Hadith: ਕੋਈ ਭੀ ਕੌਮ (ਜਮਾਤ/ਟੋਲੀ) ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਮਜਲਸ ਤੋਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਠਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਓਥੇ ਅੱਲਾਹ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਐਸੇ ਉਠਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਗਧੇ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਦੇ ਕੋਲੋਂ ਉੱਠੇ ਹੋਣ, ਅਤੇ ਉਹ ਮਜਲਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਅਖ਼ਿਰਤ ਵਿੱਚ ਅਫ਼ਸੋਸ ਦਾ ਸਬਬ ਬਣਦੀ ਹੈ।

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«مَا مِنْ قَوْمٍ يَقُومُونَ مِنْ مَجْلِسٍ لَا يَذْكُرُونَ اللَّهَ فِيهِ إِلَّا قَامُوا عَنْ مِثْلِ جِيفَةِ حِمَارٍ، وَكَانَ لَهُمْ حَسْرَةً».
[صحيح] - [رواه أبو داود] - [سنن أبي داود: 4855]

Translation Needs More Review.

"ਅਬੂ ਹੁਰੈਰਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ:"
"ਕੋਈ ਭੀ ਕੌਮ (ਜਮਾਤ/ਟੋਲੀ) ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਮਜਲਸ ਤੋਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਠਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਓਥੇ ਅੱਲਾਹ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਐਸੇ ਉਠਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਗਧੇ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਦੇ ਕੋਲੋਂ ਉੱਠੇ ਹੋਣ, ਅਤੇ ਉਹ ਮਜਲਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਅਖ਼ਿਰਤ ਵਿੱਚ ਅਫ਼ਸੋਸ ਦਾ ਸਬਬ ਬਣਦੀ ਹੈ।"
[صحيح] - [رواه أبو داود] - [سنن أبي داود - 4855]

Explanation

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਇਤਤਿਲਾ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਕੋਈ ਭੀ ਲੋਕ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਮਜਲਸ ਵਿੱਚ ਬੈਠਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਿਨਾਂ ਅੱਲਾਹ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤੇ ਉੱਥੋਂ ਉਠਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਾਂਗ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੰਦੀ ਅਤੇ ਬਦਬੂਦਾਰ ਗਧੇ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਦੇ ਗਿਰਦੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਹੋਣ। ਇਹ ਸਜ਼ਾ ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਲੋਕ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਜ਼ਿਕਰ ਦੀ ਬਜਾਏ ਫ਼ਜ਼ੂਲ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ਗੂਲ ਰਹੇ। ਇਹ ਮਜਲਸ ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਅਫ਼ਸੋਸ, ਘਾਟੇ ਅਤੇ ਕਾਇਮ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਸ਼ਰਮਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸਬਬ ਬਣੇਗੀ।

Benefits from the Hadith

1. ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਜ਼ਿਕਰ ਤੋਂ ਗ਼ਫ਼ਲਤ ਬਾਰੇ ਜੋ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਮਜਲਸਾਂ (ਬੈਠਕਾਂ) ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਹਰ ਥਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਮਾਮ ਨਵਵੀ ਰਹਿਮਹੁੱਲਾਹ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: ਜਿਸ ਸ਼ਖ਼ਸ ਨੇ ਕਿਸੇ ਥਾਂ ਬੈਠਕ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਲਈ ਮਾਕਰੂਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਉੱਥੋਂ ਬਿਨਾਂ ਅੱਲਾਹ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤੇ ਉੱਠ ਜਾਵੇ।
2. ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਜੋ ਅਫ਼ਸੋਸ (ਹਸਰਤ) ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਇਸ ਵਜ੍ਹਾ ਤੋਂ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਇਬਾਦਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵਕ਼ਤ ਤੋਂ ਫਾਇਦਾ ਨਾ ਉਠਾ ਕੇ ਅਜਰ ਤੇ ਸਵਾਬ ਖੋ ਦਿੱਤਾ, ਜਾਂ ਇਸ ਵਜ੍ਹਾ ਤੋਂ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਵਕ਼ਤ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਨਾਫ਼ਰਮਾਨੀ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾ ਕੇ ਗੁਨਾਹ ਕਮਾਇਆ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਅਜ਼ਾਬ ਆਵੇਗਾ।
3. ਜੇ ਇਹ ਚੇਤਾਵਨੀ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਮਨਾਫ਼ੀ ਗ਼ੈਰ-ਮਨਹੂਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਲਈ ਹੈ, ਤਾਂ ਫਿਰ ਉਹਨਾਂ ਮਜਲਸਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਕਿੰਨੀ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋਵੇਗੀ ਜਿੱਥੇ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਗੀਬਤ, ਚਗਲੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗੁਨਾਹ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ!