නබි වදන: මම බනූ සඃද් ඉබ්නු බක්ර්ගේ සහෝදර ළිමාන් ඉබ්නු සඃලබා වෙමි" යැයි පැවසුවේය
عن أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ رضي الله عنه قال:
بينما نحن جلوس مع النبي صلى الله عليه وسلم في المسجد دخل رجل على جمل، فأناخه في المسجد ثم عقله، ثم قال لهم: أيكم محمد؟ والنبي صلى الله عليه وسلم متكئ بين ظهرانيهم، فقلنا: هذا الرجل الأبيض المتكئ. فقال له الرجل: يا ابن عبد المطلب فقال له النبي صلى الله عليه وسلم: «قد أجبتك». فقال الرجل للنبي صلى الله عليه وسلم: إني سائلك فمشدد عليك في المسألة، فلا تجد علي في نفسك؟ فقال: «سل عما بدا لك» فقال: أسألك بربك ورب من قبلك، آلله أرسلك إلى الناس كلهم؟ فقال: «اللهم نعم». قال: أنشدك بالله، آلله أمرك أن نصلي الصلوات الخمس في اليوم والليلة؟ قال: «اللهم نعم». قال: أنشدك بالله، آلله أمرك أن نصوم هذا الشهر من السنة؟ قال: «اللهم نعم». قال: أنشدك بالله، آلله أمرك أن تأخذ هذه الصدقة من أغنيائنا فتقسمها على فقرائنا؟ فقال النبي صلى الله عليه وسلم: «اللهم نعم». فقال الرجل: آمنت بما جئت به، وأنا رسول من ورائي من قومي، وأنا ضمام بن ثعلبة أخو بني سعد بن بكر.
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 63]
المزيــد ...
අනස් (රළියල්ලාහු අන්හු) තුමා විසින් වාර්තා කරන ලදී. හෙතෙම මෙසේ පැවසීය:
අපි නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන් සමග වාඩි වී සිටිය දී, ඔටුවකු මත නැග ආ මිනිසෙක් මස්ජිදයට පිවිස එහි ඌ දණ ගස්වා උගේ පාද ගැට ගසා දැමීය. පසුව ඔහු ඔවුනට: "නුඹලා අතර මුහම්මද් කවුදැ?"යි විමසා සිටියේය. එවිට නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන් සිටියේ ඔවුන් පසුපස හේත්තු වෙමිනි. එවිට අපි: "හේත්තු වී ඉන්න සුදු මිනිසා ඔහු ය" යැයි පැවසුවෙමු. එවිට එම මිනිසා එතුමාණන්ට: "අහෝ අබ්දුල් "මුත්තලිබ්ගේ පුතුනි!" යැයි ඇමතුවේය. එතුමාණෝ (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) "මම ඔබට පිළිතුරු දෙමි" යැයි පැවසූහ. එවිට එම මිනිසා නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන්ට "සැබැවින්ම මම ඔබෙන් ප්‍රශ්න කර සිටිමි. ප්‍රශ්න කිරීමේ දී ඔබ අපහසුතාවයට පත් විය හැක. නමුත් ඔබ මා ගැන වරදක් නොසිතිය යුතුය" යැයි පැවසීය. එවිට එතුමාණෝ: "ඔබට මතු වන දෑ විමසන්න." යැයි කීහ. එවිට ඔහු "ඔබේ පරමාධිපති මත හා ඔබට පෙර වූවන්ගේ පරමාධිපති මත දිවුරා විමසමි. සියලු මිනිසුන් වෙත ඔබ ව එවා ඇත්තේ අල්ලාහ් ද?" යැයි විමසීය. එතුමාණෝ "අල්ලාහ් මත දිවුරා… ඔව්" යැයි පිළිතුරු දුන්හ. නැවතත් ඔහු "අල්ලාහ්ගේ නාමයෙන් මම ඔබෙන් විමසා සිටිමි. දහවලේ හා රාත්‍රියේ පස් වාරයක් අප