Hadith: ਜ਼ਮਾਮ ਬਿਨ ਸਾਲਬਾ ਹਾਂ, ਜਿਹੜਾ ਬਨੀ ਸਆਦ ਬਿਨ ਬਕਰ ਦਾ ਭਰਾ ਹੈ।

عن أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ رضي الله عنه قال:
بينما نحن جلوس مع النبي صلى الله عليه وسلم في المسجد دخل رجل على جمل، فأناخه في المسجد ثم عقله، ثم قال لهم: أيكم محمد؟ والنبي صلى الله عليه وسلم متكئ بين ظهرانيهم، فقلنا: هذا الرجل الأبيض المتكئ. فقال له الرجل: يا ابن عبد المطلب فقال له النبي صلى الله عليه وسلم: «قد أجبتك». فقال الرجل للنبي صلى الله عليه وسلم: إني سائلك فمشدد عليك في المسألة، فلا تجد علي في نفسك؟ فقال: «سل عما بدا لك» فقال: أسألك بربك ورب من قبلك، آلله أرسلك إلى الناس كلهم؟ فقال: «اللهم نعم». قال: أنشدك بالله، آلله أمرك أن نصلي الصلوات الخمس في اليوم والليلة؟ قال: «اللهم نعم». قال: أنشدك بالله، آلله أمرك أن نصوم هذا الشهر من السنة؟ قال: «اللهم نعم». قال: أنشدك بالله، آلله أمرك أن تأخذ هذه الصدقة من أغنيائنا فتقسمها على فقرائنا؟ فقال النبي صلى الله عليه وسلم: «اللهم نعم». فقال الرجل: آمنت بما جئت به، وأنا رسول من ورائي من قومي، وأنا ضمام بن ثعلبة أخو بني سعد بن بكر.
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 63]

Translation Needs More Review.

**ਅਨਸ ਬਿਨ ਮਾਲਿਕ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ:**
ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਦੇ ਨਾਲ ਮਸਜਿਦ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਇਕ ਆਦਮੀ ਆਪਣੇ ਉੱਠ ਤੇ ਆਇਆ, ਉਸਨੇ ਉੱਠ ਨੂੰ ਮਸਜਿਦ ਵਿੱਚ ਬੰਧਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉੱਥੇ ਆ ਕੇ ਪੁੱਛਿਆ: "ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਮੁਹੰਮਦ ਕੌਣ ਹੈ?" ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਟਿਕੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਅਸੀਂ ਕਿਹਾ: "ਇਹ ਚਿੱਟਾ ਰੰਗ ਵਾਲਾ ਇਨਸਾਨ ਜੋ ਬੈਠਾ ਹੈ।" ਉਹ ਆਦਮੀ ਨਬੀ ﷺ ਦੇ ਕੋਲ ਆਇਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ: "ਏ ਬਦੁੱਲਮੁੱਤਲਿਬ ਦੇ ਪੁੱਤਰ!" ਉਸ ਤੇ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ।" ਉਹ ਆਦਮੀ ਕਿਹਾ: "ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਮੈਂ ਸਖਤ ਸਵਾਲ ਕਰਾਂਗਾ, ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹੋ?" ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਤੁਸੀਂ ਜੋ ਚਾਹੋ, ਪੁੱਛ ਸਕਦੇ ਹੋ।" ਉਹ ਆਦਮੀ ਕਿਹਾ: "ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਰਬ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਰਬ ਦੀ ਕਸਮ, ਕੀ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲ ਰਾਸ਼ਤਾ ਦੇਣ ਲਈ ਭੇਜਿਆ?" ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੀ ਕਸਮ, ਹਾਂ।" ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੀ ਕਸਮ ਦੇ ਕੇ ਪੁੱਛਦਾ ਹਾਂ, ਕੀ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਨੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਦਿਨ ਰਾਤ ਵਿਚ ਪੰਜ ਵਾਰੀ ਫਰਜ਼ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹੀਏ?" ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੀ ਕਸਮ, ਹਾਂ।" ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੀ ਕਸਮ ਦੇ ਕੇ ਪੁੱਛਦਾ ਹਾਂ, ਕੀ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਨੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾ ਰੱਖੀਏ?" (ਇਹ ਮਹੀਨਾ ਰਮਜ਼ਾਨ ਹੈ) " ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੀ ਕਸਮ, ਹਾਂ।" ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੀ ਕਸਮ ਦੇ ਕੇ ਪੁੱਛਦਾ ਹਾਂ, ਕੀ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਨੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਧਨਵਾਨਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਜਕਾਤ ਲਏ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਗਰੀਬਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਦਿੱਤੀਏ?" (ਇਹ ਜਕਾਤ ਹੈ) ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੀ ਕਸਮ, ਹਾਂ।" ਉਹ ਆਦਮੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ: "ਮੈਂ ਜਿਸ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਦੱਸਿਆ ਹੈ, ਮੈਂ ਉਸ 'ਤੇ ਇਮਾਨ ਲਿਆਇਆ। ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਕੌਮ ਵਿਚ ਇੱਕ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿਤਾ ਹੈ, ਮੈਂ ਜ਼ਮਾਮ ਬਿਨ ਸਾਲਬਾ ਹਾਂ, ਜਿਹੜਾ ਬਨੀ ਸਆਦ ਬਿਨ ਬਕਰ ਦਾ ਭਰਾ ਹੈ।"
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري - 63]

