عَنْ حُذَيْفَةَ رضي الله عنه قَالَ: كُنَّا عِنْدَ عُمَرَ رضي الله عنه، فَقَالَ: أَيُّكُمْ سَمِعَ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَذْكُرُ الْفِتَنَ؟ فَقَالَ قوْمٌ: نَحْنُ سَمِعْنَاهُ، فَقَالَ: لَعَلَّكُمْ تَعْنُونَ فِتْنَةَ الرَّجُلِ فِي أَهْلِهِ وَجَارِهِ؟ قَالُوا: أَجَلْ، قَالَ: تِلْكَ تُكَفِّرُهَا الصَّلَاةُ وَالصِّيَامُ وَالصَّدَقَةُ، وَلَكِنْ أَيُّكُمْ سَمِعَ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَذْكُرُ الَّتِي تَمُوجُ مَوْجَ الْبَحْرِ؟ قَالَ حُذَيْفَةُ: فَأَسْكَتَ الْقَوْمُ، فَقُلْتُ: أَنَا، قَالَ: أَنْتَ لِلَّهِ أَبُوكَ، قَالَ حُذَيْفَةُ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ:
«تُعْرَضُ الْفِتَنُ عَلَى الْقُلُوبِ كَالْحَصِيرِ عُودًا عُودًا، فَأَيُّ قَلْبٍ أُشْرِبَهَا نُكِتَ فِيهِ نُكْتَةٌ سَوْدَاءُ، وَأَيُّ قَلْبٍ أَنْكَرَهَا نُكِتَ فِيهِ نُكْتَةٌ بَيْضَاءُ، حَتَّى تَصِيرَ عَلَى قَلْبَيْنِ، عَلَى أَبْيَضَ مِثْلِ الصَّفَا فَلَا تَضُرُّهُ فِتْنَةٌ مَا دَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ، وَالْآخَرُ أَسْوَدُ مُرْبَادًّا كَالْكُوزِ، مُجَخِّيًا لَا يَعْرِفُ مَعْرُوفًا، وَلَا يُنْكِرُ مُنْكَرًا، إِلَّا مَا أُشْرِبَ مِنْ هَوَاهُ»، قَالَ حُذَيْفَةُ: وَحَدَّثْتُهُ، أَنَّ بَيْنَكَ وَبَيْنَهَا بَابًا مُغْلَقًا يُوشِكُ أَنْ يُكْسَرَ، قَالَ عُمَرُ: أَكَسْرًا لَا أَبَا لَكَ؟ فَلَوْ أَنَّهُ فُتِحَ لَعَلَّهُ كَانَ يُعَادُ، قُلْتُ: لَا بَلْ يُكْسَرُ، وَحَدَّثْتُهُ أَنَّ ذَلِكَ الْبَابَ رَجُلٌ يُقْتَلُ أَوْ يَمُوتُ حَدِيثًا لَيْسَ بِالْأَغَالِيطِ. قَالَ أَبُو خَالِدٍ: فَقُلْتُ لِسَعْدٍ: يَا أَبَا مَالِكٍ، مَا أَسْوَدُ مُرْبَادٌّ؟ قَالَ: شِدَّةُ الْبَيَاضِ فِي سَوَادٍ، قَالَ: قُلْتُ: فَمَا الْكُوزُ مُجَخِّيًا؟ قَالَ: مَنْكُوسًا.
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 144]
المزيــد ...
Yii a Hʋzayfa nengẽ (Wẽnd yard be a yĩnga) a yeelame: tõnd rag n be a ʿƲmar nengẽ, (Wẽnd yard be a yĩnga), t'a yeele: ãna n wʋm Wẽnd Tẽn-tʋʋmã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) nengẽ t'a tẽegd fɩtnã-rãmbã yelle? Tɩ neb yeele: tõnd wʋm-a lame, t'a ʿƲmar yeele: tõe tɩ yãmb sẽn rat n yeel tɩ y wʋmame wã, yaa b sẽn na n zarb ned a zak rãmbẽ la a yakẽ wã wε? La b yeel tɩ: n-yee, la a yeel yã, ad yel-kãngã ad Pʋʋsgã la no-loeerã la doaag maanego yaafda rẽnda, la yaa ãna n wʋm Nabiyaamã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) t'a togsd zarb-n-gesg ning sẽn sigd n gondgdẽ wala mogr sẽn gondgd to-to wã? La a Hʋzayfa yeel yã: tɩ nebã sĩndi, tɩ mam yeele: maam. La a ʿƲmar yeel yã: ad f yaa f baaba halaale. T'a Hʋzayfa yeele: m wʋma Wẽnd Tẽn-tʋʋmã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) t'a yetẽ:
«B na n wa balla fɩtnã-rãmbã nebã sũy, wala b sẽn balled pĩir n foogd-a moog-moogã, rẽnd sũur ning sẽn yũ b na n tẽka a pʋgẽ sabelle, la sũur ning sẽn kɩɩsa b na n tẽka a pʋgẽ peelle, halɩ tɩ sũyã wa lebg sũy a yiibu, sũur sẽn yaa peelle wala kug-peelle, zarb-n-gesg la fɩtnã buud ka tõe n nams-a ye, tɩ saasã la Tẽngã sã n ket n beẽ, la sũur a to wã yaa sabelle, n yaa wala koor sẽn fũgi n pĩ, a ka leb n mi sõma, a ka mi wẽnga n na n kɩɩs ye, sã n ka bũmb ning sẽn ta yẽ yam bala». A Hʋzayfa yeelame: la mam togs-a lame tɩ ad foom a ʿƲmar la fɩtnã-kãngã kʋɩleng n page, la ket bilfu kʋɩlengã na n pakame. La d zu-soab a ʿƲmar yeel yã: Kʋɩlengã yaa sẽn na n kaooge? Ad sã n dag yaa sẽn pakẽ, tõe tɩ lebg n page. Tɩ mam yeele: Ayoo, ad yaa sẽn na n kao. La mam togs-a lame tɩ kʋɩleng-kãngã, yaa ned la b na n kʋ, maa a ki, yaa hadiis tudgr sẽn ka be a pʋgẽ. A Abʋʋ Haalid yeelame: Mam yeela a Saʿade: Malik baaba: sabell lim-limã yaa bõe? La a yeel yã: yaa peelmã keelem sẽn be sablem pʋgẽ. Tɩ mam yeel-a: la koorã sẽn fũgã yaa bõe? La a yeel tɩ yaa sẽn lebg n pĩ.
[Naṣʋn Ṣahɩɩhʋn (Gom-sikdem sẽn manege)] - [A Muslim n togs-a] - [Ṣahɩɩh Muslim - 144]
Muumin-rãmbã naaba, a Ʋmar ɭbn Alhataab, (Wẽnd yard be b yiibã yĩnga) a ra bee a zĩndgã zĩigẽ, tɩ sahaabsã (Wẽnd yard be b yĩnga) be ne-a, t'a yεεl-ba: Yaa ãna n wʋm Wẽnd Tẽn-tʋʋmã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) t'a gomd fɩtnã-rãmbã yelle? Tɩ sãnda yeele: tõnd wʋm-a lame t'a togsd fɩtnã wã, la a ʿƲmar yeele (Wẽnd yard be a yĩnga): tõeeme tɩ yãmb sẽn rat n yeel fɩtnã ninsã yaa raoa b sẽn zarbd-a a mengã la a koambẽ, la a pagbẽ, a sẽn nong-b keelem, la a sẽn tõe n maan beed n ka kõt-ba, la a sẽn tõe n maan soagl n bas-ba, tɩ yεl wʋsg põsg-ba, maa a sẽn na n maan yam yaal-yaale, n ka yik ne yεl sẽn sõmb ne-ba, sẽn yaa b hakε-rãmba la zʋglgo, la karengo, la woto b sẽn na n zarb ned n ges a yakẽ la sẽn wõnd rẽ, tõe tɩ yaa rẽnda la yãmb sẽn rat n goma wε? La b yeele: yaa woto. La a yeel yã: yẽnda yaa zarb-n-gesg sẽn sεt tɩ ned sã n geel a meng n na n gese, la zũnuub-rãmb n be beenẽ tɩ b tõe n yaaf ne tʋʋm sõma, wala Pʋʋsg la no-loeer la sara-rãmb maanego. La ãn n wʋm Nabiyaamã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) t'a gomd fɩtnã ning sẽn na n gũbg fãa gillã, a bedremã keelem la a sẽegrã waoogr yĩngã, n rãmbd wala mogr koom sẽn rãmbd to-to ningã? Tɩ nebã sĩndi, t'a Hʋzayfa ɭbn Al-Yamaan (Wẽnd yard be b yiibã yĩnga) yeele: mam wʋm-a lame. T'a ʿƲmar sũurã yɩ noogo, (Wẽnd yard be a yĩnga) t'a yεεl-a: Ad Wẽnd maan f baaba neer ne a sẽn rog fo buudã. T'a Hʋzayfa yeele: Nɑbiyɑɑmã yeelame (Wẽnd pʋʋsg lɑ A tɩlgr be ɑ yĩngɑ): Fɩtnã-rãmbã na n wa vẽnegame n tʋg n tablg ninsaal fãa sũurẽ, wala kãnkãr pĩir sẽn tabend ned ning sẽn gãe a zugã lʋgẽ, la a basd vũun sũurẽ wã a sẽn tablg-a wã keelem, la masɩɩb-kãngã a na n yɩlma noor wʋsgo, rẽnd sũur ninga a sẽn kẽ a pʋgẽ n yɩ a nonglem, n gẽdg-a wala bõn-yõodi gẽdgr la a kõom, b tẽkda a suurẽ wã sabelle, la sũur ning sẽn kɩɩs-a, (tõdg-a) b tẽkda beenẽ peelle, halɩ tɩ sũya wa lebg kõbg a yiibu: sũur sẽn yaa peelle, a sẽn loe lɩɩmaoongã la a sẽn tɩlg n yi bãasã keelem, tɩ fɩtnã-rãmbã ka tablg-a, n ka tall vũun a pʋgẽ, t'a lebg wala kug-saalg sẽn yaa pεεlga, bũmb ka tõe n tablg-a, rẽnd fɩtna ka tõe n nams-a, halɩ t'a wa yek Wẽnde. La sũur a yembrã, a kõbga toeemame n lebg sabelle, fɩtnã-rãmbã keelem, tɩ yaa wala koor sẽn kɩlle, maa sẽn fũgni, koom ka tõe n kẽ a pʋgẽ, yaa woto bal la sũ-kãngã, sõma buud ka yagend-a, yam sõng ka yagend-a, a ka mi sõma, a ka kɩɩsd wẽnga, sã n ka bũmb ning yẽ menga sẽn nong la a tar yamleoogã. La a Hʋzayfa yeela a ʿƲmar: ad fɩtnã-kãensã baa a yembr ka na n puk fo vɩɩmã pʋgẽ ye, la foom ne b sʋka, kʋɩleng n page, la keta bilf tɩ b kao-a. T'a ʿƲmar yeele: b na n kaoo kʋɩlengã kaoob sɩd-sɩdã? Ad b sã n rag n pak-a, tõe t'a lebg n page. La a Hʋzayfa yeel yã: Ayoo, a na n kaoogame, la ad kʋɩleng-kãngã yaa ned tɩ b kʋ-a maa a na n ki a toore. La m sẽn togsã, yaa sɩd sẽn yaa hakɩɩka, a ka yam rãmb n nidg pãng n yeel ye, ad yaa Nabiyaamã hadiisi, (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga.)