หะดีษ: ฟิตนะฮ์ต่างๆ จะส่งผลต่อบรรดาหัวใจ ดั่งเช่นเสื่อที่สร้างริ้วรอยของเสื่อไว้บนผิวหนังของคนที่นอนลงบนมัน

عَنْ حُذَيْفَةَ رضي الله عنه قَالَ: كُنَّا عِنْدَ عُمَرَ رضي الله عنه، فَقَالَ: أَيُّكُمْ سَمِعَ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَذْكُرُ الْفِتَنَ؟ فَقَالَ قوْمٌ: نَحْنُ سَمِعْنَاهُ، فَقَالَ: لَعَلَّكُمْ تَعْنُونَ فِتْنَةَ الرَّجُلِ فِي أَهْلِهِ وَجَارِهِ؟ قَالُوا: أَجَلْ، قَالَ: تِلْكَ تُكَفِّرُهَا الصَّلَاةُ وَالصِّيَامُ وَالصَّدَقَةُ، وَلَكِنْ أَيُّكُمْ سَمِعَ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَذْكُرُ الَّتِي تَمُوجُ مَوْجَ الْبَحْرِ؟ قَالَ حُذَيْفَةُ: فَأَسْكَتَ الْقَوْمُ، فَقُلْتُ: أَنَا، قَالَ: أَنْتَ لِلَّهِ أَبُوكَ، قَالَ حُذَيْفَةُ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ:
«تُعْرَضُ الْفِتَنُ عَلَى الْقُلُوبِ كَالْحَصِيرِ عُودًا عُودًا، فَأَيُّ قَلْبٍ أُشْرِبَهَا نُكِتَ فِيهِ نُكْتَةٌ سَوْدَاءُ، وَأَيُّ قَلْبٍ أَنْكَرَهَا نُكِتَ فِيهِ نُكْتَةٌ بَيْضَاءُ، حَتَّى تَصِيرَ عَلَى قَلْبَيْنِ، عَلَى أَبْيَضَ مِثْلِ الصَّفَا فَلَا تَضُرُّهُ فِتْنَةٌ مَا دَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ، وَالْآخَرُ أَسْوَدُ مُرْبَادًّا كَالْكُوزِ، مُجَخِّيًا لَا يَعْرِفُ مَعْرُوفًا، وَلَا يُنْكِرُ مُنْكَرًا، إِلَّا مَا أُشْرِبَ مِنْ هَوَاهُ»، قَالَ حُذَيْفَةُ: وَحَدَّثْتُهُ، أَنَّ بَيْنَكَ وَبَيْنَهَا بَابًا مُغْلَقًا يُوشِكُ أَنْ يُكْسَرَ، قَالَ عُمَرُ: أَكَسْرًا لَا أَبَا لَكَ؟ فَلَوْ أَنَّهُ فُتِحَ لَعَلَّهُ كَانَ يُعَادُ، قُلْتُ: لَا بَلْ يُكْسَرُ، وَحَدَّثْتُهُ أَنَّ ذَلِكَ الْبَابَ رَجُلٌ يُقْتَلُ أَوْ يَمُوتُ حَدِيثًا لَيْسَ بِالْأَغَالِيطِ. قَالَ أَبُو خَالِدٍ: فَقُلْتُ لِسَعْدٍ: يَا أَبَا مَالِكٍ، مَا أَسْوَدُ مُرْبَادٌّ؟ قَالَ: شِدَّةُ الْبَيَاضِ فِي سَوَادٍ، قَالَ: قُلْتُ: فَمَا الْكُوزُ مُجَخِّيًا؟ قَالَ: مَنْكُوسًا.
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 144]

จากฮุซัยฟะห์ เราะฎิยัลลอฮุอันฮุ กล่าวว่า: เราอยู่กับท่านอุมัร เราะฎิยัลลอฮุอันฮุ และเขากล่าวว่า: ผู้ใดในหมู่พวกเจ้าได้ยินท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม พูดถึงฟิตนะฮ์(การทดสอบหรือความวุ่นวาย)บ้างไหม? บางคนกล่าวว่า: เราได้ยิน เขากล่าวว่า: บางทีพวกท่ายอาจหมายถึงฟิตนะฮ์ของชายคนหนึ่งต่อครอบครัวและเพื่อนบ้านของเขา? พวกเขากล่าวว่า: ใช่แล้วอุมัรกล่าวว่า: นั่นเป็นสิ่งที่จะถูกลบล้างความผิดด้วยการละหมาด การถือศีลอด และการบริจาค แต่ใครบ้างในหมู่พวกเจ้าที่ได้ยินท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม กล่าวถึงฟิตนะฮ์ที่ร้ายแรงดั่งคลื่นที่ซัดสาดในทะเล? ฮุซัยฟะห์กล่าวว่า: จากนั้นผู้คนก็นิ่งเงียบ ฉันจึงกล่าวว่า: ฉัน แล้วท่านอุมัรกล่าวว่า: 'ท่าน! ขอให้บิดาของท่านเป็นผู้ที่ได้รับความเมตตาจากอัลลอฮฺ'หุซัยฟะห์ กล่าวว่า: ฉันได้ยินท่านเราะซูลุลลอฮ์ กล่าวว่า:
"ฟิตนะฮ์ต่างๆ จะส่งผลต่อบรรดาหัวใจ ดั่งเช่นเสื่อที่สร้างริ้วรอยของเสื่อไว้บนผิวหนังของคนที่นอนลงบนมัน หัวใจของผู้ใดที่ดื่มด่ำไปกับฟิตนะฮ์ หรือซึมซับไปกับมัน ( คือไปยอมให้กับฟิตนะฮ์นั้น ) มันก็จะทำให้หัวใจของคนผู้นั้นเกิดจุดดำขึ้นจุดหนึ่งแต่หากหัวใจของผู้ใดปฏิเสธมัน (คือไม่ยอมรับมัน ไม่ยอมให้กับฟิตนะฮ์นั้น) มันก็จะทำให้หัวใจของคนผู้นั้น เกิดจุดขาวขึ้นหนึ่งจุด นั่นแสดงว่า เมื่อหัวใจต้องเผชิญกับฟิตนะฮ์ มันก็จะทำให้หัวใจของเราแบ่งเป็นสองประเภท ประเภทที่หนึ่งมีความขาว ( มีความบริสุทธิ์ ) เสมือนหินเกลี้ยง(ที่มีความแวววาว ) เพราะฟิตนะฮ์ใด ๆ ไม่สามารถสร้างความเสียหายให้หัวใจของคนนั้นได้ ตราบเท่าที่บรรดาชั้นฟ้าและแผ่นดินยังคงดำรงอยู่ ส่วนหัวใจอีกประเภทคือ เมื่อมันเผชิญกับฟิตนะฮ์ มันจะดำมืด (เพราะไปยอมให้กับฟิตนะฮ์) เสมือนอัลคูซ ( ซึ่งเป็นภาชนะชนิดหนึ่ง) หรือเสมือนเหยือกน้ำที่วางคว่ำไว้ ไม่ได้ใช้ประโยชน์อะไร เปรียบเหมือนหัวใจที่ไม่รู้จักความดีงามใดๆ เป็นหัวใจที่ไม่ปฏิเสธความชั่วความผิด เป็นหัวใจที่ยอมให้กับอารมณ์ใฝ่ต่ำของตัวเองเท่านั้น" ท่านฮุซัยฟะฮฺกล่าวว่า: "และข้าพเจ้าได้เล่าให้ท่านอุมัรฟังว่า ระหว่างท่านกับฟิตนะฮฺนั้น มีประตูบานหนึ่งซึ่งถูกปิดไว้และใกล้จะถูกพังลงแล้ว" ท่านอุมัรกล่าวว่า: "พังลงหรือ? ขอให้บิดาของท่านได้รับความเมตตา หากมันถูกเปิดออก บางทีมันอาจจะปิดได้อีก" ข้าพเจ้ากล่าวว่า: "ไม่ใช่ แต่จะถูกพังลง" และข้าพเจ้าได้บอกแก่อุมัรว่า ประตูบานนั้นคือชายคนหนึ่งที่ถูกฆ่าหรือตาย เรื่องนี้เป็นสิ่งที่แน่นอน ไม่มีความผิดพลาดใดๆ อาบูคอลิด กล่าวว่า: "ข้าพเจ้าได้ถามท่านสะอัดร่อฎิยัลลอฮุอันฮุว่า: 'โอ้ อบูมาลิก อะไรคือ อะซวัด มุรฺบัดด์?' ท่านตอบว่า: 'คือสีดำที่มีความขาวปะปนอยู่อย่างเข้มข้น' ข้าพเจ้าจึงถามอีกว่า: 'แล้วคำว่า อัลกูซ มุญัคคียัน คืออะไร?' ท่านตอบว่า: 'คือภาชนะที่ถูกพลิกกลับหัวลง'"
[เศาะฮีห์] - [รายงานโดย มุสลิม] - [เศาะฮีห์มุสลิม - 144]

คำอธิบาย​

ท่านอุมัร อิบนุ อัลค็อตต็อบ เราะฎิยัลลอฮุอันฮุ ผู้เป็นผู้นำของบรรดาผู้ศรัทธา กำลังอยู่ในที่ประชุมของเขา โดยมีบรรดาเซาะฮาบะฮฺ เราะฎิยัลลอฮุอันฮุม หลายคนอยู่ด้วย แล้วท่านก็กล่าวกับพวกเขาว่า: ผู้ใดในหมู่พวกเจ้าเคยได้ยินท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม กล่าวถึงฟิตนะฮ์(การทดสอบหรือความวุ่นวาย)บ้างไหม? บางคนกล่าวว่า: เราได้ยินท่านนบีกล่าวถึงฟิตนะฮ์ และอุมัร เราะฎิยัลลอฮุอันฮุ กล่าวว่า: ท่านอุมัร เราะฎิยัลลอฮุอันฮุ จึงกล่าวว่า: บางทีพวกท่านอาจหมายถึงการทดสอบและบททดสอบของบุคคลในเรื่องเฉพาะของเขา เช่น การทดสอบในภรรยาและลูกของเขา เนื่องจากความรักที่มากเกินไปที่เขามีต่อพวกเขา ความหวงแหนที่เขามีต่อพวกเขา หรือความยุ่งเหยิงที่เขามีต่อพวกเขาจนทำให้ละเลยการทำความดีจำนวนมาก หรือบางทีเนื่องจากการละเลยหน้าที่ที่ควรปฏิบัติต่อพวกเขา เช่น การให้สิทธิ การอบรม และการสอนพวกเขา หรือบางทีฟิตนะฮฺในเพื่อนบ้านของเขาและสิ่งที่คล้ายกันนั้น บางทีพวกท่านอาจหมายถึงสิ่งนั้น? พวกเขากล่าวว่า: ใช่ ท่านอุมัรกล่าวว่า:“นั่นเป็นฟิตนะฮฺที่เรียกร้องให้มีการตรวจสอบตัวเอง และในบรรดาสิ่งเหล่านั้นยังมีบาปที่หวังว่าจะได้รับการลบล้างด้วยความดี เช่น การละหมาด การถือศีลอด และการบริจาคทาน” แต่ใครในพวกเจ้าที่ได้ฟังท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม กล่าวถึงฟิตนะฮ์ทั่วๆ ไป ซึ่งยิ่งใหญ่และเยอะจนรบกวนผู้คนเหมือนคลื่นทะเลที่ปั่นป่วน? ดังนั้นผู้คนจึงนิ่งเงียบ ดังนั้นฮุซัยฟะห์ บิน อัล-ยามาน เราะฎิยัลลอฮุอันฮุ กล่าวว่า: ฉันได้ยินจากท่านนบี ดังนั้นอุมัร เราะฎิยัลลอฮุอันฮุ ก็มีความยินดี และกล่าวแก่เขาว่า: ขออัลลอฮ์ทรงชี้แนะบิดาของท่านไม่ว่าเขาจะพาไปที่ใดเช่นเจ้า ดังนั้นจงกล่าวมาเถิด ฮุซัยฟะห์กล่าวว่า: ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม กล่าวว่า: ฟิตนะฮฺปรากฏขึ้นและเกาะติดกับส่วนต่าง ๆ และด้านข้างของหัวใจมนุษย์ เหมือนกับเสื่อที่เกาะติดกับด้านข้างของผู้ที่นอนอยู่บนนั้น และฟิตนะฮฺส่งผลกระทบต่อหัวใจอย่างรุนแรงจากการเกาะติดกับมัน ฟิตนะฮฺเหล่านี้จะกลับมาและเกิดซ้ำ ๆ เป็นฟิตนะฮฺต่อเนื่องกันไป ดังนั้น หัวใจใดที่ฟิตนะฮฺเข้าไปอยู่ในนั้น และมันรักฟิตนะฮฺนั้น รวมถึงผสมกลมกลืนเหมือนกับเครื่องดื่มที่ซึมเข้าไปในหัวใจ จะมีจุดสีดำถูกแต้มลงในหัวใจนั้น แต่หัวใจใดที่ปฏิเสธฟิตนะฮฺ จะมีจุดสีขาวถูกแต้มลงในหัวใจนั้น จนกระทั่งหัวใจจะแบ่งออกเป็นสองประเภท คือ หัวใจที่ขาวบริสุทธิ์ เนื่องจากความหนักแน่นในการยึดมั่นศรัทธา ความปลอดภัยจากความบกพร่อง และเพราะฟิตนะฮฺไม่ได้เกาะติดหรือส่งผลกระทบต่อหัวใจนั้น เหมือนกับหินที่เรียบลื่นซึ่งไม่มีสิ่งใดเกาะติดกับมันได้ ฟิตนะฮฺจึงไม่สามารถทำอันตรายต่อหัวใจนั้นได้จนกระทั่งมันได้พบกับอัลลอฮฺ ใจอีกดวงหนึ่งเป็นใจที่เปลี่ยนสีเป็นสีดำ เพราะถูกฟิตนะฮ์เหมือนเหยือกที่เอียงหรือคว่ำซึ่งไม่มีน้ำเหลืออยู่ เช่นเดียวกัน ใจนี้ก็ไม่มีความดีหรือปัญญาติดอยู่ และไม่ปฏิเสธสิ่งที่ผิด ยกเว้นสิ่งที่ตนรักและตัณหาของตัวเองชอบ ฮุซัยฟะฮ์กล่าวกับอุมัรว่า: ฟิตนะฮ์เหล่านั้นจะไม่เกิดขึ้นในชีวิตของท่านเลย และระหว่างท่านกับฟิตนะฮ์เหล่านั้นมีกั้นอยู่ซึ่งมันกำลังจะพังทลาย อุมัรกล่าวว่า: มันจะพังทลายลงหรือ? ถ้ามันถูกเปิด บางทีมันอาจถูกปิดอีกครั้ง ฮุซัยฟะห์กล่าวว่า: ไม่หรอก มันจะพัง และประตูนั้นคือผู้ชายที่จะถูกฆ่าหรือตาย สิ่งที่ฉันกล่าวถึงคือความจริงที่ตรวจสอบได้ และไม่ได้มาจากงานเขียนของนักเขียน หรือจากความคิดเห็นของบุคคลใด แต่มาจากหะดีษของท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม

บทเรียนที่ได้รับจากฮะดีษ

1. อันตรายจากฟิตนะฮ์ที่เกิดขึ้นอย่างกว้าวขวาง เนื่องมันจะนำไปสู่การนองเลือด การสูญเสียทรัพย์สิน และการหายไปของความมั่นคง
2. ฟิตนะฮ์ในวงแคบหากมันที่เกี่ยวข้องกับศาสนา ผู้กระทำผิดก็จะถูกตำหนิ เพราะสิ่งเหล่านั้นไม่ว่าจะเป็นอุตริกรรมหรือการฝ่าฝืนพระเจ้า และถึงแม้ว่าสิ่งเหล่านั้นจะเกี่ยวข้องกับเรื่องทางโลกก็ตาม สิ่งเหล่านั้นจึงเป็นบททดสอบสำหรับผู้ที่กระทำสิ่งเหล่านั้น และสำหรับเขาแล้วก็จำเป็นต้องอดทน
3. หัวใจได้รับผลกระทบจากฟิตนะฮ์ที่เกิดขึ้น และผู้ที่ประสบความสำเร็จคือผู้ที่พระเจ้าทรงนำทางไปสู่ความแน่วแน่ในทางนำ
4. อัล-นะวาวีย์ กล่าวว่า: เจ้าของหนังสือ อัล-ตะห์รีร กล่าวว่า: ความหมายของหะดีษก็คือ หากมนุษย์ปฏิบัติตามความปรารถนาของเขาและกระทำบาป ความมืดจะเข้าสู่หัวใจของเขาพร้อมกับทุกบาปที่เขากระทำ และหากเป็นเช่นนั้น เขาจะถูกฟิตนะฮ์ แสงสว่างแห่งอิสลามจะถูกลบออกจากเขา หัวใจก็เหมือนถ้วย และถ้ามันพัง สิ่งที่อยู่ในนั้นก็จะไหลออกมา และไม่มีอะไรเข้าไปได้อีกหลังจากนั้น
5. คำกล่าวของอุมัรที่กล่าวแก่ฮุซัยฟะห์ว่า “เจ้าไม่มีพ่อ” หมายความว่า จงจริงจังกับเรื่องนี้ และเตรียมตัวให้พร้อมในฐานะคนที่ไม่มีผู้ช่วย
6. เกียรติและศักดิ์ศรีของอุมัร เราะฎิยัลลอฮุอันฮุ และเขาคือเป็นประตูที่ปิดระหว่างผู้คนและฟิตนะฮ์