Explanation

**ਅਨਸ ਬਿਨ ਮਾਲਿਕ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਦੱਸਦੇ ਹਨ:** ਜਦੋਂ ਸਹਾਬਾ ਕਰਾਮ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹਮ) ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਦੇ ਨਾਲ ਮਸਜਿਦ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਤਦੋਂ ਇਕ ਆਦਮੀ ਆਪਣੀ ਉੱਟ 'ਤੇ ਆਇਆ, ਉਸਨੇ ਉੱਟ ਨੂੰ ਬੈਠਾਇਆ ਅਤੇ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿੱਤਾ। ਫਿਰ ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: **"ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਮੁਹੰਮਦ ਕੌਣ ਹਨ؟"** ਤੇ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਟਿਕੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਅਸੀਂ ਕਿਹਾ: **"ਇਹ ਸਫੈਦ ਚਿਹਰੇ ਵਾਲੇ ਟਿਕੇ ਹੋਏ ਹਜ਼ੂਰ ਮੁਹੰਮਦ ﷺ ਹਨ।"** ਤਦ ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: **"ਏ ਅਬਦੁਲ ਮੁੱਤਲਿਬ ਦੇ ਪੁੱਤਰ!"** ਤਦ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਫਰਮਾਇਆ: **"ਮੈਂ ਤੇਰੀ ਗੱਲ ਸੁਣੀ, ਪੁੱਛ ਜੋ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਜਵਾਬ ਦੇਵਾਂਗਾ।"** ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੂੰ ਕਿਹਾ:**"ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣ ਲੱਗਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਥੋੜੀ ਸਖ਼ਤੀ ਨਾਲ ਪੁੱਛਾਂਗਾ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਮੇਰੇ ਲਈ ਕੋਈ ਗਿਲਾ ਨਾ ਰਖਣਾ।"** ਅਰਥਾਤ: **ਮੇਰੇ ਉਤੇ ਨਾਰਾਜ਼ ਨਾ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਈ ਤੰਗੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਵੇ।** ਤਦ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: **"ਜੋ ਕੁਝ ਤੂੰ ਪੁੱਛਣਾ ਚਾਹੇਂ, ਪੁੱਛ ਲੈ।"** ਉਸ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: **"ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਰੱਬ ਦੀ ਕਸਮ ਦੇ ਕੇ ਪੁੱਛਦਾ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੱਬ ਦੀ ਵੀ ਜੋ ਤੁਹਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗੁਜ਼ਰੇ — ਕੀ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਨੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਵਾਸਤੇ ਭੇਜਿਆ ਹੈ؟"** ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: **"ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੀ ਕਸਮ, ਹਾਂ।"** — ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੱਚਾਈ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਸੀ। ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: **"ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੀ ਕਸਮ ਦੇ ਕੇ ਪੁੱਛਦਾ ਹਾਂ, ਕੀ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਨੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਦਿਨ ਰਾਤ ਵਿਚ ਪੰਜ ਵਾਰੀ ਫਰਜ਼ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹੀਏ?"** ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: **"ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੀ ਕਸਮ, ਹਾਂ।"** ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: **"ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੀ ਕਸਮ ਦੇ ਕੇ ਪੁੱਛਦਾ ਹਾਂ, ਕੀ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਨੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾ ਰੱਖੀਏ?"** (ਇਹ ਮਹੀਨਾ ਰਮਜ਼ਾਨ ਹੈ) ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: **"ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੀ ਕਸਮ, ਹਾਂ।"** ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: **"ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੀ ਕਸਮ ਦੇ ਕੇ ਪੁੱਛਦਾ ਹਾਂ, ਕੀ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਨੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਧਨਵਾਨਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਜਕਾਤ ਲਏ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਗਰੀਬਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਦਿੱਤੀਏ?"** (ਇਹ ਜਕਾਤ ਹੈ) ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: **"ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੀ ਕਸਮ, ਹਾਂ।"** ਉਹ ਆਦਮੀ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸਲਾਮ ਲੈ ਆਇਆ ਅਤੇ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਕੌਮ ਨੂੰ ਇਸਲਾਮ ਦੀ ਦਾਅਵਤ ਦੇਵੇਗਾ। ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਤਾਆਰੁਫ ਕਰਵਾਇਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ **"ਜ਼ਮਾਮ ਬਿਨ ਸਾਅਲਬਾ"** ਹੈ, ਜੋ ਕਿ **ਬਨੀ ਸਆਦ ਬਿਨ ਬਕਰ** ਦਾ ਬੰਦਾ ਹੈ।

Benefits from the Hadith

1. ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਦੇ ਸੁੰਦਰ ਚਰਿੱਤਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਵਿਚੋਂ ਨਬੀ ﷺ ਨੂੰ ਪਛਾਣਣ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਦਾ ਸੀ। ਉਹ ﷺ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਆਮ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਬੈਠੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਆਦਮੀ ਦੱਸ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ ਕਿ ਨਬੀ ﷺ ਕੌਣ ਸਨ।
2. ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਦਾ ਸੁੰਦਰ ਚਰਿੱਤਰ ਅਤੇ ਸਵਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨਾਲ ਨਰਮੀ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਦੇਣਾ, ਅਤੇ ਇਹ ਕਿ ਵਧੀਆ ਜਵਾਬ ਦੇਣਾ ਦਾਵਤ ਕਬੂਲ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
3. ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਚਮੜੀ ਦੇ ਰੰਗ, ਲੰਬਾਈ ਜਾਂ ਛੋਟਾਈ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਣਾ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਇਸਦਾ ਮਕਸਦ ਬੁਰਾਈ ਨਹੀਂ ਹੋ, ਜੇਕਰ ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਪਸੰਦ ਨਾ ਹੋ।
4. ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੋਣ 'ਤੇ ਕਾਫਿਰ ਨੂੰ ਮਸਜਿਦ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ।
5. ਹਦਿਥ ਵਿੱਚ ਹਜ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਉਸ ਦੇ ਆਉਣ ਵੇਲੇ ਤੱਕ ਹਜ ਫਰਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਸੀ।
6. ਸਹਾਬਾ ਦੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਾਵਤ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤ; ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦੇ ਇਸਲਾਮ ਕਿਵੇਂ ਹੀ ਹੋਇਆ, ਉਸਨੇ ਤੁਰੰਤ ਆਪਣੇ ਕੌਮ ਨੂੰ ਦਾਵਤ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।