سوگند به كسى كه جان محمد در دست اوست، هيچ كسى از اين امت يهودى باشد يا نصرانى (خبر مبعث) من را نمى شنود، سپس وفات كند و به آنچه كه براى آن فرستاده شده ام ايمان نياورد، مگر او از اصحاب دوزخ خواهد بود. لعنت الله متعال بر يهود و نصارا باد، كه آرامگاه انبياء خود را به مسجد تبديل كردند - از كار آنان برحذر مى داشتند - و اگر بخاطر اين نبود آرامگاه ايشان را در بيرون (منزلشان) قرار مى دادند، غير از اينكه ترسيدند تبديل به مسجد شود. اللهم لا تجعل قبري وثنًا، لعن الله قومًا اتخذوا قبور أنبيائهم مساجد»: «بارالها، قبر مرا بتی نگردان بزرگى پاداش بستگى به بزرگى امتحان و آزمايش دارد، و اگر الله متعال قومى را دوست داشته باشد آنها را امتحان مى كند؛ پس هر كسى خشنود بود، الله متعال از او خشنود مى شود، و هر كسى خشمگين بود الله متعال از او خشمگين مى شود. من بی‌نیازترین شریکان از شرک هستم؛ هرکس عملی را انجام دهد که در آن دیگری را با من شریک سازد، او و شرکش را رها می‌کنم بدانید که من به درگاه الله خودداری می‌کنم که از میان شما خلیلی (دوستی بسیار صمیمی) داشته باشم زیرا الله تعالی مرا خلیل خود برگزیده است، چنانکه ابراهیم را خلیل خود برگزید الله متعال غيرت دارد، و غيرت الله متعال این است كه انسان آنچه الله متعال بر او حرام كرده را انجام دهد. مَنْ حَلَفَ بِغَيْرِ اللهِ فَقَدْ كَفَرَ أَوْ أَشْرَكَ»: «کسی که به غیر الله سوگند یاد کند کفر یا شرک ورزیده است سنگين ترين نماز براى منافقان: نماز عشاء و نماز صبح است، و اگر مى دانستند چه پاداشى دارند اگر هم با خزيدن مى بود براى ادای آنها به مسجد مى آمدند، و به تأكيد خواستم كه امر كنم تا نماز برپا شود، سپس به يكى از مردان امر كنم مردم را امامت دهد، سپس همراه با مردانى كه بسته هايى از هيزم به همراه دارند، به سوى اقوامى بروم كه براى نماز جماعت حاضر نمى شوند، تا خانه هايشان را با آتش بسوزانم. تبهكارترين انسان ها كسانى هستند كه قيامت برپا مى شود و آنان زنده هستند، و همچنين كسانى كه آرامگاه ها را به مساجد تبديل مى كنند. ترسناكترين چيزى كه مى ترسم بر سر شما بيايد: شرک اصغر است، پس وقتى از آن سؤال شد، گفتند: رياكارى. آيا آنچه را كه الله حلال كرده، حرام نمى كنند؟ و آنچه را كه الله حرام كرده، حلال نمى كنند؟ گفتم: بله، فرمودند: اين همان عبادتشان است. تو نزد مردمی خواهی رفت که اهل کتاب هستند، پس چون نزد آنان رسیدی، آنان را به گواهی دادن به این مهم فرابخوان که معبودی [به حق] جز الله نیست و اینکه محمد فرستادهٔ الله است از رسول الله - صلى الله عليه و سلم - درباره باز كردن سحر به وسيله ى سحر ديگرى سؤال شد؟ فرمودند: اين از عملكرد شيطان است. لَا تُطْرُونِي كَمَا أَطْرَتِ النَّصَارَى ابْنَ مَرْيَمَ؛ فَإِنَّمَا أَنَا عَبْدُهُ، فَقُولُوا: عَبْدُ اللهِ وَرَسُولُهُ»: «در ستایش من زیاده‌روی نکنید چنانکه نصرانیان در ستایش فرزند مریم از حد گذشتند، زیرا همانا من بندهٔ الله هستم، پس بگویید: بندهٔ الله و فرستادهٔ اوست بهره‌مندترین مردم از شفاعت من در روز قیامت کسی است که خالصانه از دل - یا از جان - لا اله الا الله گوید کسی که بدفالی او را از کاری باز بدارد، دچار شرک شده است. گفتند: کفارهٔ آن چیست؟ فرموند: این است که بگوید: خداوندا خیری نیست جز خیر تو، و طیری (فالی) نیست جز فال تو، و معبودی [به حق] جز تو نیست. هر كسى گواهی دهد كه همانا الهى نيست غير از الله و او همتايى ندارد، و همانا محمد بنده و پيامبر اوست، و همانا عيسى بنده الله و پيامبر اوست، و کلمۀ اوست؛ که او را به مریم القا نمود، و روحی از جانب اوست، و بهشت حقّ است و آتش (دوزخ) حقّ است، الله متعال با هر عملی که داشته باشد، او را وارد بهشت می کند. مَنْ لَقِيَ اللهَ لَا يُشْرِكُ بِهِ شَيْئًا دَخَلَ الْجَنَّةَ، وَمَنْ لَقِيَهُ يُشْرِكُ بِهِ دَخَلَ النَّارَ»: «هرکس درحالی به دیدار الله برود که چیزی را با او شریک نیاورده باشد، وارد بهشت می‌شود و کسی که به دیدار او برود درحالی‌که به او شرک آورده، وارد دوزخ می‌شود هر كسى بميرد درحالی كه همراه الله شريک و انبازی می خواند، داخل آتش (جهنم) می شود. هلك المُتَنَطِّعُون در كلام الله متعال: "وَقَالُوا لا تَذَرُنَّ آلِهَتَكُمْ وَلا تَذَرُنَّ وَدًّا وَلا سُوَاعًا وَلا يَغُوثَ وَيَعُوقَ وَنَسْرًا"، يعنى: "و گفتند: معبودان خود را رها نکنید؛ و [به خصوص] «وَدّ» و «سَواع» و «یَغوث» و «یَعوق» و «نَسر» را [رها نکنید]."، ابن عبّاس - رضى الله عنهما - گفته اند: " اين نام ها از آن انسان هاى نيكوكارى در قوم نوح - عليه السلام - بوده اند". هر كسى به بدهكارى مهلت داد، يا از بدهى او كم كرد، الله متعال او را در روز قيامت زير سايه ى عرش خود قرار مى دهد، روزى كه هيج سايه اى بجز سايه الله متعال نيست. هر كسى الله متعال اراده ی خير به او داشته باشد، او را به مصيبتى مبتلا مى كند. الله متعال نيكى ها و گناهان را نوشته است، سپس اين را بيان نموده كه هر كسى خواست نيكى كند ولى آن را انجام نداد، الله متعال آن نيكى را به صورت كامل در نزد خويش مى نوسيد، و اگر خواست نيكى كند و آن را انجام داد، الله متعال در نزد خويش ده نيكى تا هفتصد برابر يا بسيار بيشتر از آن مى نويسد. الله متعال به بدن ها، و چهرهاى شما نگاه نمى كند، اما به قلب ها و اعمال شما مى نگرد. يكى از روزها در حالى كه ما نزد رسول الله - صلى الله عليه و سلم - نشسته بوديم كه ناگهان مردى با لباس بسيار سفيد، و موهاى بسيار سياه بر ما وارد شد، اما نه نشانه هاى سفر بر روى او ديده مى شد، و نه هیچکدام از ما آن را نمى شناخت. هر کس کاری کند که امر ما بر آن نیست پس آن کار مردود است. اى بندگانم، من ظلم را بر نفس خويش حرام كرده ام و آن را هم در بين شما حرام كرده ام، پس به همديگر ظلم نكنيد، اى بندگانم، همه شما گمراه هستيد مگر من كسى را هدايت دهم، پس از من طلب هدايت كنيد تا شما را هدايت دهم. اى جوان، من به تو جملاتى ياد مى دهم: از (امر و نهى) الله متعال محافظت كن، او نيز از تو محافظت مى كند، از (امر ونهى) الله متعال محافظت كن، او را همراه و يارى رسان خود مى بينى، و اگر درخواست كردى از الله درخواست كن، و اگر طلب كمک كردى، از الله طلب كمک كن. همه ى امتم وارد بهشت مى شوند مگر كسى كه نپذيرد، گفته شد: اى رسول الله چه كسى نمى پذيرد؟ فرمودند: هر كسى از من اطاعت كند، وارد بهشت مى شود، و هر كسى از من نافرمانى كند، او نپذيرفته است. هرکس خود را شبيه قومی کند، از آنهاست. از رسول الله - صلى الله عليه وسلم - سؤال كردم، كدام گناه بزرگ تر است؟ فرمودند: اينكه براى الله همتايى قرار دهى، در حالی كه او تو را آفريده است. براى مسلمان جایز نيست كه بيشتر از سه شب برادر مسلمانش را هجران كند، (و هنگامى كه) به همديگر ميرسند، اين روى بر مى گرداند، و او روى بر مى گرداند، و نيكوكارترين آنان كسى است كه شروع به سلام كردن مى كند. هر كسى به مسلمانى ضرر برساند، الله به او ضرر مى رساند، و هر كسى كه مسلمانى را مشقت داد، الله او را مشقت مى دهد. همانا شما پروردگارتان را خواهيد ديد، همانندى كه اين ماه را مى بينيد، و براى ديدن آنان دچار سختى و مشقت نمى شويد. همانا الله متعال به ستمگر مهلت مى دهد، اما هنگامى كه او را مؤاخذه كرد، هرگز رهايش نمى كند. آيا تو را به مأموريتی بفرستم که رسول الله صلى الله عليه وسلم مرا به انجامِ آن دستور داد؟ هر تصويری که ديدی، از بین ببر و هر قبر مرتفع و بلندی را با خاک يکسان کن. كسى كه فال بگيرد يا برايش فالگيرى كنند، يا پيشگويی کند و يا برای او پيشگويی کنند، يا جادوگرى كند يا برايش جادوگرى كنند از ما نيست؛ و هر كسى نزد غيبگويى برود و سخن او را تصديق كند؛ همانا به آنچه كه بر محمد - صلى الله عليه و سلم - نازل شده كافر شده است. هر كسى نزد فال گیرى برود و از او چيزى را بپرسد و او را تصديق كند، نماز چهل روز او قبول نمى شود. هر كسى شاخه اى از اختربينى (علم نجوم) را ياد گرفت، همانا شاخه اى از جادوگرى را ياد گفته است، و هر چه بيشتر آن را ياد بگيرد، سحر بيشترى ياد گرفته است. بزرگترين گناهان كبيره: شرک ورزيدن به الله متعال، ايمن بودن از مكر الله متعال، نااميدى از رحمت الله متعال و مأيوس شدن از لطف الله متعال است. ايمان هفتاد و اندی یا شصت و اندی بخش است. اينكه همراه رسول الله - صلى الله عليه و سلم - در برخى سفرهايش بود، ايشان يک نفر پيام رسان را فرستادند كه هيچ گردنبند شتر از زه كمان - يا گردنبند - را نگه ندارند، مگر اينكه آن را پاره كنند. هر كسى خود را به چيزى وابسته كند، به آن موكول مى شود. هر كسى گفت: "لَا إِلَهَ إِلَّا الله"، و به آنچه كه به غير الله عبادت مى شود كافر شد، مال و خونش حرام مى شود، و حساب او با الله متعال خواهد بود. كسانى كه مهربان هستند، الله مهربان به آنان رحم خواهد كرد، به اهل زمين رحم كنيد، آنكه در آسمان است به شما رحم خواهد كرد. ملائکه در ابرها فرود می آيند و کارهايی را که در آسمان مقرّر شده است، با هم بازگو می کنند؛ شيطان مخفيانه گوش می دهد و آن را می شنود و سپس آن را به کاهنان (جادوگران) القا می کند؛ آنها نيز صد دروغ از خود بر آن می افزايند. هیچ بنده ای نیست که صادقانه و از ته قلب گواهی دهد که معبود بر