بروز رسانی: كُلُّ شَيْءٍ بِقَدَرٍ، حَتَّى الْعَجْزِ وَالْكَيْسِ، أَوِ الْكَيْسِ وَالْعَجْزِ»: «همه چیز بر مبنای تقدیر است، حتی عجز و کیس یا کیس و عجز

عَنْ طَاوُسٍ أَنَّهُ قَالَ: أَدْرَكْتُ نَاسًا مِنْ أَصْحَابِ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، يَقُولُونَ كُلُّ شَيْءٍ بِقَدَرٍ، قَالَ: وَسَمِعْتُ عَبْدَ اللهِ بْنَ عُمَرَ رضي الله عنهما يَقُولُ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«كُلُّ شَيْءٍ بِقَدَرٍ، حَتَّى الْعَجْزِ وَالْكَيْسِ، أَوِ الْكَيْسِ وَالْعَجْزِ».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 2655]

از طاوس روایت است که گفت: گروهی از اصحاب رسول الله صلی الله علیه وسلم را درک نمودم که می‌گفتند: همه چیز بر مبنای تقدیر است. او می‌گوید: از عبدالله بن عمر رضی الله عنهما شنیدم که می‌گفت: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:
«كُلُّ شَيْءٍ بِقَدَرٍ، حَتَّى الْعَجْزِ وَالْكَيْسِ، أَوِ الْكَيْسِ وَالْعَجْزِ»: «همه چیز بر مبنای تقدیر است، حتی عجز و کیس یا کیس و عجز».
[صحیح است] - [به روایت مسلم] - [صحيح مسلم - 2655]

شرح

پیامبر صلی الله علیه وسلم بیان نموده‌اند که همه چیز بر مبنای تقدیر است؛ حتی عجز یعنی ترک آنچه انجامش واجب است و امروز و فردا کردن و به تاخیر انداختن آن از وقتش در امور دنیا و آخرت. و حتی کیس، یعنی نشاط و سرزندگی و مهارت در امور دنیا و آخرت. و الله عزوجل عجز و کیس و همه چیز را مقدر نموده و چیزی در هستی رخ نمی‌دهد مگر آنکه علم و مشیت الله بر آن گذشته است.

از نکات این حدیث

1. بیان اعتقاد صحابه رضی الله عنهم دربارهٔ تقدیر.
2. همه چیز بر اساس تقدیر الله رخ می‌دهد، حتی ناتوانی و نشاط و سرزندگی.
3. دقت و هشیاری صحابه رضوان الله علیهم در نقل حدیث رسول الله صلی الله علیه وسلم.
4. ایمان به همهٔ تقدیر، خیر و شر آن.