪਹਿਨਿਆਂ ਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਵੁਜ਼ੂ ਕਰੇ, ਤਾਂ ਨੱਕ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਭਰਕੇ ਸੁੱਟ ਦੇਵੇ, ਅਤੇ ਜੋ ਕੋਈ ਨੱਕ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਸਟਮਾਰ (ਖੁਰਚੀ) ਵਰਤੇ, ਉਹ ਇਕ ਵਾਰੀ ਜਾਂ ਤੀਨ ਵਾਰੀ ਕਰੇ। ਜਦੋਂ ਆਦਮੀ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣ ਵੇਲੇ ਅਤੇ ਖਾਣੇ ਵੇਲੇ ਅੱਲਾਹ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸ਼ੈਤਾਨ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ: ‘ਤੁਹਾਡਾ ਨਾ ਰਹਿਣਾ ਬਣਿਆ, ਨਾਂ ਹੀ ਰਾਤ ਦਾ ਖਾਣਾ।’ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਦਾਖ਼ਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣ ਵੇਲੇ ਅੱਲਾਹ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਤਾਂ ਸ਼ੈਤਾਨ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਦੁਨਿਆ ਮਿੱਠੀ ਤੇ ਹਰੀ-ਭਰੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਚਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅੱਲਾਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਵੇਖੇ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਕਰਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਦੁਨਿਆ ਤੋਂ ਬਚੋ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਤੋਂ ਬਚੋ, ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਆਪਣੇ ਪੇਸ਼ਾਬ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਆਪਣਾ ਲਿੰਗ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਨਾ ਫੜੇ, ਨਾ ਖਾਲੀ ਮੂਤ੍ਰਾਸ਼ਯਾ (ਪੇਸ਼ਾਬ ਵਾਲੀ ਥਾਂ) ਨੂੰ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਮਸਹ ਕਰੇ, ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਬਰਤਨ ਵਿੱਚ ਸਾਸ ਲਏ। ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੇ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵ ਸੱਲਮ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ: (ਕਿਯਾਮਤ) ਕਦੋਂ ਆਵੇਗੀ?" ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵ ਸੱਲਮ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਨਿਕੀ ਕਾਰ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਮਾੜੇ ਸਾਥੀ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਮਿਸਕ ਵੇਚਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਲੋਹਾਰ ਦੀ ਤੋਂਬੀ ਫੂਕਣ ਵਾਲੇ ਵਰਗੀ ਹੈ। ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵ ਸੱਲਮ ਬਹੁਤ ਵਾਰੀ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ ਜੋ ਇਨਸਾਨ ਦਿਲੋਂ ਸਚਾਈ ਨਾਲ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਸ਼ਹਾਦਤ (ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਣ ਦੀ ਮੌਤ) ਦੀ ਦੁਆ ਮੰਗੇ, ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਦਰਜਿਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾ ਦੇਂਦਾ ਹੈ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਵਿਛੌਣੇ ਉੱਤੇ ਹੀ ਮਰੇ। ਮੁਸਲਿਮ ਮਰਦ ਤੇ ਔਰਤ ਉੱਤੇ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ, ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਦੌਲਤ ਵੱਲੋਂ ਸਦਾ ਆਉਂਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਦ ਤੱਕ ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਤਕ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ ਤੇ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਗਲਤੀ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਰੱਬ ਬੰਦੇ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕ ਆਖ਼ਰੀ ਰਾਤ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਦਿਨਾਰ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਆਦਮੀ ਆਪਣੇ ਘਰਦਾਰਾਂ ਤੇ ਖਰਚ ਕਰਦਾ ਹੈ,ਅਤੇ ਦਿਨਾਰ ਜੋ ਆਦਮੀ ਆਪਣੀ ਸਵਾਰੀ ਤੇ ਖਰਚ ਕਰਦਾ ਹੈ ਰੱਬ ਦੀ ਰਾਹ ਵਿੱਚ,ਅਤੇ ਦਿਨਾਰ ਜੋ ਆਦਮੀ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਤੇ ਰੱਬ ਦੀ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਖਰਚ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਸੁਪਨਾ ਵੇਖੇ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆਵੇ, ਤਾਂ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੀ ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਵੱਲੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਫਿਰ ਉਸ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਲਾਹ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰ ਅਦਾ ਕਰੇ ਅਤੇ ਉਸ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਦੱਸੇ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਉਹ ਕੋਈ ਐਸਾ ਸੁਪਨਾ ਵੇਖੇ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਨਾਪਸੰਦ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੀ ਉਹ ਸ਼ੈਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਉਸ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਸ਼ਰ ਤੋਂ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਪਨਾਹ ਮੰਗੇ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਾ ਦੱਸੇ, ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੀ ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਦੇਵੇਗਾ। ਮੁਮਿਨ ਦੀ ਗੱਲ ਬੜੀ ਹੈਰਾਨੀ ਵਾਲੀ ਹੈ, ਉਸ ਦੀ ਹਰ ਹਾਲਤ ਹੀ ਵਧੀਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਗੱਲ ਸਿਰਫ਼ ਮੁਮਿਨ ਲਈ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਰਸੂਲੁੱਲ੍ਹਾਹ ﷺ ਛੀਂਕਦੇ, ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ 'ਤੇ ਹੱਥ ਜਾਂ ਕਪੜਾ ਰੱਖਦੇ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਹੌਲੀ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਜਾਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦਬਾ ਲੈਂਦੇ। ਇਕ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਕ਼ਯਾਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਲਿਆ ਕੇ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਸ ਦੇ ਪੇਟ ਦੀ ਜੇਬਾਂ ਢਿੱਲੀਆਂ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ, ਅਤੇ ਉਹ ਜਿਵੇਂ ਗਧਾ ਪਿਸ਼ਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ, “ਜੋ ਕੋਈ ਦੋ ਨੌਕਰਾਣੀਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰੇ ਤਾਂ ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਉਹ ਅਤੇ ਮੈਂ ਇੱਕਠੇ ਆਵਾਂਗੇ,” ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਅੰਗੁਠੇ ਅਤੇ ਉਂਗਲੀਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜ ਕੇ ਦਿਖਾਇਆ। ਤੁਸੀਂ ਜੰਨਤ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ ਜਦ ਤੱਕ ਇਮਾਨ ਨਾ ਲਿਆਓ, ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਇਮਾਨ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਸਕਦੇ ਜਦ ਤੱਕ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਮੋਹੱਬਤ ਨਾ ਕਰੋ। ਕੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਦੱਸਾਂ ਜੋ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਅਮਲ ਕਰੋ ਤਾਂ ਆਪਸ ਵਿਚ ਮੋਹੱਬਤ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਏ? ਆਪਣੇ ਦਰਮਿਆਨ ਸਲਾਮ ਨੂੰ ਆਮ ਕਰੋ (ਫੈਲਾਓ)। ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਸੰਦ ਦੀ ਅਮਲ ਕਿਹੜੀ ਹੈ؟"ਉਨ੍ਹਾਂ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ:"ਨਮਾਜ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਵਕਤ 'ਤੇ ਅਦਾ ਕਰਨਾ।" ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ: "ਫਿਰ ਕਿਹੜਾ?"ਉਨ੍ਹਾਂ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ:"ਮਾਂ-ਬਾਪ ਨਾਲ ਨੇਕੀ ਕਰਨੀ।" ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ: "ਫਿਰ ਕਿਹੜਾ?"ਉਨ੍ਹਾਂ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ:"ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਜਿਹਾਦ ਕਰਨਾ। ਫਿਰ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਇਹ ਇੱਕ ਪੱਥਰ ਹੈ ਜੋ ਸੱਤਰ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਹੁਣ ਇਹ ਅੱਗ ਦੇ ਤਹਿਤਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵੱਲ ਡਿਗ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੇ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖਬੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਖਾਣਾ ਖਾਧਾ।ਤਾਂ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਫਰਮਾਇਆ: "ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਖਾ।"ਉਹ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ: "ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਤਿਆਰਤਾ (ਬੇਨਤੀ / ਧਰਮਕ ਰਹੱਸਵਾਦ) ਸ਼ਿਰਕ ਹੈ, ਤਿਆਰਤਾ ਸ਼ਿਰਕ ਹੈ, ਤਿਆਰਤਾ ਸ਼ਿਰਕ ਹੈ» (ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਦੋਹਰਾਇਆ),ਪਰ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਇਸ ਤੋਂ ਖ਼ਾਲੀ ਨਹੀਂ ਹੈ,ਪਰ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਆਪਣੀ ਭਰੋਸੇ ਅਤੇ ਤਵੱਕਲ ਨਾਲ ਇਸ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਬਿਮਾਰੀ (ਰੋਗ) ਨਹੀਂ ਫੈਲਦੀ, ਨਾ ਕੋਈ ਅਣਚਾਹੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਨਾ ਕੋਈ ਜਿਨ-ਟੋਨਾ ਜਾਂ ਨੁਕਸਾਨ, ਅਤੇ ਨਾ ਕੋਈ ਅਜੀਬ-ਗੁਲਾਬੀ ਸੁਰ (ਸੁਪਰਣੀ ਤਰੰਗ), ਅਤੇ ਕਟਾਚੀ ਤੋਂ ਭੱਜੋ ਜਿਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਭੱਜਦੇ ਹੋ। ਸਚਮੁੱਚ, ਜੇ ਅੱਲਾਹ ਤੇਰੇ ਰਾਹੀਂ ਇੱਕ ਵੀ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਹਿਦਾਇਤ ਦੇਵੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਤੇਰੇ ਲਈ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਉੱਟਾਂ ਦੇ ਹੋਣ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। “ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਰੱਬ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਡਰੋ,ਆਪਣੀਆਂ ਪੰਜ ਵਕਤ ਦੀਆਂ ਨਮਾਜਾਂ ਅਦਾ ਕਰੋ,ਰਮਜ਼ਾਨ ਦਾ ਰੋਜ਼ਾ ਰਖੋ,ਆਪਣੇ ਮਾਲ ਦੀ ਜਕਾਤ ਦਿਓ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹਾਕਮ ਦੀ ਆਤਾਤ ਕਰੋ —ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਰੱਬ ਦੀ ਜੰਨਤ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਿਲ ਹੋ ਜਾਓਗੇ।” ਜੇ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਮਿਲੇ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰੇ। ਜੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦਰੱਖਤ, ਕੰਧ ਜਾਂ ਪੱਥਰ ਆਏ ਅਤੇ ਫਿਰ ਮਿਲੇ, ਤਾਂ ਫਿਰ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਨਾ ਦੱਸਾਂ ਜਿਸ ਨਾਲ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਗੁਨਾਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਟਾ ਦੇਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਰਜੇ ਬੁਲੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ? ਕੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੇ ਅਮਲਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਾਂ, ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਰਬ ਕੋਲ ਸਭ ਤੋਂ ਪਾਕ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਦਰਜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਹਨ,ਜੋ ਸੋਨੇ ਅਤੇ ਚਾਂਦੀ ਖਰਚ ਕਰਨ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਬਿਹਤਰ ਹਨ, ਅਤੇ ਜੋ ਵੱਧ ਬਿਹਤਰ ਹਨ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਲੇ ਮਾਰੋ ਅਤੇ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਗਲੇ ਮਾਰਣ।» ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਹਾਂ।”ਫਿਰ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ ਮੈਂ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਗੱਲ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਜੇ ਇਹ ਬੰਦਾ ਉਹ ਕਹਿ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਜੋ ਗੁੱਸਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਹ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਜੇ ਉਹ ਕਹੇ: ਅਉਜ਼ੁ ਬਿੱਲਾਹਿ ਮਿਨਸ਼ ਸ਼ੈਤਾਨਿ “ਚੰਗਾ ਸੁਪਨਾ ਅੱਲਾਹ ਵੱਲੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਡਰਾਉਣਾ ਸੁਪਨਾ ਸ਼ੈਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤਾਂ ਜੋ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਐਸਾ ਸੁਪਨਾ ਵੇਖੇ ਜਿਸ ਤੋਂ ਉਹ ਡਰ ਜਾਏ, ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਥੁੱਕੇ ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਪਨਾਹ ਮੰਗੇ ਉਸ ਦੇ ਸ਼ਰ ਤੋਂ, ਤਾਂ ਉਹ ਸੁਪਨਾ ਉਸ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਦੇਵੇਗਾ।” ਮੈਂ ਅਰਜ਼ ਕੀਤਾ: "ਯਾ ਰਸੂਲੱਲਾਹ! ਨਜਾਤ ਕਿਵੇਂ ਮਿਲੇਗੀ?" ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ ‘ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਬੰਦੇ ਦੇ ਗੁਮਾਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਮੈਂ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। “ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਐਸਾ ਕੰਮ ਦੱਸੋ, ਜਿਸਨੂੰ ਕਰਨ ਨਾਲ ਮੈਂ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਜਾਵਾਂ।”ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: “ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਇਬਾਦਤ ਕਰ ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸ਼ਰਿਕ ਨਾ ਕਰੇ,ਪੰਜ ਵਕਤ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਕਾਇਮ ਕਰ,ਫਰਜ਼ ਦੀ ਜਕਾਤ ਅਦਾ ਕਰ, ਅਤੇ ਰਮਜ਼ਾਨ ਦਾ ਰੋਜ਼ਾ ਰੱਖ। ਜ਼ਲੀਲ ਹੋਇਆ, ਫਿਰ ਜ਼ਲੀਲ ਹੋਇਆ, ਫਿਰ ਜ਼ਲੀਲ ਹੋਇਆ»। ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ: ਕੌਣ, ਏ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਸੂਲ؟ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: «ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੇ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੁੱਢੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ, ਉਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਨਾ ਹੋ ਸਕਿਆ»। ਅੱਗੇ ਨਿਕਲ ਗਏ ਹਨ ਮੁਫ਼ਰਿਦੂਨ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਸੋਵੇ ਤਾਂ ਸ਼ੈਤਾਨ ਉਸ ਦੇ ਸਿਰ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤਿੰਨ ਗੰਢ ਬੰਨ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਗੰਢ ਦੇ ਮਾਰਨ ਨਾਲ ਉਹ ਰਾਤ ਲੰਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਨੁੱਤ ਜਗਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਮੇਰੀ ਉੱਮਤ ਦੇ ਸਭ ਲੋਕ ਮਾਫ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਵਣਗੇ ਮਗਰੋਂ ਉਹ ਜੋ ਪਾਪਾਂ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਜੋ ਕੋਈ بندਾ ਇਸ ਦੁਨਿਆ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੀ ਓਟ ਲੈਂਦਾ ਹੈ (ਉਸ ਦੀ ਲੁਕਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ), ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਉਸ ਦੀ ਓਟ ਲਏਗਾ। **"ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਇਸ ਦੁਨਿਆ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਦੋਂ ਤਕਿ ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਬਾਰੇ ਚੰਗਾ ਖਿਆਲ ਨਾ ਰੱਖੇ।"