عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ مَسْعُودٍ رضي الله عنه أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«مَا مِنْ نَبِيٍّ بَعَثَهُ اللهُ فِي أُمَّةٍ قَبْلِي إِلَّا كَانَ لَهُ مِنْ أُمَّتِهِ حَوَارِيُّونَ، وَأَصْحَابٌ يَأْخُذُونَ بِسُنَّتِهِ وَيَقْتَدُونَ بِأَمْرِهِ، ثُمَّ إِنَّهَا تَخْلُفُ مِنْ بَعْدِهِمْ خُلُوفٌ يَقُولُونَ مَا لَا يَفْعَلُونَ، وَيَفْعَلُونَ مَا لَا يُؤْمَرُونَ، فَمَنْ جَاهَدَهُمْ بِيَدِهِ فَهُوَ مُؤْمِنٌ، وَمَنْ جَاهَدَهُمْ بِلِسَانِهِ فَهُوَ مُؤْمِنٌ، وَمَنْ جَاهَدَهُمْ بِقَلْبِهِ فَهُوَ مُؤْمِنٌ، وَلَيْسَ وَرَاءَ ذَلِكَ مِنَ الْإِيمَانِ حَبَّةُ خَرْدَلٍ».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 50]
المزيــد ...
ਅਬਦੁੱਲਾਹ ਇਬਨ ਮਸਊਦ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅੰਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਇਰਸ਼ਾਦ ਫਰਮਾਇਆ:
"ਅਲਲਾਹ ਨੇ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਹਨੇ ਵੀ ਨਬੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਉੱਮਤ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ, ਉਸ ਨਬੀ ਦੇ ਉੱਮਤ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਾਥੀ ਅਤੇ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਸੁੰਨਤ ਉੱਤੇ ਅਮਲ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਦੀ ਪੈਰਵੀ ਕਰਦੇ ਸਨ।، ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਲੋਕ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਹ ਗੱਲਾਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਆਪ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਅਤੇ ਉਹ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਜੋ ਕੋਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਜਿਹਾਦ ਕਰੇ, ਉਹ ਮੂਮਿਨ ਹੈ। ਜੋ ਆਪਣੇ ਜ਼ਬਾਨ ਨਾਲ ਜਿਹਾਦ ਕਰੇ, ਉਹ ਮੂਮਿਨ ਹੈ। ਜੋ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਜਿਹਾਦ ਕਰੇ, ਉਹ ਮੂਮਿਨ ਹੈ। ਇਮਾਨ ਦਾ ਇੱਕ ਰਾਈ ਦਾਣੇ ਜਿੰਨਾ ਹਿੱਸਾ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ।"
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم - 50]
ਨਬੀ ਅਕਰਮ ﷺ ਨੇ ਇਤਤਲਾ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਅਲਲਾਹ ਨੇ ਜੋ ਨਬੀ ਭੀ ਮੈਨੂੰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਉੱਮਤ ਵਿੱਚ ਭੇਜੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉੱਮਤ ਵਿੱਚ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਨੇਕਕਾਰ, ਮਦਦਗਾਰ ਅਤੇ ਇਖਲਾਸ ਵਾਲੇ ਮੁਜਾਹਿਦ ਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖਿਲਾਫਤ ਦੇ ਕਾਬਿਲ ਹੁੰਦੇ, ਉਹ ਨਬੀ ਦੀ ਸੁੰਨਤ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਦੀ ਪੈਰਵੀ ਕਰਦੇ। ਫਿਰ ਉਹ ਨੇਕ ਲੋਗਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਐਸੇ ਲੋਕ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਭਲਾਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ; ਉਹ ਉਹ ਗੱਲਾਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਖੁਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਅਤੇ ਉਹ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਜੋ ਕੋਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਜਿਹਾਦ ਕਰੇ, ਉਹ ਮੂਮਿਨ ਹੈ; ਜੋ ਆਪਣੀ ਜ਼ਬਾਨ ਨਾਲ ਜਿਹਾਦ ਕਰੇ, ਉਹ ਮੂਮਿਨ ਹੈ; ਜੋ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਜਿਹਾਦ ਕਰੇ, ਉਹ ਮੂਮਿਨ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਮਾਨ ਵਿਚ ਰਾਈ ਦੇ ਦਾਣੇ ਜਿੰਨੀ ਭੀ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਬਚਦੀ।