Hadith: “ਫ਼ਿਤਨੇ ਦਿਲਾਂ ਉੱਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ ਜਿਵੇਂ ਚਟਾਈ ਦਾ ਇੱਕ ਇੱਕ ਤੀਲਾ ਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

عَنْ حُذَيْفَةَ رضي الله عنه قَالَ: كُنَّا عِنْدَ عُمَرَ رضي الله عنه، فَقَالَ: أَيُّكُمْ سَمِعَ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَذْكُرُ الْفِتَنَ؟ فَقَالَ قوْمٌ: نَحْنُ سَمِعْنَاهُ، فَقَالَ: لَعَلَّكُمْ تَعْنُونَ فِتْنَةَ الرَّجُلِ فِي أَهْلِهِ وَجَارِهِ؟ قَالُوا: أَجَلْ، قَالَ: تِلْكَ تُكَفِّرُهَا الصَّلَاةُ وَالصِّيَامُ وَالصَّدَقَةُ، وَلَكِنْ أَيُّكُمْ سَمِعَ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَذْكُرُ الَّتِي تَمُوجُ مَوْجَ الْبَحْرِ؟ قَالَ حُذَيْفَةُ: فَأَسْكَتَ الْقَوْمُ، فَقُلْتُ: أَنَا، قَالَ: أَنْتَ لِلَّهِ أَبُوكَ، قَالَ حُذَيْفَةُ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ:
«تُعْرَضُ الْفِتَنُ عَلَى الْقُلُوبِ كَالْحَصِيرِ عُودًا عُودًا، فَأَيُّ قَلْبٍ أُشْرِبَهَا نُكِتَ فِيهِ نُكْتَةٌ سَوْدَاءُ، وَأَيُّ قَلْبٍ أَنْكَرَهَا نُكِتَ فِيهِ نُكْتَةٌ بَيْضَاءُ، حَتَّى تَصِيرَ عَلَى قَلْبَيْنِ، عَلَى أَبْيَضَ مِثْلِ الصَّفَا فَلَا تَضُرُّهُ فِتْنَةٌ مَا دَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ، وَالْآخَرُ أَسْوَدُ مُرْبَادًّا كَالْكُوزِ، مُجَخِّيًا لَا يَعْرِفُ مَعْرُوفًا، وَلَا يُنْكِرُ مُنْكَرًا، إِلَّا مَا أُشْرِبَ مِنْ هَوَاهُ»، قَالَ حُذَيْفَةُ: وَحَدَّثْتُهُ، أَنَّ بَيْنَكَ وَبَيْنَهَا بَابًا مُغْلَقًا يُوشِكُ أَنْ يُكْسَرَ، قَالَ عُمَرُ: أَكَسْرًا لَا أَبَا لَكَ؟ فَلَوْ أَنَّهُ فُتِحَ لَعَلَّهُ كَانَ يُعَادُ، قُلْتُ: لَا بَلْ يُكْسَرُ، وَحَدَّثْتُهُ أَنَّ ذَلِكَ الْبَابَ رَجُلٌ يُقْتَلُ أَوْ يَمُوتُ حَدِيثًا لَيْسَ بِالْأَغَالِيطِ. قَالَ أَبُو خَالِدٍ: فَقُلْتُ لِسَعْدٍ: يَا أَبَا مَالِكٍ، مَا أَسْوَدُ مُرْبَادٌّ؟ قَالَ: شِدَّةُ الْبَيَاضِ فِي سَوَادٍ، قَالَ: قُلْتُ: فَمَا الْكُوزُ مُجَخِّيًا؟ قَالَ: مَنْكُوسًا.
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 144]

Translation Needs More Review.

ਹੁਜ਼ੈਫ਼ਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ: ਅਸੀਂ ਉਮਰ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਦੇ ਕੋਲ ਬੈਠੇ ਸਾਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸਨੇ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੂੰ ਫ਼ਿਤਨਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੇ ਸੁਣਿਆ ਹੈ? ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਅਸੀਂ ਸੁਣਿਆ ਹੈ। ਉਮਰ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਸ਼ਾਇਦ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਫ਼ਿਤਨੇ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ ਜੋ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰਵਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਪੜੋਸੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਜੀ ਹਾਂ। ਉਮਰ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਮਾਜ਼, ਰੋਜ਼ਾ ਅਤੇ ਸਦਕਾ ਮਿਟਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸਨੇ ਨਬੀ ﷺ ਨੂੰ ਉਸ ਫ਼ਿਤਨੇ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੇ ਸੁਣਿਆ ਹੈ ਜੋ ਸਮੁੰਦਰ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਵਾਂਗ ਉੱਠਦਾ ਹੈ? ਹੁਜ਼ੈਫ਼ਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ: ਲੋਕ ਚੁੱਪ ਰਹੇ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਕਿਹਾ: ਮੈਂ ਸੁਣਿਆ ਹੈ। ਉਮਰ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਤੂੰ ਬਤਾ, ਅੱਲਾਹ ਤੇਰੇ ਪਿਓ ਤੇ ਰਹਿਮ ਕਰੇ। ਹੁਜ਼ੈਫ਼ਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ: ਮੈਂ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੂੰ ਸੁਣਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ...
“ਫ਼ਿਤਨੇ ਦਿਲਾਂ ਉੱਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ ਜਿਵੇਂ ਚਟਾਈ ਦਾ ਇੱਕ ਇੱਕ ਤੀਲਾ ਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।، ਜਿਸ ਦਿਲ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਸਮਾ ਲਿਆ, ਉਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਲਾ ਨੁਕਤਾ ਪੈਦਾ ਹੋਵੇਗਾ; ਅਤੇ ਜਿਸ ਦਿਲ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਠੁਕਰਾ ਦਿੱਤਾ, ਉਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚਿੱਟਾ ਨੁਕਤਾ ਬਣੇਗਾ — ਇਉਂ ਕਰਦੇ ਕਰਦੇ ਦਿਲ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਹੋ ਜਾਣਗੇ:ਇੱਕ ਚਿੱਟਾ, ਸਾਫ਼ ਪੱਥਰ ਵਾਂਗ, ਜਿਸਨੂੰ ਕੋਈ ਫ਼ਿਤਨਾ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕੇਗਾ ਜਦ ਤਕ ਆਸਮਾਨ ਤੇ ਧਰਤੀ ਕਾਇਮ ਹਨ; ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਕਾਲਾ, ਸੁਆਹੀ ਮਿਲਿਆ ਹੋਇਆ, ਉਲਟੇ ਬਰਤਨ ਵਾਂਗ, ਜੋ ਨਾ ਭਲਾਈ ਨੂੰ ਪਛਾਣੇਗਾ ਤੇ ਨਾ ਬੁਰਾਈ ਨੂੰ ਨਕਾਰ ਸਕੇਗਾ, ਸਿਵਾਏ ਉਸਦੇ ਜੋ ਉਸਦੇ ਮਨ ਦੀ ਖ਼ਾਹਿਸ਼ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋਵੇ।” ਹੁਜ਼ੈਫ਼ਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ: ਮੈਂ ਉਮਰ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਤੇਰੇ ਤੇ ਉਸ (ਫ਼ਿਤਨੇ) ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਬੰਦ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਹੈ ਜੋ ਜਲਦੀ ਹੀ ਟੁੱਟ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਮਰ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: “ਕੀ ਉਹ ਟੁੱਟੇਗਾ, ਖੁਲੇਗਾ ਨਹੀਂ?” ਮੈਂ ਕਿਹਾ: “ਹਾਂ, ਟੁੱਟੇਗਾ।” ਅਤੇ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਹੈ ਜੋ ਮਾਰਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਜਾਂ ਮਰ ਜਾਵੇਗਾ — ਇਹ ਹਕੀਕਤ ਹੈ, ਕੋਈ ਗਲਤ ਬਾਤ ਨਹੀਂ। ਅਬੂ ਖ਼ਾਲਿਦ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ: ਮੈਂ ਸਅਦ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ, “ਏ ਅਬਾ ਮਾਲਿਕ, ‘ਅਸਵਦੁ ਮੁਰਬਾਦ’ ਦਾ ਕੀ ਮਤਲਬ ਹੈ?” ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਸਿਆਹੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ ਤੀਵ੍ਰ ਚਿੱਟਾਸਫ਼ੈਦੀ।”ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ: “ਅਤੇ ‘ਕੂਜ਼ੁ ਮੁਜੱਖੀਅਨ’ (ਉਲਟਾ ਬਰਤਨ) ਕੀ ਹੈ?” ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਉਲਟਾ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਬਰਤਨ।”
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم - 144]

Explanation

ਅਮੀਰੁਲ ਮੋਮਿਨੀਨ ਉਮਰ ਬਿਨ ਖ਼ੱਤਾਬ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਇੱਕ ਮਜਲਿਸ ਵਿੱਚ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਹਾਬਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਜਮਾਤ ਬੈਠੀ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ: ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸਨੇ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੂੰ ਫ਼ਿਤਨਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੇ ਸੁਣਿਆ ਹੈ? ਤਾਂ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ (ਨਬੀ ﷺ) ਨੂੰ ਫ਼ਿਤਨਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੇ ਸੁਣਿਆ ਹੈ।ਉਮਰ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਸ਼ਾਇਦ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਆਜ਼ਮਾਇਸ਼ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ ਜੋ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ —ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਬੇਹਦ ਮੁਹੱਬਤ ਕਰਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਬੇਹੱਦ ਲਾਲਚ ਤੇ ਸਖ਼ਤੀ ਕਰਨ, ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਨੇਕੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੰਮਾਂ ਤੋਂ ਗ਼ਾਫ਼ਲ ਹੋ ਜਾਣ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ; ਜਾਂ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਅਦਾ ਨਾ ਕਰਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਰਬੀਅਤ ਤੇ ਤਾਲੀਮ ਵਿੱਚ ਕੋਤਾਹੀ ਕਰਨ ਦੀ ਆਜ਼ਮਾਇਸ਼।ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਆਜ਼ਮਾਇਸ਼ ਆਪਣੇ ਪੜੋਸੀ ਆਦਿ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ — ਸ਼ਾਇਦ ਤੁਸੀਂ ਉਸੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਜੀ ਹਾਂ।ਉਮਰ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਇਹ ਉਹ ਫ਼ਿਤਨੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਤੇ ਇਨਸਾਨ ਤੋਂ ਹਿਸਾਬ ਲਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੁਝ ਗੁਨਾਹ ਐਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨੇਕ ਅਮਲਾਂ ਨਾਲ ਮਿਟ ਜਾਣਗੇ — ਜਿਵੇਂ ਨਮਾਜ਼, ਰੋਜ਼ਾ ਅਤੇ ਸਦਕਾ। ਪਰ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸਨੇ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੂੰ ਉਹ ਵੱਡੀਆਂ ਫ਼ਿਤਨਾਵਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੇ ਸੁਣਿਆ ਹੈ — ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਿਆਨਕਤਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪਸਾਰ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਸਮੁੰਦਰ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਵਾਂਗ ਝੁਲਸਣ ਤੇ ਬੇਕਾਬੂ ਹੋ ਜਾਣਗੇ? ਲੋਕ ਚੁੱਪ ਰਹੇ, ਤਾਂ ਹੁਜ਼ੈਫ਼ਾ ਬਿਨ ਯਮਾਨ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁਮਾ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਮੈਂ ਸੁਣਿਆ ਹੈ।