Hadith: ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚੋਂ ਜੋ ਕੋਈ ਮੂੰਕਰ (ਬੁਰਾਈ) ਵੇਖੇ, ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਬਦਲੇ; ਜੇਕਰ ਉਹ ਇਸ ਦੀ ਸਮਰਥਾ ਨਾ ਰੱਖਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਬਾਨ ਨਾਲ (ਬਦਲੇ); ਜੇਕਰ ਉਹ ਇਸ ਦੀ ਵੀ ਸਮਰਥਾ ਨਾ ਰੱਖਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਨਾਲ (ਨਫ਼ਰਤ ਕਰੇ),ਅਤੇ ਇਹ ਇਮਾਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਦਰਜਾ ਹੈ।

عن أبي سعيد الخُدْريِّ رضي الله عنه قال: سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول:
«‌مَنْ ‌رَأَى ‌مِنْكُمْ ‌مُنْكَرًا فَلْيُغَيِّرْهُ بِيَدِهِ، فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِلِسَانِهِ، فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِقَلْبِهِ، وَذَلِكَ أَضْعَفُ الْإِيمَانِ».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 49]

Translation Needs More Review.

"ਅਬੂ ਸਈਦ ਖੁਦਰੀ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ, ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ: ਮੈਂ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਸੂਲ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵ ਸੱਲਮ) ਨੂੰ ਸੁਣਿਆ ਇਹ ਫਰਮਾਉਂਦੇ ਹੋਏ:"
"ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚੋਂ ਜੋ ਕੋਈ ਮੂੰਕਰ (ਬੁਰਾਈ) ਵੇਖੇ, ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਬਦਲੇ; ਜੇਕਰ ਉਹ ਇਸ ਦੀ ਸਮਰਥਾ ਨਾ ਰੱਖਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਬਾਨ ਨਾਲ (ਬਦਲੇ); ਜੇਕਰ ਉਹ ਇਸ ਦੀ ਵੀ ਸਮਰਥਾ ਨਾ ਰੱਖਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਨਾਲ (ਨਫ਼ਰਤ ਕਰੇ),ਅਤੇ ਇਹ ਇਮਾਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਦਰਜਾ ਹੈ।"
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم - 49]

Explanation

"ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਬੁਰਾਈ (ਮੁਨਕਰ) ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੰਦੇ ਹਨ — ਜੋ ਕਿ ਹਰ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਅੱਲਾਹ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਰਸੂਲ ਨੇ ਮਨ੍ਹਾਂ ਕੀਤਾ — ਸਮਰਥਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ।" ਜੇਕਰ ਉਹ ਕੋਈ ਬੁਰਾਈ ਵੇਖੇ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਹੱਥ ਨਾਲ ਬਦਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੇਕਰ ਉਸ ਦੇ ਕੋਲ ਸਮਰਥਾ ਹੋਵੇ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਇਸ ਤੋਂ ਅਸਮਰਥ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਨਾਲ ਬਦਲੇ, ਯਾਨੀ ਕਿ ਕਰਤਾਪੁਰਖ ਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਰੋਕੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਬਾਰੇ ਦੱਸੇ ਅਤੇ ਇਸ ਬੁਰਾਈ ਦੀ ਥਾਂ ਭਲਾਈ ਵਲ ਰਾਹਦਾਰੀ ਦੇਵੇ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਇਸ ਦਰਜੇ ਤੋਂ ਵੀ ਅਸਮਰਥ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਇਸ ਨੂੰ ਬਦਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਅਰਥਾਤ ਇਸ ਬੁਰਾਈ ਨੂੰ ਦਿਲੋਂ ਨਫ਼ਰਤ ਕਰੇ ਅਤੇ ਇਹ ਥੰਮ ਲਏ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਸ ਕੋਲ ਇਹ ਬਦਲਣ ਦੀ ਸਮਰਥਾ ਹੋਵੇਗੀ ਤਾਂ ਉਹ ਜ਼ਰੂਰ ਐਸਾ ਕਰੇਗਾ। ਅਤੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਬਦਲਣਾ ਬੁਰਾਈ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੇ ਇਮਾਨ ਦੇ ਦਰਜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਦਰਜਾ ਹੈ।

Benefits from the Hadith

1. ਇਹ ਹਦੀਸ ਬੁਰਾਈ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੇ ਦਰਜਿਆਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਧਾਰ ਹੈ।
2. ਬੁਰਾਈ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਮਬੱਧਤਾ (ਤਦਰੁੱਜ) ਨਾਲ ਆਦੇਸ਼ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੀ ਸਮਰਥਾ ਅਤੇ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ।
3. ਬੁਰਾਈ ਤੋਂ ਰੋਕਣਾ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਬਾਬ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਕਿਸੇ ਉੱਤੇ ਵੀ ਮਾਫ਼ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ; ਹਰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਮਰਥਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
4. ਆਦਰਸ਼ ਅਤੇ ਬੁਰਾਈ ਤੋਂ ਰੋਕਣਾ ਇਮਾਨ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਮਾਨ ਵਧਦਾ ਅਤੇ ਘਟਦਾ ਹੈ।
5. ਬੁਰਾਈ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਇਹ ਸ਼ਰਤ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਕੰਮ ਦੇ ਬੁਰਾ ਹੋਣ ਦਾ ਗਿਆਨ ਹੋਵੇ।
6. ਬੁਰਾਈ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਸ਼ਰਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਡੀ ਬੁਰਾਈ ਪੈਦਾ ਨਾ ਹੋਵੇ।
7. ਬੁਰਾਈ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੁਝ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਸ਼ਰਤਾਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਲਈ ਸਿੱਖਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
8. ਬੁਰਾਈ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸ਼ਰਈ ਹਿਕਮਤ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਦੂਰਅੰਦੇਸ਼ੀ ਵੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
9. ਦਿਲ ਨਾਲ ਇਨਕਾਰ ਨਾ ਕਰਨਾ ਇਮਾਨ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।