Hadithi: Kushdo që sheh ndonjë të keqe, le ta ndryshojë

عن أبي سعيد الخدري رضي الله عنه قال: سمعت رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم يقول: «من رأى منكم منكراً فليُغيِّره بيده، فإلم يستطع فبلسانه، فإلم يستطع فبقلبه، وذلك أضعف الإيمان».
[صحيح] - [رواه مسلم]

Nga Ebu Seid el Hudriu (Allahu qoftë i kënaqur me të!) përcillet se e ka dëgjuar të Dërguarin e Allahut ﷺ duke thënë: "Kushdo prej jush që sheh ndonjë të keqe, le ta ndryshojë me dorën e tij, e, nëse nuk mundet, atëherë me gjuhën e tij, e, nëse nuk mundet as kështu, atëherë me zemrën e tij, por ky është imani më i dobët."
Ky hadith është sahih. - E shënon Muslimi.

Shpjegimi

Ebu Seid Hudriu (Allahu qoftë i kënaqur me të!) ka thënë: "E kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut ﷺ duke thënë: "Kushdo prej jush që sheh ndonjë të keqe..." Ky është diskurs për të gjithë, duke përfshirë burrat, gratë, të vegjlit, të mëdhenjtë dhe të gjithë ata që hyjnë në këtë diskurs: "Kushdo" dhe "prej jush". Fjala "el munker", përdorur në hadith, nënkupton çdo gjë që është e keqe në veten e saj dhe njihet nga dy gjëra: feja ndalon dhe mendja tregon, mirëpo mëkati rezulton vetëm nëpërmjet diskursit të fesë. Ndërkaq, "el maruf (e mira)" është e kundërta e së keqes dhe kjo çështje nuk është në bazë të epshit dhe dëshirës. Pastaj, Profeti ﷺ i shpjegoi nivelet e ndryshimit të së keqes sipas mundësive të ndryshuesit, kështu që filloi me nivelin e parë dhe tha: "Me dorën e tij". Ndryshimi me dorë është për atë që ka pushtet ose për atë që ka mundësi, (vetëkuptohet) nëse bëhet me urtësi dhe ndryshimi i tij nuk rezulton në një të keqe si ajo ose më e madhe se ajo. Nëse nuk ka mundësi ta ndryshojë me dorën e tij, atëherë e ndryshon me gjuhën e tij. Ndryshimi përmes gjuhës bëhet në mënyrën e duhur, në një mënyrë që nuk provokon dhe nuk rezulton me një të keqe më të madhe. Andaj, nëse nuk mund ta ndryshojë atë me gjuhën e tij, atëherë duhet ta ndryshojë me zemër, përkatësisht, nëse i frikësohet dëmit, nëse e shpreh me gjuhë këtë refuzim, atëherë e refuzon atë me zemrën e tij, e urren dhe nuk e do atë të keqe. Gjithashtu, personi i tillë duhet ta braktisë vendin e së keqes, nëse mundet, porse ky është besimi më i dobët. Pra, ky është niveli më i ulët në raport me këtë simbol të dukshëm të besimit, sepse kjo është më e pakta që mund të bëhet.