ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਜਿਹਾਦਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਾਲਮ ਹਾਕਿਮ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਨਸਾਫ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਦੁਨਿਆ ਮਿੱਠੀ ਤੇ ਹਰੀ-ਭਰੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਚਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅੱਲਾਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਵੇਖੇ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਕਰਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਦੁਨਿਆ ਤੋਂ ਬਚੋ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਤੋਂ ਬਚੋ, ਮੈਂ ਕਦੇ ਵੀ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੱਸਦੇ ਨਹੀਂ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਲਹਵਾਤਾਂ (ਹਲਕ ਦੀ ਹੱਡੀ) ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ, ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਮੁਸਕਰਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਮੈਂ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਤੋਂ ਦਸ ਰਕਾਤਾਂ ਯਾਦ ਰੱਖੀਆਂ ਹਨ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵ ਸੱਲਮ ਰਾਤ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਉਠਦੇ, ਤਾਂ ਮਿਸਵਾਕ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਮੁੰਹ ਨੂੰ ਸਾਫ ਕਰਦੇ। ਕੋਈ ਮੋਮਿਨ ਮੋਮਿਨਾ ਨੂੰ ਤਿਆਗਦਾ ਨਹੀਂ, ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਗਾਇਤ (ਯਾਨੀ ਪੇਸ਼ਾਬ ਜਾਂ ਮਲ ਤਿਆਗਣ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ) ਤੇ ਜਾਓ ਤਾਂ ਕ਼ਬਲਾ ਸਾਹਮਣੇ ਨਾ ਕਰੋ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਸ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਹੋਵੋ, ਸਗੋਂ ਪੂਰਬ ਜਾਂ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਮੂੰਹ ਕਰੋ। ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਆਪਣੇ ਪੇਸ਼ਾਬ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਆਪਣਾ ਲਿੰਗ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਨਾ ਫੜੇ, ਨਾ ਖਾਲੀ ਮੂਤ੍ਰਾਸ਼ਯਾ (ਪੇਸ਼ਾਬ ਵਾਲੀ ਥਾਂ) ਨੂੰ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਮਸਹ ਕਰੇ, ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਬਰਤਨ ਵਿੱਚ ਸਾਸ ਲਏ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਡਰਦਾ ਨਹੀਂ – ਜਾਂ: ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਡਰਦਾ ਨਹੀਂ – ਜਦੋਂ ਉਹ ਇਮਾਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣਾ ਸਿਰ ਚੁੱਕ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਕਿ ਕਿਤੇ ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਦਾ ਸਿਰ ਗਧੇ ਦਾ ਸਿਰ ਨਾ ਬਣਾ ਦੇਵੇ, ਜਾਂ ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਦੀ ਸੂਰਤ ਗਧੇ ਵਰਗੀ ਨਾ ਕਰ ਦੇਵੇ? ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੇ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵ ਸੱਲਮ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ: (ਕਿਯਾਮਤ) ਕਦੋਂ ਆਵੇਗੀ?" ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵ ਸੱਲਮ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਜਦੋਂ ਨਮਾਜ਼ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਦੇ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਮੋਢਿਆਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਉੱਪਰ ਚੁੱਕਦੇ,ਜਦੋਂ ਰੁਕੂਅ ਲਈ ਤਕਬੀਰ ਕਹਿੰਦੇ, ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਮੇਰੇ ਹੱਥ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਲੈ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਤਸ਼ਹੱਦ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਿਖਾਇਆ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੁਰਆਨ ਦੀ ਸੂਰਹ ਸਿਖਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅੱਲਾਹੁਮਮਾ ਇੰਨੀ ਅਊਜ਼ੁ ਬਿਕਾ ਮਿਨ ਅਜ਼ਾਬਿਲ-ਕਬਰ, ਵ ਮਿਨ ਅਜ਼ਾਬਿਨ-ਨਾਰ, ਵ ਮਿਨ ਫ਼ਿਤਨਤਿਲ-ਮਹਯਾ ਵਲ-ਮਮਾਤ, ਵ ਮਿਨ ਫ਼ਿਤਨਤਿਲ-ਮਸੀਹਿ ਅੱਦ-ਦਜਜ਼ਾਲ۔ 'ਅੱਲਾਹੁੰਮਾ, ਮੇਰੇ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਗੁਨਾਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਉਹ ਫਾਸਲਾ ਰੱਖ ਜਿਵੇਂ ਤੂੰ ਮਸ਼ਰਿਕ ਅਤੇ ਮਗ਼ਰਬ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।ਅੱਲਾਹੁੰਮਾ, ਕੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਜਾਲ ਬਾਰੇ ਉਹ ਕਹਾਣੀ ਦੱਸਾਂ ਜੋ ਕਿਸੇ ਨਬੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੱਸੀ? ਦੱਜਾਲ ਇਕ ਅੰਦਾ ਹੈ (ਇੱਕ ਅੱਖ ਵਾਲਾ ਹੈ), ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਜੰਨਤ ਅਤੇ ਨਰਕ ਦੇ ਜਲਵੇ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਜੋ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜੰਨਤ ਹੈ, ਉਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਨਰਕ ਹੈ।، **"ਇਨਸਾਨ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਦੇ ਧਰਮ (ਅਖਲਾਕ ਅਤੇ ਰਾਵਿਆਂ) 'ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰ ਕੋਈ ਵੇਖੇ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸ ਨਾਲ ਦੋਸਤੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।"** ਨਿਕੀ ਕਾਰ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਮਾੜੇ ਸਾਥੀ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਮਿਸਕ ਵੇਚਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਲੋਹਾਰ ਦੀ ਤੋਂਬੀ ਫੂਕਣ ਵਾਲੇ ਵਰਗੀ ਹੈ। ਫਟਾਫਟ ਅਮਲ ਕਰੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਫਿਤਨੇ ਕਾਲੀ ਰਾਤ ਦੇ ਟੁਕੜਿਆਂ ਵਾਂਗ ਹਨ,، ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵ ਸੱਲਮ ਬਹੁਤ ਵਾਰੀ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ ਜੇ ਕਿਸੇ ਦੇ ਘੜੇ ਵਿੱਚ ਕੁੱਤਾ ਪਾਣੀ ਪੀ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸੱਤ ਵਾਰੀ ਧੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਲਾਹ ਇਲਾਹਾ ਇੱਲੱਲਾਹ" ਵੈਲੁਨ ਲਿਲਅਰਬਿ ਮਿਨ ਸ਼ਰ੍ਰਿਨ ਕਦਿ ਅਕ਼ਤ਼ਰਬ — ਅਰਬਾਂ ਲਈ ਹਲਾਕਤ ਹੈ ਉਸ ਬੁਰਾਈ ਤੋਂ ਜੋ ਨੇੜੇ ਆ ਗਈ ਹੈ। ਅੱਜ ਯਾਜੂਜ ਮਾਜੂਜ ਦੀ ਰੁਕਾਵਟ ਵਿਚੋਂ ਇਨਾ ਜਿਹਾ (ਸੁਰਾਖ਼) ਖੁਲ ਗਿਆ ਹੈ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਜਦੋਂ ਬਾਥਰੂਮ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਦੁਆ ਪੜ੍ਹਦੇ: "ਅੱਲਾਹੁਮਮਾ ਇੰਨੀ ਅਊਜ਼ੁ ਬਿਕਾ ਮਿਨਲ ਖੁਬੁਸੀ ਵਲ ਖਬਾਇਸ۔" "ਅਲਲਾਹ! ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਮੱਦਦ ਲਈ ਪੁਕਾਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਨਾਪਾਕ ਜਿਨਾਂ ਅਤੇ ਨਾਪਾਕ ਜਿਨਨੀਆਂ ਦੀ ਬੁਰਾਈ ਤੋਂ ਬਚਾ। ਨਬੀﷺ ਕਮਾਲ ਦੀ ਸ਼ਰਮਿੱਲੇ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੋਈ ਕੁੜੀ ਜੋ ਆਪਣੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਕੁਝ ਨਾਪਸੰਦ ਕਰਦੇ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਵੇਖ ਲੈਂਦੇ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ-ਹਿੱਤ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਕੰਮ ਹੋਣਗੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਨਾਪਸੰਦ ਕਰੋਗੇ।"ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: "ਯਾ ਰਸੂਲੱਲਾਹ ﷺ! ਫਿਰ ਤੁਸੀਂ ਸਾਨੂੰ ਕੀ ਹੁਕਮ ਦਿੰਦੇ ਹੋ?" ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਤੁਸੀਂ ਉਹ ਹੱਕ ਅਦਾ ਕਰੋ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਜਿੱਮੇ ਹੈ, ਅਤੇ ਜੋ ਹੱਕ ਤੁਹਾਡਾ ਹੈ, ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਮੰਗੋ। ਜੋ ਇਨਸਾਨ ਦਿਲੋਂ ਸਚਾਈ ਨਾਲ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਸ਼ਹਾਦਤ (ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਣ ਦੀ ਮੌਤ) ਦੀ ਦੁਆ ਮੰਗੇ, ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਦਰਜਿਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾ ਦੇਂਦਾ ਹੈ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਵਿਛੌਣੇ ਉੱਤੇ ਹੀ ਮਰੇ। ਮੁਸਲਿਮ ਮਰਦ ਤੇ ਔਰਤ ਉੱਤੇ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ, ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਦੌਲਤ ਵੱਲੋਂ ਸਦਾ ਆਉਂਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਦ ਤੱਕ ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਤਕ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ ਤੇ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਗਲਤੀ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਅਬਦੁੱਲਾਹ ਬਨ ਮਾਲਿਕ ਇਬਨ ਬੁਹੈਨਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਰੱਬ ਬੰਦੇ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕ ਆਖ਼ਰੀ ਰਾਤ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਦਿਨਾਰ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਆਦਮੀ ਆਪਣੇ ਘਰਦਾਰਾਂ ਤੇ ਖਰਚ ਕਰਦਾ ਹੈ,ਅਤੇ ਦਿਨਾਰ ਜੋ ਆਦਮੀ ਆਪਣੀ ਸਵਾਰੀ ਤੇ ਖਰਚ ਕਰਦਾ ਹੈ ਰੱਬ ਦੀ ਰਾਹ ਵਿੱਚ,ਅਤੇ ਦਿਨਾਰ ਜੋ ਆਦਮੀ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਤੇ ਰੱਬ ਦੀ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਖਰਚ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਸੁਪਨਾ ਵੇਖੇ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆਵੇ, ਤਾਂ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੀ ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਵੱਲੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਫਿਰ ਉਸ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਲਾਹ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰ ਅਦਾ ਕਰੇ ਅਤੇ ਉਸ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਦੱਸੇ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਉਹ ਕੋਈ ਐਸਾ ਸੁਪਨਾ ਵੇਖੇ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਨਾਪਸੰਦ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੀ ਉਹ ਸ਼ੈਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਉਸ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਸ਼ਰ ਤੋਂ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਪਨਾਹ ਮੰਗੇ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਾ ਦੱਸੇ, ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੀ ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਦੇਵੇਗਾ। ਮੁਮਿਨ ਦੀ ਗੱਲ ਬੜੀ ਹੈਰਾਨੀ ਵਾਲੀ ਹੈ, ਉਸ ਦੀ ਹਰ ਹਾਲਤ ਹੀ ਵਧੀਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਗੱਲ ਸਿਰਫ਼ ਮੁਮਿਨ ਲਈ ਹੈ। ਜਿਨਾਬਤ (ਜਿਸਮਾਨੀ ਨਾਪਾਕੀ) ਤੋਂ ਗੁਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਸਹੀ ਤਰੀਕਾ ਇਹ ਹੈ: ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਜਦੋਂ ਜਨਾਬਤ ਤੋਂ ਨ੍ਹਾਉਂਦੇ ਸਨ, ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਧੋ ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਫਿਰ ਜਿਵੇਂ ਨਮਾਜ ਲਈ ਵੁਜ਼ੂ ਕਰਦੇ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੁਜ਼ੂ ਕਰਦੇ, ਜਦੋਂ ਰਸੂਲੁੱਲ੍ਹਾਹ ﷺ ਛੀਂਕਦੇ, ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ 'ਤੇ ਹੱਥ ਜਾਂ ਕਪੜਾ ਰੱਖਦੇ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਹੌਲੀ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਜਾਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦਬਾ ਲੈਂਦੇ। “ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਹਦੂਦ (ਹਦਾਂ) 'ਤੇ ਕਾਇਮ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਉਸ ਕੌਮ ਵਾਂਗ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਕਿਸ਼ਤੀ (ਨੌਕਾ) 'ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਨੂੰ ਕਿਸ਼ਤੀ ਦੇ ਉੱਪਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਥਾਂ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਨੂੰ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ। ਇਕ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਕ਼ਯਾਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਲਿਆ ਕੇ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਸ ਦੇ ਪੇਟ ਦੀ ਜੇਬਾਂ ਢਿੱਲੀਆਂ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ, ਅਤੇ ਉਹ ਜਿਵੇਂ ਗਧਾ ਪਿਸ਼ਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ, ਮੈਂ ਇੱਕ ਐਸਾ ਆਦਮੀ ਸੀ ਜਿਸ ਤੋਂ ਵਧੀਕ ਮਨੀ ਨਿਕਲਦੀ ਸੀ (ਮਜ਼ੀ), ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਹਯਾ ਆਉਂਦੀ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਤੋਂ (ਇਸ ਬਾਰੇ) ਪੁੱਛਾਂ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਧੀ ਦਾ ਖਾਵਿੰਦ ਸੀ। ਤਾਂ ਮੈਂ ਮਿਕਦਾਦ ਬਿਨ ਅਸਵਦ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਨਬੀ ﷺ ਤੋਂ ਪੁੱਛੇ। ਤਾਂ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾ ਕਹੋ: ‘ਮਾਸ਼ਾ ਅੱਲਾਹ ਤੇ ਫੁਲਾਨ ਨੇ ਚਾਹਿਆ’, ਬਲਕਿ ਕਹੋ: ‘ਮਾਸ਼ਾ ਅੱਲਾਹ, ਫਿਰ ਫੁਲਾਨ ਨੇ ਚਾਹਿਆ।’ ਤੁਸੀਂ ਲਾਜ਼ਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਰਸਮੋ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਲਣਾ ਕਰੋਗੇ, ਹੱਥ ਕਰੀ ਹੱਥ, ਬਾਹ ਕਰੀ ਬਾਹ, “ਜੋ ਕੋਈ ਦੋ ਨੌਕਰਾਣੀਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰੇ ਤਾਂ ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਉਹ ਅਤੇ ਮੈਂ ਇੱਕਠੇ ਆਵਾਂਗੇ,” ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਅੰਗੁਠੇ ਅਤੇ ਉਂਗਲੀਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜ ਕੇ ਦਿਖਾਇਆ। ਤੁਸੀਂ ਜੰਨਤ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ ਜਦ ਤੱਕ ਇਮਾਨ ਨਾ ਲਿਆਓ, ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਇਮਾਨ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਸਕਦੇ ਜਦ ਤੱਕ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਮੋਹੱਬਤ ਨਾ ਕਰੋ। ਕੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਦੱਸਾਂ ਜੋ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਅਮਲ ਕਰੋ ਤਾਂ ਆਪਸ ਵਿਚ ਮੋਹੱਬਤ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਏ? ਆਪਣੇ ਦਰਮਿਆਨ ਸਲਾਮ ਨੂੰ ਆਮ ਕਰੋ (ਫੈਲਾਓ)। ਜੇ ਮੈਂ ਮੂੰਮਿਨਾਂ - ਜਾਂ ਆਪਣੀ ਉਮਮਤ - ਨੂੰ ਕਠਿਨਾਈ ਵਿੱਚ ਨਾ ਪਾਉਂਦਾ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਨਮਾਜ਼ ਦੇ ਵਕਤ ਸਿਵਾਕ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੰਦਾ। ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਸੰਦ ਦੀ ਅਮਲ ਕਿਹੜੀ ਹੈ؟"ਉਨ੍ਹਾਂ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ:"ਨਮਾਜ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਵਕਤ 'ਤੇ ਅਦਾ ਕਰਨਾ।" ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ: "ਫਿਰ ਕਿਹੜਾ?"ਉਨ੍ਹਾਂ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ:"ਮਾਂ-ਬਾਪ ਨਾਲ ਨੇਕੀ ਕਰਨੀ।" ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ: "ਫਿਰ ਕਿਹੜਾ?"ਉਨ੍ਹਾਂ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ:"ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਜਿਹਾਦ ਕਰਨਾ। ਫਿਰ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਇਹ ਇੱਕ ਪੱਥਰ ਹੈ ਜੋ ਸੱਤਰ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਹੁਣ ਇਹ ਅੱਗ ਦੇ ਤਹਿਤਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵੱਲ ਡਿਗ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੇ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖਬੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਖਾਣਾ ਖਾਧਾ।ਤਾਂ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਫਰਮਾਇਆ: "ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਖਾ।"ਉਹ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ: "ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਜੋ ਕੋਈ ਹਿਦਾਇਤ ਵੱਲ ਬੁਲਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਸਵਾਬ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਪੇਰਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਬਿਨਾਂ ਇਸ ਦੇ ਕਿ ਪੇਰਵੀਆਂ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਸਵਾਬ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਘਟਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਹਰ ਸਵੇਰੇ ਦੋ ਫਰਿਸ਼ਤੇ ਊਤਰਦੇ ਹਨ, ਇਕ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ: ‘ਹੇ ਅੱਲਾਹ! ਖਰਚ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਬਦਲ (ਰਿਜ਼ਕ) ਦੇ’, ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ: ‘ਹੇ ਅੱਲਾਹ! ਜੋ ਬੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਸਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ।’ ਤਿਆਰਤਾ (ਬੇਨਤੀ / ਧਰਮਕ ਰਹੱਸਵਾਦ) ਸ਼ਿਰਕ ਹੈ, ਤਿਆਰਤਾ ਸ਼ਿਰਕ ਹੈ, ਤਿਆਰਤਾ ਸ਼ਿਰਕ ਹੈ» (ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਦੋਹਰਾਇਆ),ਪਰ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਇਸ ਤੋਂ ਖ਼ਾਲੀ ਨਹੀਂ ਹੈ,ਪਰ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਆਪਣੀ ਭਰੋਸੇ ਅਤੇ ਤਵੱਕਲ ਨਾਲ ਇਸ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ।ਅਸੀਂ ਅਰਜ਼ ਕੀਤਾ: "ਤੁਸੀਂ ਸਾਡੇ ਸਰਦਾਰ ਹੋ",ਉਹ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਸਰਦਾਰ ਤਾਂ ਕੇਵਲ ਅੱਲਾਹ ਹੈ"।ਅਸੀਂ ਕਿਹਾ: "ਤੁਸੀਂ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਫਜ਼ੀਲਤ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਅਜ਼ਮਤ ਵਾਲੇ ਹੋ", ਉਹ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਹੀ ਅਲਫ਼ਾਜ਼ ਰਹਿਣ ਦੋ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਕੁਝ ਅਲਫ਼ਾਜ਼ ਹੀ ਕਹੋ, ਸ਼ੈਤਾਨ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੱਦ ਤੋਂ ਨਾ ਲੰਘਾ ਦੇ। ਲੋਗੋ! ਧਰਮ (ਦੀਨ) ਵਿੱਚ ਹੱਦ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਾ ਵਧੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਿਆਂ ਨੂੰ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਘੁਲੂ (ਹੱਦ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੀਬਰਤਾ) ਨੇ ਹੀ ਹਲਾਕ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਕੋਈ ਬਿਮਾਰੀ (ਰੋਗ) ਨਹੀਂ ਫੈਲਦੀ, ਨਾ ਕੋਈ ਅਣਚਾਹੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਨਾ ਕੋਈ ਜਿਨ-ਟੋਨਾ ਜਾਂ ਨੁਕਸਾਨ, ਅਤੇ ਨਾ ਕੋਈ ਅਜੀਬ-ਗੁਲਾਬੀ ਸੁਰ (ਸੁਪਰਣੀ ਤਰੰਗ), ਅਤੇ ਕਟਾਚੀ ਤੋਂ ਭੱਜੋ ਜਿਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਭੱਜਦੇ ਹੋ। ਸਚਮੁੱਚ, ਜੇ ਅੱਲਾਹ ਤੇਰੇ ਰਾਹੀਂ ਇੱਕ ਵੀ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਹਿਦਾਇਤ ਦੇਵੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਤੇਰੇ ਲਈ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਉੱਟਾਂ ਦੇ ਹੋਣ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਹੈ ਚਾਚਾ, ਕਹਿ ਦੇ 'ਲਾ ਇਲਾਹਾ ਇੱਲੱਲਾਹ' ਇਹ ਕਲਮਾ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਅੱਲਾਹ ਕੋਲ ਦਲੀਲ ਦੇਵਾਂਗਾ। ਲਾਹ ਅਦਵਾ, ਵਲਾ ਤਿਆਰਾ, ਵਯੁਅਜੀਬੁਨੀਲ-ਫਾਅਲ» ਕਿਹਾ ਗਿਆ: ਫਾਅਲ ਕੀ ਹੈ? ਕਿਹਾ: «ਅਲ-ਕਲਿਮਤੁੱਤ-ਤਈਯਬਤੁ»।ਮਤਲਬ: "ਕੋਈ ਚੰਗੀ ਬੀਮਾਰੀ ਨਹੀਂ ਫੈਲਦੀ, ਨਾ ਕੋਈ ਬੁਰਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਚੰਗੇ ਅਸ਼ਾਰੇ ਪਸੰਦ ਹਨ। ਜੋ ਕੋਈ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਜਿਹਾਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੁਜਾਹਿਦ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੇ ਆਪ ਜਿਹਾਦ ਕੀਤਾ। ਅਤੇ ਜੋ ਕੋਈ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਨਿਕਲੇ ਮੁਜਾਹਿਦ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਉਸਦੇ ਘਰ-ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਭਲਾਈ ਨਾਲ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੇ ਵੀ ਜਿਹਾਦ ਕੀਤਾ। ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਅਨਸਾਰ ਬਾਰੇ ਇਰਸ਼ਾਦ ਫਰਮਾਇਆ ਅਤੇ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਵਾਂਗ ਵਜ਼ੂ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਿਖਾਇਆ। ਸਿਰਫ਼ ਇਨਾ ਕਰਨਾ ਕਾਫੀ ਸੀ ਕਿ ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰ ਲੈਂਦਾ"। ਫਿਰ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਮਾਰਿਆ, ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਨੂੰ ਸੱਜੇ 'ਤੇ ਮਲਿਆ, ਅਤੇ ਦੋਹਾਂ ਹਥੇਲੀਆਂ ਅਤੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਮਸਹ ਕੀਤਾ। ਕਰੀਬ ਰਹੋ ਅਤੇ ਸਹੀ ਰਸਤਾ ਫੜੋ, ਅਤੇ ਜਾਣੋ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਆਪਣੇ ਅਮਲ ਨਾਲ ਬਚ ਨਹੀਂ ਸਕੇਗਾ।ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: ਹੇ ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ! ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਨਹੀਂ?ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ: ਨਾ ਮੈਂ ਵੀ ਨਹੀਂ, ਸਿਵਾਏ ਇਸ ਦੇ ਕਿ ਅੱਲਾਹ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰਹਿਮਤ ਅਤੇ ਫਜ਼ਲ ਨਾਲ ਘੇਰ ਲਵੇ। ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਜ਼ਾਲਿਮ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਹੱਥ ਨੂੰ (ਜ਼ੁਲਮ ਤੋਂ) ਨਹੀਂ ਰੋਕਦੇ, ਤਾਂ ਕ਼ਰੀਬ ਹੈ ਕਿ ਅੱਲਾਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਿਸੇ ਅਜ਼ਾਬ ਨਾਲ ਘੇਰ ਲਵੇ। ਮੈਂ ਅਤੇ ਨਬੀ ﷺ ਇੱਕ ਹੀ ਬਰਤਨ ਤੋਂ ਗੁਸਲ ਕਰਦੇ ਸੀ ਜਦੋਂ ਦੋਹਾਂ ਉੱਤੇ ਜਨਾਬਤ ਹੋਵੇ,ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਮੈਂ ਚਾਦਰ ਬੰਨ੍ਹ ਲਵਾਂ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਹ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਰਦੇ ਸਨ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਹਾਈਜਾ (ਮਹਾਵਾਰੀ) ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਅਲਲਾਹ ਨੇ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਹਨੇ ਵੀ ਨਬੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਉੱਮਤ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ, ਉਸ ਨਬੀ ਦੇ ਉੱਮਤ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਾਥੀ ਅਤੇ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਸੁੰਨਤ ਉੱਤੇ ਅਮਲ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਦੀ ਪੈਰਵੀ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਮੈਨੂੰ ਪੰਜ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਜੋ ਮੈਨੂੰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਮੈਂ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨਾਲ ਇਹ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਕਿ: “ਮੈਂ ਗਵਾਹੀ ਦੇਂਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਮਾਬੂਦ ਨਹੀਂ, ਅਤੇ ਮੁਹੰਮਦ ﷺ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਸੂਲ ਹਨ,ਨਮਾਜ ਕਾਇਮ ਰੱਖਾਂਗਾ, ਜਕਾਤ ਅਦਾ ਕਰਾਂਗਾ, ਹਾਕਮ ਦੀ ਸੁਣਾਂਗਾ ਅਤੇ ਪਾਲਣਾ ਕਰਾਂਗਾ,ਅਤੇ ਹਰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਲਈ ਖ਼ੈਰਖਾਹੀ ਕਰਾਂਗਾ।” ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਵਸੀਆਤ ਕਰਦਾ ਹਾਂ, ਐ ਮੁਆਜ਼! — ਹਰ ਨਮਾਜ਼ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਹ ਦੁਆ ਨਾ ਛੱਡਣਾ “ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਰੱਬ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਡਰੋ,ਆਪਣੀਆਂ ਪੰਜ ਵਕਤ ਦੀਆਂ ਨਮਾਜਾਂ ਅਦਾ ਕਰੋ,ਰਮਜ਼ਾਨ ਦਾ ਰੋਜ਼ਾ ਰਖੋ,ਆਪਣੇ ਮਾਲ ਦੀ ਜਕਾਤ ਦਿਓ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹਾਕਮ ਦੀ ਆਤਾਤ ਕਰੋ —ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਰੱਬ ਦੀ ਜੰਨਤ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਿਲ ਹੋ ਜਾਓਗੇ।” ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਆਦਮ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਹਰ ਅਮਲ ਉਸੇ ਲਈ ਹੈ, ਸਿਵਾਏ ਰੋਜ਼ੇ ਦੇ, ਉਹ ਮੇਰੇ ਲਈ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਂ ਹੀ ਉਸ ਦਾ ਇਨਾਮ ਦੇਵਾਂਗਾ।ਰੋਜ਼ਾ ਇੱਕ ਢਾਲ ਹੈ।ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਰੋਜ਼ੇ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਨਾ ਬੇਹੁਦਗੀ ਕਰੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਝਗੜੇ।ਜੇ ਕੋਈ ਉਸਨੂੰ ਗਾਲਾਂ ਬਕੇ ਜਾਂ ਝਗੜੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਕਹੇ ਜੇ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਮਿਲੇ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰੇ। ਜੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦਰੱਖਤ, ਕੰਧ ਜਾਂ ਪੱਥਰ ਆਏ ਅਤੇ ਫਿਰ ਮਿਲੇ, ਤਾਂ ਫਿਰ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅੱਲਾਹੁਮਮਾ ਆਊਜੂ ਬਿਰਿਜ਼ਾਕਾ ਮਿਨ ਸਕ਼ਤਿਕਾ, ਵ ਬਿਮੁਆਫ਼ਾਤਿਕਾ ਮਿਨ ਉਕੂਬਤਿਕਾ, ਵ ਆਊਜੂ ਬਿਕਾ ਮਿਨਕਾ ਲਾ ਉਹਸੀ ਸਨਾਅਂ 'ਅਲੈਕਾ ਅੰਤਾ ਕਮਾਅ ਅਸਨੈਤਾ 'ਅਲੈ ਨਫਸੀ ਕੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜੰਨਤ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਾਂ? ਉਹ ਸਾਰੇ ਨਿਮਰ ਤੇ ਮਜ਼ਲੂਮ ਹਨ, ਜੇ ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਕਸਮ ਖਾਂਦੇ ਤਾਂ ਉਹ ਪੱਕੀ ਨਿਭਾਵਣਗੇ। ਕੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੋਜ਼ਖ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਾਂ? ਉਹ ਸਾਰੇ ਜਬਰਦਸਤ, ਗੁੱਸੇ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਅਹੰਕਾਰ ਵਾਲੇ ਹਨ»। ਕੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਨਾ ਦੱਸਾਂ ਜਿਸ ਨਾਲ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਗੁਨਾਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਟਾ ਦੇਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਰਜੇ ਬੁਲੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ? ਕੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੇ ਅਮਲਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਾਂ, ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਰਬ ਕੋਲ ਸਭ ਤੋਂ ਪਾਕ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਦਰਜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਹਨ,ਜੋ ਸੋਨੇ ਅਤੇ ਚਾਂਦੀ ਖਰਚ ਕਰਨ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਬਿਹਤਰ ਹਨ, ਅਤੇ ਜੋ ਵੱਧ ਬਿਹਤਰ ਹਨ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਲੇ ਮਾਰੋ ਅਤੇ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਗਲੇ ਮਾਰਣ।» ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਹਾਂ।”ਫਿਰ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ ਮੈਂ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਗੱਲ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਜੇ ਇਹ ਬੰਦਾ ਉਹ ਕਹਿ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਜੋ ਗੁੱਸਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਹ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਜੇ ਉਹ ਕਹੇ: ਅਉਜ਼ੁ ਬਿੱਲਾਹਿ ਮਿਨਸ਼ ਸ਼ੈਤਾਨਿ “ਚੰਗਾ ਸੁਪਨਾ ਅੱਲਾਹ ਵੱਲੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਡਰਾਉਣਾ ਸੁਪਨਾ ਸ਼ੈਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤਾਂ ਜੋ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਐਸਾ ਸੁਪਨਾ ਵੇਖੇ ਜਿਸ ਤੋਂ ਉਹ ਡਰ ਜਾਏ, ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਥੁੱਕੇ ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਪਨਾਹ ਮੰਗੇ ਉਸ ਦੇ ਸ਼ਰ ਤੋਂ, ਤਾਂ ਉਹ ਸੁਪਨਾ ਉਸ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਦੇਵੇਗਾ।” ਮੈਂ ਅਰਜ਼ ਕੀਤਾ: "ਯਾ ਰਸੂਲੱਲਾਹ! ਨਜਾਤ ਕਿਵੇਂ ਮਿਲੇਗੀ?" ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ ‘ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਬੰਦੇ ਦੇ ਗੁਮਾਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਮੈਂ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। **ਮੈਂ ਆਈਸ਼ਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹਾ ਸੇ ਪੁੱਛਿਆ: "ਨਬੀ ﷺ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਸਮੇਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀ ਕਰਦੇ ਸਨ?" ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਸਿਵਾਕ ਨਾਲ।"** “ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਐਸਾ ਕੰਮ ਦੱਸੋ, ਜਿਸਨੂੰ ਕਰਨ ਨਾਲ ਮੈਂ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਜਾਵਾਂ।”ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: “ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਇਬਾਦਤ ਕਰ ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸ਼ਰਿਕ ਨਾ ਕਰੇ,ਪੰਜ ਵਕਤ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਕਾਇਮ ਕਰ,ਫਰਜ਼ ਦੀ ਜਕਾਤ ਅਦਾ ਕਰ, ਅਤੇ ਰਮਜ਼ਾਨ ਦਾ ਰੋਜ਼ਾ ਰੱਖ। ਜੇ ਇਹ ਸੱਚ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਿਆ। ਜੋ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਦਿਨ ਹੈ ਜਿਸ ਦਿਨ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਜੁਮ੍ਹਾ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ। ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਜੋ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੌ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਵੇਰੇ ਤਕ ਜਾਗਿਆ ਨਹੀਂ: 'ਉਹ ਆਦਮੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਕੰਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ੈਤਾਨ ਨੇ ਕੁਝ ਪਾਇਆ ਹੋਵੇ, ਜਾਂ ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਕੰਨ ਵਿੱਚ।' ਜ਼ਲੀਲ ਹੋਇਆ, ਫਿਰ ਜ਼ਲੀਲ ਹੋਇਆ, ਫਿਰ ਜ਼ਲੀਲ ਹੋਇਆ»। ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ: ਕੌਣ, ਏ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਸੂਲ؟ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: «ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੇ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੁੱਢੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ, ਉਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਨਾ ਹੋ ਸਕਿਆ»। ਅੱਗੇ ਨਿਕਲ ਗਏ ਹਨ ਮੁਫ਼ਰਿਦੂਨ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਸੋਵੇ ਤਾਂ ਸ਼ੈਤਾਨ ਉਸ ਦੇ ਸਿਰ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤਿੰਨ ਗੰਢ ਬੰਨ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਗੰਢ ਦੇ ਮਾਰਨ ਨਾਲ ਉਹ ਰਾਤ ਲੰਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਨੁੱਤ ਜਗਾਉਂਦਾ ਹੈ। 'ਤੁਹਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਜਦਿਆਂ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਅੱਲਾਹ ਲਈ, ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਸੀਂ ਹਰ ਇੱਕ ਸਜਦੇ ਨਾਲ ਅੱਲਾਹ ਵਲੋਂ ਇੱਕ ਦਰਜਾ ਉੱਚਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਪਾਪ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।' ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ ﷺ ਆਖਰੀ ਦੱਸ ਰਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇਤਨੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਸਨ ਜਿੰਨੀ ਹੋਰ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਮੇਰੀ ਉੱਮਤ ਦੇ ਸਭ ਲੋਕ ਮਾਫ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਵਣਗੇ ਮਗਰੋਂ ਉਹ ਜੋ ਪਾਪਾਂ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਜੋ ਕੋਈ بندਾ ਇਸ ਦੁਨਿਆ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੀ ਓਟ ਲੈਂਦਾ ਹੈ (ਉਸ ਦੀ ਲੁਕਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ), ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਉਸ ਦੀ ਓਟ ਲਏਗਾ। **"ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਇਸ ਦੁਨਿਆ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਦੋਂ ਤਕਿ ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਬਾਰੇ ਚੰਗਾ ਖਿਆਲ ਨਾ ਰੱਖੇ।"** \ ‘ਜੇ ਤੂੰ ਐਸਾ ਹੀ ਕਰਦਾ ਰਹੀਂਦਾ ਜਿਵੇਂ ਤੂੰ ਦੱਸਿਆ, ਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਤੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਦਦ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਦਿਲ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਪੀਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ; ਤੇ ਤੈਨੂੰ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਸਹਾਇਕ ਮਿਲਦੀ ਰਹੇਗੀ ਜਦ ਤੱਕ ਤੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।’ ਜੋ ਬੰਦਾ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਚੱਲਣ ਕਾਰਨ ਜਿਸ ਦੇ ਪੈਰ ਧੂੜ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਸ ਨੂੰ ਅੱਗ ਛੂ ਨਹੀਂ ਸਕੇਗੀ। ਕੋਈ ਭੀ ਕੌਮ (ਜਮਾਤ/ਟੋਲੀ) ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਮਜਲਸ ਤੋਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਠਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਓਥੇ ਅੱਲਾਹ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਐਸੇ ਉਠਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਗਧੇ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਦੇ ਕੋਲੋਂ ਉੱਠੇ ਹੋਣ, ਅਤੇ ਉਹ ਮਜਲਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਅਖ਼ਿਰਤ ਵਿੱਚ ਅਫ਼ਸੋਸ ਦਾ ਸਬਬ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਉਸ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: "ਕੀ ਬੇਅਤ ਕਰਾਂ?" ਨਬੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ: "ਇਹ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਿਰਫ਼ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਇਬਾਦਤ ਕਰੋ, ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਉਸ ਦਾ ਸਾਥ ਨਾ ਦਿਓ (ਸ਼ਿਰਕ ਨਾ ਕਰੋ), ਪੰਜ ਵਾਰੀ ਨਮਾਜ਼ ਕਾਇਮ ਕਰੋ, ਅਗਿਆਕਾਰ ਬਣੋ, ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਕਦੇ ਮਦਦ ਨਾ ਮੰਗੋ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਜਿੰਦੜੀ ਅਤੇ ਮਰੇ ਹੋਏ ਦਾ ਫਰਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੋ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਡਰਦਾ ਹਾਂ, ਉਹ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਰੌਣਕ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਖੁਲਣਾ ਹੈ।» ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ ਜੋ ਕੋਈ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਨੂੰ ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਦੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਤੋਂ ਬਚਾਏ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਪਏ ਹੋਏ ਮਜ਼ਰੂਰ ਦਾ ਬੋਝ ਹਟਾਏ ਜਾਂ ਉਸ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰੇ। ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਦੋਨੋਂ ਫਰਾਜ਼ ਨਮਾਜਾਂ — ਫਜਰ ਅਤੇ ਅਸਰ — ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖਿਲ ਹੋਵੇਗਾ। ਮੁਸਲਮਾਨ ਜਦੋਂ ਕਬਰ ਵਿੱਚ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਗਵਾਹੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਕਰਾਂ ਜਦ ਤੱਕ ਉਹ ਗਵਾਹੀ ਨਾ ਦੇਣ ਕਿ ਅਲਾਹ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਇਲਾਹ ਨਹੀਂ, ਅਤੇ ਮੁਹੰਮਦ (ਸਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਾਸੱਲਮ) ਅਲਾਹ ਦੇ ਰਸੂਲ ਹਨ, ਅਤੇ ਨਮਾਜ ਕਾਇਮ ਕਰਨ, ਅਤੇ ਜਕਾਤ ਦੇਣ।