حديث: مَنْ نَفَّسَ عَنْ مُؤْمِنٍ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ الدُّنْيَا نَفَّسَ اللهُ عَنْهُ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«مَنْ نَفَّسَ عَنْ مُؤْمِنٍ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ الدُّنْيَا نَفَّسَ اللهُ عَنْهُ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ، وَمَنْ يَسَّرَ عَلَى مُعْسِرٍ يَسَّرَ اللهُ عَلَيْهِ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ، وَمَنْ سَتَرَ مُسْلِمًا سَتَرَهُ اللهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ، وَاللهُ فِي عَوْنِ الْعَبْدِ مَا كَانَ الْعَبْدُ فِي عَوْنِ أَخِيهِ، وَمَنْ سَلَكَ طَرِيقًا يَلْتَمِسُ فِيهِ عِلْمًا سَهَّلَ اللهُ لَهُ بِهِ طَرِيقًا إِلَى الْجَنَّةِ، وَمَا اجْتَمَعَ قَوْمٌ فِي بَيْتٍ مِنْ بُيُوتِ اللهِ يَتْلُونَ كِتَابَ اللهِ وَيَتَدَارَسُونَهُ بَيْنَهُمْ إِلَّا نَزَلَتْ عَلَيْهِمِ السَّكِينَةُ، وَغَشِيَتْهُمُ الرَّحْمَةُ، وَحَفَّتْهُمُ الْمَلَائِكَةُ، وَذَكَرَهُمُ اللهُ فِيمَنْ عِنْدَهُ، وَمَنْ بَطَّأَ بِهِ عَمَلُهُ لَمْ يُسْرِعْ بِهِ نَسَبُهُ».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 2699]

این ترجمه نیاز به بررسی و تدقیق بیشتر دارد.

از ابو هریره رضی الله عنه روایت است که گفت: پیامبر ﷺ فرمودند:
«مَنْ نَفَّسَ عَنْ مُؤْمِنٍ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ الدُّنْيَا نَفَّسَ اللهُ عَنْهُ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ، وَمَنْ يَسَّرَ عَلَى مُعْسِرٍ يَسَّرَ اللهُ عَلَيْهِ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ، وَمَنْ سَتَرَ مُسْلِمًا سَتَرَهُ اللهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ، وَاللهُ فِي عَوْنِ الْعَبْدِ مَا كَانَ الْعَبْدُ فِي عَوْنِ أَخِيهِ، وَمَنْ سَلَكَ طَرِيقًا يَلْتَمِسُ فِيهِ عِلْمًا سَهَّلَ اللهُ لَهُ بِهِ طَرِيقًا إِلَى الْجَنَّةِ، وَمَا اجْتَمَعَ قَوْمٌ فِي بَيْتٍ مِنْ بُيُوتِ اللهِ يَتْلُونَ كِتَابَ اللهِ وَيَتَدَارَسُونَهُ بَيْنَهُمْ إِلَّا نَزَلَتْ عَلَيْهِمِ السَّكِينَةُ، وَغَشِيَتْهُمُ الرَّحْمَةُ، وَحَفَّتْهُمُ الْمَلَائِكَةُ، وَذَكَرَهُمُ اللهُ فِيمَنْ عِنْدَهُ، وَمَنْ بَطَّأَ بِهِ عَمَلُهُ لَمْ يُسْرِعْ بِهِ نَسَبُهُ». هرکس یکی از مشکل‌های مومنی را در دنیا رفع کند الله متعال در روز قیامت سختی و مشکل‌های او را رفع می‌کند، و کسی که بر بینوایی آسان بگیرد، الله تعالی در دنیا و آخرت بر او آسان می‌گیرد، و کسی که مسلمانی را بپوشاند، الله متعال او را در دنیا و آخرت می‌پوشاند، و الله متعال یاری‌گر بنده است مادامی که او یاری‌گر برادرش باشد، و کسی که راهی را پیش بگیرد که در آن جویای علم باشد، الله متعال از برکت علم، راه اش را به سوی بهشت آسان می‌سازد، هرگاه مردمی در خانه‌ای از خانه‌های الله متعال گرد آیند (یعنی در یکی از مساجد) تا کتاب الله (قرآن کریم) را تلاوت نمایند و درس‌های آن را به هم بفهمانند، آرامش بر دل‌هایشان فرود می‌آید، و مهر و رحمت الله متعال ایشان را فرا می‌گیرد، و فرشتگان ایشان را دربر می‌گیرند، و الله متعال ایشان را در کسانی که نزد اوست یاد می‌کند، و هرکس کارش و عملش موجب عقب‌افتادنش بشود نسبش او را به جلو نمی‌اندازد.
[صحیح] - [مسلم روایت کرده] - [صحیح مسلم - 2699]

