بروز رسانی: پیامبر صلی الله علیه وسلم چیزی را یاد کرد و فرمود: «ذَاكَ عِنْدَ أَوَانِ ذَهَابِ الْعِلْمِ

عَنْ زِيَادِ بْنِ لَبِيدٍ رضي الله عنه قَالَ:
ذَكَرَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ شَيْئًا، فَقَالَ: «ذَاكَ عِنْدَ أَوَانِ ذَهَابِ الْعِلْمِ» قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، وَكَيْفَ يَذْهَبُ الْعِلْمُ، وَنَحْنُ نَقْرَأُ الْقُرْآنَ وَنُقْرِئُهُ أَبْنَاءَنَا وَيُقْرِئُهُ أَبْنَاؤُنَا أَبْنَاءَهُمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ؟ قَالَ: «ثَكِلَتْكَ أُمُّكَ زِيَادُ، إِنْ كُنْتُ لَأُرَاكَ مِنْ أَفْقَهِ رَجُلٍ بِالْمَدِينَةِ، أَوَلَيْسَ هَذِهِ الْيَهُودُ وَالنَّصَارَى يَقْرَؤونَ التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ، لَا يَعْمَلُونَ بِشَيْءٍ مِمَّا فِيهِمَا؟!».
[صحيح لغيره] - [رواه ابن ماجه]

از زیاد بن لَبید رضی الله عنه روایت است که گفت:
پیامبر صلی الله علیه وسلم چیزی را یاد کرد و فرمود: «ذَاكَ عِنْدَ أَوَانِ ذَهَابِ الْعِلْمِ» یعنی «آن، هنگامِ رفتن علم است». گفتم: یا رسول الله، چگونه علم می‌رود در حالی که ما قرآن می‌خوانیم و به فرزندان خود می‌آموزیم و فرزندانمان به فرزندانمان را روز قیامت؟ فرمود: «ثَكِلَتْكَ أُمُّكَ زِيَادُ، إِنْ كُنْتُ لَأُرَاكَ مِنْ أَفْقَهِ رَجُلٍ بِالْمَدِينَةِ، أَوَلَيْسَ هَذِهِ الْيَهُودُ وَالنَّصَارَى يَقْرَؤونَ التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ، لَا يَعْمَلُونَ بِشَيْءٍ مِمَّا فِيهِمَا؟!» یعنی: «ای زیاد، مادرت به عزایت بنشیند، تو را از فقیه‌ترین مردان در مدینه می‌دانستم، آیا این یهودیان و نصرانیان نیستند که تورات و انجیل را می‌خوانند و به چیزی در آن عمل نمی‌کنند؟!».
صحیح لغیره است - به روایت ابن ماجه

شرح

پیامبر صلی الله علیه وسلم در میان اصحاب خود نشسته بودند پس فرمودند: «این، هنگامی است که علم از میان مردم برداشته می‌شود. زیاد بن لبید انصاری رضی الله عنه تعجب کرد و از پیامبر صلی الله علیه وسلم پرسید که: چگونه علم از دست ما می‌رود؟! در حالی که ما قرآن را خوانده‌ایم و حفظ کرده‌ایم، پس به الله سوگند آن را می‌خوانیم و به زنان و فرزندان خود و فرزندانِِ فرزندان خود یاد می‌دهیم. پس پیامبر صلی الله علیه وسلم شگفت زده شدند و فرمودند: مادرت به عزایت بنشیند ای زیاد! من تو را از علمای اهل مدینه به حساب می‌آوردم! سپس پیامبر صلی الله علیه وسلم برای او بیان کرد که از بین رفتن علم با از دست رفتن قرآن حاصل نمی‌شود، بلکه علم با ترک عمل از دست می‌رود. حال آنکه این تورات و انجیل نزد یهودیان و نصرانیان است و با این حال سودی برایشان ندارد و از مقصود آن بهره‌ای نبرده‌اند یعنی به آنچه دانسته‌اند عمل نکرده‌اند.