بروز رسانی: الله متعال نيكى ها و گناهان را نوشته است، سپس اين را بيان نموده كه هر كسى خواست نيكى كند ولى آن را انجام نداد، الله متعال آن نيكى را به صورت كامل در نزد خويش مى نوسيد، و اگر خواست نيكى كند و آن را انجام داد، الله متعال در نزد خويش ده نيكى تا هفتصد برابر يا بسيار بيشتر از آن مى نويسد.
عن عبد الله بن عباس رضي الله عنهما عن رسول الله -صلى الله عليه وآله وسلم- فيما يرويه عن ربه -تبارك وتعالى- قال: «إن الله كَتَبَ الحسناتِ والسيئاتِ ثم بَيَّنَ ذلك، فمَن هَمَّ بحسنةٍ فَلم يعمَلها كَتبها الله عنده حسنةً كاملةً، وإن هَمَّ بها فعمِلها كتبها اللهُ عندَه عشرَ حسناتٍ إلى سَبعِمائةِ ضِعْفٍ إلى أضعافٍ كثيرةٍ، وإن هَمَّ بسيئةٍ فلم يعملها كتبها الله عنده حسنة كاملة، وإن هَمَّ بها فعمِلها كتبها اللهُ سيئةً واحدةً».
زاد مسلم: «ولا يَهْلِكُ على اللهِ إلا هَالِكٌ».
[صحيح] - [متفق عليه]
المزيــد ...
عبدالله بن عباس - رضى الله عنهما - از رسول الله - صلى الله عليه و سلم - در آنچه كه از پروردگارش - تبارک و تعالى - روايت مى كند، فرموده اند: "الله متعال نيكى ها و گناهان را نوشته است، سپس اين را بيان نموده كه هر كسى خواست نيكى كند ولى آن را انجام نداد، الله متعال آن نيكى را به صورت كامل در نزد خويش مى نویسد، و اگر خواست نيكى كند و آن را انجام داد، الله متعال در نزد خويش ده نيكى تا هفتصد برابر يا بسيار بيشتر از آن مى نويسد، و اگر خواست گناهى كند ولى آن را انجام نداد، الله متعال در نزد خويش يک نيكى كامل مى نويسد، و اگر خواست گناهى كند ولى آن را انجام داد، الله متعال تنها يک گناه براى آن مى نويسد". در روايت امام مسلم آمده است: "و هيچ كسى در نزد الله متعال نابود نمى شود، مگر كسى (كه مستحق) نابود شدن باشد".
[صحیح است] - [متفق علیه]
در اين حديث بزرگ آمده است كه هر كسى خواست نيكى كند و براى آن انجام آن تلاش كرد، براى او يک نيكى نوشته مى شود، و اگر چه آن را انجام نداده باشد، و اگر يک نيكى انجام دهد، براى او ده برابر تا بيشتر از آن اضافه خواهد شد، و هر كسى خواست گناه كند، سپس آن را به خاطر الله متعال ترک كرد، براى او نيكى نوشته مى شود، و هر كسى گناه كرد، براى او فقط يک گناه نوشته مى شود، و هر كسى خواست گناه كند، سپس آن را ترک كرد، براى او چيزى نوشته نمى شود، و همين اينها دلالت بر وسعت رحمت الله - عزّ وجل - دارد، به طوری که اين فضيلت بزرگ و خير فراوان را به آنان ارزانى مى دهد.
از نکات این حدیث
- توضيح فضل و لطف عظيم الله متعال بر اين امت، چنان كه اگر آنچه در حديث نیامده ومقرر نمی شد، مصيبت عظيم می بود، زيرا گناهان بندگان (نسبت به اعمال خوبشان) بیشتر است.
- فرشتگان نگهبان، اعمال قلب ها را مى نويسند، و اين بر خلاف رأى كسانى است كه مى گويند آنان فقط اعمال ظاهرى را مى نويسند.