توضیح

پیامبر صلی الله علیه وسلم بیان نمودند که پاداش مسلمان نزد الله متعال از جنس عملیست که مسلمان با مسلمانان انجام می دهد؛ پس هر که غم و اندوه و شدت دنیا را از مؤمنی زدوده و برطرف نماید، الله متعال سختی از سختیهای روز قیامت از او برطرف می نماید. هر کس بر تنگدستی آسانی بیاورد و سختی کار را بر او آسان کند، الله متعال در دنیا و آخرت کار او را آسان می کند. هر کس مسلمانی را بپوشاند و در مورد چیزی اطلاع حاصل نماید که نباید برملا شود از قبیل لغزش ها و اشتباهات، الله متعال او را در دنیا و آخرت می پوشاند. الله متعال یار و یاور بنده اش است، تا زمانی که بنده به برادرش در امور دینی و دنیوی او را کمک کند، و کمک از طریق دعا و کمک بدنی و مالی و غیره است. و هر کس در راه کسب علم شرعی گام بردارد، نیتش تنها رضای الله متعال باشد؛ الله متعال توسط آن راه بهشت را ​​بر او آسان می کند. هیچ گروهی و قومی در خانۀ از خانه‌های الله متعال جمع نمی‌شوند، و کتاب الله متعال را تلاوت و در میان خود مدارسه می‌کنند، مگر این که آرامش و کرامت بر آنان نازل می شود، و رحمت الله آنان را پوشانیده و فرا می گیرد، و فرشتگان گرداگردشان را فرا می گیرند، و الله متعال آنان را در میان کسانی که نزد او مقرب هستند می ستاید، و بسا جای افتخار است که الله متعال بنده اش در ملأ اعلی (گروه برتر فرشتگان) یاد کند. هر که عمل ناقص باشد، و او را به مقام دارنده گان اعمال نرساند، نباید بر شرف نسب و فضیلت پدران تکیه نماید در حالی که در عمل کوتاهی می کند.

از فوائد حدیث

1. ابن دقیق العید می گوید: این حدیث بزرگی است، و در گیرندۀ انواع علوم و احکام و آداب می باشد، و در آن فضیلت برآورده نمودن نیازهای مسلمانان و نفع رساندن برای آنان به آن چه که میسور است، اعم از علم، مال، کمک، اشاره به مصلحت، نصیحت، و یا چیزهای دیگر.
2. تشویق به آسان سازی برای تنگ دست.
3. تشویق به کمک بندۀ مسلمان، و این که الله متعال کمک کننده را به اندازۀ کمک او به برادرش کمک می کند.
4. از جمله پوشاندن مسلمان: عدم پیگیری عیب های او، از برخی سلف روایت است که می گوید: با قومی برخوردم که هیچ عیبی نداشتند، پس عیب های مردم را یاد نمودند، و مردم نیز عیب های شان را ذکر کردند، و با قومی برخوردم که عیب های داشتند، و از ذکر عیب های مردم خودداری کردند، پس عیب های شان فراموش شد.
5. از ملزومات پوشاندن مردم ترک منکر و عدم تغییر آن نیست، بلکه باید تغییر داد و پوشانید، و این در مورد کسی است که به فساد و اصرار در طغیان معروف نباشد، اما کسی که به این موارد معروف باشد پسندیده نیست که پوشانیده شود، بلکه موضوع اش را برای ولی امر او برساند، اگر بیم مفسده در آن نباشد؛ زیرا پوشانیدن او را به فساد تحریک می‌کند، او را برای آسیب رساندن به مردم جسارت می بخشد، و افراد شرور و لجوج دیگر را نیز جسور می‌سازد.
6. تشویق به فراگیری علم و تلاوت قرآن و مدارسۀ آن.
7. نووی می گوید: در این حدیث فضیلت اجتماع بر تلاوت قرآن کریم در مسجد است... و حصول فضلیت این اجتماع در مدرسه و جهاد (نگهبانی در راه الله) و مانند آن به مسجد ملحق می شود ان شاء الله.
8. ثواب را الله متعال بر اساس اعمال قرار داده نه بر اساس نسب ها.