Hadith: ਇਸਲਾਮ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਗਵਾਹੀ ਦੇਵੇ ਕਿ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਮਾਬੂਦ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਮੁਹੰਮਦ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ) ਉਸਦੇ ਰਸੂਲ ਹਨ, ਅਤੇ ਤੂੰ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹੇ, ਜਕਾਤ ਦੇ, ਰਮਜ਼ਾਨ ਦਾ ਰੋਜ਼ਾ ਰੱਖੇ, ਅਤੇ ਅੱਛੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਹਜ ਕਰੇ ਜੇ ਤੈਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੋ।
عن عمر بن الخطاب رضي الله عنه قال:
بَيْنَمَا نَحْنُ عِنْدَ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ذَاتَ يَوْمٍ إِذْ طَلَعَ عَلَيْنَا رَجُلٌ شَدِيدُ بَيَاضِ الثِّيَابِ، شَدِيدُ سَوَادِ الشَّعَرِ، لَا يُرَى عَلَيْهِ أَثَرُ السَّفَرِ، وَلَا يَعْرِفُهُ مِنَّا أَحَدٌ، حَتَّى جَلَسَ إِلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَأَسْنَدَ رُكْبَتَيْهِ إِلَى رُكْبَتَيْهِ، وَوَضَعَ كَفَّيْهِ عَلَى فَخِذَيْهِ، وَقَالَ: يَا مُحَمَّدُ، أَخْبِرْنِي عَنِ الْإِسْلَامِ، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «الْإِسْلَامُ أَنْ تَشْهَدَ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ، وَأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللهِ، وَتُقِيمَ الصَّلَاةَ، وَتُؤْتِيَ الزَّكَاةَ، وَتَصُومَ رَمَضَانَ، وَتَحُجَّ الْبَيْتَ إِنِ اسْتَطَعْتَ إِلَيْهِ سَبِيلًا» قَالَ: صَدَقْتَ، قَالَ: فَعَجِبْنَا لَهُ، يَسْأَلُهُ وَيُصَدِّقُهُ، قَالَ: فَأَخْبِرْنِي عَنِ الْإِيمَانِ، قَالَ: «أَنْ تُؤْمِنَ بِاللهِ، وَمَلَائِكَتِهِ، وَكُتُبِهِ، وَرُسُلِهِ، وَالْيَوْمِ الْآخِرِ، وَتُؤْمِنَ بِالْقَدَرِ خَيْرِهِ وَشَرِّهِ» قَالَ: صَدَقْتَ، قَالَ: فَأَخْبِرْنِي عَنِ الْإِحْسَانِ، قَالَ: «أَنْ تَعْبُدَ اللهَ كَأَنَّكَ تَرَاهُ، فَإِنْ لَمْ تَكُنْ تَرَاهُ فَإِنَّهُ يَرَاكَ» قَالَ: فَأَخْبِرْنِي عَنِ السَّاعَةِ، قَالَ: «مَا الْمَسْؤُولُ عَنْهَا بِأَعْلَمَ مِنَ السَّائِلِ» قَالَ: فَأَخْبِرْنِي عَنْ أَمَارَتِهَا، قَالَ: «أَنْ تَلِدَ الْأَمَةُ رَبَّتَهَا، وَأَنْ تَرَى الْحُفَاةَ الْعُرَاةَ الْعَالَةَ رِعَاءَ الشَّاءِ يَتَطَاوَلُونَ فِي الْبُنْيَانِ» قَالَ: ثُمَّ انْطَلَقَ، فَلَبِثْتُ مَلِيًّا ثُمَّ قَالَ لِي: «يَا عُمَرُ، أَتَدْرِي مَنِ السَّائِلُ؟» قُلْتُ: اللهُ وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ، قَالَ: «فَإِنَّهُ جِبْرِيلُ، أَتَاكُمْ يُعَلِّمُكُمْ دِينَكُمْ».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 8]
المزيــد ...
**"ਉਮਰ ਬਿਨ ਖੱਤਾਬ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁਮਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ:"**
ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਨਬੀ ਕਰੀਮ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ) ਦੇ ਕੋਲ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਸੀ ਇੱਕ ਦਿਨ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਆਇਆ ਜਿਸ ਦੇ ਕਪੜੇ ਬਹੁਤ ਸਫੈਦ ਅਤੇ ਵਾਲ ਬਹੁਤ ਕਾਲੇ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਫਰ ਦਾ ਕੋਈ ਚਿੰਨ੍ਹ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਪਛਾਣਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਫਿਰ ਉਹ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਦੇ ਕੋਲ ਆ ਕੇ ਬੈਠਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਘੁਟਨਿਆਂ ਨੂੰ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਦੀਆਂ ਘੁਟਨਿਆਂ ਨਾਲ ਰੱਖ ਕੇ ਆਪਣੀ ਹਥੇਲੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਗਾਈ। ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ: "ਓ ਮੁਹੰਮਦ! ਮੈਨੂੰ ਇਸਲਾਮ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ।"
ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ:« "ਇਸਲਾਮ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਗਵਾਹੀ ਦੇਵੇ ਕਿ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਮਾਬੂਦ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਮੁਹੰਮਦ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ) ਉਸਦੇ ਰਸੂਲ ਹਨ, ਅਤੇ ਤੂੰ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹੇ, ਜਕਾਤ ਦੇ, ਰਮਜ਼ਾਨ ਦਾ ਰੋਜ਼ਾ ਰੱਖੇ, ਅਤੇ ਅੱਛੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਹਜ ਕਰੇ ਜੇ ਤੈਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੋ।"
ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਹਾ: "ਤੁਸੀਂ ਸਹੀ ਕਿਹਾ।"ਸਭ ਅਸੀਂ ਹੈਰਾਨ ਹੋਏ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਪੁੱਛਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸਹੀ ਜਵਾਬ ਵੀ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਫਿਰ ਉਹ ਕਿਹਾ: "ਮੈਨੂੰ ਇਮਾਨ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ।" ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ: "ਇਮਾਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਅੱਲਾਹ, ਉਸਦੇ ਫਰਿਸ਼ਤਿਆਂ, ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ, ਉਸ ਦੇ ਰਸੂਲਾਂ, ਆਖ਼ਰੀ ਦਿਨ ਅਤੇ ਕਦਰ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਅਤੇ ਮਾੜੀ ਗੱਲਾਂ 'ਤੇ ਯਕੀਨ ਰੱਖੇ।" ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਹਾ: "ਤੁਸੀਂ ਸਹੀ ਕਿਹਾ।" ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ: "ਮੈਨੂੰ ਇਹਸਾਨ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ।"ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਇਬਾਦਤ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਰੇ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਤੂੰ ਉਸਨੂੰ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਹੋ, ਅਤੇ ਜੇ ਤੂੰ ਉਸਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਰਿਹਾ, ਤਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਜਾਣ ਕਿ ਉਹ ਤੈਨੂੰ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਹੈ।" ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਹਾ: "ਤੁਸੀਂ ਸਹੀ ਕਿਹਾ।"ਉਹ ਫਿਰ ਪੁੱਛਦਾ ਹੈ: "ਸਮਾਂ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਹਿਸੇ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ।"
ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਇਸ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਅੰਤਰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ।"
ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ: "ਫਿਰ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਨਿਸ਼ਾਨ ਕੀ ਹੈ?"ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਘੈਲ ਰਾਹੀਂ ਉਤਪੱਨ ਹੋਈ ਔਰਤ ਆਪਣੀ ਮਾਲਕੀ ਕਰੇ, ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਦੇਖੋਗੇ ਕਿ ਕਮਜ਼ੋਰ, ਨੰਗੇ, ਮਾਂਗਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਭੇਡਾਂ ਦੇ ਮਾਲਕ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਉਚਾਈ ਵਿੱਚ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।"
ਫਿਰ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਮੈਂ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਵੱਠਾ ਰਹਿਆ। ਫਿਰ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਉਮਰ, ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਸਵਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਕੌਣ ਸੀ?" ਮੈਂ ਕਿਹਾ: "ਅੱਲਾਹ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਰਸੂਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਾਣਦੇ ਹਨ।" ਉਹ ਫਰਮਾਇਆ: "ਉਹ ਜਿਬਰੀਲ ਸੀ, ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਧਰਮ ਨੂੰ ਸਿਖਾਉਣ ਲਈ ਆਇਆ ਸੀ।"
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم - 8]
**"ਉਮਰ ਬਿਨ ਖੱਤਾਬ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁਮਾਂ ਨੇ ਖ਼ਬਰ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਜਿਬਰੀਲ ਅਲੈਹਿ ਸਲਾਮ ਸਹਾਬਾ ਨਾਲ ਇਕ ਅਜੀਬ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਲਈ ਪਹੁੰਚੇ, ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ ਜੋ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਛਾਣਿਆ ਨਹੀਂ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਕਪੜੇ ਬਹੁਤ ਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਸਫੈਦ ਸੀ, ਅਤੇ ਵਾਲ ਬਿਲਕੁਲ ਕਾਲੇ ਅਤੇ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਹੋਏ ਸੀ। ਉਸ 'ਤੇ ਸਫਰ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਚਿੰਨ੍ਹ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਥੱਕਾਵਟ, ਧੂੜ ਜਾਂ ਚਿੱਟੇ ਹੋਏ ਕਪੜੇ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਚਿਹਰੇ ਤੇ ਕੋਈ ਮਾਇਲ ਨਹੀ ਸੀ। ਸਹਾਬਾ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਛਾਣੇ ਅਤੇ ਉਹ ਸਿੱਧਾ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਦੇ ਕੋਲ ਆ ਕੇ ਬੈਠਾ। ਉਸ ਨੇ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਾਂਗ ਬੈਠ ਕੇ ਇਥੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ: 'ਮੈਨੂੰ ਇਸਲਾਮ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ।'" "ਫਿਰ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸਲਾਮ ਦੇ ਪੰਜ ਅਰਕਾਨ ਦੱਸੇ, ਜੋ ਕਿ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੇ ਕਬੂਲ ਕਰਨ, ਪੰਜ ਵਾਰ ਦੀ ਨਮਾਜ ਪੜ੍ਹਨ, ਜਕਾਤ ਦੇਣ, ਰਮਜ਼ਾਨ ਦਾ ਰੋਜ਼ਾ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਹਜ ਕਰਨ ਦੀ ਫ਼ਰਜ਼ੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਿਅਕਤੀ ਇਸਨੂੰ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ।"**
"ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: 'ਤੁਸੀਂ ਸਹੀ ਕਿਹਾ।' ਸਹਾਬਾ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਏ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਨਾ ਪਛਾਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਬੜੀ ਅਚੰਭੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੋਈ ਕਿ ਉਹ ਸਵਾਲ ਵੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਸਹੀ ਜਵਾਬ ਵੀ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ।"
"ਫਿਰ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਇਮਾਨ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਛੇ ਅਰਕਾਨ ਦੱਸੇ ਜੋ ਇਮਾਨ ਦੇ ਮੂਲ ਅਹਿਮ ਭਾਗ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ: ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਖਾਸੀਅਤਾਂ 'ਤੇ ਯਕੀਨ — ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਅਤੇ ਅਸਲ ਹੋਣ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਹਰ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਇਕੱਲੀ ਹਕੂਮਤ ਅਤੇ ਸ਼ਰੇਫ਼ੀ ਨੂੰ ਮੰਨਣਾ।
ਫਰਿਸ਼ਤਿਆਂ 'ਤੇ ਇਮਾਨ — ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਫਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਨੂਰ (ਉਜਾਲਾ) ਤੋਂ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਨੁਹੀਅਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਾਸ਼ਤੇ ਉਤੇ ਆਈ ਕਿਤਾਬਾਂ 'ਤੇ ਇਮਾਨ — ਜੋ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਸੂਲਾਂ 'ਤੇ ਭੇਜੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੁਰਆਨ, ਤੌਰਾਤ, ਇੰਜੀਲ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਿਤਾਬਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਪੂਰਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਣਾ।
ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਸੂਲਾਂ 'ਤੇ ਇਮਾਨ — ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨੂਹ, ਇਬਰਾਹੀਮ, ਮੂਸਾ, ਇਸਾ ਅਤੇ ਆਖ਼ਰੀ ਰਸੂਲ ਮੁਹੰਮਦ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ) ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ, ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਨਬੀ ਅਤੇ ਰਸੂਲ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਆਪਣਾ ਮਿਸ਼ਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਭੇਜਿਆ।ਆਖ਼ਰੀ ਦਿਨ 'ਤੇ ਇਮਾਨ — ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜ਼ਿੰਦਗੀ, ਕ਼ਬਰ, ਬਰਜ਼ਖ਼ ਅਤੇ ਮਾਹਸ਼ਰ ਦੀ ਲਾਈਫ਼ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਮੰਨਣਾ ਕਿ ਸਾਰੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਉਠਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀਆਂ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਜਵਾਬ ਦੇਣਾ ਪਵੇਗਾ, ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਅੰਤ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਜਨਨਤ ਜਾਂ ਜਹਨਮ ਤੱਕ ਹੋਵੇਗਾ।ਕ਼ਦਰ 'ਤੇ ਇਮਾਨ — ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਰਾਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਮਾੜੀਆਂ ਹਾਦਸਾਤਾਂ ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਮੁਕੱਦਰ ਦੀ ਲਿਖਾਈ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਹਾਲਾਤਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਉਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਸੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਇਸ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਣਾ।ਇਹ ਸਾਰੇ ਅਰਕਾਨ ਠੋਸ ਇਮਾਨ ਦੀ ਪਹਚਾਣ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਅਧਾਰ ਹਨ, ਜੋ ਅੱਲਾਹ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਗਲਾਂ ਅਤੇ ਹੁਕਮਾਂ 'ਤੇ ਪੂਰਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਨ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹਨ।"** "ਫਿਰ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਇਹਸਾਨ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹਸਾਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਇਬਾਦਤ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰੋ ਜਿਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਉਸਨੂੰ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹੋ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਦਰਜੇ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ, ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਇਬਾਦਤ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰੋ ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਤੁਸੀਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹੋ। ਪਹਿਲੀ ਸਥਿਤੀ "ਮੁਸ਼ਾਹਦਾ" ਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਸਥਿਤੀ "ਮੁਨਿਤਾਬਾ" ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਰੱਖਣਾ।"
"ਫਿਰ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਕਿਵੇਂ ਕ਼ਯਾਮਤ ਕਾਬੂ ਹੋਵੇਗੀ? ਤਾਂ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕ਼ਯਾਮਤ ਦਾ ਵਕਤ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਕੋਲ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਗਿਆਨ ਸਿਰਫ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਕੋਲ ਹੈ, ਨਾ ਹੀ ਜਿਸ ਤੋਂ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਨਾ ਹੀ ਜੋ ਸਵਾਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕੋਈ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ।"
"ਫਿਰ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਕ਼ਯਾਮਤ ਦੀਆਂ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕ਼ਯਾਮਤ ਦੀਆਂ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਗਲਤ ਮਜ਼ਬੂਤੀਆਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਵਧੇਗੀ, ਜਾਂ ਇਹ ਕਿ ਬੱਚੇ ਆਪਣੇ ਮਾਵਾਂ ਨਾਲ ਦਾਸੀਆਂ ਵਰਗਾ ਵਰਤਾਓ ਕਰਨਗੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪਿੱਛਲੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਹਾਲਤਾਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਗਦੀਆਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਕਈ ਫ਼ਾਈਦੇ ਮਿਲਣਗੇ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਕਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨਗੇ।"
"ਫਿਰ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਸਵਾਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਉਹ ਜਿਬਰੀਲ ਅਲੈਹਿ ਸਲਾਮ ਸੀ, ਜੋ ਸਹਾਬਾ ਨੂੰ ਇਸ ਦਿਨੀ ਨੂੰ ਸਿਖਾਉਣ ਲਈ ਆਇਆ ਸੀ।"
Benefits from the Hadith
- "ਨਬੀ ਕਰੀਮ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ) ਦੇ ਅਖਲਾਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਉੱਤਮ ਸਨ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਬੈਠਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ ਸਾਥੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਬੈਠਦੇ ਸਨ।"
- "ਸਵਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨਾਲ ਨਰਮੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਨੇੜੇ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਣਾ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਘਬਰਾਏ ਬਿਨਾਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸਵਾਲ ਕਰ ਸਕੇ।"
- "ਅਧਿਆਪਕ (ਉਸਤਾਦ) ਨਾਲ ਅਦਬ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆਉਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਜਬਰਾਈਲ (ਅਲੈਹਿਸਸਲਾਮ) ਨੇ ਕੀਤਾ — ਉਹ ਨਬੀ ਕਰੀਮ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ) ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਅਦਬ ਨਾਲ ਬੈਠੇ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਮ ਲੈ ਸਕਣ।"
- "ਇਸਲਾਮ ਦੇ ਪੰਜ ਰੁਕਨ (ਥੰਭ)ਹਨ ਅਤੇ ਇਮਾਨ ਦੇ ਛੇ ਅਸੂਲ ਹਨ।"
- "ਜਦੋਂ ਇਸਲਾਮ ਅਤੇ ਇਮਾਨ ਇਕੱਠੇ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ 'ਇਸਲਾਮ' ਨਾਲ ਜ਼ਾਹਿਰੀ(ਬਾਹਰੀ) ਅਮਲਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ 'ਇਮਾਨ' ਨਾਲ ਬਾਤਨੀ (ਅੰਦਰੂਨੀ) ਅਕੀਦੇ ਦੀ।"
- "ਦੀਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦਰਜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪਹਿਲਾ ਦਰਜਾ: ਇਸਲਾਮ ਹੈ, ਦੂਜਾ ਦਰਜਾ: ਇਮਾਨ ਹੈ, ਤੇ ਤੀਜਾ ਦਰਜਾ: ਇਹਸਾਨ ਹੈ, ਜੋ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਦਰਜਾ ਹੈ।"
- "ਸਵਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਣਜਾਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਅਗਿਆਤਾ ਹੀ ਸਵਾਲ ਕਰਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਵਾਸਤੇ ਸਹਾਬਿਆਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਸਵਾਲ ਵੀ ਕੀਤਾ ਤੇ ਫਿਰ ਤੁਰੰਤ ਉਸ ਦੀ ਤਸਦੀਕ ਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।"
- "ਅਹੰਮ ਚੀਜ਼ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਫਿਰ ਉਸ ਤੋਂ ਘੱਟ ਅਹੰਮ ਵਾਲੀ ਨਾਲ। ਇਸ ਲਈ 'ਇਸਲਾਮ' ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਹਾਦਤਾਂ (ਕਲਮਾ) ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਅਤੇ 'ਇਮਾਨ' ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅੱਲਾਹ 'ਤੇ ਇਮਾਨ ਨਾਲ।"
- "ਇਲਮ ਵਾਲਿਆਂ (ਅਲਿਮਾਂ) ਤੋਂ ਉਹ ਗੱਲ ਪੁੱਛਣਾ ਜੋ ਸਵਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਆਪ ਜਾਣਦਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਜੋ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਮਿਲੇ।"
- "ਕਿਆਮਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਗਿਆਨ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਰੱਬ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗਿਆਨ ਨਾਲ ਖਾਸ ਕਰ ਰੱਖਿਆ ਹੈ।"