حقی جز الله وجود ندارد و شهادت دهد که محمد، بنده و فرستاده ی اوست، مگر اینکه الله متعال او را بر آتش دوزخ حرام می گرداند. پروردگارمان تبارک و تعالى در هر شب، هنگامى كه يک سوم شب باقى مى ماند، به آسمان دنيا نازل مى شوند، و مى فرمايند: چه كسى مرا مى خواند تا او را اجابت کنم، چه كسى از من طلب مى كند تا به او ببخشم، چه كسى طلب استغفار مى كند تا او را بيامرزم. به سوی قبرها نماز نخوانيد و بر روی آنها ننشينيد. اين قومى هستند كه اگر بنده ى صالحى يا مرد صالحى در ميان آنان وفات كرد، بر روى قبر وى مسجدى بنا كرده، و در آن اين تصويرها را كشيده اند، اينان بدترين مردمان در نزد الله هستند. اسلام بر پنج رکن بنا شده است ‌مَنْ ‌رَأَى ‌مِنْكُمْ ‌مُنْكَرًا فَلْيُغَيِّرْهُ بِيَدِهِ، فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِلِسَانِهِ، فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِقَلْبِهِ، وَذَلِكَ أَضْعَفُ الْإِيمَانِ»: «هریک از شما که منکری دید آن را با دستش تغییر دهد، پس اگر نتوانست با زبانش آن را تغییر دهد و اگر نتوانست با دلش آن را (بد بداند)، و آن ضعیف‌ترین (مرتبه‌ی) ایمان است هرکس در اسلام نیکی کند، برای کاری که در جاهلیت انجام داده بازخواست نمی‌شود؛ و هرکس در اسلام بدی کند، برای [گناهان] اول و آخرش مورد بازخواست قرار می‌گیرد نظرتان در این مورد چیست: اگر نمازهای فرض را به‌جا آوردم و رمضان را روزه بگیرم و حلال را حلال بدانم و حرام را حرام الطُّهُورُ شَطْرُ الْإِيمَانِ، وَالْحَمْدُ لِلهِ تَمْلَأُ الْمِيزَانَ، وَسُبْحَانَ اللهِ وَالْحَمْدُ لِلهِ تَمْلَآنِ -أَوْ تَمْلَأُ- مَا بَيْنَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالصَّلَاةُ نُورٌ، وَالصَّدَقَةُ بُرْهَانٌ، وَالصَّبْرُ ضِيَاءٌ، وَالْقُرْآنُ حُجَّةٌ لَكَ أَوْ عَلَيْكَ، كُلُّ النَّاسِ يَغْدُو، فَبَايِعٌ نَفْسَهُ فَمُعْتِقُهَا أَوْ مُوبِقُهَا»: «پاکی [به وسیله‌ی وضو و غسل] نصف ایمان است و الحمدلله ترازو را پر می‌کند و سبحان الله والحمدلله ما بین آسمان‌ها و زمین را پر می‌کنند أَلَا هَلْ عَسَى رَجُلٌ يَبْلُغُهُ الْحَدِيثُ عَنِّي وَهُوَ مُتَّكِئٌ عَلَى أَرِيكَتِهِ فَيَقُولُ: بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ كِتَابُ اللهِ، فَمَا وَجَدْنَا فِيهِ حَلَالًا اسْتَحْلَلْنَاهُ، وَمَا وَجَدْنَا فِيهِ حَرَامًا حَرَّمْنَاهُ، وَإِنَّ مَا حَرَّمَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَمَا حَرَّمَ اللهُ»: «بدانید که چه بسا حدیث من درحالی‌ به مردی برسد که بر اریکهٔ خود تکیه زده، پس بگوید: میان ما و شما کتاب الله است! حق الله بر بندگان آن است که او را عبادت کنند و چیزی را با او شریک نیاورند و حق بندگان بر الله آن است که هرآنکه چیزی را با او شریک نیاورده، عذاب ندهد هرکه درحالی بمیرد که چیزی را با الله شریک نیاورده، وارد بهشت می‌شود؛ و هرکه درحالی بمیرد که چیزی را با الله شریک آورده، وارد دوزخ می‌شود إِنَّ اللهَ سَيُخَلِّصُ رَجُلًا مِنْ أُمَّتِي عَلَى رُءُوسِ الْخَلَائِقِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ لَمَّا خَلَقَ اللَّهُ الْجَنَّةَ وَالنَّارَ أَرْسَلَ جِبْرِيلَ عَلَيْهِ السَّلَامُ كَتَبَ اللهُ مَقَادِيرَ الْخَلَائِقِ قَبْلَ أَنْ يَخْلُقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِخَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ الله متعال شما را از اينکه به نامِ پدران تان سوگند بخوريد، نهی فرموده است. نخستين قضاوتی که روز قيامت در ميان مردم صورت می گيرد، درباره ی خون هاست. رسول الله صلی الله علیه وسلم از کنار دو قبر می گذشتند که فرمودند: «أَمَا إِنَّهُمَا لَيُعَذَّبَانِ، وَمَا يُعَذَّبَانِ فِي كَبِيرٍ، أَمَّا أَحَدُهُمَا: فَكَانَ لاَ يَسْتَتِرُ مِنْ البَوْل، وَأَمَّا الآخَرُ: فَكَانَ يَمْشِي بِالنَّمِيمَةِ»: «آن دو عذاب می شوند به خاطر گناهی كه آن را بزرگ نمی دانستند؛ یکی از آنها به دلیل عدم پرهیز از ادرار و دیگری به سبب سخن چینی عذاب می شود». تو با کسی خواهی بود که دوستش داری. آيا به شما سخنی درباره ی دجال بگويم که هيچيک از پيامبران به قوم خود نگفته است؟ دجال، کور و يک چشم است و چيزی مانند بهشت و دوزخ با خود می آورَد؛ آنچه آن را بهشت می نامد، در حقيقت دوزخ است. هرکسی بر دين و آيين دوست خويش است؛ پس باید هريک از شما بنگرد با چه کسی دوستی و همنشينی دارد. به سوی اعمال نيک بشتابيد پيش از فرارسيدن فتنه هايی که مانند شب تاريک هستند و انسان در صبحگاه مومن و در شب کافر می گردد يا شبانگاه مومن و صبحگاه کافر می گردد و دينش را در برابر کالای ناچيز دنيا می فروشد. لااله الا الله، وای بر عرب از شری كه نزديك شده است. و در حالی كه انگشت شست و سبابه اش را حلقه کرده بود، افزود: امروز اين اندازه از سد يأجوج و مأجوج باز شد. گفتم: ای رسول خدا، آيا با وجود افراد نيکوکار در میان ما، هلاک می شويم؟ فرمود: بله، هنگامی که فسق و فجور زياد شود. زن و مرد مؤمن همواره در جان و مال و فرزند خويش مورد آزمايش قرار می گيرند تا آن که الله متعال را در حالی ملاقات می کنند که هيچ خطا و گناهی بر آنها نيست. اینکه الله متعال می فرماید: «فَلا تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَنْدَادًا وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ»؛ ابن عباس رضی الله عنهما در مورد این آیه می گوید: انداد به معنای شرک است که از راه رفتن مورچه بر سنگی سیاه در تاریکی شب پنهان تر است. نگوييد: آنچه الله و فلانی بخواهد؛ بلکه بگوييد: آنچه الله بخواهد، سپس فلانی بخواهد. اینکه به الله قسم دروغ یاد کنم برایم بهتر است از اینکه به غیرالله قسم راست بخورم. اینکه مو به مو از راه و روش پيشينيان پیروی می کنید، امری حتمی و قطعی است، تا جايی كه اگر به لانه ی سوسماری داخل شوند، وارد آن می شوید. گفتند: ای رسول خدا، آيا منظورتان [از پیشینیان] يهود و نصارا است؟ فرمود: پس چه كسانی هستند؟. هرکس به سوی هدايت فرا بخواند، برای او پاداشی همچون پاداش کسانی خواهد بود که از او پيروی کنند؛ و اين چيزی از پاداش آنها نمی کاهد. و هرکس به سوی ضلالت و گمراهی فرابخواند، گناهش همانند گناه کسانی خواهد بود که از او پيروی نمايند؛ و اين چيزی از گناه آنها کم نمی کند. تفاوت میان آنها چیست؟ احادیث محکم را با آغوش باز می پذیرند و در مواجهه با احادیث متشابه هلاک می شوند. فال گرفتن از مصاديق شرک است، فال گرفتن از مصاديق شرک است و هيچيک از ما نيست مگر اينکه به نحوی دستخوش فال می شود اما الله متعال با توکل کردن به او، آن را از بين می برد. پس گفتیم: تو سید (سرور) مایی. فرمود: «السَّيدُ اللهُ»: «سید، الله است». گفتیم: و بهترین ما از نظر فضل و شرف و برتری هستی و بخشنده‌ترین و والاترین مایی. پس فرمود: «قُولُوا بِقَولِكُم، أَو بَعضِ قولِكُم، وَلَا يَسْتَجْرِيَنَّكُم الشَّيطَانُ»: «سخن خود را یا بخشی از سخن خود را بگویید و شیطان شما را [در مسیر باطل] جری نکند سرت را بلند کن. بگو که سخنت شنيده می شود. سؤال کن که به تو عنايت می شود و شفاعت کن که شفاعت تو پذيرفته می گردد. از غلو کردن بپرهيزيد چون غلو بوده که امت های پيش از شما را هلاک کرده است. نه سرایت بیماری و نه بدشگونی و نه هامه و نه صفر هیچیک در اسلام جایگاه و اصالتی ندارد. سحر را جز ساحر باز نمی کند. آسمان های هفتگانه و زمین های هفتگانه در کف [دست] خداوند رحمن جز به اندازه ی سپندی در دست یکی از شما نیست. کرسی در برابر عرش مانند حلقه ای آهنی است که در بیابانی انداخته شود. سرايت بيماری و نيز بدشگونی حقيقت ندارند؛ ولی به فال نيک گرفتن را می پسندم. گفتند: به فال نيک گرفتن چيست؟ فرمود: «سخنی نيکوست (که به انسان روحيه و شادابی می دهد)». رسول الله صلى الله عليه وسلم درباره ی انصار فرمود: «تنها مؤمن انصار را دوست دارد و جز منافق با آنان دشمنی نمی کند؛ هرکس دوست شان بدارد، الله او را دوست می دارد و هرکس با انصار دشمنی کند، الله او را دشمن می دارد». «راه راست و ميانه روی را در پيش بگيريد و درستکار و استوار باشيد و بدانيد که هيچيک از شما در ازای عملش نجات نمی يابد». گفتند: حتی شما ای رسول خدا؟! فرمود: «من نيز (نجات نمی يابم) مگر اينکه فضل و رحمت الله شامل حالم شود». هر پيامبری که الله متعال در امت های پيش از من مبعوث نموده، ياران مخلص و اصحابی داشته که راه و روش او را در پيش می گرفتند و از دستورهای او پيروی می کردند؛ و سپس نسل هايی جانشين آنها شدند که به آنچه می گفتند، عمل نمی کردند و کارهايی انجام می دادند که به آن امر نشده بودند. پنج چيز به من عطا شده که پيش از من به هيچ پيامبری داده نشده است: از مسافت يک ماه، دشمنانم دچار ترس و وحشت می شوند؛ و زمين برای من مسجد و پاک گرديده است. آيا بهتشيان را به شما معرفی نکنم؟ هر ضعيف و مستضعفی که اگر به الله سوگند ياد کند، الله سوگندش را تحقق می بخشد؛ آيا دوزخيان را به شما معرفی نکنم؟ هر انسان، تندخو و سنگ دل و ثروت اندوزی که بذل و بخشش نمی کند و برتری طلب و متکبر است. در بهشت صد درجه وجود دارد که الله متعال آن را برای مجاهدانِ راه خود مهیا کرده است و فاصله ی هر درجه با درجه ی ديگر، به اندازه ی فاصله ی بين زمين و آسمان می باشد. الله عز وجل می فرمايد: من با بنده ام مطابق گمانی که نسبت به من دارد، رفتار می کنم و هرجا مرا ياد کند، با او خواهم بود. از طلحة بن عبيدالله رضی الله عنه روایت است که می گويد: مردی از اهالیِ نجد، با موهايی ژوليده نزد رسول الله صلى الله عليه وسلم آمد؛ پژواک صدايش را از دور می شنيديم، ولی نمی فهميديم چه می گويد تا اينکه به رسول الله صلى الله عليه وسلم نزديک شد و دريافتيم که درباره ی اسلام می پرسد. بهترين روزی که خورشيد بر آن طلوع کرده، روز جمعه است؛ آدم عليه السلام در همين روز آفريده شد و در همين روز وارد بهشت گرديد و در همين روز از بهشت اخراج شد. روز قيامت مردی بزرگ و فربه می آيد که نزد الله به اندازه ی بال پشه ای وزن و ارزش ندارد. هیچ بنده ای (عيبِ) بنده ای را نمی پوشاند مگر اینکه الله متعال در قيامت (عيوب و گناهان) او را می پوشاند. نه يا هشت يا هفت نفر نزد رسول الله صلى الله عليه وسلم بوديم که فرمود: «آيا با رسول الله بيعت نمی کنيد؟». هرکس دچار فقر و فاقه شود و آن را نزد مردم ببرد، فقرش از ميان نخواهد رفت؛ اما هرکس فقرش را نزد الله ببرد - و برطرف شدن فقرش را از الله بخواهد - الله متعال روزیِ زودرس يا ديررسی به او می دهد (و فقرش را برطرف می سازد). مسلمان هنگامِ سؤالِ قبر گواهی می دهد که معبود بر حقی جز الله وجود ندارد و محمد فرستاده ی الله است؛ و اين مفهوم سخن الله متعال است که می فرمايد: «الله كسانى را كه ایمان آورده اند در زندگى دنیا و در آخرت، با سخن استوار [توحید] ثابت می گردانَد». مأموريت يافته ام که با مردم بجنگم تا گواهی دهند معبود بر حقی جز الله وجود ندارد و محمد فرستاده ی اوست و نماز را برپا دارند و زکات بپردازند؛ هرگاه چنين کردند، جان و مال خود را از هرگونه تعرضی از سوی من مصون داشته اند، مگر در حقّی که اسلام تعيين کرده است و حساب شان با الله متعال است. الله متعال از خطا و اشتباه و فراموشی امتم و آنچه بدان مجبور گردد، چشم پوشی کرده است. وقتی رسول الله صلى الله عليه وسلم از دنيا رفت، در خانه ام اين مقدار غذا هم نبود که يک موجود زنده بخورد، جز مقداری جو که در طاقچه ی خانه ام بود؛ مدتی طولانی از آن می خوردم تا اينکه آن را پيمانه (وزن) کردم و پس از آن تمام شد. روز قيامت مؤمن به پروردگارش نزديک می شود تا آنجا که الله متعال پرده ی رحمت و پوشش خود را بر روی او می نهد و از او درباره ی گناهانش اعتراف می گيرد. الله رحمت را به صد قسمت تقسيم کرده است؛ نود و نُه بخش آن را نزد خود نگه داشته و يک بخش را به زمين فرستاده است و به خاطر همين يک بخش است که مخلوقات با يکديگر مهربان هستند (به هم رحم می کنند)؛ به گونه ای که جانور، سُم خود را بالا می گيرد تا مبادا به بچه اش آسيبی برسد. مرا با همان مسايلی که به شما می گويم، رها کنيد (و سؤال بی مورد درباره ی مسايلِ ناگفته نپرسيد)؛ زيرا امت های گذشته را کثرت سؤال و مخالفت با پيامبران شان به هلاکت رساند؛ بنابراین هرگاه شما را از چيزی بازداشتم، از آن دوری نماييد و چون شما را به انجام کاری دستور دادم، تا آنجا که می توانيد به آن عمل کنيد. ای رسول خدا، مرا از عملی خبر بده که وارد بهشتم سازد و از آتش دوزخ دور کند. فرمود: «درباره ی امر بزرگی پرسيدی؛ هرچند برای کسی که الله متعال بر او آسان بگرداند، سهل است». الله پاک است و فقط پاکيزه را می پذيرد. الله به مؤمنان همان دستوری را داده که به پيامبران داده است؛ چنانکه می فرمايد: «(دستور داديم:) ای پيامبران، از نعمت های پاکی که نصيب تان کرده ايم، بخوريد و کارهای شايسته انجام دهيد». رسول الله صلی الله علیه وسلم از زنانی كه (هنگام مصيبت) با صدای بلند گريه می كنند و موهای سرشان را می كَنَند و گريبان چاک می دهند، بیزار است. روز قيامت بنده قدم از قدم برنمی دارد تا اينکه از او در مورد عمرش پرسیده شود که در چه راهی گذرانده است؟ و از علمش پرسیده شود که آن را چگونه به کار گرفته و چقدر به آن عمل کرده است؟ و از مالش که آن را از چه راهی به دست آورده و در چه راهی خرج کرده است؟ و از جسمش که آن را در چه راهی پير کرده است؟ رسول الله صلى الله عليه وسلم روز خيبر فرمود: «اين پرچم را به مردی خواهم داد که الله و رسولش را دوست دارد و الله، فتح خيبر را به دست او رقم خواهد زد». هنگامی که الله متعال آفريده هايش را خلق کرد، در کتابی که بالای عرش نزد اوست، نوشت: رحمت من بر خشم من غالب است. مؤمنان در دوستی، مهربانی و شفقت با يکديگر، مانند پيکری هستند که اگر يک عضو آن به درد آيد، ساير اعضا با بی خوابی (بی قراری) و تب با آن هم نوا می شوند. حق مسلمان بر مسلمان شش چیز است: وقتی او را دیدی به وی سلام کنی، آنگاه که تو را دعوت نمود، دعوتش را اجابت کنی، زمانی که از تو نصیحت خواست او را نصیحت کنی، هرگاه عطسه زد و الحمدلله گفت، پاسخش را بدهی، هنگامی که بیمار شد به عیادتش بروی و چون فوت شد، در تشییع جنازه اش شرکت کنی. و هرکس با حاکمی بيعت کرد و با دست و دلِ خويش با او پيمان بست، بايد هرچه می تواند از او اطاعت کند و اگر کسی بر سرِ قدرت با حاکم نزاع کرد، گردنش را بزنيد. هرکس - در هنگام مصيبت - بر گونه هايش بزند و گريبان چاک دهد و مانند دوران جاهليت آه و واويلا سر دهد - و سخن جاهلی بر زبان بياورد - از ما نيست. آتش برخی از دوزخيان را تا دو قوزک پاهای شان فرا می گيرد و عده ای را تا زانوهای شان و گروهی را تا کمرهای شان و برخی را تا شانه های شان. الله متعال می فرمايد: ای فرزند آدم، تا وقتی که مرا بخوانی و به من اميدوار باشی، همه ی گناهانی را که از تو صادر شده، می بخشم و (به گناهانت) اهميت نمی دهم. ای فرزند آدم، اگر گناهانت به اندازه ای بزرگ و زياد باشد که به ابرهای آسمان برسد و سپس از من آمرزش بخواهی، تو را می بخشم. هر بنده ای بر همان حالتی که می ميرد، برانگيخته می شود. نزد الله متعال مؤمنِ توانمند و قوی از مؤمن ضعيف، بهتر و محبوب تر است و در هر دو، خير و نيکی است؛ مشتاق چيزی باش که به نفع توست و از الله کمک بخواه و عاجز و درمانده نشو. الله متعال در روز قیامت می گوید: ای فرزند آدم، بیمار شدم و به عیادتم نیامدی. درحالی که رسول الله صلى الله عليه وسلم در ميان ما بود، درباره ی «حجة الوداع» با يکديگر صحبت می کرديم و نمی دانستيم که حجة الوداع چيست. هیچ پيامبری نبوده مگر اینکه به امتش درباره ی يک چشمِ بسيار دروغگو هشدار داده است. حدیث شفاعت الله اكبر، اينگونه خواسته ها، روش پيشينيان است. قسم به ذاتی که جانم در دست اوست شما همان سخنی را گفتيد كه بنی اسرائيل به موسی گفتند. مردی به رسول الله صلی الله علیه وسلم گفت: «آنچه الله و شما بخواهید». پس رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «آیا مرا شریک الله قرار دادی؟ تنها آنچه الله بخواهد». شدیدترین عذاب را در روز قیامت کسانی دارند كه در خلق اشيا با آفرينش باری تعالی مشابهت می کنند. هرگاه رسول الله صلی الله علیه وسلم امیری را برای سپاه یا سریه ای مشخص می کرد، او را به رعايت تقوای الهی در حق خودش و مسلمانان همراهش و همچنين نيکی به همراهانش توصيه می نمود. اگر به اندازه ی کوه احد انفاق کنی، الله متعال از تو قبول نمی کند تا اینکه به تقدیر ایمان داشته باشی؛ و بدان که آنچه برايت مقدّر شده، ممکن نيست به تو نرسد. و آنچه برايت مقدّر نشده، امکان ندارد به تو برسد؛ و اگر بر اعتقادی جز این بمیری، از دوزخیان خواهی بود. اولین چیزی که الله متعال آفرید، قلم بود؛ پس به قلم گفت: بنویس؛ قلم گفت: پروردگارا، چه بنویسم؟ الله متعال فرمود: مقادیر همه چیز را تا روز قیامت بنویس. الله عزوجل می فرماید: عزت ازارِ من است و بزرگی و کبريايی ردای من؛ کسی که درباره ی يکی از اين دو با من به نزاع برخیزد، او را عذاب می دهم. هرکس آگاهانه خود را به غير از پدرش نسبت دهد، کفر و ناسپاسی کرده است؛ و هرکس مدعی چيزی شود که مالِ او نيست، از ما نمی باشد و بايد جايگاه خود را در آتش دوزخ فراهم ببیند. و هرکس شخصی را کافر بخواند يا بگويد: "ای دشمن خدا" و آن شخص چنین نباشد، اين ويژگی ها به خودش بازمی گردد. هرکس ده آيه از ابتدای سوره ی "کهف" را حفظ کند، از فتنه ی "دجال" در امان می ماند. الله متعال می فرماید: فرزند آدم مرا تكذيب می کند و اين حق را ندارد. الله متعال مَلَکی را موکل رحم کرده است که می گوید: پروردگارا این نطفه است، پروردگارا این لخته ی خونی است، پروردگارا تکه گوشتی است؛ و چون الله متعال اراده ی خلق و آفرینش او کند، آن ملک می گوید: پروردگارا مذکر است یا مونث، رزق و روزی او چقدر است؟ و اجل او چه زمانی است؟ و اینچنین در شکم مادرش نوشته می شود. کرسی جای پاها بوده و کسی بزرگی عرش را نمی داند. فردی یهودی نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم آمد و گفت: ای محمد، الله آسمان ها را بر یک انگشت و زمین ها را بر یک انگشت و کوه ها را بر یک انگشت و درختان را بر یک انگشت و مخلوقات را بر یک انگشت نگه داشته است؛ سپس می گوید: من پادشاه هستم. الله متعال می فرمايد: هرکس با دوستان من دشمنی کند، من با او اعلام جنگ می نمايم. و بنده ام با هيچ چيزی به من نزديك نمی شود که نزد من محبوب تر از چیزی باشد که بر او فرض کرده ام. و همچنان با انجام نوافل به من تقرب می جويد تا اينکه محبوب من قرار می گيرد. دو رفتار در ميان مردم رواج دارد که هر دو از مصادیق کفر است: طعنه زدن در نسب و نوحه گری بر مُرده. آن را بيرون كن، چرا كه جز ضعف و بيماری چيزی به تو نمی افزايد؛ و اگر درحالی بميری كه اين حلقه در دستت باشد، هرگز رستگار نخواهی شد. آيا می دانيد مفلس کيست؟ هر صاحبِ طلا و نقره ای که زکاتِ آن را ندهد، روز قیامت طلا و نقره اش به ورق هايی از آتش تبديل می شود و اين ورق ها را در آتش دوزخ، داغ می کنند و سپس با آن پهلوها، پيشانی و پُشت آن شخص را داغ می نهند. از آتش دوزخ دوری کنيد، اگرچه با صدقه دادن نصف يک خرما باشد. هرکس مهره ای را (به امید نفع و دفع ضرر) بر خود آویزان نماید، الله امورش را به سرانجام نرساند و هرکس ودعه (که چیزی شبیه صدف است) را (به نیت دفع نظر) بر خود آویزان نماید، خداوند آرامش را از او بگیرد. ای رویفع، چه بسا عمری طولانی کنی، به مردم خبر بده که هرکس ریشش را گره بزند یا قلاده ببندد یا با سرگین حیوانی یا استخوانی استنجا کند، محمد از او بری می باشد. ملائکه از نور آفريده شده اند و جن ها از شعله ی آتش؛ و آدم از همان چيزی خلق شده که برای شما وصف گرديده است. پروردگارم به من وعده داده که هفتاد هزار نفر از امتم را که همراه هریک هفتاد هزار نفر است، به علاوه سه مشت از مشت های پروردگار، بدون حساب و عذاب وارد بهشت نماید. پیوند خویشاوندی ازار الله رحمان را گرفته و هر که آن را بر قرار داشته باشد، الله او را به خود وصل می کند و هر که آن را قطع نماید، الله او را از خود قطع می کند. آيا راضی می شوی كه هركس با تو وصل شود، او را به خود وصل كنم و هركس تو را قطع كند، با او قطع رابطه كنم؟ (روز قیامت) در وسط جهنم پلی را نصب می کنند که بر آن خارهایی چون خارهای سعدان است، سپس به مردم دستور می دهند تا از آن عبور کنند، برخی به سلامتی عبور می کنند و نجات می یابند؛ برخی زخمی می شوند اما در نهایت نجات می یابند، برخی نیز گرفتار شده و در جهنم واژگون می شوند. (روز قيامت) پروردگار ما ساقش را برهنه می کند و همه مردان و زنان مؤمن برايش سجده می كنند. و کسانی باقی می مانند (و به سجده نمی روند) كه در دنيا به قصد ريا و شهرت سجده می كردند، اینها می خواهند سجده كنند اما پشت شان مانند يک سينی (سخت) می شود. رسول الله صلی الله علیه وسلم هنگام ورود به مسجد، می فرمود: «أَعُوذُ بِاللَّهِ اِلْعَظِيمِ، وَبِوَجْهِهِ الكَرِيْمِ وَسُلطَانِهِ القَدِيمِ مِنَ الشَّيطَانِ الرَّجِيمِ»: «پناه می برم به الله بزرگ و ذات بخشنده و سخاوتمند و قدرت ازلی و ابدی اش از شر شيطان رانده شده». آیا از غيرت سعد تعجب مى كنيد؟ قسم به الله من از او باغيرت تر هستم و الله از من با غيرت تر مى باشد؛ و به خاطر غيرت الله است كه فواحش را حرام کرده است چه مواردی که آشكار انجام می شوند و چه مواردی که در نهان صورت می گیرد؛ و هیچ شخصی با غیرت تر از الله نیست. هيچكس در برابر اذیت و آزاری که می شنود، از خداوند بردبارتر نيست. به او فرزند نسبت می دهند حال آنکه او به آنان عافيت می بخشد و رزق عنايت می كند. یا رسول الله آیا در قیامت پروردگارمان را می بینیم؟ ایشان فرمود: «آيا وقتى آسمان صاف باشد، در ديدن خورشيد و ماه مزاحمتی برای یکدیگر دارید؟». جهنم مرتب می گويد و تکرار می کند که آيا باز هم هست؟ تا اينکه الله متعال پایش را در آن قرار می دهد، پس (جهنم) می گويد: بس است! بس است! به عزتت سوگند! و کناره های دوزخ به هم می آيند. خداوند از ميان دوزخيان، به كسی كه كمترين عذاب نصيبش می شود، می گويد: اگر تمام آنچه روی زمين است، از تو می بود، برای نجات خود می دادی؟ می گويد: بله. الله متعال می فرمايد: هنگامی كه تو در صلب آدم بودی، من كمتر از اين را از تو خواستم اینكه كسی را با من شريک نسازی، ولی تو نپذيرفتی و شرک ورزيدی. ای پروردگار ما، چرا راضی نباشيم؟ تو به ما نعمت هایی ارزانی داشته ای که به هيچيک از مخلوقاتت عنايت نکرده ای. الله می فرمايد: آیا بهتر از این را به شما عطا نکنم؟ آنان می گويند: چه چيزی بهتر از اين است؟ می فرمايد: رضايت و خشنودی ام را شامل حال شما می گردانم و بعد از آن، هرگز از شما ناخشنود نمی شوم. من سرور و آقای مردم در روز قيامت هستم؛ آيا علتش را می دانيد؟ هيچيک از شما (و هيچ انسانی) وجود ندارد، مگر اينکه جايگاهش در بهشت يا دوزخ مشخص شده است. هیچکس دیگری را متهم به فسق یا کفر نمی کند مگر اینکه فسق و کفر به خود او بازمی گردد، در صورتی که دوستش چنین نباشد. هرکس همسرِ کسی يا برده ی او را فريب دهد، از ما نيست. رسول الله صلى الله عليه وسلم بر مردی که لباس زنانه می پوشد و بر زنی که مانند مردان لباس بپوشد، لعنت فرستاد. يهود و نصاری (محاسن و موهای شان را) رنگ نمی زنند، شما خلاف آنان عمل كنيد. رسول الله صلى الله عليه وسلم هيچ چيزی را بدشگون و شوم نمی دانست (و هيچگاه فال بد نمی زد). آنان که اين تصاویر را می سازند، روز قيامت عذاب می شوند، به آنها گفته می شود: آنچه را خلق کرده اید، زنده کنيد. ملائکه به خانه ای که در آن سگ يا تصوير باشد، وارد نمی شوند. ملائکه با کاروانی که در آن سگ يا زنگ است، همراه نمی شوند. به بت ها و - معبودان باطل و نيز - به پدران تان سوگند نخوريد. هرکس به امانت سوگند ياد کند، از ما نيست. برو و هرکس را بيرون اين باغ ديدی که گواهی می دهد معبود راستينی جز الله نيست و قلبش به آن يقين دارد، به او مژده ی بهشت بده. مسلمان كسی است كه ساير مسلمانان از دست و زبان او در امان باشند. و مهاجر كسی است كه از آنچه الله منع كرده، دوری نمايد. من آخرين فرد دوزخی را که از دوزخ بيرون می آيد و آخرين فرد بهشتی را که وارد بهشت می شود، می شناسم؛ مردی است که بر روی زمين می خزد و از دوزخ بيرون می آيد. الله - عز وجل - به او می فرمايد: برو و واردِ بهشت شو. او به سوی بهشت می رود و تصور می کند که بهشت پُر است. پس باز می گردد و می گويد: پروردگارا، بهشت را پُر يافتم. «آيا برای ديدن خورشيد نیم روز، در يک روز آفتابی دچار مشکل می شوید؟» گفتند: خیر. فرمود: «آيا برای ديدن ماه شب چهارده در یک شب صاف و بدون ابر دچار مشکل می شوید؟». الله نود و نه نام دارد، صد منهای یک، هیچکس آنها را حفظ نمی کند مگر اینکه وارد بهشت می شود؛ و الله متعال فرد است و عدد فرد را دوست دارد. بر راه های ورودی مدينه ملائکه ای قرار دارند كه مانع ورود طاعون و دجال به آن می شوند. «هركس بعد از شنيدن اذان، اين دعا را بخواند: «اللَّهُمَّ رَبَّ هَذِهِ الدَّعْوَةِ التَّامَّةِ، وَالصَّلاةِ الْقَائِمَةِ، آتِ مُحَمَّدًا الْوَسِيلَةَ وَالْفَضِيلَةَ، وَابْعَثهُ مَقَامًا مَحْمُودًا الَّذِي وَعَدْتَهُ» شفاعت من در روز قیامت برای او حلال خواهد شد». تمام زمين جز مقبره و حمام مسجد است. وقتی يکی از شما به نماز می ايستد، با پروردگارش مناجات می کند و پروردگارش، ميانِ او و قبله است. پس هيچکس به سوی قبله اش آب دهان نيندازد؛ بلکه آب دهانش را به سمت چپ يا زيرِ پايش بيندازد. من به زينت دادن و مجلل نمودن (ظاهر) مساجد مأمور نشده ام. اصحاب مرا دشنام ندهيد. زيرا اگر يكی از شما به اندازه ی كوه احد طلا انفاق كند، با يك يا نصف مدّی كه اصحاب من انفاق می كنند، برابری نمی كند. کسی که در جنگ بدر و حدیبیه شرکت داشته، وارد آتش دوزخ نمی شود. این دو (ابوبکر و عمر) سید و سرور اولین و آخرین بهشتیان سی سال سن به بالا جز پیامبران هستند. حسن و حسين دو سردارِ جوانانِ بهشتی اند. روزی رسول الله صلی الله علیه وسلم به همراه حسن خارج شد و با او بالای منبر رفت و فرمود: «این فرزندِ من آقاست؛ اميد است که الله او را سببِ صلح و سازشِ دو گروه از مسلمانان قرار دهد». هرکس حسن و حسین را دوست داشته باشد، درواقع مرا دوست داشته است و هرکس آنها را دشمن بدارد، درحقیقت با من دشمنی کرده است. چون الله متعال در مورد بنده ای اراده ی خیر داشته باشد، قبل از مرگش او را به کار می گیرد. آنها راست گفته اند، اهل قبور در قبر عذابی می شوند که همه ی چهارپایان صدای آن را می شنوند. بدانید که اين امت در قبرهای شان امتحان و آزمایش می شوند؛ اگر بيم آن نمی رفت که مردگان تان را دفن نکنيد، از الله می خواستم تا بخشی از عذاب قبری که می شنوم به شما نيز بشنواند. هرگاه يكی از شما فوت كند، صبح و شام جايگاهش به او عرضه می شود. اگر بهشتی باشد جايگاهش در بهشت و اگر دوزخی باشد، جايگاهش در دوزخ به او نشان داده می شود. رسول الله صلى الله عليه وسلم از مكانی بلند به يكی از قلعه های مدينه نگاه كرد و فرمود: «آيا آنچه من می بينم شما هم می بينيد؟» گفتند: نه؛ فرمود: «من محل سقوط فتنه ها را مانند نزول قطرات باران در ميان خانه های شما می بينم». رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرماید: فاصله ی بعثت من تا قیامت به این اندازه است». و این فاصله را با اشاره ی دو انگشتش نشان داد. این امر تا به آنجایی می رسد که شب و روز رسیده است؛ و الله متعال هیچ خانه ای را در شهر و روستا رها نمی کند مگر این دین را وارد آن می کند؛ و آن را با عزت عزیز یا ذلت و خواری ذلیل همراه می گرداند؛ عزتی که الله به وسیله آن اسلام را عزت می بخشد و ذلت و خواری که الله به وسیله ی آن کفر را ذلیل و خوار می گرداند. سوگند به کسی كه جانم در دست او است، زمانی بر مردم می آید كه قاتل نمی داند چرا می کشد و مقتول نمی داند چرا كشته می شود. من از هر مسلمانی که در بین مشرکان اقامت داشته باشد، بری و بیزار هستم. حتماً يهود و نصارا را از شبه جزيره ی عرب بيرون خواهم کرد و فقط کسی را که مسلمان باشد، در آن باقی می گذارم. الله نود و نه اسم دارد؛ يعنی يكی كمتر از صد؛ هركس آنها را برشمارد، وارد بهشت می شود. زیرا او روزی نگفت که پروردگارا گناه مرا در روز قیامت بیامرز آیا می‌دانید پروردگارتان چه فرموده است؟» گفتند: الله و پیامبرش آگاه‌ترند. فرمود: «أَصْبَحَ مِنْ عِبَادِي مُؤْمِنٌ بِي وَكَافِرٌ ما در درون خود چیزهایی [از شک و کفر] می‌یابیم که هریک از ما به زبان آوردن آن را بزرگ می‌دارد. فرمود: «وَقَدْ وَجَدْتُمُوهُ؟»