ਉਮਰ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਖੁਸ਼ ਹੋਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: ਅੱਲਾਹ ਤੇਰੇ ਪਿਉ ’ਤੇ ਰਹਿਮ ਕਰੇ, ਜਿਸ ਨੇ ਤੇਰੇ ਵਰਗਾ ਪੁੱਤਰ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ; ਬਿਆਨ ਕਰ। ਹੁਜ਼ੈਫ਼ਾ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: ਫ਼ਿਤਨੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਣਗੇ ਅਤੇ ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਦਿਲ ਦੇ ਪਾਸੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚਿੱਪਕ ਜਾਣਗੇ ਜਿਵੇਂ ਚਟਾਈ ਦਾ ਤਾਣਾ ਸੌਣ ਵਾਲੇ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨਾਲ ਚਿੱਪਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫ਼ਿਤਨਾਂ ਦਾ ਇਹ ਚਿੱਪਕਣਾ ਦਿਲ ’ਤੇ ਅਸਰ ਕਰੇਗਾ, ਅਤੇ ਇਹ ਫ਼ਿਤਨੇ ਵਾਰ ਵਾਰ ਆਉਣਗੇ — ਇੱਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ।ਜਿਸ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਉਹ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਜਾਣ ਅਤੇ ਜਿਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਗਿਆ, ਉਸ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਲਾ ਨੁਕਤਾ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।ਅਤੇ ਜਿਸ ਦਿਲ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਠੁਕਰਾ ਦਿੱਤਾ, ਉਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚਿੱਟਾ ਨੁਕਤਾ ਬਣੇਗਾ।ਇਉਂ ਕਰਦੇ ਕਰਦੇ ਦਿਲ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਹੋ ਜਾਣਗੇ — ਇੱਕ ਚਿੱਟਾ ਦਿਲ, ਜੋ ਇਮਾਨ ਦੇ ਅਕ਼ੀਦੇ ’ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਕਾਇਮ ਰਹੇਗਾ, ਖ਼ਰਾਬੀ ਤੋਂ ਪਾਕ ਸਾਫ਼ ਹੋਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਫ਼ਿਤਨੇ ਨਾ ਚਿੱਪਕਣਗੇ ਤੇ ਨਾ ਅਸਰ ਕਰਨਗੇ, ਬਿਲਕੁਲ ਚਿੱਟੇ ਪੱਥਰ ਵਾਂਗ ਜਿਸ ’ਤੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਟਿਕਦਾ — ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਕੋਈ ਫ਼ਿਤਨਾ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕੇਗਾ ਜਦ ਤੱਕ ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ। ਦੂਜਾ ਦਿਲ ਉਹ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਰੰਗ ਫ਼ਿਤਨਾਂ ਕਾਰਨ ਕਾਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ — ਬਿਲਕੁਲ ਉਸ ਉਲਟੇ ਜਾਂ ਝੁਕੇ ਹੋਏ ਬਰਤਨ ਵਾਂਗ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਟਿਕਦਾ ਨਹੀਂ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਦਿਲ ਵੀ ਨਾ ਕਿਸੇ ਭਲਾਈ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਥਾਂ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਹਿਕਮਤ ਨੂੰ ਸਮਝਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਨਾ ਨੇਕੀ ਨੂੰ ਪਹਿਚਾਣਦਾ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਬੁਰਾਈ ਨੂੰ ਨਕਾਰਦਾ ਹੈ, ਸਿਵਾਏ ਉਸਦੇ ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਦਾ ਮਨ ਪਸੰਦ ਕਰੇ ਤੇ ਉਸਦੀ ਖ਼ਾਹਿਸ਼ ਮਾਨੇ। ਹੁਜ਼ੈਫ਼ਾ ਨੇ ਉਮਰ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: ਇਹ ਫ਼ਿਤਨੇ ਤੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਛੱਡਣਗੇ, ਅਤੇ ਤੇਰੇ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਬੰਦ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਹੈ ਜੋ ਜਲਦੀ ਹੀ ਟੁੱਟਣ ਵਾਲਾ ਹੈ।