\ ਅੱਗ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਹਲਕੇ ਅਜ਼ਾਬ ਵਾਲਾ ਉਹ ਬੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਪੈਰਾਂ ‘ਤੇ ਅੱਗ ਦੇ ਦੋ ਜੁੱਤੇ ਅਤੇ ਚਪਲੇ ਹੋਣਗੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਰਮ ਹੋਣ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਦਿਮਾਗ਼ ਜਿਵੇਂ ਉਬਾਲਦੇ ਬਰਤਨ ਵਾਂਗ ਫੁਟਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਸੋਚਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦਾ ਅਜ਼ਾਬ ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਉਸਦਾ ਅਜ਼ਾਬ ਸਭ ਤੋਂ ਹਲਕਾ ਹੈ। ਇਮਾਨਦਾਰ ਨੂੰ ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਆਪਣੇ ਪਰਵਰਦਿਗਾਰ (ਅਤਿ ਸ਼ਾਨ ਵਾਲੇ) ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਲਿਆਇਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਰੋਹੀ ਸਵਾਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਤੁਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰੇ, ਤੁਰਨ ਵਾਲਾ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰੇ, ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਲੋਕ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰਨ»। "ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਮਾਮਲੇ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਉਸ ਲਈ ਆਸਾਨ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਅੱਲਾਹ ਆਸਾਨ ਕਰ ਦੇਵੇ। ਮੈਂ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੂੰ ਨੇਕੀ ਅਤੇ ਗੁਨਾਹ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ:@«**“ਨੇਕੀ ਚੰਗਾ ਅਖਲਾਕ ਹੈ, ਅਤੇ ਗੁਨਾਹ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਤੇਰੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਖਟਕੇ, ਅਤੇ ਤੂੰ ਇਹ ਨਾਪਸੰਦ ਕਰੇ ਕਿ ਲੋਕ ਉਸ ਨੂੰ ਜਾਣਣ।”** ਹੇ ਲੋਕੋ! ਅੱਲਾਹ ਪਵਿੱਤਰ ਹੈ, ਸਿਰਫ ਪਵਿੱਤਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹੀ ਕਬੂਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਮੋਮਿਨਾਂ ਨੂੰ ਉਹੀ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸਨੇ ਰਸੂਲਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।» ਫਿਰ ਕਿਹਾ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅੱਲਾਹ ਰਾਤ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਹੱਥ ਫੈਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਦਿਨ ਦਾ ਗੁਨਹਗਾਰ ਤੌਬਾ ਕਰ ਲਏ, ਅਤੇ ਦਿਨ ਦੇ ਵੇਲੇ ਆਪਣਾ ਹੱਥ ਫੈਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਰਾਤ ਦਾ ਗੁਨਹਗਾਰ ਤੌਬਾ ਕਰ ਲਏ, ਇਹ ਤਕ ਜਦ ਤੱਕ ਸੂਰਜ ਪੱਛਮ ਵੱਲੋਂ ਨਹੀਂ ਚੜ੍ਹਦਾ। ਮੇਰੇ ਖ਼ਾਲੀਲ (ਦੋਸਤ) ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਤਿੰਨ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ: 1. ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਰੋਜ਼ਾ ਰੱਖਣਾ, 2. ਦੁਪਿਹਰ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ (ਦੁਹਾ) ਵਿੱਚ ਦੋ ਰਕਾਤ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹਨੀ, 3. ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿੱਤਰ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਅਦਾ ਕਰਨੀ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਦੇਖੋ ਤਾਂ ਰੋਜ਼ਾ ਰੱਖੋ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਦੇਖੋ ਤਾਂ ਇਫ਼ਤਾਰ ਕਰੋ, ਅਤੇ ਜੇ ਤੁਹਾਡੇ ਉੱਤੇ ਬੱਦਲੀ ਛਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਓ। ਇਹਨਾਂ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜੋ ਲੋਕ ਪਹਿਲੀ ਨਬੂਵਤ ਤੋਂ ਸਮਝ ਪਾ ਸਕੇ ਹਨ: ਜੇ ਤੂੰ ਸ਼ਰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਤਾਂ ਜੋ ਮਨ ਚਾਹੇ ਕਰ। ਉਹ ਚੀਜ਼ ਛੱਡ ਦੇ ਜੋ ਤੈਨੂੰ ਸ਼ੱਕ ਵਿੱਚ ਪਾਏ, ਅਤੇ ਉਸ ਵਲ ਮੁੜ ਜੋ ਤੈਨੂੰ ਸ਼ੱਕ ਵਿੱਚ ਨਾ ਪਾਏ। ਕਿਉਂਕਿ ਸੱਚਾਈ ਚੈਨ ਅਤੇ ਇਤਮੀਨਾਨ ਲਿਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਝੂਠ ਸ਼ੱਕ ਅਤੇ ਬੇਚੈਨੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਅਦਾਅ ਕਰਨਾ, ਆਪਣੇ ਘਰ ਜਾਂ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਅਕੇਲੇ ਪੜ੍ਹੀ ਨਮਾਜ਼ ਤੋਂ ਈੱਕੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਰਜਿਆਂ ਤੱਕ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਹਰ ਜੋੜ 'ਤੇ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਇੱਕ ਸਦਕਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੁਨਿਆ ਵਿੱਚ ਇੰਝ ਰਹੋ ਜਿਵੇਂ ਤੂੰ ਕੋਈ ਪਰਦੇਸੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਰਸਤੇ ਤੋਂ ਲੰਘਣ ਵਾਲਾ ਮੁਸਾਫਿਰ। ਤੇਰੀ ਜ਼ਬਾਨ ਹਰ ਵੇਲੇ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਯਾਦ ਨਾਲ ਤਰ ਰਹੇ। ਤੁਹਾਡਾ ਈਮਾਨ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਜਦ ਤੱਕ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਭਾਈ ਲਈ ਉਹੀ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਜੋ ਆਪਣੇ ਲਈ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹੋ। ਜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਾਵਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ, ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੀਆਂ ਦੌਲਤਾਂ ਅਤੇ ਜਾਨਾਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ। ਪਰ ਸਬੂਤ ਦਾਅਵੇਦਾਰ ਉੱਤੇ ਹੈ, ਅਤੇ ਕਸਮ ਉਸ ਉੱਤੇ ਲਗਦੀ ਹੈ ਜੋ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਕਤਲ ਨਾ ਕਰ, ਜੇ ਤੂੰ ਉਸ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਤਾਂ ਉਹ ਤੇਰੇ ਵਰਗਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੂੰ ਉਸ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੀ, ਅਤੇ ਤੂੰ ਉਹ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਜੋ ਉਹ ਸੀ ਉਸ ਕਲਮੇ ਨੂੰ ਆਖਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ। ਜੋ ਕੋਈ ਲਸਣ ਜਾਂ ਪਿਆਜ਼ ਖਾਏ, ਉਹ ਸਾਡੇ ਮਸਜਿਦ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਬੈਠਾ ਰਹੇ। ਕ਼ਿਆਮੇ ਦੇ ਦਿਨ ਕਿਸੇ ਬੰਦੇ ਦੇ ਦੋ ਪੈਰ ਨਹੀਂ ਹਿਲਦੇ ਜਦ ਤੱਕ ਉਸ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ ਨਾ ਜਾਵੇ:ਉਸ ਦੀ ਉਮਰ ਕਿੱਥੇ ਬਿਤਾਈ? ਉਸਦਾ ਗਿਆਨ ਕਿਸ ਲਈ ਵਰਤਿਆ? ਉਸਦਾ ਦੌਲਤ ਕਿੱਥੋਂ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਿੱਥੇ ਖਰਚ ਕੀਤੀ? ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕਿਹੜੀਆਂ ਕਠਨਾਈਆਂ ਭੁਗਤਣੀਆਂ ਪਈਆਂ? ਮੈਂ ਇਹ ਝੰਡਾ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦੇਵਾਂਗਾ ਜੋ ਅੱਲਾਹ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਰਸੂਲ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਿਸਦੇ ਹੱਥਾਂ ਰਾਹੀਂ ਅੱਲਾਹ ਫਤਿਹ ਕਰੇਗਾ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਸੋਚਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਤੁਹਾਡੇ ਦਰਵਾਜੇ ਤੇ ਇੱਕ ਨਦੀ ਹੋਵੇ ਜੋ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਪੰਜ ਵਾਰੀ ਧੋਵਣ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਕੀ ਉਹ ਉਸਦੇ ਮਲਿਨਤਾ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰੇਗੀ?» ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਮੁੰਮੀਨਾਂ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਪਿਆਰ, ਰਹਿਮ ਦਿਲੀ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਵਿੱਚ ਉਸ ਸਰੀਰ ਵਾਂਗ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਜਦੋਂ ਦਰਦ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਰੀ ਸਰੀਰ ਉੱਤਰੀ ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਬੁਖਾਰ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਲਈ ਖੜੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸੁਣੋ ਅਤੇ ਅਜ੍ਹੋ!ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਉਹ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਹੈ, ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਉੱਤੇ ਉਹ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਉੱਤੇ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਨਮਾਜ਼ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿਓ, ਅਤੇ ਜਦ ਉਹ ਦਸ ਸਾਲ ਦੇ ਹੋ ਜਾਣ ਤਾਂ ਨਮਾਜ਼ ਨਾ ਪੜ੍ਹਨ 'ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਤਾੜਨਾ ਦਿਓ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੌਣ ਵਾਲੇ ਸਥਾਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਰ ਦਿਓ। ਮੁਸਲਮਾਨ ਨੂੰ ਗਾਲਾਂ ਕੱਢਣਾ ਫਾਸਿਕੀ (ਬਦਚਲਣੀ) ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਕਰਨਾ ਕੁਫ਼ਰ ਹੈ। **ਤੁਸੀਂ ਯਹੂਦੀਆਂ ਜਾਂ ਇਸਾਈਆਂ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਨਾ ਕਰੋ, ਅਤੇ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਮਿਲੋ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਰਸਤੇ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਤੰਗ ਹਿੱਸੇ ਵੱਲ ਮਜਬੂਰ ਕਰੋ।** ਮੁਮਿਨ ਦੇ ਤਰਾਜੂ ਵਿਚ ਕਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਸਭ ਤੋਂ ਭਾਰੀ ਚੀਜ਼ ਚੰਗਾ ਅਖਲਾਕ ਹੋਏਗਾ, ਅਤੇ ਬੇਸ਼ਕ ਅੱਲਾਹ ਬਦਜ਼ਬਾਨ ਤੇ ਬੇਸ਼ਰਮ (ਬਾਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ) ਨਾਲ ਨਫਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਰਥ: ਹੇ ਅੱਲਾਹ! ਮੁਹੰਮਦ ﷺ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਘਰ ਵਾਲੋਂ 'ਤੇ ਦੁਰੂਦ ਭੇਜ, ਜਿਵੇਂ ਤੂੰ ਇਬਰਾਹੀਮ (ਅਲੈਹਿਸ ਸਲਾਮ) ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਘਰ ਵਾਲੋਂ 'ਤੇ ਦੁਰੂਦ ਭੇਜਿਆ ਸੀ। ਬੇਸ਼ਕ ਤੂੰ ਬੜੀ ਤਾਰੀਫ਼ਾਂ ਵਾਲਾ, ؟ ਜਿਸ ਨੇ ਫਾਤਿਹਾ ਕਿਤਾਬ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹੀ, ਉਸ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਕਬੂਲ ਨਹੀਂ। ਜੋ ਆਪਣੇ ਗੱਲਿਆਂ ਨੂੰ ਥੱਪੜ ਮਾਰੇ, ਆਪਣੀਆਂ ਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਫਾੜੇ, ਅਤੇ ਜਾਹਿਲੀਅਤ ਵਾਲੀਆਂ ਬੇਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਾਡਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੋ ਸ਼ਖ਼ਸ ਜੁਮਾ ਦੇ ਦਿਨ ਜਨਾਬਤ ਵਾਲਾ ਗੁਸਲ ਕਰਕੇ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਉੱਟ ਕੁਰਬਾਨ ਕੀਤਾ। ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਜੋ ਵੀ ਜੁਮ੍ਹੇ (ਦੀ ਨਮਾਜ਼) ਵਾਸਤੇ ਆਵੇ, ਉਹ ਗੁਸਲ ਕਰ ਲਵੇ। ਕਰਕਸ਼ (ਕਿਰਾਏਲੂ) ਉਹ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਮੇਰਾ ਜਿਕਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਪਰ ਉਹ ਮੇਰੇ ਲਈ ਦਰੂਦ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਦਾ। ਜਿਸ ਨੇ ਖਾਣਾ ਖਾਇਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਿਸ ਨੇ ਵੁਜ਼ੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੁਜ਼ੂ ਕੀਤਾ, ਫਿਰ ਜੁਮਾ (ਦੀ ਨਮਾਜ਼) ਵਾਸਤੇ ਆਇਆ, ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸੁਣਿਆ ਅਤੇ ਚੁੱਪ ਰਿਹਾ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਜੁਮੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਇਸ ਜੁਮੇ ਤੱਕ ਦੇ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ — ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਮੁਆਫੀ ਵੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।ਅਤੇ ਜਿਸ ਨੇ (ਖੁਤਬੇ ਦੌਰਾਨ) ਕঙ্কਰ ਨੂੰ ਹੱਥ ਲਾਇਆ, ਉਸ ਨੇ ਬੇਮਤਲਬ ਗੱਲ ਕੀਤੀ (ਯਾਨੀ ਖੁਤਬਾ ਸੁਣਣ ਦੀ ਆਹਮੀਅਤ ਨੂੰ ਘਟਾਇਆ)। ਜੋ ਕੋਈ ਸਵੇਰੇ ਜਾਂ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਮਸਜਿਦ ਵੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਲਈ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਠਾਂਵ ਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਹਰ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਵੇਰੇ ਜਾਂ ਸ਼ਾਮ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੇ ਆਦਮ ਦੇ ਬੇਟੇ! ਜਦ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਪੂਕਾਰਦਾ ਹੈਂ ਅਤੇ ਮੇਰੀ ਉਮੀਦ ਰੱਖਦਾ ਹੈਂ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਪਿਛਲੇ ਗੁਨਾਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾਫ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ। ਹੇ ਆਦਮ ਦੇ ਬੇਟੇ! ਅਜ਼ਾਨ ਅਤੇ ਇਕਾਮਤ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਦੂਆ ਰੱਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਹੇ ਅੱਲਾਹ! ਮੇਰੇ ਧਰਮ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰ ਜੋ ਮੇਰੇ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਹੈ, ਮੇਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੇਰੀ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਹੈ, **"ਹੇ ਮੇਰੇ ਰੱਬ! ਮੇਰੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ, ਜਿਹਲਤਾਂ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਸਾਰੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਤੀ ਨੂੰ ਮਾਫ ਕਰ ਦੇ, ਜੋ ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਬਿਹਤਰ ਜਾਣਦਾ ਹੈ।ਹੇ ਅੱਲਾਹ! ਮੇਰੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ, ਜਾਣ-ਬੂਝ ਕੇ ਕੀਤੀਆਂ ਚੁਕਾਂ, ਜਿਹਲਤਾਂ ਅਤੇ ਹਲਕੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਮਾਫ ਕਰ ਦੇ, ਅਤੇ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਹੈ।ਹੇ ਅੱਲਾਹ! ਜੋ ਕੁਝ ਮੈਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕੁਝ ਮੈਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਰਾਂਗਾ, ਜੋ ਕੁਝ ਮੈਂ ਰਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਜੋ ਕੁਝ ਮੈਂ ਖੁੱਲ ਕੇ ਕੀਤਾ, ਸਭ ਮਾਫ ਕਰ ਦੇ।ਤੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲਾ ਹੈਂ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਆਖ਼ਰੀ ਵਾਲਾ, ਅਤੇ ਤੂੰ ਹਰ ਚੀਜ਼ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।"** ਹੇ ਅੱਲਾਹ! ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਧਰਮ, ਦੁਨੀਆ, ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਮਾਲ ਵਿੱਚ ਮਾਫ਼ੀ ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦੀ ਦੀ ਦੋਹਾਂ ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ। ਹੇ ਅੱਲਾਹ! ਮੈਂ ਤੈਥੋਂ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ — ਜੇਹੀ ਤੁਰੰਤ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀ ਹੈ ਤੇ ਜੇਹੀ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਹੈ, ਉਹ ਭਲਾਈ ਜੋ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਵੀ ਜੋ ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ। ਹੇ ਅੱਲਾਹ! ਮੈਂ ਤੇਰੀ ਪਨਾਹ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ —ਤੇਰੀ ਬਖ਼ਸ਼ੀ ਹੋਈ ਨੇਮਤ ਦੇ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਣ ਤੋਂ,ਤੇਰੀ ਦਿੱਤੀ ਹੋਈ ਆਫ਼ੀਅਤ (ਸਿਹਤ, ਸੁਖ-ਸਮਾਧਾਨ) ਦੇ ਬਦਲ ਜਾਣ ਤੋਂ, ਅਚਾਨਕ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਤੇਰੀ ਸਜ਼ਾ ਤੋਂ,ਅਤੇ ਤੇਰੇ ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ਤੋਂ। ਹੇ ਅੱਲਾਹ! ਮੈਨੂੰ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਹਾਵੀ ਹੋ ਜਾਣ ਤੋਂ,ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਜਿੱਤ ਤੋਂ,ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਮਨਾਂ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ (ਮੇਰੇ ਦੁੱਖ ਤੇ ਹੱਸਣ) ਤੋਂ ਤੇਰੀ ਪਨਾਹ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਅੱਲਾਹੁਮਾ ਬਿਕਾ ਅਸਬਹਨਾ, ਵ ਬਿਕਾ ਅਮਸੈਨਾ, ਵ ਬਿਕਾ ਨਹਿਆ, ਵ ਬਿਕਾ ਨਮੂਤੁ, ਵ ਇਲੈਕ ਅੱਨਸ਼ੂਰ ਮੁਅਮੀਨ ਕੌਵੀ, ਅੱਲਾਹ ਕੋਲੋਂ ਵਧੀਆ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਮੁਅਮੀਨ ਦੁਬਲਾ-ਪੁਲਲਾ ਤੋਂ, ، ਨਬੀ ﷺ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਕ ਦੋਆ ਇਹ ਸੀ:«ਹੇ ਅੱਲਾਹ, ਸਾਡੇ ਰੱਬ! ਸਾਨੂੰ ਦੁਨਿਆ ਵਿੱਚ ਚੰਗਾ ਦੇ ਅਤੇ ਆਖਿਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਚੰਗਾ ਦੇ, ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਅੱਗ ਦੇ ਸਜ਼ਾ ਤੋਂ ਬਚਾ। ਸਈਦੁਲ ਇਸਤਿਗਫ਼ਾਰ ਏ ਲੋਕੋ! ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਸਲਾਮ (ਅਮਨ ਦੀ ਦੁਆ) ਫੈਲਾਓ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣਾ ਖਿਲਾਓ, ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜੋ (ਸੰਤੜਾ ਨਾਭੋ), ਅਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ, ਜਦ ਲੋਕ ਸੋ ਰਹੇ ਹੋਣ, ਨਮਾਜ਼ ਅਦਾ ਕਰੋ—ਤੁਸੀਂ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਸਲਾਮਤੀ ਨਾਲ ਦਾਖਲ ਹੋ ਜਾਵੋਗੇ। “ਜ਼ੁਲਮ ਤੋਂ ਬਚੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਜ਼ੁਲਮ ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਹਨੇਰੇ ਹੋਣਗੇ। ਅਤੇ ਬੁਖਲ ਤੋਂ ਬਚੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਬੁਖਲ ਨੇ ਤੁਸੀਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਹਲਾਕ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਬੇਸ਼ਕ ਧਰਮ ਆਸਾਨ ਹੈ, ਅਤੇ ਜੋ ਕੋਈ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਸਖ਼ਤੀ ਕਰੇਗਾ ਉਹ ਥੱਕ ਜਾਵੇਗਾ। ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੇ ਨਬੀ ﷺ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ: ਇਸਲਾਮ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਕੀ ਹੈ? ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ ਤੁਸੀਂ ਸਭ ਰਾਅੀ ਹੋ ਅਤੇ ਹਰ ਇੱਕ ਤੋਂ ਉਸ ਦੀ ਰਾਅੀਅਤ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਜਿਹੜਾ ਵੀ ਬੰਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦਾ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਕਰ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਨਜ਼ਰਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਾਲਾ ਤੇ ਸ਼ਰਮਗਾਹ ਦੀ ਹਿਫਾਜ਼ਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਜਿਹੜਾ ਸਮਰੱਥ ਨਹੀਂ, ਉਸ ਲਈ ਰੋਜ਼ਾ ਰੱਖਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਰੋਜ਼ਾ ਉਸ ਲਈ ਇੱਕ ਤਨਜ਼ੀਹ (ਸਹਾਰਾ) ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਔਰਤਾਂ ਕੋਲ ਅੰਦਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਚੋ।" ਇੱਕ ਅਨਸਾਰੀ ਸਹਾਬੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: "ਯਾ ਰਸੂਲੱਲਾਹ! ਨੌਕਰ-ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ (ਭਾਈ, ਭਤਿਜਾ ਆਦਿ) ਦਾ ਕੀ ਹਾਲ ਹੈ?" ਆਪਣੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਨੌਕਰ-ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਤਾਂ ਮੌਤ ਵਾਂਗੂ ਹਨ! ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਬਦਲੇ ਸੋਨਾ ਦੇਣਾ (ਉਧਾਰ ਜਾਂ ਵਾਅਦੇ ਨਾਲ) ਸੁਦ (ਰਿਬਾ) ਹੈ — ਪਰ ਜੇ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥੋਂ ਹੱਥ ਹੋਣ ਤਾਂ ਠੀਕ ਹੈ।ਗੇਂਹੂ ਦੇ ਬਦਲੇ ਗੇਂਹੂ (ਉਧਾਰ ਜਾਂ ਫ਼ਰਕ ਨਾਲ) ਸੁਦ ਹੈ — ਪਰ ਜੇ ਹੱਥੋਂ ਹੱਥ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਠੀਕ ਹੈ।ਜੌ ਦੇ ਬਦਲੇ ਜੌ (ਉਧਾਰ ਜਾਂ ਫ਼ਰਕ ਨਾਲ) ਸੁਦ ਹੈ — ਪਰ ਜੇ ਹੱਥੋਂ ਹੱਥ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਠੀਕ ਹੈ। ਖਜੂਰ ਦੇ ਬਦਲੇ ਖਜੂਰ (ਉਧਾਰ ਜਾਂ ਫ਼ਰਕ ਨਾਲ) ਸੁਦ ਹੈ — ਪਰ ਜੇ ਹੱਥੋਂ ਹੱਥ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਠੀਕ ਹੈ। ਹਜ਼ਰਤ ਅਲੀ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਫਰਮਾਇਆ: "ਕਹੋ: 'ਅਲਲਾ੍ਹੁਮਮ ਅਿਹਦਿਨੀ ਵ ਸੱਦਦਨੀ' (ਅਰਥਾਤ: ਏ ਅੱਲਾਹ! ਮੈਨੂੰ ਹਿਦਾਇਤ ਦੇ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਠੀਕ ਰਸਤੇ ਤੇ ਕਾਇਮ ਰੱਖ)। ਅਤੇ ਯਾਦ ਰੱਖੋ ਕਿ 'ਹਿਦਾਇਤ' ਨਾਲ ਮੁਰਾਦ ਸਹੀ ਰਸਤਾ ਦਿਖਾਉਣਾ ਹੈ, ਅਤੇ 'ਸਦਾਦ' ਨਾਲ ਮੁਰਾਦ ਤੀਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਿੱਧਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਲਗਾਉਣਾ ਹੈ। । ਤੇ ਜਿਸਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਮੇਰੀ ਰੂਹ ਹੈ, ਤੁਸੀਂ ਉਹੀ ਰਵਾਇਤ ਫਾਲੋ ਕਰੋਂਗੇ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੇ ਨਬੀ ﷺ ਕੋਲ ਆ ਕੇ ਕਿਸੇ ਮਾਮਲੇ ‘ਤੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ, ਤੇ ਕਿਹਾ: "ਮਾਸ਼ਾ ਅੱਲਾਹ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੋ।" ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਫਿਰ ਕਿਹਾ:"ਕੀ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਅੱਲਾਹ ਦਾ ਸਾਥੀ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਕਹੋ: 'ਮਾਸ਼ਾ ਅੱਲਾਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਹੈ।' ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਕੋਲ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਜ਼ਾ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ ਜੋ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਬਣਾਈ ਹੋਈ ਮਖਲੂਕਾਤ ਦੀ ਨਕਲ ਕਰਦੇ ਹਨ।" ਆਇਸ਼ਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਜਿਸ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਦਰਦ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ 'ਤੇ ਆਪਣਾ ਹੱਥ ਰੱਖ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਕਹਿ: ਬਿਸਮਿੱਲਾਹ।ਫਿਰ ਸੱਤ ਵਾਰੀ ਕਹਿ:ਅਊਜ਼ੁ ਬਿੱਲਾਹੀ ਵਕੁਦਰਤਿਹੀ ਮਿਨ ਸ਼ੱਰਿ ਮਾ ਅਜਿਦੁ ਵਅੁਹਾਯਿਰੁ(ਮੈਂ ਅੱਲਾਹ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਕੂਦਰਤ ਦੀ ਪਨਾਹ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ ਉਸ ਬੁਰੇ ਤੋਂ ਜੋ ਮੈਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਜਿਸ ਤੋਂ ਮੈਂ ਡਰਦਾ ਹਾਂ) ਕੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਸ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਦੱਸਾਂ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਮੰਗ ਰਹੇ ਹੋ? ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣਾ ਬਿਸਤਰਾ ਲੈਕੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਬਿਸਤਰੇ 'ਤੇ ਲੈਟੋ, ਤਾਂ ਤਿਰਤਾਲੀ (33) ਵਾਰੀ ਤਸਬੀਹ (ਸੁਭਾਨੱਲਾਹ), ਤਿਰਤਾਲੀ ਵਾਰੀ ਤਹਿਮੀਦ (ਅਲਹਮਦੁੱਲਿੱਲਾਹ) ਅਤੇ ਚੌਂਤੀ (34) ਵਾਰੀ ਤਕਬੀਰ (ਅੱਲਾ ਹੁਅ ਅਕਬਰ) ਕਹੋ। ਇਹ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹੈ। ‘ਹੁਵੱਲਾ੍ਹੁ ਅਹਦੁ’ ਅਤੇ ਦੋਹਾਂ ਮਾਅਵਿਜ਼ਤਾਂ (ਸੂਰਤ ਫਲਕ ਅਤੇ ਨਾਸ) ਸਵੇਰੇ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਤਿੰਨ-ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਪੜ੍ਹੋ, ਇਹ ਤੇਰੇ ਲਈ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਕਰਨਗੀਆਂ। ਜਿਸ ਨੇ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਕਿਹਾ: "ਬਿਸਮਿੱਲਾਹਿੱਲਾਜ਼ੀ ਲਾ ਯਾਜ਼ੁੱਰੂ ਮਾਅ ਇਸਮਿਹੀ ਸ਼ੈਯੁਨ ਫਿੱਲਅਰਦੀ ਵਲਾ ਫਿੱਸਮਾਈ ਵਹੁਵਾਸਸਮੀਉਲ ਅਲੀਮ ਕਹੋ: ਲਾ ਇਲਾ ਕੱਲਾ ਇੱਲੱਲਾਹੁ ਵਹਦਹੁ ਲਾ ਸ਼ਰੀਕ ਲਹੁ, ਅੱਲਾਹੁ ਅਕਬਰੁ ਕਬੀਰਾਂ, ਵਲਹਮਦੁ ਲਿੱਲਾਹਿ ਕਸੀਰਾਂ, ਸੂਭਾਨੱਲਾਹਿ ਰੱਬਿੱਲਾ'ਲਾਮੀਨ, ਲਾ ਹੌਲਾ ਵਲਾ ਕੁਵੱਤਾ ਇੱਲਾ ਬਿੱਲਾਹਿੱਲਜ਼ੀਜ਼ਿੱਲਹਕੀਮ। ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧ ਕਰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਰਮਜ਼ਾਨ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਜਿਬਰੀਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ, ਜੋ ਕੋਈ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ (ਫਜਰ ਦੀ ਨਮਾਜ਼) ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ (ਅਸਰ ਦੀ ਨਮਾਜ਼) ਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਕਦੇ ਭੀ ਦੋਜ਼ਖ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਜਾਵੇਗਾ। ਜੋ ਕੋਈ ਮੈਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅੱਲਾਹ ਮੇਰੀ ਰੂਹ ਵਾਪਸ ਲੌਟਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਉਸ ਦੇ ਸਲਾਮ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇ ਸਕਾਂ। ਕੋਈ ਵੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਜਦੋਂ ਫਰਜ਼ ਨਮਾਜ਼ ਦਾ ਵਕਤ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਉਹ ਇਸ ਦਾ ਵੁਜ਼ੂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰੇ, ਖੁਸ਼ੂਅ (ਧਿਆਨ) ਅਤੇ ਰੁਕੂਅ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਦਾ ਕਰੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਨਮਾਜ਼ ਉਸ ਤੋਂ ਪਿਛਲੇ ਗੁਨਾਹਾਂ ਲਈ ਕਫ਼ਾਰਾ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ — ਜਦ ਤੱਕ ਕਿ ਉਹ ਕੋਈ ਵੱਡਾ ਗੁਨਾਹ ਨਾ ਕਰੇ — ਅਤੇ ਇਹ (ਅਸਰ) ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਲਈ ਹੈ। ਮੁਮਿਨ ਜੋ ਕੁਰਆਨ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਉਸ ਉਤਰਜ (ਇਕ ਖੁਸ਼ਬੂਦਾਰ ਫਲ) ਵਾਂਗ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਵੀ ਚੰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਵਾਦ ਵੀ ਚੰਗਾ। ਮੁਮਿਨ ਜੋ ਕੁਰਆਨ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਦਾ, ਉਹ ਖਜੂਰ ਵਾਂਗ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਪਰ ਸਵਾਦ ਮਿੱਠਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਫਰਜ਼ ਨਮਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਦ, ਉਹ ਤਿੰਨ ਤਿੰਨੱਤੀ ਤਸਬੀਹਾਂ, ਤਿੰਨ ਤਿੰਨੱਤੀ ਤਹਮੀਦਾਂ ਅਤੇ ਚਾਰ ਤਿੰਨੱਤੀ ਤਕਬੀਰਾਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਕਦੇ ਨਾਿਚਹੋਂਦੇ ਨਹੀਂ। ਜੋ ਕੋਈ ਅਜ਼ਾਨ ਸੁਣਦੇ ਸਮੇਂ ਇਹ ਕਹੇ: "ਮੈਂ ਗਵਾਹੀ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਅਲਾਹ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਮਾਬੂਦ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਇਕੱਲਾ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਕੋਈ ਸਾਥੀ ਨਹੀਂ। ਅਤੇ ਮੁਹੰਮਦ ਉਸ ਦੇ ਬੰਦੇ ਅਤੇ ਰਸੂਲ ਹਨ। ਮੈਂ ਅਲਾਹ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਰੱਬ, ਮੁਹੰਮਦ ਨੂੰ ਰਸੂਲ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮ ਨੂੰ ਦīn ਵਜੋਂ ਮਨ ਲਿਆ ਹੈ" — ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਬੇਅਦਬੀ ਨਾਲ ਬੰਦਾ ਮੈਨੂੰ ਝੂਠਾ ਠਹਿਰਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਦਕਿ ਉਹਦਾ ਇਸਦਾ ਕੋਈ ਹੱਕ ਨਹੀਂ, ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਗਾਲੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਦਕਿ ਉਹਦਾ ਇਸਦਾ ਕੋਈ ਹੱਕ ਨਹੀਂ। ਜੇ ਕੋਈ ਮੇਰੇ ਮਿੱਤਰ ਦਾ ਵੈਰੀ ਬਣਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮੈਂ ਉਸ ਨਾਲ ਜੰਗ ਦਾ ਇਲਾਨ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਮੇਰੇ ਨੇੜੇ ਆ ਕੇ ਕੋਈ ਮੇਰਾ ਬੰਦਾ ਜੋ ਮੈਨੂੰ ਫਰਜ਼ ਅਮਲਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਨਵਾਫਲ ਅਮਲਾਂ ਨਾਲ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਫ਼ਰ (ਨਾਸ਼ੁਕਰਪਣ) ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹਨ: ਕਿਸੇ ਦੇ ਨਸਲ (ਖਾਂਦਾਨ) ਨੂੰ ਬੁਰਾ ਭਲਾ ਕਹਿਣਾ ਅਤੇ ਮ੍ਰਿਤਕ ਉੱਤੇ ਚੀਕਾਂ ਮਾਰ-ਮਾਰ ਕੇ ਸੌਗ ਮਨਾਉਣਾ। ਜਿਸ ਨੇ ਕਸਮ ਖਾ ਕੇ ਕਿਹਾ: «ਵੱਲਾਤਿ ਤੇ ਅਲ-ਉੱਜ਼ਾ», ਉਸ ਨੂੰ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ: «ਲਾਹਿ ਇਲਾ:ਹਾ ਇੱਲੱਲਾਹ». ਅਤੇ ਜਿਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: «ਆਵੋ, ਸੱਟਾ ਖੇਡੀਏ», ਉਸ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦਾਨ ਕਰੇ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਦਿਵਾਲੀਆ ਕੌਣ ਹੈ?"؟ ਕੋਈ ਵੀ ਸੋਨੇ ਜਾਂ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਮਾਲਕ ਐਸਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਦਾ ਹੱਕ ਨਾ ਦੇਵੇ, ਸਿਵਾਏ ਇਸ ਦੇ ਕਿ ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਉਸਦੇ ਲਈ ਅੱਗ ਦੇ ਪੰਨਿਆਂ ਨੂੰ ਲਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਐਸਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਕਿ ਖੁਦਾ ਉਸ ਨਾਲ ਗੱਲ ਨਾ ਕਰੇ, ਜਿਸ ਵਿਚਕਾਰ ਕੋਈ ਵਿਆਖਿਆਕਾਰ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਜੋ ਕੋਈ ਤਮਿੰਮਾ ਲਟਕਾਏ, ਉਹ ਸ਼ਰਕ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਕੋਈ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਹਦੀਸ ਬਿਆਨ ਕਰੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਝੂਠ ਸਮਝਦਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਦੋ ਝੂਠ ਬੋਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਮਸਜਿਦ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੁੰਦੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਦੁਆ ਪੜ੍ਹਦੇ ਇੱਕ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕਰੇਗਾ: ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਹੱਕ ਮਿਲੇਗਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹੋਗੇ ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਬੀਮਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋਵੋਗੇ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਹੱਕ ਮਿਲੇਗਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਜਿਉਂਦੇ ਰਹੋਗੇ ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਰੋਗੇ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਹੱਕ ਮਿਲੇਗਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਨੌਜਵਾਨ ਰਹੋਗੇ ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਬੁੱਢੇ ਨਹੀਂ ਹੋਵੋਗੇ, ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਹੱਕ ਮਿਲੇਗਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਆਨੰਦ ਮਾਣੋਗੇ ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਦੁੱਖੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੋਗੇ» — ਇਹੀ ਅਲਲਾਹ ਤਆਲਾ ਦਾ ਫ਼ਰਮਾਨ ਹੈ ਅਲਲਾਹ ਤਆਲਾ ਜੰਨਤ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ **ਜਦੋਂ ਜੰਨਤੀਆਂ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਜਾਣਗੇ**, ਅਲੱਲਾਹ ਤਬਾਰਕ ਵਤਾ'ਆਲਾ ਪੁੱਛੇਗਾ:؟* **"ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਹੋਰ ਕੁਝ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਜੋ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ ਦੇਵਾਂ?"**ਉਹ ਕਹਿਣਗੇ:**"ਕੀ ਤੂੰ ਸਾਡੀਆਂ ਸੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਰੌਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ?ਕੀ ਤੂੰ ਸਾਨੂੰ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ?ਕੀ ਤੂੰ ਸਾਨੂੰ ਦੋਜ਼ਖ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਨਹੀਂ?"**ਤਦ ਅਲੱਲਾਹ ਪਰਦੇ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦੇਵੇਗਾ,ਅਤੇ ਜੰਨਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ **ਅਲੱਲਾਹ ਦੀ ਜਮਾਲ ਵਾਲੀ ਜਾਤ ਦੀ ਦੀਦਾਰ ਮਿਲੇਗੀ।**ਉਹ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੇਮਤ ਨੂੰ ਇਤਨਾ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ ਜਿੰਨਾ ਕਿ ਆਪਣੇ ਰੱਬ ਦੇ ਦੀਦਾਰ ਨੂੰ।** ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੇ ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ ﷺ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ: "ਹੇ ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ ﷺ! ਅਸੀਂ ਸਮੁੰਦਰ 'ਤੇ ਸਵਾਰੀ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਪਾਣੀ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਉਸ ਨਾਲ ਵੁਜ਼ੂ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਪਿਆਸ ਲੱਗੇਗੀ। ਕੀ ਅਸੀਂ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਵੁਜ਼ੂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ?"ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ:@ **"ਉਹ ਪਾਣੀ ਪਵਿੱਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਮੱਟਾ (ਮਰਦਾ ਜਾਨਵਰ ਜਾਂ ਮੈਲਾ) ਹਰਾਮ ਹੈ।"**(ਮਤਲਬ: ਤਹੂਰ ਮਾਉਹੁ, ਅਲ-ਹਿਲੁ ਮੈਤਤੁਹੁ) ਜੇ ਪਾਣੀ ਦੁਕੱਰ (ਦੋ ਕੁੱਲਾ) ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਨਾਪਾਕੀ ਨਹੀਂ ਚੁੱਕਦਾ। ਉਲਮਾਂ ਦਾ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਇੱਤਫ਼ਾਕ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਨਜਾਸਤ ਪਾਣੀ ਦਾ ਰੰਗ, ਸੁਆਦ ਜਾਂ ਗੰਧ ਬਦਲ ਦੇਵੇ, ਤਾਂ ਪਾਣੀ ਬਿਲਕੁਲ ਨਾਪਾਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ — ਚਾਹੇ ਉਹ ਥੋੜ੍ਹਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਵੱਧ। ਉਮਰ ਬਿਨ ਖ਼ੱਤਾਬ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੇ ਵੁਜ਼ੂ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਉੱਤੇ ਨਾਖ਼ਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਥਾਂ ਨੂੰ ਧੋਣਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਇਹ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਫਰਮਾਇਆ ਹਜ਼ਰਤ ਅਨਸ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕੋਈ ਮুসਲਮਾਨ ਜੋ ਵੁਜ਼ੂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਵੁਜ਼ੂ ਚੰਗਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਖੜਾ ਹੋ ਕੇ ਦੋ ਰਕਅਤ ਨਮਾਜ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਅਤੇ ਚਿਹਰੇ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਆਰ ਹੋ ਕੇ, ਤਾਂ ਉਸ ਲਈ ਜੰਨਤ ਫਰਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਵੁਦੂ ਕਰੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਜੁੱਤਿਆਂ (ਖੁਫ਼ਾਂ) ਨੂੰ ਪਾ ਲਵੇ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੁਰਸ਼ਨਾਜ਼ਤ (ਮਸਹ) ਕਰੇ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਉਤਾਰੇ, ਜੇਕਰ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਸਿਵਾਏ ਜਨਾਬਤ (ਹੈਠਲੀ ਗੰਦੀ) ਤੋਂ। ਕੋਈ ਮਨੁੱਖ ਦੂਜੇ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਪਾਪੀ (ਫਸੂਕ) ਨਾ ਕਹੇ, ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਫ਼ਰ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਵੇ, ਜੇਕਰ ਉਹ ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ ਉਹ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਦੋਸ਼ ਉਸ 'ਤੇ ਹੀ ਵਾਪਸ ਆਵੇਗਾ। ਸ਼ੈਤਾਨ ਨੇ ਹਾਰ ਮੰਨੀ ਹੈ ਕਿ ਅਰਬ ਦੇ ਟਾਪੂ ‘ਤੇ ਨਮਾਜ਼ੀ ਉਸ ਨੂੰ ਪੂਜਣਗੇ, ਪਰ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਫੈਰ-ਫਸਾਦ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਅੱਗ ਦੇ ਲੋਕ ਹਨ, ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਵੇਖਿਆ: ਇੱਕ ਗਰੁੱਪ ਜਿਸ ਕੋਲ ਸੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਗਾਂ ਦੀ ਪੂੰਝ ਵਾਂਗ ਲੰਬੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਜੋ ਕਪੜੇ ਪਹਿਨੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਨੰਗੀਆਂ ਹਨ, ਇਕ ਮਰਦ ਦੂਜੇ ਮਰਦ ਦੀਆਂ ਛੁਪਾਈਆਂ ਜਗ੍ਹਾ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਵੇਖਦਾ, ਅਤੇ ਇਕ ਔਰਤ ਦੂਜੇ ਔਰਤ ਦੀਆਂ ਛੁਪਾਈਆਂ ਜਗ੍ਹਾ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਵੇਖਦੀ। ਫ਼ਰਿਸ਼ਤੇ ਉਸ ਘਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁੱਤਾ ਜਾਂ ਤਸਵੀਰ ਹੋਵੇ।" (ਸਹੀਹ ਬੁਖਾਰੀ ਅਤੇ ਸਹੀਹ ਮੁਸਲਿਮ ਦੀ ਹਦੀਸ) ਫਰਿਸ਼ਤੇ ਉਸ ਕਾਫਲੇ ਨੂੰ ਸਾਥ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁੱਤਾ ਜਾਂ ਘੰਟੀ ਹੋਵੇ। ਤੁਸੀਂ ਬਗਾਵਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਬਾਪਾਂ ਦੀਆਂ ਕਸਮਾਂ ਨਾ ਖਾਓ।