- اثبات نوشتن انجام، پاداش، و عقاب نيكى ها و گناهان، به دليل قول: "إن الله كتب الحسنات و السيئات"، يعنى: "الله متعال نيكى ها و گناهان را نوشته است".
- نوشته شدن نيكى هاى انجام شده و گناهان انجام شده به اتمام رسيده، و ثابت شده است، و بندگان طبق اراده ی خود، بر اساس آنچه كه بر آنان نوشته شده عمل مى كنند.
- اثبات افعال الله - عزّ وجل - به دليل قول: "كَتَبَ"، "نوشته"، و چه بگوئيم ( واعتقاد داشته باشیم که ) الله متعال دستور نوشتن آن را داده باشد، يا الله - عزّ وجل - خودش آن را نوشته باشد، به دليل احاديث ديگرى در اين مورد، مانند: سخن پيامبر - صلى الله عليه و سلم -: "وكتب التوراة بيده"، يعنى: "الله متعال تورات را با دست خودش نوشته است"، بدون تشبيه كردن يا تأويل كردن.
- مرحمت الله - عزّ وجل - به خلق خود، به طوری که نيكى هايشان و گناهانشان بر اساس قدر و شرع خود نوشته است.
- معتبر بودن نيت در اعمال، و تأثير آن.
- بيان جزئيات بعد از اختصار نشانه ى بلاغت است.
- تصمیم انجام دادن نيكى، موجب نوشته شدن يک نيكى كامل مى شود.
- فضل الله - عزّ وجل - و لطف و نيكى او، به طوری که هر كسى خواست نيكى انجام دهد ولى آن را انجام نداد، الله متعال آن نيكى را برايش مى نويسد، و هر كسى خواست گناهى انجام دهد و آن را به خاطر الله متعال ترک كرد، برايش يک نيكى نوشته مى شود، و مقصود از خواستن: قصد كردن، نه مجرد سخن درونى.
طبقه‌بندی‌ها
بیشتر
- بروز رسانی: الله متعال غيرت دارد، و غيرت الله متعال این است كه انسان آنچه الله متعال بر او حرام كرده را انجام دهد.
- بروز رسانی: هر كسى گواهی دهد كه همانا الهى نيست غير از الله و او همتايى ندارد، و همانا محمد بنده و پيامبر اوست، و همانا عيسى بنده الله و پيامبر اوست، و کلمۀ اوست؛ که او را به مریم القا نمود، و روحی از جانب اوست، و بهشت حقّ است و آتش (دوزخ) حقّ است، الله متعال با هر عملی که داشته باشد، او را وارد بهشت می کند.
- بروز رسانی: الله متعال به بدن ها، و چهرهاى شما نگاه نمى كند، اما به قلب ها و اعمال شما مى نگرد.
- بروز رسانی: يكى از روزها در حالى كه ما نزد رسول الله - صلى الله عليه و سلم - نشسته بوديم كه ناگهان مردى با لباس بسيار سفيد، و موهاى بسيار سياه بر ما وارد شد، اما نه نشانه هاى سفر بر روى او ديده مى شد، و نه هیچکدام از ما آن را نمى شناخت.
- بروز رسانی: اى بندگانم، من ظلم را بر نفس خويش حرام كرده ام و آن را هم در بين شما حرام كرده ام، پس به همديگر ظلم نكنيد، اى بندگانم، همه شما گمراه هستيد مگر من كسى را هدايت دهم، پس از من طلب هدايت كنيد تا شما را هدايت دهم.
- بروز رسانی: همانا الله متعال به ستمگر مهلت مى دهد، اما هنگامى كه او را مؤاخذه كرد، هرگز رهايش نمى كند.
- بروز رسانی: كسانى كه مهربان هستند، الله مهربان به آنان رحم خواهد كرد، به اهل زمين رحم كنيد، آنكه در آسمان است به شما رحم خواهد كرد.