: «آیا آن را [در درون خود] می‌یابید؟» گفتند: آری. فرمود: «ذَاكَ صَرِيحُ الْإِيمَانِ»: «این صریح ایمان است ستایش برای الله است که نیرنگ او (شیطان) را به وسوسه بازگرداند يَأْتِي الشَّيْطَانُ أَحَدَكُمْ فَيَقُولُ: مَنْ خَلَقَ كَذَا؟ مَنْ خَلَقَ كَذَا؟ حَتَّى يَقُولَ: مَنْ خَلَقَ رَبَّكَ؟ فَإِذَا بَلَغَهُ فَلْيَسْتَعِذْ بِاللهِ وَلْيَنْتَهِ»: «شیطان نزد یکی از شما می‌آید و می‌گوید: چه کسی این را آفرید؟ چه کسی آن را آفرید؟ تا به آنجا می‌رسد که می‌گوید: چه کسی پروردگار تو را آفرید؟ پس چون به اینجا رسید به الله پناه ببرد و [از ادامه دادن آن] دست بکشد إِنَّ اللهَ لَا يَظْلِمُ مُؤْمِنًا حَسَنَةً، يُعْطَى بِهَا فِي الدُّنْيَا وَيُجْزَى بِهَا فِي الْآخِرَةِ گفتم: یا رسول الله، آیا به سبب کارهایی مانند صدقه و آزاد کردن برده و صلهٔ رحم که در جاهلیت به قصد عبادت انجام می‌دادم، اجری می‌برم؟ پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «أَسْلَمْتَ عَلَى مَا سَلَفَ مِنْ خَيْرٍ»: «بر هر خیری که از پیش انجام داده‌ای اسلام آوردی إِنَّ الْإِيمَانَ لَيَخْلَقُ فِي جَوْفِ أَحَدِكُمْ كَمَا يَخْلَقُ الثَّوْبُ الْخَلِقُ، فَاسْأَلُوا اللَّهَ أَنْ يُجَدِّدَ الْإِيمَانَ فِي قُلُوبِكُمْ»: «ایمان در دل هریک از شما مندرس می‌شود همانطور که لباس کهنه مندرس می‌گردد، پس از الله بخواهید که ایمان را در دل‌های‌تان نو سازد إِنَّ مِنْ أَشْرَاطِ السَّاعَةِ أَنْ يُرْفَعَ العِلْمُ، وَيَكْثُرَ الجَهْلُ، وَيَكْثُرَ الزِّنَا، وَيَكْثُرَ شُرْبُ الخَمْرِ، وَيَقِلَّ الرِّجَالُ، وَيَكْثُرَ النِّسَاءُ حَتَّى يَكُونَ لِخَمْسِينَ امْرَأَةً القَيِّمُ الوَاحِدُ»: «یکی از نشانه‌های قیامت آن است که علم برداشته شود و جهل زیاد شود، زنا بسیار گردد و نوشیدن خمر زیاد شود؛ مردان کم شوند و زنان زیاد گردند تا جایی که هر پنجاه زن، یک سرپرست داشته باشند لاَ تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى تُقَاتِلُوا اليَهُودَ، حَتَّى يَقُولَ الحَجَرُ وَرَاءَهُ اليَهُودِيُّ: يَا مُسْلِمُ، هَذَا يَهُودِيٌّ وَرَائِي فَاقْتُلْهُ»: «قیامت برپا نمی‌شود تا آنکه با یهودیان بجنگید تا جایی که سنگی که یهودی پشت آن است بگوید: ای مسلمان، این یهودی پشت من است، او را بکش لاَ تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ مِنْ مَغْرِبِهَا، فَإِذَا طَلَعَتْ فَرَآهَا النَّاسُ آمَنُوا أَجْمَعُونَ آیا به شما در مورد آن سه نفر خبر ندهم: یکی از آنها به الله پناه برد و الله متعال به او پناه داد؛ دومی شرم كرد، پس خداوند را نيز از از آن بنده، شرم آمد (او را بخشيد). سومی رو گردانی كرد، پس خداوند متعال از او روی گرداند. زمانی فرا می رسد که شخص می خوابد و امانت داری از قلب او برداشته می شود؛ به گونه ای که تنها اثر اندکی از امانت داری در قلبش می ماند و چون دوباره می خوابد، امانت داری به کلی از قلب او برداشته می شود و اثر آن تنها همانند يک تاول باقی می ماند. عمر رضی الله عنه كنار حجرالاسود آمد و آن را بوسيد و فرمود: بخوبی می دانم كه تو سنگی بيش نيستی و نمی توانی نفع و ضرر برسانی. اگر نمی ديدم كه رسول الله صلى الله عليه وسلم تو را می بوسيد، تو را نمی بوسيدم. من تو را به خاطر الله دوست دارم. وی پاسخ داد: ذاتی که مرا به خاطر او دوست داری، تو را دوست بدارد. هرکس به الله و روز قيامت ايمان دارد، باید مهمانش را گرامی بدارد و جايزه اش را بدهد. عرض کردند: ای رسول خدا، جايزه اش چيست؟ فرمود: «(پذيرايی به بهترين شکل و در حد توان در) يک شبانه روز؛ و مهمانی، سه شبانه روز است و بيش از آن، صدقه و احسانِ ميزبان نسبت به مهمانِ اوست». پس درباره ی اصل و نسب عرب ها می پرسيد؟ آنان كه در جاهليت بهترين مردم بودند، در اسلام نيز بهترين مردم هستند؛ البته به شرطی که شناخت و دانش دينی داشته باشند. رسول الله صلی الله علیه وسلم از پرت کردن سنگ ريزه با انگشت نهی کرد و فرمود: «إِنَّهُ لا يقْتُلُ الصَّيْد، ولا يَنْكَأُ الْعَدُو، وَإِنَّهُ يَفْقَأُ الْعَيْن، ويَكْسِرُ السِّنَّ»: «اين کار، صيد (=شکار) را نمی کشد و دشمن را از پا درنمی آورد؛ ولی چشم را کور می کند و دندان را می شکند». روزی رسول الله صلى الله عليه وسلم در آب گيری به نام «خُم» در ميان مکه و مدينه، به سخنرانی پرداخت و پس از حمد و ثنای الله، ما را پند و موعظه داد. سوگند به ذاتی که جانم در دست اوست، دنيا تمام نمی شود مگر آن که شخصی از کنار قبری می گذرد و آنجا درنگ می کند و می گويد: ای کاش من به جای صاحب اين قبر بودم! انگيزه اش از اين آرزو، دين نيست؛ بلکه فقط به خاطر سختی ها و مصیبت هایی که بر او گذشته، چنين آرزويی می کند. قيامت برپا نمی شود تا آن که فرات، گنجی از طلا آشکار سازد که بر سرِ آن جنگ روی می دهد و از هر صد نفر، نود و نُه نفر کشته می شوند. مردم، مدينه را در بهترين وضعی که دارد، ترک خواهند کرد؛ آنگاه درندگان و پرندگانِ لاشخور، در مدينه جای می گيرند. زمانی بر مردم خواهد آمد که شخصی با زکات طلای خود می گردد و هيچ مستحقی نمی يابد که زکاتش را بگيرد. در آن زمان به علت کمیِ مردان و فراوانیِ زنان، هر چهل زن به دنبال يک مرد می افتند و به او پناه می برند. انسان های نيکوکار يکی پس از ديگری می روند و افرادی باقی می مانند که مانند نخاله ی جو يا خرما بی ارزش اند و الله هيچ توجهی به آنها نمی نمايد. در خواب ديدم که مسواک می زنم؛ دو نفر نزد من آمدند؛ يکی از دیگری بزرگ تر بود؛ مسواک را به کوچک تر دادم. به من گفته شد: آن را به بزرگ تر بده. پس مسواک را به آنکه بزرگ تر بود دادم. رشکی که بر خديجه بردم، بر هيچيک از همسران پيامبر صلى الله عليه وسلم نبردم؛ گرچه هرگز او را نديده بودم اما پيامبر صلى الله عليه وسلم از او خيلی ياد می کرد. اگر می خواهی صبر كن و در عوض، بهشت از آنِ تو خواهد بود. و اگر می خواهی برايت دعا می کنم تا الله تو را شفا دهد. دعای شخص مسلمان برای برادرش در غيابِ او پذيرفته می شود؛ بالای سرش فرشته ای گماشته شده که هرگاه برای برادرش دعای خير می کند، آن فرشته می گويد: آمين؛ و همانندِ آن نصيب تو باد. من چيزهايی می بينم که شما نمی بينيد. آسمان به صدا درآمده است و حق دارد که (از سنگينی) صدا کند؛ زيرا حتی جايی به اندازه ی چهار انگشت هم در آن وجود ندارد مگر اينکه مَلَکی پيشانی اش را بر آنجا نهاده و برای الله متعال به سجده رفته است. هرکس خشمش را فرو ببرد، درحالی که می تواند آن را عملی سازد (يا انتقام بگيرد)، الله متعال در روز قيامت او را در انظار عمومی صدا می زند و به او اجازه می دهد هرچه از زنان زيبای بهشتی که می خواهد، برای خود برگزيند. روز قيامت الله متعال می فرمايد: کسانی که به خاطر عظمت من (و در جهت اطاعت از من) با يکديگر دوستی و محبت داشته اند، کجا هستند؟ امروز که سايه ای جز سايه ی من وجود ندارد، آنان را در سايه ی خود جای می دهم. يكی از علمای يهود نزد رسول الله صلى الله عليه وسلم آمد و گفت: ای محمد، ما (در تورات) ديده ايم كه خداوند آسمان ها را بر يك انشگت و زمين را بر يك انگشت قرار می دهد. روز قيامت الله متعال آسمان ها را در هم می پيچد و به دست راستش می گيرد و سپس می فرمايد: من پادشاه هستم؛ جباران و متکبران کجا هستند؟ همچنين زمين های هفتگانه را در هم می پيچد و به دست چپش می گيرد و می فرمايد: من پادشاه هستم؛ جباران و متکبران کجا هستند؟ رسول الله صلی الله علیه وسلم خدیجه رضی الله عنها را به خانه ای در بهشت بشارت داد كه از مرواريد ميان تهی ساخته شده و هيچگونه سر و صدا و خستگی در آن وجود ندارد. هرکس پایه گذار روش نيکويی در اسلام باشد، پاداش آن و پاداش کسانی که پس از او به آن عمل کنند، به او می رسد؛ بی آنکه چيزی از اجر و پاداش آنها کم گردد. و هرکس روش بدی در اسلام پايه گذاری کند، گناه آن و گناه کسانی که پس از او به آن عمل نمايند، به او می رسد و ذره ای از گناهان آنها کاسته نمی شود. الله عز وجل می فرمايد: کسانی که به خاطر عظمت من (در راستای اطاعت و بندگی) با يکديگر دوستی و محبت می کنند، منبرهايی از نور دارند که پيامبران و شهيدان به آنان غبطه می خورند. اگر جنازه ی شخص نيکوکاری باشد، می گويد: مرا زودتر ببريد؛ مرا زودتر ببريد. و اگر ناصالح باشد، می گويد: وای بر من، مرا کجا می بريد؟ زمانی که الله متعال آدم - صلى الله عليه وسلم - را آفريد، به او فرمود: برو و به آنها - گروهی از ملائکه که نشسته بودند - سلام کن و گوش بده چه جوابی به تو می دهند؛ زيرا اين (روشِ) سلامِ تو و فرزندان توست. (برای رفع نيازش) سفارش کنيد تا پاداش بيابيد. و الله آنچه دوست داشته باشد - و به روايتی: آنچه بخواهد - بر زبان پيامبرش جاری می کند. يا الله، قوم مرا ببخش که آنها نمی دانند. وقتی الله متعال بخواهد بر امتی رحم کند (و آنها را از رحمتش برخوردار سازد)، پيامبرشان را پيش از خودشان از دنيا می برد و او را برای امتش ذخيره ی آخرت قرار می دهد تا پيشاپيش امتش قرار بگيرد (و برای آنها شفاعت کند). رحمت الله بر موسی كه بيش از اين مورد اذيت و آزار قرار گرفت، ولی صبر كرد. زکريا عليه السلام نجار بود. به ابوبکر بگوييد برای مردم نماز بخواند. این جبریل است که به تو سلام می دهد. من به اين کار از تو سزاوارترم؛ پس از بنده ی من درگذريد. هنگامی که آيه ی صدقه نازل شد، ما بر دوش خود بار می کشيديم و مُزد آن را صدقه می داديم. مردی آمد و مال زيادی صدقه داد؛ منافقان گفتند: رياکار است. شخصِ ديگری آمد و يک صاع (يک پيمانه خرما) صدقه داد. گفتند: الله از صدقه ی اندک اين مرد بی نياز است. آنگاه اين آيه نازل شد: «الَّذِينَ يَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فِي الصَّدَقَاتِ»: «[منافقان] كسانى [هستند] كه از مؤمنانى عیبجویی می کنند كه به خواستِ خویش صدقات [بسیار] می دهند». روز قيامت خورشيد به اندازه ای به مردم نزديک می شود که فقط يک ميل با آنان فاصله دارد. رسول الله صلى الله عليه وسلم نزدم آمد و ايستاده از دهانه ی مشکی که آويزان بود، آب نوشيد. لذا برخاستم و دهانه ی مشک را بُريدم. جبريل نزد رسول الله صلى الله عليه وسلم آمد و پرسيد: اهل بدر را در ميان خود چگونه ارزيابی می كنيد؟ رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: «آنان را از بهترين مسلمانان می دانيم». «در ميان دو نفخ صور، يک چله است». گفتند: ای ابوهريره، يعنی چهل روز؟ پاسخ داد: نمی دانم. گفتند: چهل سال؟ ابوهريره رضی الله عنه پاسخ داد: نمی دانم. پرسيدند: چهل ماه؟ پاسخ داد: نمی دانم. محبوب ترين مکان ها نزد الله، مساجد و منفورترين مکان ها نزد الله، بازارها هستند. رسول الله صلى الله عليه وسلم شخصی را به عنوان فرمانده ی دسته ای از مجاهدان تعيين و اعزام کرد. هنگامی که وی برای يارانش امامت می داد، قرائتش را با «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» به پايان می رساند. چارپايی برای علی بن ابی طالب رضی الله عنه آوردند تا بر آن سوار شود؛ هنگامی که پايش را در رکاب گذاشت، گفت: «بِسْمِ اللهِ». هرکس ظلمی به برادرش نموده، خواه به آبروی او لطمه زده يا هر حقّ ديگری از او پايمال کرده است، همين امروز و پيش از فرارسيدن روزی که درهم و ديناری وجود ندارد، از او حلاليت بخواهد. مردم در روز قيامت، پابرهنه، لُخت و ختنه نشده، برانگيخته می شوند. الله سبحانه و تعالی به دو نفری می خندد كه يكی از آنها ديگری را به قتل می رساند و هر دو وارد بهشت می شوند؛ چنانکه يكی از آنها در راه الله می جنگد و (به وسيله ی ديگری) كشته می شود. سپس الله متعال توبه ی قاتل را می پذيرد و اسلام می آورد و به شهادت می رسد. روزی که مردم در پيشگاه پروردگار جهانيان حاضر می شوند، برخی از آنان تا بناگوش خود غرق در عرق خواهند بود. هنگامی که رسول الله صلى الله عليه وسلم غذايی می خورد، سه انگشت خود را می ليسيد. هرگاه شنيديد كه در سرزمينی طاعون آمده است، به آنجا نرويد و هرگاه در سرزمينی بوديد و طاعون در آنجا شيوع پيدا کرد، آنجا را ترك نكنيد. باری جبرئيل عليه السلام نزد رسول الله صلى الله عليه وسلم نشسته بود که ناگهان صدايی از بالای سرش شنيد. در تو دو خصلت وجود دارد که الله متعال آنان را دوست دارد: بردباری و درنگ در کارها (سنجيده عمل کردن). قطعا روز قيامت هر حقی به حق دار می رسد؛ حتی برای گوسفندِ بی شاخ، از گوسفند شاخ دار قصاص می گيرند. عمر بن خطاب نامه نوشت که: هر مرد و زن ساحری را بکشید. مردی درحالی سوره ی کهف را می خواند که اسبش کنار وی بود و با دو ريسمان بسته شده بود. ای مردم، بر خود رحم کنيد (و صدای تان را پايين بياوريد)؛ زيرا شخصِ ناشنوا و غايبی را نمی خوانيد؛ بلکه الله با شما بوده و شنوایِ نزديک است. به تو صدای خوبی مانند صدای خوشِ آل داوود داده شده است. هرگاه الله متعال بخواهد بر قومی عذاب نازل کند، عذاب همه ی آنها را دربرمی گیرد، سپس هریک بر اساس اعمالش حشر می شود. یا الله، از تو انجام امور خیر و ترک منکرات و دوست داشتن بینوایان را می خواهم و اینکه مرا ببخشی و به من رحم کنی؛ و چون خواستی قومی را آزمایش کنی، مرا درحالی بمیرانی که دچار فتنه نشده ام؛ و از تو محبت تو و محبت و دوست داشتن کسانی که تو را دوست دارند و محبت عملی را می خواهم که مرا به محبت تو نزدیک گرداند. هنگامی که الله متعال تمثال (گِلی) آدم را در بهشت آفريد، برای مدتی طولانی او را رها کرد. در اين مدت شيطان پيرامونش دور می زد تا ببيند که او چيست؟ و هنگامی که او را ميان تهی يافت، متوجه شد بگونه ای آفريده شده که نمی تواند خودش را کنترل نمايد. در يکی از صبح ها رسول الله صلى الله عليه وسلم درباره ی دجال سخن به ميان آورد و گاه صدايش را بالا برده و گاه پايين می آورد که ما گمان کرديم دجال - ظهور کرده و در نزديکیِ مدينه - در ميان درختان خرماست. هرگاه الله متعال بنده ای را دوست بدارد، به جبريل ندا می دهد که الله متعال فلانی را دوست دارد، تو نيز او را دوست بدار. پس جبريل او را دوست می دارد و به اهل آسمان اعلام می کند که الله فلانی را دوست دارد؛ شما هم دوستش بداريد. پس اهل آسمان نيز او را دوست می دارند و بدين ترتيب مقبول و محبوبِ اهل زمين هم می گردد. اگر بنده يک وجب به من نزديک شود، من يک ذراع (فاصله ی ساعد تا آرنج) به او نزديک می شوم و اگر يک ذراع به من نزديک گردد، من به اندازه ی يک باع (فاصله ی باز کردن دو دست) به او نزديک می شوم؛ اگر قدم زنان به سوی من بيايد، من دوان دوان به سويش می آیم. ما هنگامی که نزد حاکمان خويش هستيم، سخنانی بر زبان می رانيم بر خلاف سخنانی که در غيابِ آنها می گوييم. عبدالله رضی الله عنه فرمود: «ما در دوران رسول الله صلى الله عليه وسلم اين را نفاق می دانستيم». هرکس دوست دار ديدارِ الله باشد، الله نيز ديدارش را دوست دارد؛ و هرکه ملاقاتِ الله را دوست نداشته باشد، الله نيز ملاقاتش را دوست ندارد. سيحون و جيحون و فرات و نيل همه از جوی های بهشت است. همانا الله تعيين کننده نرخ و قيمت است، کاهش دهنده و افزایش دهنده ی رزق و روزی افراد و روزی دهنده اوست، اما من اميدوارم که خداوند را درحالی ملاقات کنم که کسی از شما در پی دادخواهی در مورد خون يا مالی از من نباشد. بی گمان الله عز وجل بسيار با حیا و پرده پوش است و حيا و پرده پوشی را دوست می دارد، پس هنگامی که يکی از شما غسل می کند، بايد خود را بپوشاند (و در انظار عمومی به غسل نپردازد). هرگاه بنده ام يک وجب رو به من بيايد، من يک ذراع به سوی او می روم و هرگاه يک ذراع رو به من بيايد، يک باع به طرف او می روم و هرگاه يک باع رو به من بيايد، سريع تر (يا بيشتر) به سوی او می روم. خوله نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم آمد و از همسرش شکایت کرد؛ من (که در آنجا بودم) صدایش را نشنیدم. بی تردید الله آفریننده تمامی صنعتگران و صنعت آنهاست. الله طبیب است، بلکه تو مردی مهربان هستی. طبیب کسی است که آن را آفریده است. از نسل اين مرد، كسانی بوجود می آيند كه كتاب الله را بسيار خوب تلاوت می كنند ولی (تأثير آن) از حنجره های شان نمی گذرد و از دين خارج می شوند آنگونه كه تير از هدف (شكار) خارج می شود. بهشت و دوزخ با يکديگر مجادله کردند؛ پس دوزخ گفت: من به جباران و متکبران اختصاص داده شده ام. و بهشت گفت: مرا چه شده که فقط افراد ضعيف و حقير و ساده، وارد من می شوند؟ آدم و موسى برای یکدیگر دلیل و حجت آوردند؛ موسى به او گفت: اى آدم، تو پدر ما هستى، تو بودى كه ما را دچار زیان كردى و ما را از بهشت بيرون راندى. آدم به او گفت: اى موسى، خداوند در بين همه پيامبران تنها تو را مورد خطاب مستقيم خود قرار داده است، با دست خودش الواح و تورات را براى تو نوشته است، آيا مرا به خاطر کاری سرزنش می کنی که الله متعال آن را چهل سال قبل از آفرينش من برایم مقدر نموده است؟ و اينگونه آدم با دلیل و حجت بر غلبه یافت؛ اينگونه آدم با دلیل و حجت بر غلبه یافت. مردم - یا فرمود: بندگان - در روز قیامت برهنه، ختنه نشده و درحالی حشر می شوند که هیچ چیزی همراه آنها نیست. کمترين جايگاه يکی از شما در بهشت، چنان است که - پروردگار - به او می فرمايد: آرزو کن و او آرزوها می کند؛ می فرمايد: آيا آرزو کردی؟ و او پاسخ می دهد: بله. - پروردگار - به او می فرمايد: هرچه تمنا کردی و همانندِ آن، به تو داده می شود. رسول الله صلى الله عليه وسلم به کُشتنِ مارمولک سمّی دستور داد و فرمود: «او در آتش ابراهيم (عليه السلام) می دميد». از جمله مواردی که رسول الله صلى الله عليه وسلم در کارهای نيک از ما پيمان گرفت، اين بود که - در هنگام مصيبت - چهره نخراشيم و فرياد و واويلا سر ندهيم و گريبان پاره نکنيم و موهای خود را پراکنده نگردانيم. قطعا الله نسبت به بندگانش از اين مادر نسبت به فرزندش مهربان تر است. سگی پيرامون چاهی می چرخيد و نزديک بود از تشنگی هلاک شود. در اين اثنا يکی از زنان زناکار بنی اسرائيل آن سگ را ديد؛ پس جوراب چرمی اش را درآورد و با آن از چاه برای او آب بالا کشيد و به او آب داد و بدين وسيله گناهانش بخشيده شد. وقتی کافری کار نيکی انجام دهد، در برابر آن بهره ای از نعمت های دنيا به او داده می شود؛ اما الله متعال، نيکی های مؤمن را برای آخرت او ذخيره می کند و به دنبالِ طاعتش روزی ای در دنيا به او عطا می فرمايد. گردنِ مؤذن ها در روز قیامت از گردنِ همه ی مردم بلندتر است. شب معراج برای رسول الله صلى الله عليه وسلم دو پياله آوردند. وقتی الله متعال آدم را آفريد، پشتش را مسح کرد، پس تمامی انسان هایی که الله آفریده و همگی از نسل آدم هستند و تا قیامت می آیند، از پشتش بیرون شدند. ایمان از یمن است و دانش از یمن است. ای ابو عايشه، سه چيزند که هرکس در مورد يکی از آنها صحبت کند (یعنی معتقد به آنها باشد)، دروغ بزرگی به الله نسبت داده است. گونه خوشحال باشم درحالی كه صاحب قرن (اسرافيل) قرن (شيپور) را به دهان گرفته و چهره اش را كج نموده و گوش به زنگ ايستاده است و منتظر است كه دستور دميدن به او داده شود تا در آن بدمد. به من اجازه داده شد تا در مورد ملکی از ملائکه ی حامل عرش سخن بگویم كه فاصله ی بين نرمه گوش تا شانه اش مسير هفتصد سال است. آيا از كسی شرم نكنم كه ملائکه از او شرم می كنند؟! الله متعال ملائکه ای دارد که در زمین می گردند و سلام امتم را به من می رسانند. اين (سعد بن معاذ) کسی است که برای مرگش عرش الله به لرزه درآمد و دروازه های آسمان گشوده شد و برای تشييع جنازه اش، هفتادهزار ملک شرکت داشتند. (ولی با وجود اين همه مناقب و فضائل) لحظه ای قبر او را بهم فشرد و بلافاصله رها کرد. ما نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم در حال جمع آوری و نوشتن قرآن بوديم که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «خوشا بحال (اهل) شام». هرگاه گوشه ای از خورشيد طلوع کرد، نماز نخوانید تا اينکه به خوبی آشکار و هويدا گردد؛ و هرگاه گوشه ای از آفتاب غروب نمود، تا به خوبی غروب نکرده، نماز نخوانید. و به عمد، نمازتان را به هنگام طلوع و غروب خورشيد نخوانيد؛ چون خورشيد بين دو شاخ شيطانی یا شیطان طلوع می کند. دعوتگر جن ها نزد من آمد؛ پس همراه او رفتم و برای آنها قرآن تلاوت کردم. ابليس تختش را روی آب می گذارد؛ سپس لشکريانش را می فرستد (تا مردم را دچار فتنه کنند.) و کسی از ميان آنها به او نزديک تر است که فتنه ی بزرگتری ايجاد کند. بیشترین چیزی که از آن در مورد شما می ترسم، مردی است كه قرآن را می خواند و تازگی و درخشندگی قرآن بر او مشاهده می شود و رنگ و بوی دفاع از اسلام را بخود گرفته است، آنگاه قرآن را چنانکه خدا می داند تغییر می دهد و آن را ترک گفته و پشت سر می اندازد، بر همسايه اش شمشير می كشد و او را متهم به شرک می كند. مردی گفت: یا رسول الله، آیا آدم پیامبر بود؟ فرمود: «بله». گفت: میان او و نوح چقدر فاصله بود؟ فرمود: «ده قرن». گفت: میان نوح و ابراهیم چقدر فاصله بود؟ فرمود:«ده قرن». گفت: یا رسول الله، رسولان چه تعداد بودند؟ فرمود: «سیصد و پانزده نفر». الله متعال از میان فرزندان اسماعیل کنانه را برگزید و از میان کنانه قریش را برگزید و از میان قریش بنی هاشم را برگزید و از میان بنی هاشم مرا برگزید و من سرور فرزندان آدم هستم و فخر فروشی و تکبر نمی کنم. و من اولین کسی هستم که زمین برای او شکافته می شود و اولین شفیع هستم و اولین کسی هستم که شفاعتش قبول می شود. من پنج نام دارم: محمد، احمد، ماحی، يعنی كسی كه خداوند بوسيله او كفر را از بين می برد و حاشر، يعنی كسی كه مردم بعد از او حشر می شوند و عاقب. از ابوموسی رضی الله عنه روایت است که می گوید: رسول الله صلی الله علیه وسلم خود را با اسامی برای ما می نامید که برخی از آنها را حفط نمودیم؛ فرمود: «من محمد، احمد، مقفِّی (کسی که بعد از انبيا آمده است)، حاشر و پيامبر رحمت هستم». هیچ فرزندی از فرزندان آدم علیه السلام جز مریم و پسرش متولد نشده مگر اینکه شیطان به هنگام تولدش او را لمس کرده است که در اثر لمس آن با فریاد گریه می کند. خضر علیه السلام چنین نامیده شده، چون بر هر قطعه زمين خشكی كه می نشست، اطرافش سبزه می روييد. بزرگوار فرزند بزرگوار فرزند بزرگوار، يوسف بن يعقوب بن اسحاق بن ابراهيم علیهم السلام است. یا الله، انصار و فرزندان انصار و فرزندان فرزندان انصار را ببخش و بیامرز. فاطمه بخشی از وجود من است، هرکس او را ناراحت کند، مرا ناراحت کرده است. این را ببینید، از من در مورد ریختن خون پشه می پرسد درحالی که فرزند رسول الله صلى الله عليه وسلم را كشته اند؛ حال آنكه از رسول الله صلى الله عليه وسلم شنیدم که فرمود: «حسن و حسين، گلهای خوشبوی من در دنيا هستند». یا الله، من او را دوست دارم پس او را دوست بدار و دوست بدار کسی که او را دوست بدارد. «ای عایشه، این جبریل است که به تو سلام می رساند». پس گفتم: و بر او باد سلام و رحمت و برکات الله؛ و به رسول الله صلی الله علیه وسلم گفت: چیزی را می بینی که من نمی بینم. مردان زيادی به كمال رسيده اند اما از زنان، فقط آسيه همسر فرعون و مريم دختر عمران به كمال رسيده اند. و همانا برتری عايشه بر ساير زنان مانند برتری تريد (نانی كه در آبگوشت خرد شده باشد) بر ساير غذاهاست. هر امتی امینی دارد و ای امت اسلام، امین امت من ابوعبیده بن جراح می باشد. نديدم كه رسول الله صلی الله علیه وسلم بعد از سعد، قربان و صدقه كسی شود و شنيدم كه به سعد فرمود: «تير اندازی كن، پدر و مادرم فدايت شود». از جمله مواردی که مرا نگران کرده است، امور شما پس از من می باشد؛ و جز کسی که از صابران باشد، به رتق و فتق امور شما صبر نمی کند. یا الله، او را هدایتگر و هدایت شده قرار بده و دیگران را به وسیله ی او هدایت کن. به من وحی شده که شما در قبرهای تان همچون فتنه ی دجال مورد آزمایش و امتحان قرار می گیرید. روزی رسول الله صلی الله علیه وسلم هنگام غروب آفتاب از خانه بيرون رفت که صدايی شنيد، پس فرمود: «يهوديان در قبرهای شان عذاب می شوند». توصیف بخشی از نعمت و عذاب قبر شش چيز را قبل از فرا رسيدن قيامت بخاطر داشته باش. تا زمانی که آتشی از سرزمين حجاز پيدا نشود و روشنايی آن، گردن شترها را در بصری فرا نگيرد، قيامت برپا نخواهد شد. در پايان (عمر) امت من، خليفه ای خواهد بود که مال را با دو دستش مشت می کند و بدون اينکه بشمارد، جمع آوری می نمايد. تا با ترك هايی نجنگيد كه دارای چشمان كوچك، چهره هايی قرمز با بينی هايی پهن و صورت هايی مانند سپر هستند، قيامت برپا نخواهد شد.همچنين تا با قومی نجنگيد كه كفش های شان از مو ساخته شده، قيامت برپا نخواهد شد. تا زمانی كه شما با مردم خوزستان و كِرمان نجنگيد كه عجم هستند و چهره هايی قرمز، بينی هايی فرو رفته و چشم هايی كوچك دارند و صورت های شان مانند سپرهای ضخيم و كفش های شان از مو ساخته شده، قيامت برپا نخواهد شد. رسول الله صلى الله عليه وسلم مردانی که خود را به شکل زنان درمی آورند و زنانی که خود را شبيه مردان می کنند، لعنت نموده و فرمود: «آنان را از خانه های تان بيرون كنيد». ای خالد، بزودی پس از من اتفاقات و فتنه ها و اختلافاتی خواهد بود، اگر توانستی بنده ی مقتول الله باشی نه قاتل، چنین کن. مادامی که با کفار جنگیده شود، هجرت ادامه دارد. علی رضی الله عنه می گوید: من اولین کسی هستم که در روز قیامت برای دادخواهی در برابر الله متعال زانو می زنم. به دلیل ندانستن اين مساله گریه نمی کنم که آنچه نزد الله متعال وجود دارد برای پيامبرش بهتر است، بلکه دلیل گریه ام قطع شدن وحی از آسمان است. [راوی می گويد:] اين سخن ام ايمن، ابو بکر و عمر را نيز به گريه انداخت و هر دو همراه او گريستند. چرا بيش از اين به ديدنِ ما نمی آيی؟ در آخر الزمان يکی از خلفای شما اموال را تقسيم و انفاق می کند و آن را نمی شمارد. ای امير مؤمنان، الله متعال به پيامبرش صلى الله عليه وسلم فرموده است: «خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِينَ»: «عفو و گذشت (در پيش) بگير و به کار نيک و پسنديده فرمان بده و از جاهلان روی بگردان». و اين شخص نيز از جاهلان است. مردمانی نزد رسول الله صلى الله عليه وسلم آمدند و گفتند: مردانی را با ما بفرست تا به ما قرآن و سنت بیاموزند. رسول الله صلى الله عليه وسلم هفتاد مرد از انصار را نزدشان فرستاد که به آنان «قُرّاء» (قاريان) گفته می شد و دايی ام حرام نيز با آنان بود. همراه رسول الله صلى الله عليه وسلم به سفری رفتيم که مردم سختی های فراوانی در آن ديدند. گمان نمی کنم فلانی و فلانی از دين ما چيزی بدانند. اگر بخواهم اين خرماها را بخورم، اين عُمری طولانی خواهد بود. لذا هرچه خرما داشت، انداخت و سپس با دشمنان جنگيد تا اينکه شهيد شد. الله عز وجل پيش از وفات رسول الله صلى الله عليه وسلم، بيش از هر زمان ديگری، پياپی بر او وحی نازل می کرد تا اينکه رسول الله صلى الله عليه وسلم درگذشت. رسول الله صلى الله عليه وسلم گروهی ده نفره را برای تجسس - و جمع آوری اطلاعات از دشمن - فرستاد و عاصم بن زيد انصاری رضی الله عنه را امیر و فرمانده آنان قرار داد. رسول الله صلى الله عليه وسلم ظرفی آب خواست. ظرفِ پهن و کم عمقی که اندکی آب داشت آوردند. رسول الله صلى الله عليه وسلم انگشتانش را در آن قرار داد. عمر بن خطاب رضی الله عنه برای مهاجرانِ پيش گام چهار هزار مقرّر نمود. باری ايوب عليه السلام برهنه در حالِ غسل بود که دسته ای ملخِ طلا بر سرش فرو ريخت. اگر از نعمت ها و پاداشی که نزد الله متعال داريد آگاه بوديد، دوست داشتيد که فقر و تنگ دستیِ شما بيشتر شود. مردی نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم آمده و گفت: من بسيار خسته و نيازمندم. الله متعال نیکوکار است و نیکوکاری در هر کاری را دوست دارد؛ بنابراین وقتی کسی را کشتید، به روشی نیکو او را بکشید و زمانی که حیوانی را ذبح کردید، به خوبی او را ذبح کنید. و هريک از شما بايد چاقويش را تيز کند و حيوانی را که می خواهد ذبح نمايد، زود راحت کند. هیچ مرد مسلمانی نیست که برای نماز و ذکر پایبند مساجد باشد مگر اینکه الله متعال از این پایبندی او خوشحال می شود، چنانکه وقتی مسافری [به خانه] باز می گردد، خانواده اش از دیدن او خوشحال و شادمان می شوند. وقتی روز قيامت فرا می رسد، الله متعال به هر مسلمانی يک يهودی يا نصرانی می دهد و می فرمايد: اين عوض و بلاگردان تو از آتش دوزخ است. فقط سه نفر در گهواره سخن گفتند. داستان موسی علیه السلام با خضر رسول الله صلی الله علیه وسلم را دیدم که این آیه را خوانده و دو انگشتش را (بر گوش و چشمش) قرار داد. ابراهيم عليه السلام، مادر اسماعيل و پسرش اسماعيل را كه کودکی شيرخوار بود، با خود آورد و در نزديكی بيت الله، زير درختی بزرگ، بالاتر از زمزم در قسمت بالای مسجدالحرام رها کرد. در آن زمان هيچکس در مكه نبود و در آن آبی وجود نداشت. در روز جنگ مؤته نه شمشیر در دستم شکست و تنها یک شمشیر یمنی در دستم تاب آورد. «ای ابومسعود، بدان که قدرت و توان الله بر تو بیش از قدرت و توان تو بر این غلام است». گفتم: پس از اين هرگز هيچ غلامی را نمی زنم. از امروز به بعد بر برادرم گريه نکنيد. عبدالله بن رواحه رضی الله عنه بيهوش شد؛ خواهرش شروع به گريه کرد و می گفت: ای دريغ بر برادرم که مثل کوه پشتيبان من بود؛ ای دريغ بر او که چنين و چنان بود! و چندين ويژگی را برايش برشمرد. هنگامی که عبدالله بن رواحه رضی الله عنه به هوش آمد، گفت: هرچه می گفتی، از من می پرسيدند که تو واقعاً اينگونه بودی؟ هر مالی که به يکی از بندگانم عنايت کرده ام، حلال است. همانا من همه ی بندگانم را مسلمان و بر راه راست آفريدم؛ اما شيطان ها نزد آنها آمده و آنان را از دين شان منحرف می کنند. پرودگارا، مرا ياری ده و بر عليه من ياری مده، مرا نصرت ده و بر عليه من نصرت مده، برای من چاره انديشی كن و بر عليه من چاره ميانديش؛ و مرا هدايت كن و هدايت مرا برايم آسان گردان و مرا بر كسانی كه عليه من سركشی و ستم نموده اند، ياری گردان. الله متعال مخلوقات را در تاريکی آفريد، سپس نور خود را بر آنها تاباند، پس هرکس چيزی از آن به وی اصابت کرده باشد هدايت يافته و هرکس از آن محروم شده باشد گمراه گشته است». راوی می گوید: بر اساس اين دليل می گويم: قلم بر علم گذشته ی خداوند خشک شده است. جبریل را در سدرة المنتهی دیدم که ششصد بال داشت. جبريل را در حالی ديدم كه ششصد بال داشت و از بالش زيور آلات رنگارنگ و دُر و ياقوت می ريخت. در شب معراج بر ساکنان آسمان عبور کردم، جبريل را ديدم که از هيبت و ترس الله عز وجل همچون گليم فرسوده شده بود. همانا ملائکه رفيق و همراه شما (حنظله) را غسل می دهند، پس از همسرش سؤال كنيد. وقتی آدم وفات نمود، ملائکه او را به تعداد فرد غسل دادند و در قبر برايش لحد ساختند و گفتند: اين سنّت و شيوه ی آدم در ميان فرزندانش می باشد. شبی اُسید بن حُضَیر در محل خشک کردن خرماهايش قرآن تلاوت می کرد؛ ناگهان اسبش شروع به دست و پا زدن کرد. اسيد به خواندنش ادامه داد، باز هم اسب دست و پا زد. بار ديگر اسيد شروع به خواندن نمود. باز هم اسب دست و پا زد. اسيد می گويد: سرانجام ترسيدم که اسب فرزندم يحيی را زير دست و پا بگيرد. لذا برخاستم و بسوی اسب رفتم. ناگهان بالای سرم چيزی مانند سايبان ديدم که اشيایی مانند چراغ در آن وجود داشت و به اندازه ای در فضا بالا رفت که ديگر آن را نديدم. رسول الله صلی الله علیه وسلم در روز بدر فرمود: «اين جبريل است كه افسار اسبش را گرفته است و ساز و برگ نظامی دارد». گويا گرد و غبار گروه جبريل را می بينم كه از كوچه های بنی غنم بلند می شود؛ و اين زمانی بود كه رسول الله صلى الله عليه وسلم برای جهاد به بنی قريظه می رفت. ای عمر، بدرستی که شيطان از تو می ترسد. من نشسته بودم و او دف می زد، ابوبکر آمد و او دف می زد، علی وارد شد و او دف می زد، عثمان وارد شد و او همچنان دف می زد، اما زمانی که تو آمدی دف را رها کرد. مردی بنام لَبيد بن اعصم از قبيله ی بنی زريق رسول الله صلی الله علیه وسلم را سحر کرد، تا جايی که رسول الله صلی الله علیه وسلم خیال می کرد کاری را که انجام داده که انجام نداده بود. ابوجمعه انصاری نزد ما آمد و گفت: ما همراه رسول الله صلی الله علیه وسلم بودیم و در میان ما معاذ بن جبل و دهمین نفر ما بود. ما گفتیم: یا رسول الله، آیا کسی هست که اجر و پاداشش از ما بیشتر باشد. شما امشب به راهتان ادامه دهيد و فردا ان شاء الله به آب می رسيد. هيچيک از سخنان مردم، شايسته ی اين نماز نيست؛ بلکه نماز، عبارت از تسبيح و تکبير و قرائت قرآن است. بیشتر منافقین امت مرا قاریان آن تشکیل می دهند. ای ابوحذیم چه تو را به اینجا آورده است؟ موسی علیه السلام مرد بسیار با شرم و حیایی بود و دوست داشت بدن خود را از دیگران بپوشاند چنانکه هیچ قسمتی از پوست بدنش دیده نمی شد؛ بنابراین بنی اسرائیل به اذیت و آزار او پرداختند. عيسی بن مريم علیهما السلام مردی را ديد كه دزدی می كرد. به او گفت: دزدی كردی؟ گفت: سوگند به خدايی كه معبود بر حقی جز او وجود ندارد، هرگز دزدی نكرده ام. عيسی گفت: به الله ايمان دارم و چشمم را تكذيب می كنم. شایسته ی هیچ بنده ای نیست که بگوید: من از یونس بن متی بهترم. خورشید برای بشری جز یوشع از حرکت باز نایستاده است؛ و آن در یکی از شب هایی بوده که به سوی بیت المقدس در حرکت بوده است. الله حق را بر زبان عمر و قلب او قرار داده است. بهترین شما بعد از من، بهترین تان با خانواده ام می باشد. بنابراین عبدالرحمن بن عوف باغی را به مبلغ چهارصد هزار فروخت و مبلغ آن را بین همسران رسول الله صلی الله علیه وسلم تقسیم کرد. جعفر را در بهشت دیدم که همراه ملائکه پرواز می کند. هنگامی كه ابراهيم علیه السلام فوت كرد، رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: «او در بهشت، شيردهنده ای دارد». در روز جنگ اُحُد، دو زره بر تن رسول الله صلی الله علیه وسلم بود؛ چون خواست بالای صخره برود، نتوانست؛ پس طلحه را نشاند و او را پله کرد و از صخره بالا رفت. زبير می گويد: از رسول الله صلی الله علیه وسلم شنيدم که فرمود: «طلحه با اين کارش بهشت را بر خود واجب کرد». سعد دایی من است، هرکس دایی اش را به من نشان دهد. عمار بین دو امر مختار نمی شود مگر اینکه درست ترین و نزدیک ترین آنها به حق را انتخاب می کند. دو پسر عاص مومن هستند: عمرو و هشام. هرگاه الله متعال بخواهد جان بنده ای را در سرزمینی بگیرد، نیاز او را در آن سرزمین قرار می دهد. شما با جزيرة العرب می جنگيد و الله متعال آن را فتح می نمايد. سپس با فارس (ايران) می جنگيد و الله متعال آن را فتح می کند. پس از آن با روم می جنگيد و الله متعال آن را فتح می کند. آنگاه با دجال می جنگيد و الله متعال به شما فتح و پيروزی عنايت می کند. دو گروه از امتم هستند كه الله متعال آنها را از دوزخ محافظت كرده است: گروهی که با (کفار) هند می جنگد و گروهی که همراه عيسی بن مريم علیهما السلام می باشد. بدانید که هر اثر نیک و خون و مالی که از دوران جاهلیت باقیمانده، زیر پاهایم قرار دارد (باطل بوده و اعتباری ندارد) جز آب دادن به حجاج و خدمت و رسیدگی به خانه ی کعبه. برگرد که من از مشرک کمک نمی گيرم. ايمان هفتاد و اندی یا شصت و اندی شعبه دارد که برترينش گفتن لااله الاالله می باشد و پايين ترين بخشِ ايمان، برداشتن خار و خاشاک (و هر چيز آزاردهنده ای) از سرِ راه است و شرم و حيا، بخشی از ايمان به شمار می رود. نماز هر فرد مسلمان به جماعت، بر نمازی که در خانه و بازار می خواند، بيست و چند درجه برتری دارد. ای مادرِ حارثه، بهشت دارای درجات و باغ های فروانی است و پسرت در فردوس برين جای دارد. هرگز كسی غذايی بهتر از غذای دست رنجش نخورده است. و همانا داوود پيامبر خدا عليه السلام هميشه از دست رنج خود غذا می خورد. لعنت الله بر یهود و نصاری که قبور پیامبران شان را به مسجد تبدیل کردند. قرآن بخوانيد که روز قیامت درحالی می آید که برای خوانندگانش شفاعت می کند. سوگند به ذاتی که جان محمد در دست اوست، من اميدوارم که شما نصف بهشتيان باشيد؛ زيرا کسی جز مسلمان وارد بهشت نمی شود. شما نسبت به مشرکان، مانند موی سفيدی در پوست گاوی سياه هستيد؛ يا مانندِ مويی سياه در پوست گاوی سرخ موی. هر كس بر عليه ما سلاح بردارد، از ما نيست.