සලාත් ඉටු කිරීම සඳහා ඔබට අණ කළේ අල්ලාහ් ද?" යැයි විමසා සිටියෙ ය. එතුමාණෝ "අල්ලාහ් මත දිවුරා… ඔව්" යැයි පිළිතුරු දුන්හ. නැවතත් ඔහු: "අල්ලාහ් මත දිවුරා විමසමි. වසරේ මෙම මාසයේ උපවාසයේ නිරත වීමට ඔබට නියෝග කළේ අල්ලාහ් ද?" යැයි විමසීය. එතුමාණෝ "අල්ලාහ් මත දිවුරා… ඔව්" යැයි පිළිතුරු දුන්හ. නැවතත් ඔහු: "අල්ලාහ් මත දිවුරා විමසමි. අප අතර පොහොසතුන්ගෙන් සදකා හෙවත් සකාත් ලබා එය අප අතර සිටින දුප්පතුන් අතර බෙදා දෙන්නට ඔබට අණ කළේ අල්ලාහ් ද?" යැයි විමසීය. එවිට නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණා්: "අල්ලාහ් මත දිවුරමි. ඔව්" යැයි පිළිතුරු දුන්හ. පසුව එම මිනිසා: ඔබ කවර කරුණක් ගෙන ආවේ ද එය මම විශ්වාස කළෙමි. මම මාගේ ප්‍රජාව විසින් එවනු ලැබූ දූතයා වෙමි. මම බනූ සඃද් ඉබ්නු බක්ර්ගේ සහෝදර ළිමාන් ඉබ්නු සඃලබා වෙමි" යැයි පැවසුවේය.
[පූර්ව සාධක සහිත හදීසයකි] - [බුහාරි හා මුස්ලිම් හි වාර්තා වී ඇත] - [صحيح البخاري - 63]
අනස් ඉබ්නු මාලික් (රළියල්ලාහු අන්හු) තුමා සිටිනුයේ නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන් සමග සහාබාවරුන් මස්ජිදයේ වාඩි වී සිටිය දී, ඔටුවකු මත නැග ආ මිනිසෙක් මස්ජිදයට පිවිස එහි ඌ දණ ගස්වා උගේ පාද ගැට ගසා දැමූ බවය. පසුව ඔහු ඔවුන්ගෙන්: "නුඹලා අතර මුහම්මද් කවුදැ?"යි විමසා සිටියේය. එවිට නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන් සිටියේ පිරිස අතර හේත්තු වෙමිනි. එවිට අපි: "හේත්තු වී ඉන්න සුදු මිනිසා ඔහු ය" යැයි පැවසුවෙමු. එවිට එම මිනිසා එතුමාණන්ට: "අහෝ අබ්දුල් මුත්තලිබ්ගේ පුතුනි! යැයි ඇමතුවේය. එතුමාණෝ (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) "මම ඔබට සවන් දෙමි. එහෙයින් ඔබ විමසන්න. මම පිළිතුරු දෙන්නම්" යැයි පැවසූහ. එවිට එම මිනිසා නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන්ට "සැබැවින්ම මම ඔබෙන් ප්‍රශ්න කර සිටිමි. ප්‍රශ්න කිරීමේ දී ඔබ අපහසුතාවයට පත් විය හැක. නමුත් ඔබ මා ගැන වරදක් නොසිතිය යුතුය" යැයි පැවසීය. එනම්: ඔබ මා කෙරෙහි කෝප නොවිය යුතුය. එමෙන්ම ඔබට කිසිදු පීඩනයක් අත් නොවිය යුතුය. යන්නයි. එවිට එතුමාණෝ: "ඔබට මතු වන දෑ විමසන්න." යැයි පැවසූහ. එවිට ඔහු "ඔබේ පරමාධිපති මත හා ඔබට පෙර වූවන්ගේ පරමාධිපති මත දිවුරා විමසමි. මිනිසුන් වෙත ඔබ ව එවා ඇත්තේ අල්ලාහ් ද?" යැයි විමසා සිටියේය. එතුමාණෝ "අල්ලාහ් මත දිවුරා… ඔව්" යැයි එහි සත්‍යතාව සහතික කරමින් පිළිතුරු දුන්හ. එම මිනිසා "අල්ලාහ්ගේ නාමයෙන් මම ඔබෙන් විමසා සිටිමි. දහවලේ හා රාත්‍රියේ පස් වාරයක් අප සලාත් ඉටු කිරීම සඳහා ඔබට අණ කළේ අල්ලාහ් ද?" යැයි විමසා සිටියේ ය. ඒවා අනිවාර්යය කරනු ලැබූ සලාත් වාරයන්ය. එතුමාණෝ "අල්ලාහ් මත දිවුරා… ඔව්" යැයි පිළිතුරු දුන්හ. නැවතත් ඔහු: "අල්ලාහ් මත දිවුරා විමසමි. වසරේ මෙම මාසයේ අප උපවාසයේ නිරත වීමට ඔබට නියෝග කළේ අල්ලාහ් ද?" යැයි විමසීය. එනම් රමළාන් මාසයයි. එතුමාණෝ "අල්ලාහ් මත දිවුරා… ඔව්" යැයි පිළිතුරු දුන්හ. නැවතත් ඔහු: "අල්ලාහ් මත දිවුරා විමසමි. අප අතර පොහොසතුන්ගෙන් සදකා හෙවත් සකාත් ලබා එය අප අතර සිටින දුප්පතුන් අතර බෙදා දෙන්නට ඔබට අණ කළේ අල්ලාහ් ද?" යැයි විමසීය. එවිට නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණා්: "අල්ලාහ් මත දිවුරා පවසමි. ඔව්" යැයි පිළිතුරු දුන්හ. පසුව ළිමාන් ඉස්ලාමය වැළඳ ගෙන තමන් තම සමූහයා ඉස්ලාමය වෙත ඇරයුම් කරන බව නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන්ට දන්වා සිටියේය. පසුව තමන් ගැන හඳුන්වා දී තමන් බනූ සඃද් ඉබ්නු බක්ර් ගෝත්‍රයේ ළිමාන් ඉබ්නු සඃලබා බව පවසා සිටියේය.
හදීසයේ හරය
- නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන්ගේ නිහතමානීකම. එතුමාණන් අතර හා එතුමාණන්ගේ සගයින් අතර වෙනස වෙන්කර හඳුනා ගත නොහැකි තරමටම එම මිනිසා පත් විය.
- නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන්ගේ යහපත් ගතිගුණ, ප්‍රශ්න කරන්නා වෙත පිළිතුරු දීමේ දී එතුමාණන් තුළ තිබූ මෛත්‍රීභාවය, සැබැවින්ම අලංකාර අයුරින් පිළිතුරු දීම ඇරයුම පිළිගැනීමට හේතු සාධකයකි.
- මිනිසෙකුට අඩපාඩු කීමේ අපේක්ෂාවෙන් තොරව, ඔහු ද පිළිකුල් නොකළේ නම් සුදු, රතු, උස් හා මිටි යනා දී ගුණාංගවලින් ඔහු හඳුන්වාදීමේ අවසරය.
- දේවත්වය ප්‍රතික්ෂේප කරන්නෙකු අවශ්‍යතාවය සඳහා මස්ජිදය වෙත පිවිසීමේ අනුමැතිය.
- මෙම හදීසයේ හජ් පිළිබඳ සඳහන් කර නැත. හේතුව ඇතැම් විට ඔහු පැමිණි කාලය තුළ එය අනිවාර්යය නොවී තිබුණා විය හැකිය.
- ජනයා ඉස්ලාමය වෙත ඇරයුම් කිරීමේ දී සහාබාවරුන් අතර පැවති උනන්දුව. තමන් ඉස්ලාමය වැළඳගත් වහාම තම ජනයාට ඇරයුම් කිරීම සඳහා උනන්දු විය.
ප්‍රවර්ග
- ප්රතිපත්තිය . කීර්තිමත් උත්තරීතර අල්ලාහ් පිළිබඳ විශ්වාසය
- ප්රතිපත්තිය . දහම් දූතයින් පිළිබඳ විශ්වාසය . අපගේ වක්තෘ මුහම්මද් (එතුමා කෙරෙහි අල්ලාහ්ගේ ශාන්තිය හා සමාදානය උදාවේවා!)
- ප්රතිපත්තිය . නම් සහ නීති . ඉස්ලාමය
- ඇරයුම සහ ස්වෙච්ඡා සේවය . අල්ලාහ් වෙත ඇරයුම
- ආගමික නීති හා එහි මූලධර්ම . වත්පිළිවෙත් පිළිබඳ ආගමික නීති . සලාතය . සලාතයේ අනිවාර්භාවය හා එය මගහරින්නාගේ නීතිය
- ආගමික නීති හා එහි මූලධර්ම . වත්පිළිවෙත් පිළිබඳ ආගමික නීති . ශුද්ධකාරක අනිවාර්ය බද්ධ . සකාත් හෙවත් ශුද්ධකාරක බද්දෙහි අනිවාර්භාවය හා එය මගහරින්නාගේ නීතිය
- ආගමික නීති හා එහි මූලධර්ම . වත්පිළිවෙත් පිළිබඳ ආගමික නීති . උපවාසය .