** \ ‘ਜੇ ਤੂੰ ਐਸਾ ਹੀ ਕਰਦਾ ਰਹੀਂਦਾ ਜਿਵੇਂ ਤੂੰ ਦੱਸਿਆ, ਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਤੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਦਦ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਦਿਲ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਪੀਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ; ਤੇ ਤੈਨੂੰ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਸਹਾਇਕ ਮਿਲਦੀ ਰਹੇਗੀ ਜਦ ਤੱਕ ਤੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।’ ਕੋਈ ਭੀ ਕੌਮ (ਜਮਾਤ/ਟੋਲੀ) ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਮਜਲਸ ਤੋਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਠਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਓਥੇ ਅੱਲਾਹ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਐਸੇ ਉਠਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਗਧੇ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਦੇ ਕੋਲੋਂ ਉੱਠੇ ਹੋਣ, ਅਤੇ ਉਹ ਮਜਲਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਅਖ਼ਿਰਤ ਵਿੱਚ ਅਫ਼ਸੋਸ ਦਾ ਸਬਬ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਜਿੰਦੜੀ ਅਤੇ ਮਰੇ ਹੋਏ ਦਾ ਫਰਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੋ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਡਰਦਾ ਹਾਂ, ਉਹ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਰੌਣਕ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਖੁਲਣਾ ਹੈ।» ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ ਅੱਗ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਹਲਕੇ ਅਜ਼ਾਬ ਵਾਲਾ ਉਹ ਬੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਪੈਰਾਂ ‘ਤੇ ਅੱਗ ਦੇ ਦੋ ਜੁੱਤੇ ਅਤੇ ਚਪਲੇ ਹੋਣਗੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਰਮ ਹੋਣ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਦਿਮਾਗ਼ ਜਿਵੇਂ ਉਬਾਲਦੇ ਬਰਤਨ ਵਾਂਗ ਫੁਟਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਸੋਚਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦਾ ਅਜ਼ਾਬ ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਉਸਦਾ ਅਜ਼ਾਬ ਸਭ ਤੋਂ ਹਲਕਾ ਹੈ। ਰੋਹੀ ਸਵਾਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਤੁਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰੇ, ਤੁਰਨ ਵਾਲਾ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰੇ, ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਲੋਕ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰਨ»। ਮੈਂ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੂੰ ਨੇਕੀ ਅਤੇ ਗੁਨਾਹ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ:@«**“ਨੇਕੀ ਚੰਗਾ ਅਖਲਾਕ ਹੈ, ਅਤੇ ਗੁਨਾਹ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਤੇਰੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਖਟਕੇ, ਅਤੇ ਤੂੰ ਇਹ ਨਾਪਸੰਦ ਕਰੇ ਕਿ ਲੋਕ ਉਸ ਨੂੰ ਜਾਣਣ।”** ਹੇ ਲੋਕੋ! ਅੱਲਾਹ ਪਵਿੱਤਰ ਹੈ, ਸਿਰਫ ਪਵਿੱਤਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹੀ ਕਬੂਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਮੋਮਿਨਾਂ ਨੂੰ ਉਹੀ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸਨੇ ਰਸੂਲਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।» ਫਿਰ ਕਿਹਾ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅੱਲਾਹ ਰਾਤ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਹੱਥ ਫੈਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਦਿਨ ਦਾ ਗੁਨਹਗਾਰ ਤੌਬਾ ਕਰ ਲਏ, ਅਤੇ ਦਿਨ ਦੇ ਵੇਲੇ ਆਪਣਾ ਹੱਥ ਫੈਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਰਾਤ ਦਾ ਗੁਨਹਗਾਰ ਤੌਬਾ ਕਰ ਲਏ, ਇਹ ਤਕ ਜਦ ਤੱਕ ਸੂਰਜ ਪੱਛਮ ਵੱਲੋਂ ਨਹੀਂ ਚੜ੍ਹਦਾ। ਇਹਨਾਂ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜੋ ਲੋਕ ਪਹਿਲੀ ਨਬੂਵਤ ਤੋਂ ਸਮਝ ਪਾ ਸਕੇ ਹਨ: ਜੇ ਤੂੰ ਸ਼ਰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਤਾਂ ਜੋ ਮਨ ਚਾਹੇ ਕਰ। ਦੁਨਿਆ ਵਿੱਚ ਇੰਝ ਰਹੋ ਜਿਵੇਂ ਤੂੰ ਕੋਈ ਪਰਦੇਸੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਰਸਤੇ ਤੋਂ ਲੰਘਣ ਵਾਲਾ ਮੁਸਾਫਿਰ। ਤੇਰੀ ਜ਼ਬਾਨ ਹਰ ਵੇਲੇ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਯਾਦ ਨਾਲ ਤਰ ਰਹੇ। ਤੁਹਾਡਾ ਈਮਾਨ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਜਦ ਤੱਕ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਭਾਈ ਲਈ ਉਹੀ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਜੋ ਆਪਣੇ ਲਈ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹੋ। ਮੁਸਲਮਾਨ ਨੂੰ ਗਾਲਾਂ ਕੱਢਣਾ ਫਾਸਿਕੀ (ਬਦਚਲਣੀ) ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਕਰਨਾ ਕੁਫ਼ਰ ਹੈ। **ਤੁਸੀਂ ਯਹੂਦੀਆਂ ਜਾਂ ਇਸਾਈਆਂ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਨਾ ਕਰੋ, ਅਤੇ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਮਿਲੋ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਰਸਤੇ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਤੰਗ ਹਿੱਸੇ ਵੱਲ ਮਜਬੂਰ ਕਰੋ।** ਮੁਮਿਨ ਦੇ ਤਰਾਜੂ ਵਿਚ ਕਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਸਭ ਤੋਂ ਭਾਰੀ ਚੀਜ਼ ਚੰਗਾ ਅਖਲਾਕ ਹੋਏਗਾ, ਅਤੇ ਬੇਸ਼ਕ ਅੱਲਾਹ ਬਦਜ਼ਬਾਨ ਤੇ ਬੇਸ਼ਰਮ (ਬਾਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ) ਨਾਲ ਨਫਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਰਥ: ਹੇ ਅੱਲਾਹ! ਮੁਹੰਮਦ ﷺ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਘਰ ਵਾਲੋਂ 'ਤੇ ਦੁਰੂਦ ਭੇਜ, ਜਿਵੇਂ ਤੂੰ ਇਬਰਾਹੀਮ (ਅਲੈਹਿਸ ਸਲਾਮ) ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਘਰ ਵਾਲੋਂ 'ਤੇ ਦੁਰੂਦ ਭੇਜਿਆ ਸੀ। ਬੇਸ਼ਕ ਤੂੰ ਬੜੀ ਤਾਰੀਫ਼ਾਂ ਵਾਲਾ, ؟ ਕਰਕਸ਼ (ਕਿਰਾਏਲੂ) ਉਹ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਮੇਰਾ ਜਿਕਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਪਰ ਉਹ ਮੇਰੇ ਲਈ ਦਰੂਦ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਦਾ। ਜਿਸ ਨੇ ਖਾਣਾ ਖਾਇਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਹ ਕਿਹਾ ਹੇ ਆਦਮ ਦੇ ਬੇਟੇ! ਜਦ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਪੂਕਾਰਦਾ ਹੈਂ ਅਤੇ ਮੇਰੀ ਉਮੀਦ ਰੱਖਦਾ ਹੈਂ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਪਿਛਲੇ ਗੁਨਾਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾਫ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ। ਹੇ ਆਦਮ ਦੇ ਬੇਟੇ! ਅਜ਼ਾਨ ਅਤੇ ਇਕਾਮਤ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਦੂਆ ਰੱਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਹੇ ਅੱਲਾਹ! ਮੇਰੇ ਧਰਮ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰ ਜੋ ਮੇਰੇ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਹੈ, ਮੇਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੇਰੀ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਹੈ, **"ਹੇ ਮੇਰੇ ਰੱਬ! ਮੇਰੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ, ਜਿਹਲਤਾਂ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਸਾਰੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਤੀ ਨੂੰ ਮਾਫ ਕਰ ਦੇ, ਜੋ ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਬਿਹਤਰ ਜਾਣਦਾ ਹੈ।