Hadith: ਕਿਸੇ ਮੋਮਿਨ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਕਿਸੇ ਤਕਲੀਫ਼ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦਾ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਕਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਕਿਸੇ ਤਕਲੀਫ਼ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«مَنْ نَفَّسَ عَنْ مُؤْمِنٍ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ الدُّنْيَا نَفَّسَ اللهُ عَنْهُ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ، وَمَنْ يَسَّرَ عَلَى مُعْسِرٍ يَسَّرَ اللهُ عَلَيْهِ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ، وَمَنْ سَتَرَ مُسْلِمًا سَتَرَهُ اللهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ، وَاللهُ فِي عَوْنِ الْعَبْدِ مَا كَانَ الْعَبْدُ فِي عَوْنِ أَخِيهِ، وَمَنْ سَلَكَ طَرِيقًا يَلْتَمِسُ فِيهِ عِلْمًا سَهَّلَ اللهُ لَهُ بِهِ طَرِيقًا إِلَى الْجَنَّةِ، وَمَا اجْتَمَعَ قَوْمٌ فِي بَيْتٍ مِنْ بُيُوتِ اللهِ يَتْلُونَ كِتَابَ اللهِ وَيَتَدَارَسُونَهُ بَيْنَهُمْ إِلَّا نَزَلَتْ عَلَيْهِمِ السَّكِينَةُ، وَغَشِيَتْهُمُ الرَّحْمَةُ، وَحَفَّتْهُمُ الْمَلَائِكَةُ، وَذَكَرَهُمُ اللهُ فِيمَنْ عِنْدَهُ، وَمَنْ بَطَّأَ بِهِ عَمَلُهُ لَمْ يُسْرِعْ بِهِ نَسَبُهُ».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 2699]

Translation Needs More Review.

ਅਬੂ ਹੁਰੈਰਾ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵ ਸੱਲਮ) ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ:
ਕਿਸੇ ਮੋਮਿਨ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਕਿਸੇ ਤਕਲੀਫ਼ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦਾ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਕਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਕਿਸੇ ਤਕਲੀਫ਼ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।، ਜੋ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਵਿੱਚ ਪਏ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅੱਲਾਹ ਦੁਨੀਆ ਅਤੇ ਆਖ਼ਰਤ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।ਜੋ ਮੁਸਲਿਮ ਦੀ ਬੁਰਾਈ ਛੁਪਾਂਦਾ ਹੈ, ਅੱਲਾਹ ਦੁਨੀਆ ਅਤੇ ਆਖ਼ਰਤ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਛੁਪਾਂਦਾ ਹੈ।ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੇ ਭਾਈ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।ਜੋ ਕੋਈ ਗਿਆਨ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਰਸਤਾ ਚੁਣਦਾ ਹੈ, ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਲਈ ਜੰਨਤ ਦਾ ਰਸਤਾ ਆਸਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।ਜੋ ਲੋਕ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਰਾਨ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਦੇ ਅਤੇ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਸੁਕੂਨ (ਸਕੂਨੇ), ਰਹਿਮਤ, ਫਰਿਸ਼ਤੇ ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਯਾਦ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਸਦਾ ਅਮਲ ਦੇਖ ਕੇ ਉਸ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਨਹੀ ਤੁਰਦਾ, ਉਸ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਉਸਦੀ ਵੰਸ਼ਵਲੀ (ਨਸਲ) ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਚੱਲਦਾ।
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم - 2699]

Explanation

ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਵੱਜ ਕੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦਾ ਅਜਰ ਅੱਲਾਹ ਕੋਲ ਉਸੇ ਕਿਸਮ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਹ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਕੋਈ ਮੋਮੀਨ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਕਿਸੇ ਤਕਲੀਫ਼ ਜਾਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅੱਲਾਹ ਉਸਦੀ ਕਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਕਿਸੇ ਤਕਲੀਫ਼ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰੇਗਾ। ਜੋ ਕੋਈ ਮੁਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਪਏ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅੱਲਾਹ ਦੁਨੀਆ ਅਤੇ ਆਖ਼ਰਤ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ। ਜੋ ਕੋਈ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਨੂੰ ਛੁਪਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਦਿਖਾਉਣ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਅੱਲਾਹ ਦੁਨੀਆ ਅਤੇ ਆਖ਼ਰਤ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਢੋੱਕੀ ਕਰੇਗਾ। ਅੱਲਾਹ ਆਪਣੇ ਬੰਦੇ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਬੰਦਾ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਵੀ ਮਦਦ ਵਿੱਚ ਲੱਗਾ ਰਹੇ। ਮਦਦ ਦੁਆ, ਤਨ, ਪੈਸੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਕੋਈ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਖਾਤਿਰ ਸ਼ਰਈ ਗਿਆਨ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਰਸਤਾ ਚੁਣਦਾ ਹੈ, ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਲਈ ਜੰਨਤ ਦਾ ਰਸਤਾ ਆਸਾਨ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਲੋਕ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਕੁਰਾਨ ਪੜ੍ਹਦੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਸੁਕੂਨ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ ਨਿਰਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਰਹਿਮਤ ਘੇਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ, ਫਰਿਸ਼ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਘੇਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਾਅਤਾਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜੇ ਉਸਦੇ ਨੇੜੇ ਨੇ। ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਯਾਦ ਨਾਲ ਬੰਦੇ ਦੀ ਉੱਚੀ ਮੰਜਿਲ ਹੈ। ਜੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਅਮਲ ਅਧੂਰਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਅਮਲ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਦਰਜੇ ‘ਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਇਸ ਲਈ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਆਪਣੀ ਵੰਸ਼ਵਲੀ ਜਾਂ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਫਜੀਲਤ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਨਾ ਕਰੇ ਅਤੇ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨਾ ਕਰੇ।

Benefits from the Hadith

1. ਇਬਨ ਦਕੀਕੁਲ-ਇਦ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਇਹ ਇਕ ਵੱਡਾ ਹਦੀਸ ਹੈ, ਜੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਗਿਆਨ, ਕਾਇਦੇ ਅਤੇ ਅਖਲਾਕ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਜਰੂਰਤਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਪਲੱਬਧ ਸਾਧਨਾਂ ਨਾਲ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦਾ ਫਜ਼ੀਲਤ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗਿਆਨ, ਪੈਸਾ, ਸਹਾਇਤਾ, ਕਿਸੇ ਮਸਲੇ 'ਤੇ ਸੁਝਾਅ, ਨਸੀਹਤ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ।
2. ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਵਿੱਚ ਪਏ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦੀ ਤਰਮੀਮ ਅਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਵਧਾਉਣਾ।
3. ਮੁਸਲਿਮ ਬੰਦੇ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦੀ ਤਰੱਗੀਬ ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਦੀ ਵਾਅਦਾ ਕਿ ਜੋ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ, ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ।
4. ਮੁਸਲਿਮ ਦੀ ਛੁਪਾਈ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਦੀ ਪਿੱਛਾ ਨਾ ਕਰੇ। ਕੁਝ ਸਲਫ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਉਹ ਲੋਕ ਵੇਖੇ ਜੋ ਖ਼ੁਦ ਤਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਸਨ ਪਰ ਉਹ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਨਹੀਂ ਦੱਸਦੇ ਸਨ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਭੁੱਲ ਗਈਆਂ। ਅਤੇ ਮੈਂ ਉਹ ਲੋਕ ਵੀ ਵੇਖੇ ਜੋ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਬਿਆਨ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਇਸ ਲਈ ਲੋਕ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਦੱਸਦੇ ਸਨ।
5. ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਛੁਪਾਈ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਬੁਰਾਈ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿਤਾ ਜਾਵੇ ਜਾਂ ਬਦਲਿਆ ਨਾ ਜਾਵੇ। ਬਦਲਾਵ ਅਤੇ ਛੁਪਾਈ ਦੋਹਾਂ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਜੋ ਬਦਤਮੀਜ਼ੀ ਅਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਵਿੱਚ ਗਹਿਰੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਪਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਦਮਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਛੁਪਾਈ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ, ਬਲਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਉਸਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਇਸ ਨਾਲ ਹੋਰ ਨੁਕਸਾਨ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੁਪਾਉਣਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਦਮਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਹੌਂਸਲਾ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਬੇਪਰਵਾਹ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬੁਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਹੌਂਸਲਾ ਦੇਦਾ ਹੈ।
6. ਗਿਆਨ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕੁਰਾਨ ਦੀ ਤਿਲਾਵਤ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਦੀ ਤਰਮੀਮ।
7. ਨਵਾਵੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਸਜਿਦ ਵਿੱਚ ਕੁਰਾਨ ਦੀ ਤਿਲਾਵਤ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਦੀ ਫਜੀਲਤ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਹੈ... ਅਤੇ ਇਸ ਫਜੀਲਤ ਵਿੱਚ ਮਸਜਿਦ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਕੂਲ, ਰਿਬਾਤ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ, ਇਨਸ਼ਾ ਅੱਲਾਹ।
8. ਸਲਾਹੀਅਤ ਸਿਰਫ਼ ਅਮਲਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਅੱਲਾਹ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ ਤੇ ਨਹੀਂ।