අමතර
- නබි වදන: මුහම්මද්ගේ ආත්මය කවරෙකුගේ අතෙහි ඇත්තේ ද ඔහු මත දිවුරමින්, මෙම සමූහයා අතර කිසියම් යුදෙව්වෙකු හෝ කිතුනුවෙකු හෝ මා ගැන අසා පසුව මා කවර කරුණක් සමග එවනු ලැබුවේ ද ඒ ගැන ඔහු විශ්වාස නොකළ තත්ත්වයේ මියැදුණේ නම් ඔහු නිරාගින්නේ සගයින් අතරින් කෙනෙකු මිස වෙනත් නොවන්නේය.
- නබි වදන: නැමදුමට සුදුස්සා අල්ලාහ් පමණක් හැර වෙනත් දෙවියෙකු නොමැති බවටත් ඔහුට කිසිදු හවුල්කරුවකු නොමැති බවටත් සැබැවින්ම මුහම්මද් තුමා ඔහුගේ ගැත්තකු හා දූතයකු බවටත් ඊසා නොහොත් ජේසු තුමා අල්ලාහ්ගේ ගැත්තකු හා ඔහුගේ දූතයා බවටත් එතුමා මර්යම් වෙත හෙළූ ඔහුගේ වදන හා ඔහුගෙන් වූ ප්රාණය බවටත් ස්වර්ගය සැබෑවකි. නිරය සැබෑවකි යන වගටත් කවරෙකු සාක්ෂි දැරුවේ ද ඔහු කවර ක්රියාවක් මත පසුවන්නේ ද ඒ අනුව අල්ලාහ් ඔහුව ස්වර්ගයට ඇතුළත් කරන්නේය.
- නබි වදන: අපි අල්ලාහ්ගේ දූතයාණන් (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) ඉදිරියේ වාඩිවී සිටි අතරවාරයේ දිනක් අප වෙත සුදෝ සුදු ඇඳුමකින් හා කළුවන් හිසකෙස් සහිත මිනිසෙකු උදා විය. ගමනක සළකුණක් හෝ ඔහු මත දැක ගන්නට නොවීය. අප අතරින් කිසිවකුත් ඔහුව හඳුනන්නේ ද නැත.
- නබි වදන: අහෝ මාගේ ගැත්තනි! සැබැවින්ම අසාධාරණය මා මතම මම තහනම් කර ගත්තෙමි. නුඹලා අතර ද එය තහනම් කරනු ලැබූවක් බවට පත් කළෙමි. එබැවින් නුඹලා අපරාධ නොකරනු. අහෝ මාගේ ගැත්තනි, මා කවර කෙනෙකුට යහමග පෙන්වූයේ ද ඔහු හැර නුඹලා සියලු දෙනාම මුළා වූවෝය. එබැවින් නුඹලා මගෙන් යහමග පතනු. මම නුඹලාට යහමග පෙන්වමි.
- නබි වදන: ‘මා හෙළා දැමූ අය හැර මාගේ සෙසු සමූහයා සියල්ලෝම ස්වර්ගයට පිවිසෙති.’ ‘අල්ලාහ්ගේ දූතයාණනි! හෙළා දකින්නන් කවුරුන්දැ?’යි විමසා සිටින ලදී. එතුමා: කවරෙකු මට අවනත වූයේ ද ඔහු ස්වර්ගයට පිවිසුණේය. කවුරුන් මට පිටුපෑවේ ද ඔහු හෙළා දුටුවේය.’
- නබි වදන: නියත වශයෙන්ම අල්ලාහ් අපරාධකරුට කල් දෙන්නේය. නමුත් ඔහුව ග්රහණය කළ විට ඔහුව අතහැර නොදමන්නේමය.
- නබි වදන: කරුණු පහක් මත ඉස්ලාමය ගොඩ නැගී ඇත.