ਹੇ ਅੱਲਾਹ! ਮੇਰੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ, ਜਾਣ-ਬੂਝ ਕੇ ਕੀਤੀਆਂ ਚੁਕਾਂ, ਜਿਹਲਤਾਂ ਅਤੇ ਹਲਕੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਮਾਫ ਕਰ ਦੇ, ਅਤੇ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਹੈ।ਹੇ ਅੱਲਾਹ! ਜੋ ਕੁਝ ਮੈਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕੁਝ ਮੈਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਰਾਂਗਾ, ਜੋ ਕੁਝ ਮੈਂ ਰਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਜੋ ਕੁਝ ਮੈਂ ਖੁੱਲ ਕੇ ਕੀਤਾ, ਸਭ ਮਾਫ ਕਰ ਦੇ।ਤੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲਾ ਹੈਂ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਆਖ਼ਰੀ ਵਾਲਾ, ਅਤੇ ਤੂੰ ਹਰ ਚੀਜ਼ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।"** ਹੇ ਅੱਲਾਹ! ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਧਰਮ, ਦੁਨੀਆ, ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਮਾਲ ਵਿੱਚ ਮਾਫ਼ੀ ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦੀ ਦੀ ਦੋਹਾਂ ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ। ਹੇ ਅੱਲਾਹ! ਮੈਂ ਤੈਥੋਂ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ — ਜੇਹੀ ਤੁਰੰਤ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀ ਹੈ ਤੇ ਜੇਹੀ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਹੈ, ਉਹ ਭਲਾਈ ਜੋ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਵੀ ਜੋ ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ। ਹੇ ਅੱਲਾਹ! ਮੈਂ ਤੇਰੀ ਪਨਾਹ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ —ਤੇਰੀ ਬਖ਼ਸ਼ੀ ਹੋਈ ਨੇਮਤ ਦੇ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਣ ਤੋਂ,ਤੇਰੀ ਦਿੱਤੀ ਹੋਈ ਆਫ਼ੀਅਤ (ਸਿਹਤ, ਸੁਖ-ਸਮਾਧਾਨ) ਦੇ ਬਦਲ ਜਾਣ ਤੋਂ, ਅਚਾਨਕ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਤੇਰੀ ਸਜ਼ਾ ਤੋਂ,ਅਤੇ ਤੇਰੇ ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ਤੋਂ। ਹੇ ਅੱਲਾਹ! ਮੈਨੂੰ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਹਾਵੀ ਹੋ ਜਾਣ ਤੋਂ,ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਜਿੱਤ ਤੋਂ,ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਮਨਾਂ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ (ਮੇਰੇ ਦੁੱਖ ਤੇ ਹੱਸਣ) ਤੋਂ ਤੇਰੀ ਪਨਾਹ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਅੱਲਾਹੁਮਾ ਬਿਕਾ ਅਸਬਹਨਾ, ਵ ਬਿਕਾ ਅਮਸੈਨਾ, ਵ ਬਿਕਾ ਨਹਿਆ, ਵ ਬਿਕਾ ਨਮੂਤੁ, ਵ ਇਲੈਕ ਅੱਨਸ਼ੂਰ ਮੁਅਮੀਨ ਕੌਵੀ, ਅੱਲਾਹ ਕੋਲੋਂ ਵਧੀਆ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਮੁਅਮੀਨ ਦੁਬਲਾ-ਪੁਲਲਾ ਤੋਂ, ، ਨਬੀ ﷺ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਕ ਦੋਆ ਇਹ ਸੀ:«ਹੇ ਅੱਲਾਹ, ਸਾਡੇ ਰੱਬ! ਸਾਨੂੰ ਦੁਨਿਆ ਵਿੱਚ ਚੰਗਾ ਦੇ ਅਤੇ ਆਖਿਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਚੰਗਾ ਦੇ, ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਅੱਗ ਦੇ ਸਜ਼ਾ ਤੋਂ ਬਚਾ। ਸਈਦੁਲ ਇਸਤਿਗਫ਼ਾਰ ਏ ਲੋਕੋ! ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਸਲਾਮ (ਅਮਨ ਦੀ ਦੁਆ) ਫੈਲਾਓ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣਾ ਖਿਲਾਓ, ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜੋ (ਸੰਤੜਾ ਨਾਭੋ), ਅਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ, ਜਦ ਲੋਕ ਸੋ ਰਹੇ ਹੋਣ, ਨਮਾਜ਼ ਅਦਾ ਕਰੋ—ਤੁਸੀਂ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਸਲਾਮਤੀ ਨਾਲ ਦਾਖਲ ਹੋ ਜਾਵੋਗੇ। “ਜ਼ੁਲਮ ਤੋਂ ਬਚੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਜ਼ੁਲਮ ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਹਨੇਰੇ ਹੋਣਗੇ। ਅਤੇ ਬੁਖਲ ਤੋਂ ਬਚੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਬੁਖਲ ਨੇ ਤੁਸੀਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਹਲਾਕ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੇ ਨਬੀ ﷺ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ: ਇਸਲਾਮ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਕੀ ਹੈ? ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ ਹਜ਼ਰਤ ਅਲੀ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਫਰਮਾਇਆ: "ਕਹੋ: 'ਅਲਲਾ੍ਹੁਮਮ ਅਿਹਦਿਨੀ ਵ ਸੱਦਦਨੀ' (ਅਰਥਾਤ: ਏ ਅੱਲਾਹ! ਮੈਨੂੰ ਹਿਦਾਇਤ ਦੇ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਠੀਕ ਰਸਤੇ ਤੇ ਕਾਇਮ ਰੱਖ)। ਅਤੇ ਯਾਦ ਰੱਖੋ ਕਿ 'ਹਿਦਾਇਤ' ਨਾਲ ਮੁਰਾਦ ਸਹੀ ਰਸਤਾ ਦਿਖਾਉਣਾ ਹੈ, ਅਤੇ 'ਸਦਾਦ' ਨਾਲ ਮੁਰਾਦ ਤੀਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਿੱਧਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਲਗਾਉਣਾ ਹੈ। ਕੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਸ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਦੱਸਾਂ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਮੰਗ ਰਹੇ ਹੋ? ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣਾ ਬਿਸਤਰਾ ਲੈਕੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਬਿਸਤਰੇ 'ਤੇ ਲੈਟੋ, ਤਾਂ ਤਿਰਤਾਲੀ (33) ਵਾਰੀ ਤਸਬੀਹ (ਸੁਭਾਨੱਲਾਹ), ਤਿਰਤਾਲੀ ਵਾਰੀ ਤਹਿਮੀਦ (ਅਲਹਮਦੁੱਲਿੱਲਾਹ) ਅਤੇ ਚੌਂਤੀ (34) ਵਾਰੀ ਤਕਬੀਰ (ਅੱਲਾ ਹੁਅ ਅਕਬਰ) ਕਹੋ। ਇਹ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹੈ। ‘ਹੁਵੱਲਾ੍ਹੁ ਅਹਦੁ’ ਅਤੇ ਦੋਹਾਂ ਮਾਅਵਿਜ਼ਤਾਂ (ਸੂਰਤ ਫਲਕ ਅਤੇ ਨਾਸ) ਸਵੇਰੇ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਤਿੰਨ-ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਪੜ੍ਹੋ, ਇਹ ਤੇਰੇ ਲਈ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਕਰਨਗੀਆਂ। ਜਿਸ ਨੇ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਕਿਹਾ: "ਬਿਸਮਿੱਲਾਹਿੱਲਾਜ਼ੀ ਲਾ ਯਾਜ਼ੁੱਰੂ ਮਾਅ ਇਸਮਿਹੀ ਸ਼ੈਯੁਨ ਫਿੱਲਅਰਦੀ ਵਲਾ ਫਿੱਸਮਾਈ ਵਹੁਵਾਸਸਮੀਉਲ ਅਲੀਮ ਕਹੋ: ਲਾ ਇਲਾ ਕੱਲਾ ਇੱਲੱਲਾਹੁ ਵਹਦਹੁ ਲਾ ਸ਼ਰੀਕ ਲਹੁ, ਅੱਲਾਹੁ ਅਕਬਰੁ ਕਬੀਰਾਂ, ਵਲਹਮਦੁ ਲਿੱਲਾਹਿ ਕਸੀਰਾਂ, ਸੂਭਾਨੱਲਾਹਿ ਰੱਬਿੱਲਾ'ਲਾਮੀਨ, ਲਾ ਹੌਲਾ ਵਲਾ ਕੁਵੱਤਾ ਇੱਲਾ ਬਿੱਲਾਹਿੱਲਜ਼ੀਜ਼ਿੱਲਹਕੀਮ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਫਰਜ਼ ਨਮਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਦ, ਉਹ ਤਿੰਨ ਤਿੰਨੱਤੀ ਤਸਬੀਹਾਂ, ਤਿੰਨ ਤਿੰਨੱਤੀ ਤਹਮੀਦਾਂ ਅਤੇ ਚਾਰ ਤਿੰਨੱਤੀ ਤਕਬੀਰਾਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਕਦੇ ਨਾਿਚਹੋਂਦੇ ਨਹੀਂ। ਜਿਸ ਨੇ ਕਸਮ ਖਾ ਕੇ ਕਿਹਾ: «ਵੱਲਾਤਿ ਤੇ ਅਲ-ਉੱਜ਼ਾ», ਉਸ ਨੂੰ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ: «ਲਾਹਿ ਇਲਾ:ਹਾ ਇੱਲੱਲਾਹ». ਅਤੇ ਜਿਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: «ਆਵੋ, ਸੱਟਾ ਖੇਡੀਏ», ਉਸ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦਾਨ ਕਰੇ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਦਿਵਾਲੀਆ ਕੌਣ ਹੈ?"؟ ਜੋ ਕੋਈ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਹਦੀਸ ਬਿਆਨ ਕਰੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਝੂਠ ਸਮਝਦਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਦੋ ਝੂਠ ਬੋਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਮਸਜਿਦ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੁੰਦੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਦੁਆ ਪੜ੍ਹਦੇ ਇੱਕ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕਰੇਗਾ: ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਹੱਕ ਮਿਲੇਗਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹੋਗੇ ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਬੀਮਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋਵੋਗੇ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਹੱਕ ਮਿਲੇਗਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਜਿਉਂਦੇ ਰਹੋਗੇ ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਰੋਗੇ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਹੱਕ ਮਿਲੇਗਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਨੌਜਵਾਨ ਰਹੋਗੇ ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਬੁੱਢੇ ਨਹੀਂ ਹੋਵੋਗੇ, ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਹੱਕ ਮਿਲੇਗਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਆਨੰਦ ਮਾਣੋਗੇ ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਦੁੱਖੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੋਗੇ» — ਇਹੀ ਅਲਲਾਹ ਤਆਲਾ ਦਾ ਫ਼ਰਮਾਨ ਹੈ ਅਲਲਾਹ ਤਆਲਾ ਜੰਨਤ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ **ਜਦੋਂ ਜੰਨਤੀਆਂ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਜਾਣਗੇ**, ਅਲੱਲਾਹ ਤਬਾਰਕ ਵਤਾ'ਆਲਾ ਪੁੱਛੇਗਾ:؟* **"ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਹੋਰ ਕੁਝ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਜੋ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ ਦੇਵਾਂ?"**ਉਹ ਕਹਿਣਗੇ:**"ਕੀ ਤੂੰ ਸਾਡੀਆਂ ਸੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਰੌਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ?ਕੀ ਤੂੰ ਸਾਨੂੰ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ?ਕੀ ਤੂੰ ਸਾਨੂੰ ਦੋਜ਼ਖ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਨਹੀਂ?"**ਤਦ ਅਲੱਲਾਹ ਪਰਦੇ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦੇਵੇਗਾ,ਅਤੇ ਜੰਨਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ **ਅਲੱਲਾਹ ਦੀ ਜਮਾਲ ਵਾਲੀ ਜਾਤ ਦੀ ਦੀਦਾਰ ਮਿਲੇਗੀ।**ਉਹ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੇਮਤ ਨੂੰ ਇਤਨਾ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ ਜਿੰਨਾ ਕਿ ਆਪਣੇ ਰੱਬ ਦੇ ਦੀਦਾਰ ਨੂੰ।** ਸ਼ੈਤਾਨ ਨੇ ਹਾਰ ਮੰਨੀ ਹੈ ਕਿ ਅਰਬ ਦੇ ਟਾਪੂ ‘ਤੇ ਨਮਾਜ਼ੀ ਉਸ ਨੂੰ ਪੂਜਣਗੇ, ਪਰ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਫੈਰ-ਫਸਾਦ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਅੱਗ ਦੇ ਲੋਕ ਹਨ, ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਵੇਖਿਆ: ਇੱਕ ਗਰੁੱਪ ਜਿਸ ਕੋਲ ਸੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਗਾਂ ਦੀ ਪੂੰਝ ਵਾਂਗ ਲੰਬੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਜੋ ਕਪੜੇ ਪਹਿਨੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਨੰਗੀਆਂ ਹਨ, ਇਕ ਮਰਦ ਦੂਜੇ ਮਰਦ ਦੀਆਂ ਛੁਪਾਈਆਂ ਜਗ੍ਹਾ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਵੇਖਦਾ, ਅਤੇ ਇਕ ਔਰਤ ਦੂਜੇ ਔਰਤ ਦੀਆਂ ਛੁਪਾਈਆਂ ਜਗ੍ਹਾ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਵੇਖਦੀ। **"ਏ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਜਮਾਤ! ਸਦਕਾ ਦੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਨੂੰ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਤੂੰ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਹੈ।"** ਉਹ ਔਰਤਾਂ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀਆਂ: "ਏ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਸੂਲ ﷺ! ਅਜਿਹਾ ਕਿਉਂ?"ਅੱਪ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: **"ਤੁਸੀਂ ਲਾਣਤਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹੋ ਅਤੇ ਪਤੀ ਦੀ ਨੇਕੀ ਨੂੰ ਨਾ ਮੰਨਣ ਵਾਲੀਆਂ ਹੋ।»*، ਮੈਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਅਕਲ ਤੇ ਦੀਨ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਔਰਤਾਂ ਤੋਂ ਵਧਕੇ ਹੋਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਲੱਗੀਆਂ, ਜੋ ਸਮਝਦਾਰ ਮਰਦ ਦੀ ਅਕਲ ਨੂੰ ਵੀ ਭੁਲਾ ਦੇਣ।"**ਉਹ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀਆਂ: "ਏ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਸੂਲ ﷺ! ਸਾਡੀ ਅਕਲ ਤੇ ਦੀਨ ਦੀ ਘਾਟ ਕੀ ਹੈ?" ਅੱਪ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ:**"ਕੀ ਔਰਤ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਮਰਦ ਦੀ ਅੱਧ ਗਵਾਹੀ ਨਹੀਂ?"* ਉਹ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀਆਂ: "ਹਾਂ।"ਅੱਪ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: **"ਇਹੀ ਉਸ ਦੀ ਅਕਲ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ।ਕੀ ਜਦੋਂ ਔਰਤ ਹਾਈਜ਼ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਨਮਾਜ਼ ਤੇ ਰੋਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੀ?"**ਉਹ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀਆਂ: "ਹਾਂ।"ਅੱਪ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: **"ਇਹੀ ਉਸ ਦੀ ਦੀਨ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ।"** **(ਸਹੀਹ ਬੁਖਾਰੀ)** ਮੁਸਲਮਾਨ ਉਹ ਹੈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਹੋਰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਅਤੇ ਹੱਥ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਮਹਾਜਿਰ ਉਹ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਮਨਾਹੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ ਸੱਲੱਲਾਹੂ ਅਲੈਹਿ ਵੱਸੱਲਮ ਨੇ ਅਬੂ ਬਕਰ ਅਤੇ ਉਮਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: "ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਜੰਨਤ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਹਨ, ਪਹਿਲੇ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਸਿਵਾਏ ਨਬੀਆਂ ਅਤੇ ਰਸੂਲਾਂ ਦੇ। ਯਾ ਰਸੂਲੱਲਾਹ! ਮੈਂ ਕੋਈ ਹਾਜ਼ਤ ਜਾਂ ਛੁਪੀ ਹੋਈ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀ, ਪਰ ਮੈ ਓਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਆਇਆ ਹਾਂ।"ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਪੁੱਛਿਆ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਕੋਲ ਸ਼ੈਤਾਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਖਦਾ ਹੈ: ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਸ ਨੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ? ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸ ਨੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ? ਇੱਦਾਂ ਕਰਦਿਆਂ ਕਰਦਿਆਂ ਉਹ ਆਖਦਾ ਹੈ: 'ਤੇਰੇ ਰੱਬ ਨੂੰ ਕਿਸ ਨੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ?' ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਬੰਦਾ ਇਸ ਦਰਜੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਪਨਾਹ ਮੰਗੇ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੋਂ ਰੁਕ ਜਾਵੇ। **"ਅਮਲ ਛੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਲੋਕ ਚਾਰ ਹਨ, ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਖਤਰੇ ਵਾਲੀਆਂ ਹਨ, ਦੋ ਬਰਾਬਰੀ ਨਾਲ ਹਨ, ਇੱਕ ਸਹੀ ਕੰਮ ਦਸ ਗੁਣੇ ਜਿੰਨਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਹੀ ਕੰਮ ਸੱਤ ਸੌ ਗੁਣੇ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।