عن ابن عباس رضي الله عنهما
عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِيمَا يَرْوِي عَنْ رَبِّهِ عَزَّ وَجَلَّ قَالَ: قَالَ: «إِنَّ اللهَ كَتَبَ الْحَسَنَاتِ وَالسَّيِّئَاتِ، ثُمَّ بَيَّنَ ذَلِكَ، فَمَنْ هَمَّ بِحَسَنَةٍ فَلَمْ يَعْمَلْهَا كَتَبَهَا اللهُ لَهُ عِنْدَهُ حَسَنَةً كَامِلَةً، فَإِنْ هُوَ هَمَّ بِهَا فَعَمِلَهَا كَتَبَهَا اللهُ لَهُ عِنْدَهُ عَشْرَ حَسَنَاتٍ إِلَى سَبْعِمِائَةِ ضِعْفٍ، إِلَى أَضْعَافٍ كَثِيرَةٍ، وَمَنْ هَمَّ بِسَيِّئَةٍ فَلَمْ يَعْمَلْهَا كَتَبَهَا اللهُ لَهُ عِنْدَهُ حَسَنَةً كَامِلَةً، فَإِنْ هُوَ هَمَّ بِهَا فَعَمِلَهَا كَتَبَهَا اللهُ لَهُ سَيِّئَةً وَاحِدَةً».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 6491]
المزيــد ...
ਹਜ਼ਰਤ ਇਬਨ ਅੱਬਾਸ ਰਜ਼ੀ ਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁਮਾ ਬਿਆਨ ਕਰਦੇ ਹਨ
"ਨਬੀ ਅਕਰਮ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ) ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: « ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਨੇ ਨੇਕੀਆਂ ਅਤੇ ਬੁਰਾਈਆਂ (ਦੇ ਅਮਲ) ਲਿਖ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।ਇਸ ਕਰਕੇ, ਜੋ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਨੇਕੀ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਕਰੇ ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਨਾ ਕਰੇ, ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਉਸ ਦੇ ਲੀਏ ਪੂਰੀ ਨੇਕੀ ਲਿਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।ਜੇ ਉਹ ਉਸ ਨੇਕੀ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਕਰੇ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕਰ ਵੀ ਲਵੇ, ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਉਸ ਦੇ ਲਈ 10 ਨੇਕੀਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 700 ਗੁਣਾ ਤੱਕ, ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਲਿਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।ਅਤੇ ਜੋ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਬੁਰਾਈ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਕਰੇ ਪਰ ਨਾ ਕਰੇ, ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਉਸ ਦੇ ਲਈ ਪੂਰੀ ਨੇਕੀ ਲਿਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।ਪਰ ਜੇ ਉਹ ਉਸ ਬੁਰਾਈ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਕਰੇ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕਰ ਵੀ ਲਵੇ, ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਉਸ ਲਈ ਸਿਰਫ ਇਕ ਹੀ ਬੁਰਾਈ ਲਿਖਦਾ ਹੈ।"
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري - 6491]
ਪੈਗ਼ੰਬਰ ਮੁਹੰਮਦ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ) ਵਾਚ ਵਾਚ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਨੇਕੀਆਂ ਅਤੇ ਬੁਰਾਈਆਂ ਦਾ ਲਿਖਾ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਫਰਿਸ਼ਤਿਆਂ (ਦੋ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਮਲਕਾਂ) ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਸਿਖਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਮਲਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ:
"ਜੋ ਕੋਈ ਨੇਕੀ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਕਰੇ, ਉਸ ਦਾ ਪੱਕਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰੇ, ਅਤੇ ਦਿਲੋਂ ਉਸ ਨੇਕੀ ਦੀ ਨੀਅਤ ਰਖੇ, ਤਾਂ ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਕਰੇ ਨਾ ਕਰੇ, ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਲਈ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਨੇਕੀ ਲਿਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜੇ ਉਹ ਉਸ ਨੇਕੀ ਨੂੰ ਕਰ ਲਵੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਨੇਕੀ ਦਸ ਗੁਣਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸੱਤ ਸੌ ਗੁਣਾ ਤੱਕ — ਅਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ — ਵਧਾ ਕੇ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਇਹ ਵਾਧਾ ਉਸ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਖਲੂਸ (ਇਖਲਾਸ), ਨੇਕੀ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਦੀ ਵਿਅਪਕਤਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਚੰਗੀਆਂ ਨੀਅਤਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।"
"ਜੋ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਬੁਰਾਈ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਕਰੇ, ਦਿਲੋਂ ਉਸਦਾ ਪੱਕਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰੇ, ਪਰ ਫਿਰ ਉਹ ਬੁਰਾਈ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਡਰ ਕਰਕੇ ਛੱਡ ਦੇਵੇ, ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਲਈ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਨੇਕੀ ਲਿਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।ਪਰ ਜੇ ਉਹ ਬੁਰਾਈ ਸਿਰਫ ਇਸ ਕਰਕੇ ਛੱਡ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਵਿਅਸਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਜਾਂ ਧਿਆਨ ਨਾ ਰਿਹਾ, ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਉਸ ਬੁਰਾਈ ਵਾਸਤੇ ਕੋਈ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਲਈ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ।ਜੇ ਉਹ ਬੁਰਾਈ ਇਸ ਕਰਕੇ ਨਾ ਕਰ ਸਕਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਕਰਨ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨਹੀਂ ਸੀ (ਜਿਵੇਂ ਮੌਕਾ ਨਾ ਮਿਲਣਾ), ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਨੀਅਤ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਅਤੇ ਜੇ ਉਹ ਬੁਰਾਈ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਲਈ ਇੱਕ ਹੀ ਬੁਰਾਈ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।"