عن ابن الدَّيْلَمِي قال: أتيتُ أُبَيَّ بن كعب فقلتُ: في نفْسي شيء من القدر، فحَدِّثْني بشيء لعل الله يُذْهِبَه مِن قلبي. فقال: «لو أنفقتَ مثل أُحُد ذَهَبًا ما قَبِلَه الله منك حتى تؤمن بالقدَر، وتعلمَ أنَّ ما أصابك لم يكن ليُخطِئك، وما أخْطأك لم يكن لِيُصِيبَك، ولو مُتَّ على غير هذا لكنتَ مِن أهل النار».
قال: فأتيتُ عبد الله بن مسعود، وحذيفة بن اليمان، وزيد بن ثابت، فكلهم حدَّثني بمثل ذلك عن النبي صلى الله عليه وسلم .
[صحيح] - [رواه أبو داود وابن ماجه وأحمد]
المزيــد ...
از ابن الدَّیلَمی روایت است که می گوید: نزد ابی بن کعب رفته و گفتم: در دلم شک و اضطرابی در مورد قضا و قدر می باشد. چیزی به من بگو، شاید الله متعال قلبم را از وجود آن پاک کند. این بود که ابی بن کعب گفت: «اگر به اندازه ی کوه احد انفاق کنی، الله از تو قبول نمی کند تا اینکه به تقدیر ایمان داشته باشی؛ و بدان که آنچه برايت مقدّر شده، ممکن نيست به تو نرسد. و آنچه برايت مقدّر نشده، امکان ندارد به تو برسد؛ و اگر بر اعتقادی جز این بمیری، از دوزخیان خواهی بود». ابن الدَّیلَمی می گوید: نزد عبدالله بن مسعود و حذیفه بن یمان و زید بن ثابت رفتم، همگی چنین سخنی را از رسول الله صلی الله علیه وسلم برای من روایت کردند.
[صحیح است] - [به روایت ابن ماجه - به روایت ابوداوود - به روایت احمد]
عبدالله بن فیروز دیلمی رحمه الله خبر می دهد که وی دچار اشکالی در زمینه ی اعتقاد و باور تقدیر شد؛ بنابراین از اینکه مبادا این مساله منجر به انکار تقدیر شود، نزد علمای صحابه می رود تا در این مورد سوال کند و اشکال خود را برطرف نماید؛ عملی که شایسته است هر مومنی به هنگام مواجه شدن با اشکال، جهت عمل به کلام الهی انجام دهد که می فرماید: «فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ»: «پس اگر نمی دانید، از اهل ذکر [= دانشمندان و اهل علم] بپرسید». و چون عبدالله بن فیروز در مورد اشکال خود از علمای صحابه می پرسد، همگی فتوا می دهند که هر مسلمانی باید به قضا و قدر ایمان داشته باشد چنانکه انفاق اموال زیاد از کسی که به تقدیر ایمان نداشته باشد، پذیرفته نمی شود و هرکس درحالی بمیرد که به تقدیر ایمان نداشته باشد، از دوزخیان خواهد بود.