ਉਮਰ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: ਕੀ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਖੁਲ੍ਹੇਗਾ? ਜੇ ਖੁਲ੍ਹਿਆ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਦੁਬਾਰਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਹੁਜ਼ੈਫ਼ਾ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਨਹੀਂ, ਇਹ ਟੁੱਟੇਗਾ, ਅਤੇ ਉਹ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਹੈ ਜੋ ਮਾਰਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਜਾਂ ਮਰ ਜਾਵੇਗਾ। ਅਤੇ ਜੋ ਮੈਂ ਦੱਸਿਆ ਹੈ, ਉਹ ਸੱਚਾ ਅਤੇ ਪੱਕਾ ਖ਼ਬਰ ਹੈ; ਇਹ ਕਿਸੇ ਲਿਖਤੀ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਪੰਨਿਆਂ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਦਿਲਚਸਪ ਰਾਇ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸੋਚ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਇਹ ਨਬੀ ﷺ ਦੀ ਸੱਚੀ ਹਦੀਸ ਹੈ।

Benefits from the Hadith

1. ਵੱਡੀਆਂ ਫ਼ਿਤਨਾਵਾਂ ਦੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕੀ ਇਸ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨ ਖੂਨ ਵਗਦਾ ਹੈ, ਦੌਲਤ ਨਾਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
2. ਜੇ ਖ਼ਾਸ ਫ਼ਿਤਨੇ ਧਰਮ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲਾ ਨਿੰਦਾ ਯੋਗ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਨਵੀਂ ਬਦਲਾਵਾਂ (ਬਦਅਹਕਾਂ) ਹਨ ਜਾਂ ਪਾਪ ਹਨ।
3. ਅਤੇ ਜੇ ਇਹ ਦੁਨੀਆਵੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਉਸਦੇ ਲਈ ਆਜ਼ਮਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਪਰਖ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਧੀਰਜ ਧਾਰੇ।
4. ਦਿਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਫ਼ਿਤਨਾਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਸਫਲ ਉਹੀ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਸਹੀ ਰਾਹ ’ਤੇ ਕਾਇਮ ਰਹਿਣ ਲਈ ਹਿਦਾਇਤ ਦਿੱਤੀ।
5. ਨਵਾਵੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਤਹਰੀਰ ਦੇ ਲੇਖਕ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: ਇਸ ਹਦੀਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਇਨਸਾਨ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੀ ਖ਼ਾਹਿਸ਼ ਦੀ ਪਿੱਛੇ ਚਲ ਕੇ ਗੁਨਾਹ ਕਰੇ, ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਹਰ ਇੱਕ ਪਾਪ ਨਾਲ ਇੱਕ ਹਨੇਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਅਤੇ ਜਦ ਦਿਲ ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਫ਼ਿਤਨੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਹੀ ਰੌਸ਼ਨੀ (ਨੂਰੁਲ-ਇਸਲਾਮ) ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦਿਲ ਉਸ ਉਲਟੇ ਬਰਤਨ ਵਾਂਗ ਹੈ — ਜੇ ਇਹ ਝੁਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸੀ ਉਹ ਬਾਹਰ ਢੁੱਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕੁਝ ਦਾਖ਼ਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
6. ਉਮਰ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੇ ਹੁਜ਼ੈਫ਼ਾ ਨੂੰ ਫਰਮਾਇਆ: «ਲਾਂ ਅਬਾ ਲਕ» — ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ: ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸਚੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ, ਅਤੇ ਤਿਆਰ ਰਹਿ ਜਿਵੇਂ ਉਸਨੇ ਤਿਆਰੀ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ ਜਿਸਦੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਸਹਾਇਕ ਨਹੀਂ।
7. ਉਮਰ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਦੀ ਫ਼ਜੀਲਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਫ਼ਿਤਨੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਬੰਦ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਹਨ।