Hadith: ਜੋ ਕੁਝ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਹਿਦਾਇਤ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਲਈ ਭੇਜਿਆ, ਉਸ ਦਾ ਉਦਾਹਰਨ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੀਂਹ ਵਰਗੀ ਹੈ ਜੋ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਪਈ।

عَنْ أَبِي مُوسَى رَضيَ اللهُ عنه عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«مَثَلُ مَا بَعَثَنِي اللَّهُ بِهِ مِنَ الهُدَى وَالعِلْمِ كَمَثَلِ الغَيْثِ الكَثِيرِ أَصَابَ أَرْضًا، فَكَانَ مِنْهَا نَقِيَّةٌ، قَبِلَتِ المَاءَ، فَأَنْبَتَتِ الكَلَأَ وَالعُشْبَ الكَثِيرَ، وَكَانَتْ مِنْهَا أَجَادِبُ، أَمْسَكَتِ المَاءَ، فَنَفَعَ اللَّهُ بِهَا النَّاسَ، فَشَرِبُوا وَسَقَوْا وَزَرَعُوا، وَأَصَابَتْ مِنْهَا طَائِفَةً أُخْرَى، إِنَّمَا هِيَ قِيعَانٌ لاَ تُمْسِكُ مَاءً وَلاَ تُنْبِتُ كَلَأً، فَذَلِكَ مَثَلُ مَنْ فَقُهَ فِي دِينِ اللَّهِ وَنَفَعَهُ مَا بَعَثَنِي اللَّهُ بِهِ، فَعَلِمَ وَعَلَّمَ، وَمَثَلُ مَنْ لَمْ يَرْفَعْ بِذَلِكَ رَأْسًا، وَلَمْ يَقْبَلْ هُدَى اللَّهِ الَّذِي أُرْسِلْتُ بِهِ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 79]

Translation Needs More Review.

ਅਬੂ ਮੂਸਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ:
"ਜੋ ਕੁਝ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਹਿਦਾਇਤ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਲਈ ਭੇਜਿਆ, ਉਸ ਦਾ ਉਦਾਹਰਨ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੀਂਹ ਵਰਗੀ ਹੈ ਜੋ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਪਈ।،ਕੁਝ ਧਰਤੀ ਸੁੱਧ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਪਾਣੀ ਸਵੀਕਾਰਿਆ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਘਾਸ ਅਤੇ ਬੂਟੇ ਉਗੇ।ਕੁਝ ਧਰਤੀ ਬੇਪੈਦਾਵਾਰ ਸੀ, ਪਰ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਫਾਇਦਾ ਪਹੁੰਚਾਇਆ; ਉਹ ਪੀਣ ਲਈ, ਸਿੰਚਾਈ ਲਈ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਲਈ ਵਰਤੀ ਗਈ। ਅਤੇ ਕੁਝ ਧਰਤੀ ਬਿਲਕੁਲ ਨਾਕਾਰ ਸੀ, ਨਾ ਪਾਣੀ ਰੋਕ ਸਕੀ ਅਤੇ ਨਾ ਘਾਸ ਉਗਾ ਸਕੀ।ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਉਦਾਹਰਨ ਹੈ ਜੋ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਸਮਝਦਾਰ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਜੋ ਕੁਝ ਮੈਂ ਭੇਜਿਆ, ਉਸ ਨਾਲ ਲਾਭ ਲੈਂਦੇ ਹਨ — ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਉਂਦੇ ਹਨ।ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਉਦਾਹਰਨ ਜੋ ਇਸ ਹਿਦਾਇਤ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਨਾ ਸਿਰ ਉਚਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਨਾ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਭੇਜੀ ਹੋਈ ਹਿਦਾਇਤ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।"
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري - 79]

Explanation

ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਉਦਾਹਰਣ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਜੋ ਕੋਈ ਉਸਦੀ ਭੇਜੀ ਹੋਈ ਹਿਦਾਇਤ ਅਤੇ ਰਸਤਾ ਨਾਲ ਲਾਭ ਉਠਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ ਮੀਂਹ ਵਾਲੀ ਧਰਤੀ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ ਦਿੱਤੀ। ਧਰਤੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ: ਪਹਿਲੀ ਕਿਸਮ: ਸੁੱਧ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਧਰਤੀ, ਜੋ ਮੀਂਹ ਦਾ ਪਾਣੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਘਾਸ, ਬੂਟੇ, ਤਾਜ਼ਾ ਅਤੇ ਸੁੱਕੀ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਉੱਗਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੀ ਕਿਸਮ: ਧਰਤੀ ਜੋ ਪਾਣੀ ਰੋਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਫਸਲ ਨਹੀਂ ਉਗਾਉਂਦੀ; ਇਹ ਪਾਣੀ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਲਾਭਮੰਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ—ਉਹ ਪੀਣ ਲਈ, ਆਪਣੀਆਂ ਮਵਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਪਿਲਾਉਣ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਲਈ ਵਰਤਦੇ ਹਨ। ਤੀਜੀ ਕਿਸਮ: ਸਮਤਲ ਅਤੇ ਸਾਫ ਧਰਤੀ, ਜੋ ਨਾ ਪਾਣੀ ਰੋਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਫਸਲ ਉਗਾਉਂਦੀ; ਇਸ ਧਰਤੀ ਨੇ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਕੋਈ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਅਤੇ ਲੋਕ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਲਾਭਾਨਵਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਏ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ੍ਰੋਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਲੋਕ ਜਿਹੜੇ ਨਬੀ ﷺ ਦੀ ਭੇਜੀ ਹੋਈ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਹਿਦਾਇਤ ਨਾਲ ਲਾਭ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲਾ: ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਜੋ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਦਾਰ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਗਿਆਨ ਅਨੁਸਾਰ ਅਮਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਾਉਂਦਾ ਹੈ; ਉਹ ਸੁੱਧ ਧਰਤੀ ਵਾਂਗ ਹੈ — ਪਾਣੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਲਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ ਅਤੇ ਫਸਲ ਉਗਾ ਕੇ ਹੋਰਾਂ ਲਈ ਵੀ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਦੂਜਾ: ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਜੋ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਸਦੀ ਸਮਝ ਅਤੇ ਨਿਕਾਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਉਹ ਗਿਆਨ ਇਕੱਤਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਖਰਚ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਉਸਦਾ ਅਮਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂ ਉਹ ਜੋ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤਾ, ਉਸਦੀ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਪਾਈ। ਉਹ ਹੋਰਾਂ ਲਈ ਸਾਧਨ ਬਣਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਉਸ ਧਰਤੀ ਵਾਂਗ ਹੈ ਜੋ ਪਾਣੀ ਰੋਕ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਲਾਭਮੰਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਤੀਜਾ: ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਜੋ ਗਿਆਨ ਸੁਣਦਾ ਹੈ ਪਰ ਨਾ ਉਸਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਨਾ ਉਸਤੇ ਅਮਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਨਾ ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ; ਉਹ ਉਸ ਸਮਤਲ ਅਤੇ ਬੇਫਾਇਦੇ ਧਰਤੀ ਵਾਂਗ ਹੈ ਜੋ ਨਾ ਫਸਲ ਉਗਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਨਾ ਪਾਣੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੋਰਾਂ ਲਈ ਲਾਭਮੰਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

Benefits from the Hadith

1. ਇਸ ਵਿੱਚ ਗਿਆਨ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਉਣ ਦੇ ਫ਼ਜ਼ੀਲਤ ਨੂੰ ਵਿਆਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਮੂੰਹ ਫਿਰਣ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।
2. ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਮਾਇਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣ ਲਈ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਦੇ ਕੇ ਬਾਤ ਨੂੰ ਆਸਾਨ ਬਣਾਉਣਾ।
3. ਕਰਤਬੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੀਂਹ ਮੁਰਝਾਈ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧਰਮ ਦਾ ਗਿਆਨ ਮੁਰਝਾਏ ਹੋਏ ਦਿਲ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਸ੍ਰੋਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਧਰਤੀ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ ਦਿੱਤੀ ਜਿਸ 'ਤੇ ਮੀਂਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
4. ਲੋਕ ਧਾਰਮਿਕ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦਰਜਿਆਂ ‘ਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।