** **ਜੋ ਖਤਰੇ ਵਾਲੀਆਂ ਹਨ:** * ਜੇ ਕੋਈ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਬਿਨਾਂ ਅੱਲਾਹ ਨਾਲ ਕੁਝ ਸ਼ਰੀਕ ਕੀਤੇ ਤਾਂ ਉਹ ਜਨਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖਿਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਜੋ ਸ਼ਰੀਕ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਨਾਰ ਵਿੱਚ ਜਾਵੇਗਾ। **ਬਰਾਬਰੀ ਨਾਲ:** * ਜੇ ਕੋਈ ਚੰਗਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਦਿਲ ਉਸ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਮਲ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। * ਜੇ ਕੋਈ ਬੁਰਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬੁਰਾ ਕੰਮ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। * ਜੇ ਕੋਈ ਚੰਗਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਦਸ ਗੁਣਾ ਇਨਾਮ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। * ਜੇ ਕੋਈ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਖਰਚ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸੱਤ ਸੌ ਗੁਣਾ ਇਨਾਮ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। **ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਚਾਰ ਹਾਲਤਾਂ ਹਨ:** * ਜੋ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹਨ ਪਰ ਆਖਿਰਤ ਵਿੱਚ ਦੁੱਖੀ ਹੋਣਗੇ। * ਜੋ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦੁੱਖੀ ਹਨ ਪਰ ਆਖਿਰਤ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹੋਣਗੇ। * ਜੋ ਦੁਨੀਆਂ ਅਤੇ ਆਖਿਰਤ ਦੋਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦੁੱਖੀ ਹੋਣਗੇ। * ਜੋ ਦੁਨੀਆਂ ਅਤੇ ਆਖਿਰਤ ਦੋਹਾਂ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹੋਣਗੇ।"\*\* ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਇਲਮ ਉਠਾ ਲਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਜ਼ਿਹਾਲਤ ਵੱਧ ਜਾਵੇਗੀ, ਜਿਨਾਹ (ਜ਼ਿਨਾ) ਵੱਧੇਗਾ, ਸ਼ਰਾਬ ਨੂਸ਼ੀ ਵਧ ਜਾਵੇਗੀ, ਮਰਦ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਵਧ ਜਾਣਗੀਆਂ — ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਪੰਜਾਹ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਹੀ ਨਿਗਰਾਨ (ਸੰਭਾਲਣ ਵਾਲਾ) ਹੋਵੇਗਾ। ਕਿਆਮਤ ਦਾ ਦਿਨ ਉਸ ਵੇਲੇ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਆਵੇਗਾ ਜਦ ਤੱਕ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਦੂਜੇ ਆਦਮੀ ਦੀ ਕਬਰ ਦੇ ਕੋਲੋਂ ਨਾ ਲੰਘੇ ਅਤੇ ਆਖੇ ਮੌਤ ਨੂੰ ਇਕ ਚਿੱਟੇ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਮੇਂਡੇ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਤੁਹਾਡੀ ਅੱਗ (ਜੋ ਦੁਨਿਆ ਵਿੱਚ ਹੈ) ਜਹਨਮ ਦੀ ਅੱਗ ਦੇ ਸੱਤਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਜੇ ਕੋਈ ਮਨ ਬਨਾਕੇ ਮੇਰੇ ਉੱਤੇ ਝੂਠ ਬੋਲਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਸਥਾਨ ਜ਼ਰੂਰ ਅੱਗ ਦੇ ਕੋਠੇ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇਗਾ। ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ, ਫਿਰ ਫਰਮਾਇਆ: "ਇਹ ਤਾਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਹੋਵੇਗਾ ਜਦੋਂ ਇਲਮ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਲਮ ਇਸ ਲਈ ਨਾ ਸਿੱਖੋ ਕਿ ਉਸ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਉਲਮਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸ਼ੋਹਰਤ ਕਰੋਂ, ਨਾਹ ਉਸ ਲਈ ਕਿ ਨੀਵੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਜ਼ਿਦ ਕਰੋਂ, ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਸਿੱਧੇ ਰਾਹ (ਸਿਰਾਤ ਮੁਸਤਕੀਮ) ਦੀ ਇਕ ਮਿਸਾਲ ਦਿੱਤੀ। ਕੀ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਇਹ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਲ ਵਾਪਸ ਲੋਟੇ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਵੱਡੀਆਂ, ਮੋਟੀਆਂ ਉੱਟਣੀਆਂ ਮਿਲਣ? ਕੁਰਆਨ ਦੇ ਸਾਹਿਬ (ਹਾਫ਼ਿਜ਼ ਜਾਂ ਪਾਬੰਦ ਤਿਲਾਵਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ) ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇਗਾ: "ਪੜ੍ਹਦੇ ਜਾ, ਉੱਤੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਜਾ, ਅਤੇ ਜਿਵੇਂ ਤੂੰ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਤਰਤੀਲ ਨਾਲ (ਸੁੰਦਰ ਢੰਗ ਨਾਲ) ਪੜ੍ਹਦਾ ਸੀ, ਓਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੜ੍ਹ।ਕਿਉਂਕਿ ਤੇਰਾ ਮਕਾਮ (ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਦਰਜਾ) ਉਸ ਆਖਰੀ ਆਯਤ ਦੇ ਕੋਲ ਹੋਵੇਗਾ ਜੋ ਤੂੰ ਪੜ੍ਹੇਗਾ। ਜੋ ਕੁਰਆਨ ਨੂੰ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਉਸ ਵਾਂਗ ਹੈ ਜੋ ਸਦਕਾ (ਦਾਨ) ਨੂੰ ਸਭਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਦਿੰਦਾ ਹੈ; ਅਤੇ ਜੋ ਕੁਰਆਨ ਨੂੰ ਚੁੱਪਚਾਪ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਉਸ ਵਾਂਗ ਹੈ ਜੋ ਲੁਕ ਕੇ ਸਦਕਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਕੋਲੋਂ ਦਸ ਆਯਾਤਾਂ ਪੜ੍ਹਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਅਗਲੇ ਦਸ (ਆਯਾਤਾਂ) ਵੱਲ ਨਹੀਂ ਵਧਦੇ ਸਨ ਜਦ ਤੱਕ ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ (ਦਸ ਆਯਾਤਾਂ) ਵਿੱਚੋਂ ਮਿਲਣ ਵਾਲਾ ਇਲਮ ਅਤੇ ਅਮਲ ਨਾ ਸਿੱਖ ਲੈਂ।ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਉਸਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: "ਹੇ ਅਬਾ ਮੂੰਜ਼ਿਰ! ਕੀ ਤੂੰ ਜਾਣਦਾ ਹੈਂ ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਕੁਰਆਨ ਦੀ ਕਿਹੜੀ ਆਯਤ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਹੈ?" ਮੈਂ ਕਿਹਾ: "{ਅੱਲਾਹ, ਉਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਇਲਾਹ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਜ਼ਿੰਦਾ ਅਤੇ ਕਾਇਮ ਹੈ।}" [ਸੂਰਹ ਬਕਰਹ: 255] ਉਸ ਨੇ ਮੇਰੇ ਸੀਨੇ 'ਤੇ ਹੱਥ ਮਾਰਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ: "ਵਾਹਿਗੁਰੂ, ਤੇਰੇ ਲਈ ਗਿਆਨ ਖੁਸ਼ਕਬਰੀ ਹੈ, ਹੇ ਅਬਾ ਮੂੰਜ਼ਿਰ! ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਜਦੋਂ ਹਰ ਰਾਤ ਆਪਣੇ ਵਿਛੌਣੇ 'ਤੇ ਜਾਂਦੇ, ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਦੋਹਾਂ ਹੱਥ ਇੱਕਠੇ ਕਰਦੇ, ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਫੂਕ ਮਾਰਦੇ, ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੂਰਤਾਂ ਪੜ੍ਹਦੇ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖੋ ਜੋ ਕੁਰਆਨ ਦੀ ਮਿਸ਼ਕਲ ਆਯਤਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹੀ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਅੱਲਾਹ ਨੇ (ਇਸ ਆਯਤ ਵਿੱਚ) ਕਿਹਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਚੋ ਕੋਈ ਵੀ ਆਦਮੀ ਗਲਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਖੜਾ ਹੋ ਕੇ ਵੁਜ਼ੂ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਮਾਫ਼ੀ ਮੰਗਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਉਸਦੀ ਮਾਫ਼ੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਆਪਣੇ ਚਾਚਾ ਨੂੰ ਫਰਮਾਇਆ: «@ **«ਕਹੋ: ਲਾ ਇਲਾਹ ਇੱਲਾ ਅੱਲਾਹ, ਮੈਂ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਤੈਨੂੰ ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਸਾਕਸ਼ੀ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ।»**ਉਸ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ:“ਜੇ ਕੁਰੈਸ਼ ਮੈਨੂੰ ਤਨਕੀਦ ਨਾ ਕਰਦੇ, ਕਹਿੰਦੇ ਕਿ ਤੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਬੇਚੈਨੀ ਵਿੱਚ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਤੁਰੰਤ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਮੰਨ ਲੈਂਦਾ।”ਇਸ ‘ਤੇ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਕੁਰਆਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਆਯਤ ਨਾਜਿਲ ਕੀਤੀ: **{ਇਨਕਾ ਲਾ ਤਹਦੀ ਮਨ ਅਹਬਬਤ ਵਲਕਿਨ ਅੱਲਾਹਾ ਯਹਦੀ ਮਨ ਯਸ਼ਾਅ}** \[ਸੂਰਾ ਕਸਸ: 56]। –{ਸੁੰਮਾ ਲਤੁਸਅਲੁੰਨਾ ਯੌਮਇਜ਼ਿਨ ਅਨਿਨਾਈਮ}{ਫਿਰ ਉਸ ਦਿਨ ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਿਅਮਤਾਂ ਬਾਰੇ ਜ਼ਰੂਰ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਵੇਗਾ} ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਅਜ਼ਾਨ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣੋ ਤਾਂ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਹੋ ਜੋ ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਮੇਰੇ ਲਈ ਦੂਆ ਕਰੋ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਮਸਜਿਦ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਕਹੇ ਉਹ ਇੱਕ ਸ਼ੈਤਾਨ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਖਿੰਜ਼ੀਬ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਉਸਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੋ ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਉਸ ਤੋਂ ਪਨਾਹ ਮੰਗੋ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ 'ਤੇ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਥੁੱਕੋ। ਇਕ ਆਦਮੀ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਕੋਲ ਆਇਆ ਅਤੇ ਪੁੱਛਣ ਲੱਗਾ: “ਆਪ ਦਾ ਕੀ ਖ਼ਿਆਲ ਹੈ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਬਾਰੇ ਜੋ ਜਿਹਾਦ ‘ਚ ਸਿਰਫ਼ ਅਜਰ (ਸਵਾਬ) ਅਤੇ ਸ਼ੋਹਰਤ (ਨਾਂ) ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿਕਲੇ, ਉਸ ਲਈ ਕੀ ਹੈ?”ਤਾਂ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: **“ਉਸ ਲਈ ਕੁਝ ਨਹੀਂ।”** ਉਸ ਨੇ ਇਹੀ ਗੱਲ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਦੋਹਰਾਈ, ਅਤੇ ਹਰ ਵਾਰੀ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: **“ਉਸ ਲਈ ਕੁਝ ਨਹੀਂ।”** ਫਿਰ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ:@ **“ਨਿਸ਼ਚਤ ਹੀ ਅੱਲਾਹ ਸਿਰਫ਼ ਉਹੀ ਅਮਲ ਕਬੂਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਖ਼ਾਲਿਸ ਉਸ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਲਈ ਹੋ ਅਤੇ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਸਿਰਫ਼ ਉਸ ਦਾ ਚਿਹਰਾ (ਰਜ਼ਾਮੰਦੀ) ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਨੀyyat ਹੋ।”** ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰ ਗੁਣਾਂ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੋਮੁਹਾਂਦਾ (ਮੁਨਾਫਿਕ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਜੇ ਕਿਸੇ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਇਕ ਗੁਣ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਵਿੱਚ ਦੋਮੁਹਾਂਦਗੀ ਦਾ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਅੰਸ਼ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਦ ਤੱਕ ਉਹ ਉਸ ਗੁਣ ਨੂੰ ਛੱਡ ਨਾ ਦੇਵੇ **"ਜਦੋਂ ਇਨਸਾਨ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਸਾਰੇ ਅਮਲ ਰੁਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਮਗਰ ਤਿੰਨ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ: 1. ਕੋਈ ਚੱਲਦੀ ਸਦਕਾ (ਐਸੀ ਨੇਕੀ ਜੋ ਲਗਾਤਾਰ ਚੱਲਦੀ ਰਹੇ), 2. ਅਜਿਹਾ ਇਲਮ ਜਿਸ ਤੋਂ ਲੋਗਾਂ ਨੂੰ ਫ਼ਾਇਦਾ ਹੁੰਦਾ ਰਹੇ, 3. ਨੇਕ ਅਉਲਾਦ ਜੋ ਉਸ ਲਈ ਦੁਆ ਕਰੇ।"\*\* ਸੱਚਾ ਮੁਸਲਮਾਨ ਗਾਲਾਂ ਕੱਢਣ ਵਾਲਾ, ਲਾਣਤ ਮਲਾਮਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ, ਅਸ਼ਲੀਲ ਬੋਲਣ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਭਦਦੇ ਸ਼ਬਦ ਕਹਿਣ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਮੈਂ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਤੋਂ ਅਚਾਨਕ ਪੈ ਗਈ ਨਿਗਾਹ (ਨਾਜਾਇਜ਼ ਨਜ਼ਰ) ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੰਦੇ ਕੰਮਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੋ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਮਨਾਹ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਛਤਾਵਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਛੱਤਰੀ ਹੇਠ ਛੁਪ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਵੱਲ ਤੌਬਾ ਕਰੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਜੋ ਆਪਣਾ ਗੁਨਾਹ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਅੱਲਾਹ ਦਾ ਕਿਤਾਬ ਉਸ 'ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਸਜ਼ਾ ਕਰੇਗਾ। ਕੋਈ ਵੀ ਮੁਸਲਿਮਾ ਔਰਤ ਜੋ ਇੱਕ ਰਾਤ ਦੀ ਸੈਰ ਤੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਲਈ ਇਹ ਜਾਇਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਹ ਬਿਨਾਂ ਆਪਣੀ ਇੱਜ਼ਤ ਵਾਲੇ ਮਰਦ ਦੇ ਸਾਥ ਜਾਂਦੀ ਹੋਵੇ। “ਕੀ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਵੀ ਸਦਕਾ ਦੇ ਢੰਗ ਨਹੀਂ ਬਣਾਏ? ਹਰ ਤਸਬੀਹ (ਸੁਭਾਨਅੱਲਾਹ) ਸਦਕਾ ਹੈ, ਹਰ ਤਕਬੀਰ (ਅੱਲਾਹੁ ਅਕਬਰ) ਸਦਕਾ ਹੈ, ਹਰ ਤਹਮੀਦ (ਅਲਹਮਦੁ ਲਿੱਲਾਹ) ਸਦਕਾ ਹੈ, ਹਰ ਤਹਲੀਲ (ਲਾ ਇਲਾਹ ਇੱਲੱਲਾਹ) ਸਦਕਾ ਹੈ, ਨੇਕੀ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇਣਾ ਸਦਕਾ ਹੈ, ਬੁਰਾਈ ਤੋਂ ਰੋਕਣਾ ਸਦਕਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਤੁਹਾਡਾ ਆਪਣੇ ਹੱਲਾਲ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਵਤ ਪੂਰੀ ਕਰਨਾ ਵੀ ਸਦਕਾ ਹੈ। **ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦ (ਗੁਰਮੁਖੀ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ, ਸ਼ੁੱਧ ਅਤੇ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ):** ਮਿਸਾਲ ਅਤੇ ਤਰਕ ਦੇ ਕੇ ਗੱਲ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਸਪਸ਼ਟ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਸੁਣਨ ਵਾਲੇ ਦੇ ਦਿਲ 'ਤੇ ਗਹਿਰਾ ਅਸਰ ਪਏ। ਕਿਸੇ ਮੋਮਿਨ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਕਿਸੇ ਤਕਲੀਫ਼ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦਾ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਕਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਕਿਸੇ ਤਕਲੀਫ਼ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਐ ਲੋਕੋ! ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਵਲ ਤੌਬਾ ਕਰੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਉਸ ਵਲ ਸੌ ਵਾਰੀ ਤੌਬਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇਬਾਦਤ ਮੇਰੇ ਵਲ ਹਿਜ਼ਰਤ (ਮੁਹਾਜਿਰਤ) ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਐਸਾ ਨਹੀਂ ਜੋ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਦੁਆ ਕਰੇ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਗੁਨਾਹ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀਆਂ ਤੋੜਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ, ਮਗਰ ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਦੁਆ ਦੇ ਬਦਲੇ ਉਸਨੂੰ ਤਿੰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਚੀਜ਼਼ ਜ਼ਰੂਰ ਦਿੰਦੈ: ਜਾਂ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਦੁਆ ਤੁਰੰਤ ਕਬੂਲ ਕਰ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਾਂ ਉਸ ਲਈ ਆਖ਼ਰਤ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਕੋਈ ਐਨੀ ਹੀ ਬੁਰਾਈ ਦੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।»ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: "ਫਿਰ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਦੁਆ ਕਰੀਏ!" ਉਨ੍ਹਾਂ (ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ) ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: «ਅੱਲਾਹ ਹੋਰ ਵਧ ਕਰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ! ਨਬੀ ਅੱਲਾਹ ﷺ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਵੇਲੇ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ: «ਲਾ ਇਲਾਹਾ ਇੱਲਾੱਲਾਹੁਲ ਅਜ਼ੀਮੁਲ ਹਲੀਮੁ، ਲਾਹਿ ਇਲਾਹਾ ਇੱਲਾੱਲਾਹੁ ਰੱਬੁਲ ਅਰਸ਼ਿਲ ਅਜ਼ੀਮਿ, ਲਾਹਿ ਇਲਾਹਾ ਇੱਲਾੱਲਾਹੁ ਰੱਬੁੱਸਮਾਵਾਤਿ ਵ ਰੱਬੁਲ ਅਰਦੀ ਵ ਰੱਬੁਲ ਅਰਸ਼ਿਲ ਕਰੀਮਿ»। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਜਮਾਈ ਲਓ, ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ 'ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖੋ; ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ੈਤਾਨ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ۔ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦਾ ਮੁਸਲਮਾਨ ਉੱਤੇ ਛੇ ਹੱਕ ਹਨ»। ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ: ਉਹ ਕਿਹੜੇ ਹਨ ਯਾ ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ؟ ਤਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: «ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਮਿਲੋ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰੋ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬੁਲਾਏ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਬੁਲਾਹਟ ਕਬੂਲ ਕਰੋ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਤੁਸੀਂੋਂ ਨਸੀਹਤ ਮੰਗੇ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਨਸੀਹਤ ਕਰੋ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਛੀਂਕ ਮਾਰ ਕੇ ‘ਅਲਹਮਦੁ ਲਿੱਲਾਹ’ ਕਹੇ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ‘ਯਰਹਮੁਕੱਲਾਹ’ ਕਹੋ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਬੀਮਾਰ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਆਇਦਤ ਕਰੋ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਵਫਾਤ ਪਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਜਨਾਜੇ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਓ»। ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੇਖਦਾ ਜੋ ਆਪਣੇ ਕਪੜੇ ਨੂੰ ਰੁਖਸਤੀ ਨਾਲ ਖਿੱਚਦਾ ਹੈ। ਦੋ ਨੇਮਤਾਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਧੋਖੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ: ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਖਾਲੀ ਵਕਤ (ਫ਼ਰਾਗ਼)»। ਹਜ਼ਰਤ ਰਸੂਲੁੱਲ੍ਹਾ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵ ਸੱਲਮ) ਆਪਣੇ ਸਜਦੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦੁਆ ਕੀਤਾ ਕਰਦੇ ਸਨ: "ਅੱਲਾਹੁੱਮਮਾਗਫਿਰਲੀ ਜ਼ੰਬੀ ਕੁੱਲਲਾਹੁ, ਦਿੱਕਹੁ, ਵ ਜਿੱਲਲਾਹੁ, ਵ ਅੱਵਵਲਹੁ ਵ ਆਖ਼ਿਰਹੁ, ਵ ਅਲਾਨੀਯਤਹੁ ਵ ਸਿਰ੍ਰਹੁ। **"ਜੋ ਲੋਕ ਲਾਣਤਾਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਕਿਯਾਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਨਾ ਤਾਂ ਗਵਾਹ ਬਣ ਸਕਣਗੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ੀ।"** ਤੁਹਾਡੇ ਰੱਬ ਤਬਾਰਕ ਵਾ ਤਆਲਾ ਬਹੁਤ ਸ਼ਰਮੀਲੇ ਅਤੇ ਕਰੀਮ ਹਨ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੰਦੇ ਤੋਂ ਸ਼ਰਮਾਂਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਉਠਾ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪੁਕਾਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਵੀ ਕੁਝ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਬੈਠਕ ਵਿੱਚ ਬੈਠਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਅਲਲਾਹ ਦਾ ਜਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਨਬੀ ﷺ 'ਤੇ ਦੁਰੂਦ ਨਹੀਂ ਭੇਜਦੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਬੈਠਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਹਸਰਤ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਵਾਲੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਅਲਲਾਹ ਚਾਹੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਜ਼ਾਬ ਦੇਵੇ ਜਾਂ ਚਾਹੇ ਤਾਂ ਮਾਫ ਕਰ ਦੇਵੇ। ਰਸੂਲﷺ ਦੋਹਰਾਏ ਹੋਏ ਅਤੇ ਸੰਖੇਪ ਦੁਆਵਾਂ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਲੰਬੀਆਂ ਦੁਆਵਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡਦੇ ਸਨ। ਹਲਫ਼ (ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਦਾ ਸੱਚਾ ਵਾਅਦਾ) ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਖਰਚ ਹੈ, ਪਰ ਨਫ਼ੇ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ। ਹਵਾ ਨੂੰ ਗਾਲਾਂ ਨਾ ਕੱਢੋ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਦੇਖੋ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਾਪਸੰਦ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਅਜਿਹਾ ਆਖੋ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਇਹ ਨਾ ਆਖੇ: “ਅੱਲਾਹੁਮਮ੍ਹਾ ਮੈਨੂੰ ਬਖ਼ਸ਼ ਦੇ ਜੇ ਤੂੰ ਚਾਹੇਂ, ਮੈਨੂੰ ਰਹਿਮ ਕਰ ਜੇ ਤੂੰ ਚਾਹੇਂ, ਮੈਨੂੰ ਰਿਜ਼ਕ ਦੇ ਜੇ ਤੂੰ ਚਾਹੇਂ।”ਸਗੋਂ ਆਪਣੀ ਮੰਗ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਰੱਖੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਅੱਲਾਹ ਜੋ ਚਾਹੇ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ। ਉਹ ਆਦਮੀ ਧੱਕੇ ਖਾਵੇ ਜਿਸ ਕੋਲ ਮੇਰਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਮੇਰੇ ਉੱਤੇ ਦਰੂਦ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਿਆ। ਉਹ ਆਦਮੀ ਵੀ ਧੱਕੇ ਖਾਵੇ ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਰਮਜ਼ਾਨ ਆਇਆ ਪਰ ਰਮਜ਼ਾਨ ਗੁਜ਼ਰ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਮਾਫੀ ਨਾ ਹੋਈ। ਅਤੇ ਉਹ ਆਦਮੀ ਵੀ ਧੱਕੇ ਖਾਵੇ ਜਿਸ ਕੋਲ ਉਸ ਦੇ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਵੱਡੇ ਹੋ ਗਏ ਪਰ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖਿਦਮਤ ਕਰਕੇ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਨਾ ਗਿਆ। ਕੋਈ ਵੀ ਦੋ ਮੁਸਲਮਾਨ ਜੇਹੜੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹੱਥ ਮਿਲਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਾਫੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਹ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਵੱਖਰੇ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ। ਸਾਰੇ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਰਹਿਮਾਨ (ਅੱਲਾਹ) ਦੀ ਦੋ ਉਂਗਲੀਆਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਇਕ ਹੀ ਦਿਲ ਵਾਂਗ ਹਨ; ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਿਧਰ ਚਾਹੇ ਮੋੜ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਸ਼ਖ਼ਸ ਨੂੰ ਤਰੋਤਾਜ਼ਾ ਰਖੇ ਜੋ ਸਾਡੀ ਵੱਲੋਂ ਕੋਈ ਗੱਲ ਸੁਣੇ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਓਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਪਹੁੰਚਾਏ ਜਿਵੇਂ ਉਸਨੇ ਸੁਣੀ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਸੁਣਨ ਵਾਲੇ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ ਸਮਝਣ ਵਾਲਾ ਉਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਤਕ ਗੱਲ ਪਹੁੰਚਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਮੋਮਿਨ ਲਈ ਇੱਕ ਖੀਮਾ ਹੋਏਗਾ ਜੋ ਇਕੋ ਲੌਲੋ (ਮੋਤੀ) ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੋਏਗਾ, ਜੋ ਅੰਦਰੋਂ ਖਾਲੀ ਹੋਏਗਾ। ਉਸ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਸਾਠ ਮੀਲ ਹੋਏਗੀ। ਮੋਮਿਨ ਦੇ ਉਸ ਖੀਮੇ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਾਰ (ਅਹਲ) ਹੋਣਗੇ, ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚੱਕਰ ਲਗਾਏਗਾ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਵੇਖੇਗਾ।