بارالها، قبر مرا بتی نگردان کسی که به غیر الله سوگند یاد کند کفر یا شرک ورزیده است سنگين‌ترين نماز براى منافقان نماز عشاء و نماز صبح است؛ و اگر مى‌دانستند در این دو [نماز چه پاداشى] هست، حتی سینه‌خیز هم شده براى ادای آنها به مسجد مى‌آمدند بیشترین چیزی که از آن بر شما بیمناک هستم، شرک اصغر است». گفتند: ای رسول خدا، شرک اصغر چیست؟ فرمود: «ریا آيا آنچه را كه الله حلال كرده، حرام نمى كنند؟ و آنچه را كه الله حرام كرده، حلال نمى كنند؟ گفتم: بله، فرمودند: اين همان عبادتشان است. تو نزد مردمی خواهی رفت که اهل کتاب هستند، پس چون نزد آنان رسیدی، آنان را به گواهی دادن به این مهم فرابخوان که معبودی [به حق] جز الله نیست و اینکه محمد فرستادهٔ الله است از رسول الله - صلى الله عليه و سلم - درباره باز كردن سحر به وسيله ى سحر ديگرى سؤال شد؟ فرمودند: اين از عملكرد شيطان است. کسی که بدفالی او را از کاری باز بدارد، دچار شرک شده است. گفتند: کفارهٔ آن چیست؟ فرموند: این است که بگوید: خداوندا خیری نیست جز خیر تو، و طیری (فالی) نیست جز فال تو، و معبودی [به حق] جز تو نیست. هرکس درحالی به دیدار الله برود که چیزی را با او شریک نیاورده باشد، وارد بهشت می‌شود و کسی که به دیدار او برود درحالی‌که به او شرک آورده، وارد دوزخ می‌شود در كلام الله متعال: "وَقَالُوا لا تَذَرُنَّ آلِهَتَكُمْ وَلا تَذَرُنَّ وَدًّا وَلا سُوَاعًا وَلا يَغُوثَ وَيَعُوقَ وَنَسْرًا"، يعنى: "و گفتند: معبودان خود را رها نکنید؛ و [به خصوص] «وَدّ» و «سَواع» و «یَغوث» و «یَعوق» و «نَسر» را [رها نکنید]."، ابن عبّاس - رضى الله عنهما - گفته اند: " اين نام ها از آن انسان هاى نيكوكارى در قوم نوح - عليه السلام - بوده اند". هرکه در این امر ما (دین) چیزی ایجاد کند که در آن نیست، آن [چیز] پذیرفته نمی‌شود و مردود است كسى كه فال بگيرد يا برايش فالگيرى كنند، يا غيب‌گويى كند يا برايش غيب‌گویى كنند، يا جادوگرى كند يا برايش جادوگرى كنند از ما نيست هرکه نزد [فال‌گير يا] پيش گویی برود و درباره چيزی از او بپرسد، نماز چهل شب وی پذيرفته نمی‌شود هركس علمی از اختربينى ياد گیرد، همانا شاخه‌اى از جادوگرى آموخته است؛ و هر چه بيشتر آن را بیاموزد، سحر بيشترى ياد گرفته است ایمان هفتاد و چند - یا شصت و چند - شعبه است که برترین آنها گفتن لا اله الا الله است و پایین‌ترین آن برداشتن سبب اذیت و آزار از راه آن یک سخن درست است که جن آن را می‌دزدد و همانند قدقد مرغ در گوش دوست خود قرار می‌دهد، سپس آنان بیش از صد دروغ به آن می‌افزایند اسلام بر پنج [پایه] بنا شده است هریک از شما که منکری دید آن را با دستش تغییر دهد، پس اگر نتوانست با زبانش آن را تغییر دهد و اگر نتوانست با دلش آن را (بد بداند)، و آن ضعیف‌ترین (مرتبه‌ی) ایمان است هرکس در اسلام نیکی کند، برای کاری که در جاهلیت انجام داده بازخواست نمی‌شود؛ و هرکس در اسلام بدی کند، برای [گناهان] اول و آخرش مورد بازخواست قرار می‌گیرد نظرتان در این مورد چیست: اگر نمازهای فرض را به‌جا آوردم و رمضان را روزه بگیرم و حلال را حلال بدانم و حرام را حرام [و مرتکبش نشوم] پاکی [به وسیله‌ی وضو و غسل] نصف ایمان است و الحمدلله ترازو را پر می‌کند و سبحان الله والحمدلله ما بین آسمان‌ها و زمین را پر می‌کنند میان شخص و شرک و کفر، ترک نماز است پیمانی که میان ما و آنهاست نماز است؛ پس هر که ترکش گوید کافر شده است پیش از فتنه‌هایی مانند تکه‌های شب تاریک، به انجام اعمال بشتابید اینکه الله متعال می فرماید: «فَلا تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَنْدَادًا وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ»؛ ابن عباس رضی الله عنهما در مورد این آیه می گوید: انداد به معنای شرک است که از راه رفتن مورچه بر سنگی سیاه در تاریکی شب پنهان تر است. هرکس به سوی راه و روش نیکویی فرابخواند برای او مانند اجر کسانی که از او پیروی کنند خواهد بود، بی‌آنکه از پاداش آنان چیزی کم شود طِیَره (شوم انگاری) شرک است، طیره شرک است، طیره شرک است - و این را سه بار تکرار کردند -». و این چیزی است که ناگزیر در دل ما می‌افتد، اما الله عزوجل با توکل آن را از بین می‌برد ای مردم، از غُلُو در دین برحذر باشید زیرا [همین] غلو در دین کسانی را هلاک نمود که پیش از شما بودند نه سرایت بیماری [اصالتی دارد] و نه بدشگونی و نه هامه و صفر؛ و از جذامی چنان فرار کن که از شیر فرار می‌کنی سحر را جز ساحر باز نمی کند. پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ دربارهٔ انصار فرمود: «لَا يُحِبُّهُمْ إِلَّا مُؤْمِنٌ، وَلَا يُبْغِضُهُمْ إِلَّا مُنَافِقٌ، مَنْ أَحَبَّهُمْ أَحَبَّهُ اللهُ وَمَنْ أَبْغَضَهُمْ أَبْغَضَهُ اللهُ»: «جز مؤمن آنان را دوست نمی‌دارد و جز منافق از آنان کینه به دل نمی‌گیرد. هرکه آنان را دوست بدارد، الله دوستش می‌دارد و هرکه آنان را دشمن بدارد، الله او را دشمن می‌دارد هیچ پيامبری نیست که الله متعال در امت‌های پيش از من مبعوث نموده، مگر ياران مخلص و اصحابی از امتش داشته که راه و روش او را در پيش می‌گرفتند و از دستورهای او پيروی می‌کردند اگر راست بگويد، رستگار است امر شده‌ام با مردم بجنگم تا آنکه شهادت دهند معبودی [به حق] جز الله نیست و اینکه محمد فرستادهٔ الله است و نماز را بر پا دارند و زکات را بپردازند از من دربارهٔ امر بس بزرگی پرسیدی و این برای کسی که الله برایش آسان کند، آسان است او را نکش، زیرا اگر او را بکشی، او در جایگاه تو خواهد بود پیش از آنکه او را بکشی و تو در جایگاه او خواهی بود، پیش از آنکه سخنی را بگوید که گفت مثال مؤمنان در مودت و مهربانی و عطوفتی که با یکدیگر دارند مانند یک بدن است که اگر عضوی از آن به درد آید، بقیهٔ بدن با بی‌خوابی و تب با آن همراهی می‌کنند از ما نیست کسی که بر گونهٔ خود بزند و گریبان بدرد و مانند دوران جاهليت آه و واويلا سر دهد [و سخن جاهلی بر زبان بياورد] هرکس آگاهانه خود را به غير از پدرش نسبت دهد، کفر و ناسپاسی کرده است؛ و هرکس مدعی چيزی شود که مالِ او نيست، از ما نمی باشد و بايد جايگاه خود را در آتش دوزخ فراهم ببیند. و هرکس شخصی را کافر بخواند يا بگويد: "ای دشمن خدا" و آن شخص چنین نباشد، اين ويژگی ها به خودش بازمی گردد. دو خصلت در میان مردم است که کفر هستند: عیبجویی از نَسَب و نوحه‌خوانی بر مرده (روز قيامت) پروردگار ما ساقش را برهنه می کند و همه مردان و زنان مؤمن برايش سجده می كنند. و کسانی باقی می مانند (و به سجده نمی روند) كه در دنيا به قصد ريا و شهرت سجده می كردند، اینها می خواهند سجده كنند اما پشت شان مانند يک سينی (سخت) می شود. هیچکس دیگری را متهم به فسق یا کفر نمی کند مگر اینکه فسق و کفر به خود او بازمی گردد، در صورتی که دوستش چنین نباشد. هرکس همسرِ کسی يا برده ی او را فريب دهد، از ما نيست. هرکس به امانت سوگند ياد کند، از ما نيست. مسلمان کسی است که مسلمانان از زبان و دست او در امان باشند؛ و مهاجر کسی است که آنچه را الله از آن نهی کرده، ترک گوید زیرا او روزی نگفت که پروردگارا گناه مرا در روز قیامت بیامرز آیا می‌دانید پروردگارتان چه فرموده است؟» گفتند: الله و پیامبرش آگاه‌ترند. فرمود: «از میان بندگانم گروهی شب را با ایمان به من و گروهی با کفر ورزیدن به من به صبح رساندند ما در درون خود چیزهایی [از شک و کفر] می‌یابیم که هریک از ما به زبان آوردن آن را بزرگ می‌دارد. فرمود: «آیا آن را [در درون خود] می‌یابید؟» گفتند: آری. فرمود: «این صریح ایمان است شیطان نزد یکی از شما می‌آید و می‌گوید: چه کسی این را آفرید؟ چه کسی آن را آفرید؟ تا به آنجا می‌رسد که می‌گوید: چه کسی پروردگار تو را آفرید؟ پس چون به اینجا رسید به الله پناه ببرد و [از ادامه دادن آن] دست بکشد بی‌گمان الله هیچ مؤمنی را در برابر کار نیکی ستم نمی‌کند؛ او را در دنیا در برابر آن پاداش می‌دهد و در آخرت نیز به سبب آن نیکوکاریش ثواب می‌دهد بر هر خیری که از پیش انجام داده‌ای اسلام آوردی مثال منافق همانند گوسفندی است که بین دو گله حیران است، گاه به سوی این می‌رود و گاه به سوی آن ایمان در دل هریک از شما مندرس می‌شود همانطور که لباس کهنه مندرس می‌گردد، پس از الله بخواهید که ایمان را در دل‌های‌تان نو سازد من بر حوض هستم تا ببینم کدامیک از شما بر من وارد می‌شود و مردمی را در نزدیکی من می‌گیرند [و از رسیدن به من بازمی‌دارند] پس می‌گویم: پروردگارا [او] از من و از امت من است نطفهٔ هریک از شما مدت چهل شبانه‌روز در رحم مادر جمع می‌شود من ضِمام بن ثَعلبه از (قبیلۀ) بنی سعد بن بکر هستم یهودیان، مغضوب علیهم و نصرانیان، گمراهان هستند لا اله الا الله بگو تا روز قیامت برایت به آن شهادت دهم آنچه تو می‌گویی و به آن فرا می‌خوانی قطعا نیکوست، ای کاش به ما خبر دهی که آنچه ما انجام داده‌ایم کفاره‌ای دارد طعم ایمان را کسی می‌چشد که از الله به عنوان پروردگار و اسلام به عنوان دین و محمد به عنوان پیامبر خشنود باشد چهار [خصلت] است که اگر در کسی باشد منافقی خالص است و هرکس خصلتی از آن در وی باشد، خصلتی از نفاق در اوست تا آنکه ترکش کند: چون سخن گوید دروغ گوید و چون پیمان ببندد پیمان شکند و چون وعده دهد خلاف وعده کند و چون دشمنی کند از حد به در رود و حق کشی کند هرکس پایه گذار روش نيکويی در اسلام باشد، پاداش آن و پاداش کسانی که پس از او به آن عمل کنند، به او می رسد؛ بی آنکه چيزی از اجر و پاداش آنها کم گردد. و هرکس روش بدی در اسلام پايه گذاری کند، گناه آن و گناه کسانی که پس از او به آن عمل نمايند، به او می رسد و ذره ای از گناهان آنها کاسته نمی شود. هنگامی که آيه ی صدقه نازل شد، ما بر دوش خود بار می کشيديم و مُزد آن را صدقه می داديم. مردی آمد و مال زيادی صدقه داد؛ منافقان گفتند: رياکار است. شخصِ ديگری آمد و يک صاع (يک پيمانه خرما) صدقه داد. گفتند: الله از صدقه ی اندک اين مرد بی نياز است. آنگاه اين آيه نازل شد: «الَّذِينَ يَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فِي الصَّدَقَاتِ»: «[منافقان] كسانى [هستند] كه از مؤمنانى عیبجویی می کنند كه به خواستِ خویش صدقات [بسیار] می دهند». عمر بن خطاب نامه نوشت که: هر مرد و زن ساحری را بکشید. ما هنگامی که نزد حاکمان خويش هستيم، سخنانی بر زبان می رانيم بر خلاف سخنانی که در غيابِ آنها می گوييم. عبدالله رضی الله عنه فرمود: «ما در دوران رسول الله صلى الله عليه وسلم اين را نفاق می دانستيم». بیشترین چیزی که از آن در مورد شما می ترسم، مردی است كه قرآن را می خواند و تازگی و درخشندگی قرآن بر او مشاهده می شود و رنگ و بوی دفاع از اسلام را بخود گرفته است، آنگاه قرآن را چنانکه خدا می داند تغییر می دهد و آن را ترک گفته و پشت سر می اندازد، بر همسايه اش شمشير می كشد و او را متهم به شرک می كند. همراه رسول الله صلى الله عليه وسلم به سفری رفتيم که مردم سختی های فراوانی در آن ديدند. گمان نمی کنم فلانی و فلانی از دين ما چيزی بدانند. بیشتر منافقین امت مرا قاریان آن تشکیل می دهند. بدانید که هر اثر نیک و خون و مالی که از دوران جاهلیت باقیمانده، زیر پاهایم قرار دارد (باطل بوده و اعتباری ندارد) جز آب دادن به حجاج و خدمت و رسیدگی به خانه ی کعبه. برگرد که من از مشرک کمک نمی گيرم. ايمان هفتاد و اندی یا شصت و اندی شعبه دارد که برترينش گفتن لااله الاالله می باشد و پايين ترين بخشِ ايمان، برداشتن خار و خاشاک (و هر چيز آزاردهنده ای) از سرِ راه است و شرم و حيا، بخشی از ايمان به شمار می رود. کسی که علیه ما سلاح بردارد از ما نیست