بروز رسانی: هر پيامبری که الله متعال در امت های پيش از من مبعوث نموده، ياران مخلص و اصحابی داشته که راه و روش او را در پيش می گرفتند و از دستورهای او پيروی می کردند؛ و سپس نسل هايی جانشين آنها شدند که به آنچه می گفتند، عمل نمی کردند و کارهايی انجام می دادند که به آن امر نشده بودند.

عن ابن مسعود رضي الله عنه أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: «ما من نبي بعثه الله في أُمَّةٍ قبلي إلا كان له من أُمَّتِهِ حَوَارِيُّونَ وأَصْحَابٌ يأخذون بسُنته ويَقْتَدُونَ بأَمره، ثم إنها تَخْلُفُ من بعدهم خُلُوفٌ يقولون ما لا يفعلون، ويفعلون ما لا يُؤْمَرُونَ، فمن جَاهَدَهُمْ بيده فهو مؤمن، ومن جَاهَدَهُمْ بقلبه فهو مؤمن، ومن جَاهَدَهُمْ بلسانه فهو مؤمن، وليس وَرَاءَ ذلك من الإيمان حَبّةُ خَرْدَلٍ».
[صحيح] - [رواه مسلم]

از ابن مسعود رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «مَا مِنَ نَبِيٍّ بعَثَهُ اللَّه في أُمَّةٍ قَبْلِي إِلاَّ كان لَه مِن أُمَّتِهِ حواريُّون وأَصْحَابٌ يَأْخذون بِسُنَّتِهِ ويقْتدُون بأَمْرِه، ثُمَّ إِنَّها تَخْلُفُ مِنْ بعْدِهمْ خُلُوفٌ يقُولُون مَالاَ يفْعلُون، ويفْعَلُون مَالاَ يُؤْمَرون، فَمَنْ جاهدهُم بِيَدهِ فَهُو مُؤْمِن، وَمَنْ جاهدهم بقَلْبِهِ فَهُو مُؤْمِن، ومَنْ جَاهَدهُمْ بِلِسانِهِ فَهُو مُؤْمِن، وليس وراءَ ذلِك مِن الإِيمانِ حبَّةُ خرْدلٍ»: «هر پيامبری که الله متعال در امت های پيش از من مبعوث نموده، ياران مخلص و اصحابی داشته که راه و روش او را در پيش می گرفتند و از دستورهای او پيروی می کردند و سپس نسل هايی جانشين آنها شدند که به آنچه می گفتند، عمل نمی کردند و کارهايی انجام می دادند که به آن امر نشده بودند. (در اين امت نيز همين گونه است.) پس هرکس با دست خود به جهاد و مبارزه با آنها برخيزد، مؤمن است؛ و هرکس با زبان خويش با آنان مبارزه و جهاد کند، مؤمن است و هرکس با زبانش با آنها مقابله نمايد، مؤمن است و پس از اين، به اندازه ی دانه ی سپندی هم ايمان وجود ندارد».
[صحیح است] - [به روایت مسلم]

شرح

هیچ پیامبری نبوده که الله متعال او را در میان امت های قبلی مبعوث کرده باشد مگر اینکه از میان امتش افراد با اخلاص و صالحانی جانشین او وجود داشته اند؛ اصحاب و یارانی که راه و روش او و شریعتش را در پیش می گرفتند و از اوامر او پیروی می کردند؛ و بعد از آنها نسل هایی جانشین می شده که اظهار صفات نیک و پسندیده ای می کردند که دارا نبودند و به جای انجام دادن مواردی که به آنها امر شده بودند منکراتی را مرتکب می شدند که در شریعت جایگاهی نداشتند؛ بنابراین هرکس با دست، به جهاد با آنان برخیزد - در صورتی که جلوی منکر گرفته شود و مفسده ی بزرگتری ایجاد نگردد - کامل الایمان است؛ و هرکس با زبانش به جهاد برخیزد و منکر را انکار کند، مومن است؛ و هرکس قلبا با آنان جهاد کند و برای از بین رفتن و زدودن آن از الله متعال یاری بگیرد، مومن است؛ و پس از انکار منکر با قلب، مرتبه ی دیگری از ایمان وجود ندارد.