پنج چیز از امور فطرى هستند: ختنه، تراشیدن موهاى عورت، كوتاه كردن سبيل، كوتاه كردن ناخن‌ها و كندن موهاى زير بغل سبيل‌ها را كوتاه كنيد و ريش را انبوه سازيد هركس مانند اين وضوى من وضو بگیرد، سپس دو ركعت نماز بخواند و - تا آنجا که در اختيارِ اوست- وسوسه و ريا به خود راه ندهد، گناهان گذشته‌اش بخشوده خواهند شد الله نماز یکی از شما را که بی‌وضو شده نمی‌پذیرد، تا آنکه وضو بگیرد مسواک پاک کنندهٔ دهان و باعث خشنودی پروردگار است هرکس وضو بگیرد و خوب وضو بگیرد، گناهانش از بدنش خارج می‌شود تا جایی که از زیر ناخن‌هایش بیرون می‌آید از (قطرات) ادرار خود را حفظ کنيد؛ زيرا عموم عذاب قبر از آنست. پاکی [به وسیله‌ی وضو و غسل] نصف ایمان است و الحمدلله ترازو را پر می‌کند و سبحان الله والحمدلله ما بین آسمان‌ها و زمین را پر می‌کنند وای بر پشت پاها از آتش دوزخ؛ کامل وضو بگیرید رهایشان کن، چون آنها را در حال وضو پوشیده‌ام این خون [ناشی از پارگی] رگ است، اما نماز را به اندازهٔ روزهایی که در آن حیض می‌شدی ترک کن، سپس غسل کن و نماز بخوان هرگاه یکی از شما وضو گرفت، پس آب در بینی‌ کند سپس آن را با فشار بیرون بریزد؛ و هرکس استجمار کرد (پس از قضای حاجت با چیزی غیر از آب محل نجاست را تمیز کرد) پس به تعداد فرد انجامش دهد رسول الله ـ صلى الله عليه وسلم ـ هر وقتِ شب که از خواب برمی‌خاست، دهانش را با سِواک نظافت می‌کرد هرگاه به محل قضای حاجت رفتید [به هنگام ادرار و مدفوع] نه رو به قبله کنید و نه پشت به قبله؛ بلکه رو به سمت شرق یا غرب کنید هیچ‌یک از شما به هنگام ادرار، با دست راستش آلت تناسلی خود را نگيرد و با آن استنجا نکند. همچنين هنگام آب خوردن، در ظرف آب تنفس نکند اگر سگ در ظرف یکی از شما نوشید، پس باید هفت بار آن را بشوید هرگاه پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ برای قضای حاجت می‌رفت، می‌فرمود: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الخُبُثِ وَالخَبَائِثِ»: «یا الله، از خبیث‌های نر و ماده به تو پناه می‌برم روش غسل جنابت هرگاه رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ غسل جنابت می‌کرد، دستانش را می‌شست و وضوی نماز را انجام می‌دادند سپس غسل می‌کرد من مردی بودم که زیاد مذی از من خارج می‌شد و به دلیل جایگاه دختر پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ [و اینکه داماد ایشان بودم] شرم می‌کردم که در این باره از ایشان بپرسم، پس از مِقداد بن اَسوَد خواستم که در این مورد از ایشان سؤال کند، پس فرمودند: «يَغْسِلُ ذَكَرَهُ وَيَتَوَضَّأُ»: «آلت خود را می‌شوید و وضو می‌گیرد هنگامی که لباس می پوشيد و هنگامی که وضو می گيريد، از سمتِ راست بدن تان آغاز کنيد. سپس همانند پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ برای آنان وضو گرفت نزد رسول الله صلى الله عليه و سلم آمدم درحالی که ايشان مشغول مسواک زدن با تکه چوب تری بود؛ يک سمت چوب مسواک بر روی زبانش بود و درحالی که مسواک در دهانش بود، صدای اع اع از خود خارج می کرد، گویا می خواهد استفراغ کند. برایت کافی بود که با دستانت چنین کنی» سپس دستانش را یک بار بر زمین زد و سپس با دست چپ، دست راستش و پشت دستانش و چهره‌اش را مسح کرد وای از عذاب دوزخ بر پُشت پاهایی که هنگام وضو گرفتن خوب شسته نمی شوند. نخستين کاری که رسول الله صلى الله عليه وسلم هنگام ورود به خانه اش انجام می داد، چه بود؟ پاسخ داد: مسواک می زد. ده خصلت جزو فطرت است: کوتاه کردن سبيل، گذاشتن ريش، مسواک زدن، استنشاق آب (= به بينی کشيدنِ آب)، کوتاه کردن ناخن ها، شستن بند انگشتان و مفاصل، گرفتن موی زير بغل، تراشيدن موی زيرِ ناف و استنجا. هريک از شما شب هنگام که می‌خوابد، شيطان سه گره بر پُشت سرِ او می‌زند و هنگامِ بستنِ هر گرهی [در گوش او می‌گويد] شبی دراز در پيش داری؛ پس بخواب ما مسواک و آبِ وضوی رسول الله صلى الله عليه وسلم را آماده می کرديم و ايشان در پاسی از شب که الله می خواست، برمی خاست و مسواک می زد و وضو می گرفت و نماز می خواند. کسی که در روز جمعه [همانند] غسل جنابت، غسل کند، سپس [به مسجد] برود مانند آن است که شتری را صدقه کرده باشد هریک از شما که به [نماز] جمعه آمد، باید غسل کند آب آن [دریا] پاک و مردارش حلال است اگر آب دو قُله باشد، نجاست را به خود نمی‌گیرد هرکس از ظرف طلا یا نقره چیزی بنوشد آتشی از دوزخ را در شکمش می ريزد. اگر بر امتم دشوار نمی بود، به آنها دستور می دادم همراه هر بار وضو مسواک بزنند. هرگاه يكی از شما از خوابش بيدار شد، سه بار آب در بينی كند و با فشار آن را بیرون بریزد، چون شيطان شب را در خيشوم (بينی) او می‌گذراند رسول الله صلی الله علیه وسلم وضو گرفت و مضمضه نموده و پس از آن بینی را شسته و سه بار صورت و سه بار دست راست و سه بار دست چپ را شسته و سپس سرش را با آب تازه ای مسح کرد و پاهایش را شست و آنها را تمیز و پاکیزه نمود. رسول الله صلى الله عليه وسلم وضو گرفت و بر پیشانی و عمامه و موزه هایش مسح کرد. هرگاه رسول الله صلى الله عليه وسلم وضو می گرفت، بر آرنج هایش آب می ریخت. نماز کسی که وضو نداشته باشد و وضويی که بر آن بسم الله گفته نشده باشد، صحيح نيست. مردی وضو گرفت و جایی به اندازهٔ یک ناخن را بر روی پایش رها کرد (و نشست)، پس پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ آن را دید و فرمود: «ارْجِعْ فَأَحْسِنْ وُضُوءَكَ»: «برگرد و خوب وضو بگیر» پس برگشت و سپس نماز گزارد پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ با یک صاع تا پنج مُد غسل می‌کرد و با یک مُد وضو می‌گرفت هیچ مسلمانی نیست که خوب وضو بگيرد و سپس برخیزد و دو رکعت نماز با حضور قلب و توجه کامل (خشوع و خضوع) به‌جا آورد، مگر اینکه بهشت بر او واجب می‌گردد رسول الله صلی الله علیه وسلم را دیدم که بر روی موزه هایش مسح می کرد. اگر یکی از شما وضو گرفت و موزه‌های خود را پوشید، باید در آنها نماز بخواند و بر آنها مسح کند و اگر خواست آنها را درنیاورد مگر به سبب جنابت رسول الله صلی الله علیه وسلم یکی از همسرانش را بوسید، سپس برای نماز خارج شد بی آنکه وضو بگیرد. آیا آلت تناسلی چیزی جز پاره گوشتی از بدن اوست. ما تیرگی و زردی پس از پاکی را چیزی به حساب نمی‌آوردیم به اندازه‌ای که حیضت طول می‌کشید منتظر بمان، سپس غسل کن هرگاه يکی از شما با همسرش همبستری کرد، سپس خواست دوباره همبستری کند، باید بین دو همبستری وضو بگيرد. هرکس روز جمعه وضو بگيرد، به سنت عمل کرده و چه عمل نيکی انجام داده است؛ و هرکس غُسل کند، غسل بهتر است. «از دو کاری که باعث لعنت انسان می شوند، پرهيز کنيد». صحابه گفتند: ای رسول خدا آن دو کار کدامند؟ فرمود: «قضای حاجت بر سر راه يا در سايه های مردم». رسول الله صلى الله عليه وسلم در حال جنابت می خوابيد، بدون اينکه آبی را لمس کند. ای عايشه، چشم هايم می خوابند، اما قلبم بيدار است. پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ هنگام هر نمازی وضو می‌گرفت پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ یک بار یک بار وضو گرفتند. (یعنی هر عضو را یک بار شستند.) پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ وضو گرفت [و هر عضو را] دو بار [شست] اگر کسی از شما در شکمش چیزی را احساس کرد و برایش سوال پیش آمد که آیا چیزی از او خارج شده یا نه، از مسجد بیرون نرود تا آنکه صدایی بشنود یا بویی احساس کند بر هر مسلمانی لازم است که در هر هفت روز، یک روز غسل کند و در آن روز سر و بدن خود را بشوید نزد پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ رفتم درحالی‌که قصد اسلام آوردن داشتم، پس مرا امر کرد تا با آب و سدر غسل کنم روزی از پشت بام خانه ی حفصه بالا رفتم و پيامبر صلى الله عليه و سلم را ديدم که رو به شام و پشت به کعبه قضای حاجت می کند. وقتی پيامبر صلى الله عليه وسلم به محل قضای حاجت می رفت، من و پسر بچه ای همانند من، ظرف (کوچک) آب و چوب دستی برای پيامبر می برديم و ايشان با آب استنجاء می کرد. صحرانشينی آمد و در قسمتی از مسجد ادرار کرد. روايت است که ام حبيبه رضى الله عنها هفت سال استحاضه شد؛ پس از رسول الله صلى الله عليه و سلم درباره ی حکم آن پرسيد؟ پيامبر صلى الله عليه و سلم به او فرمود: «تَغْتَسِلَ»: «غسل کن». در آب راكدی که جریان ندارد، ادرار نكنيد. چه بسا برای غسل و طهارت، بدان نياز پيدا كنيد. رسول الله صلى الله عليه وسلم مردی را ديد که در گوشه ای نشسته و با جماعت نماز نخوانده است؛ پس به او فرمود: «فلانی، چه چيزی تو را از نماز خواندن به همراه جماعت باز داشته است؟» آن مرد پاسخ داد: ای رسول خدا، من جنب هستم و آبی نيست که با آن غسل کنم. پيامبر صلى الله عليه و سلم به او گفت: «عَلَيْك بِالصَّعِيدِ، فَإِنَّهُ يَكْفِيَكَ»: «از خاک استفاده کن (تيمم کن) که آن برای تو کافی است». همراه با پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ بودم که به زباله‌دانی قومی رفت و درحالی‌که ایستاده بود، ادرار کرد جنب بودم و دوست نداشتم بدون طهارت با شما همنشین شوم؛ این بود که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «سبحان الله، إن المؤمن لاينجس»: «سبحان الله، مومن نجس نمی شود». هرگاه بنده ی مسلمان يا مؤمنی وضو می گيرد و صورتش را می شويد، هر گناهی که با نگاهِ چشمانش مرتکب شده، با آب يا با آخرين قطره ی آن از چهره اش می ريزد. ای رسول خدا، خداوند از بيان حق شرم و حيا نمی كند. اگر زنی احتلام شود، غسل بر وی واجب است؟ رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: «بله، اگر آب (منی) ببيند». زيورِ (بهشتیِ) مؤمن تا جايی است که آب وضويش به آنجا می رسد. اثر جنابت را از لباس رسول الله صلى الله عليه وسلم می شستم و ایشان درحالی برای نماز از خانه بيرون می رفت كه اثر لكه های آب، هنوز بر لباسش وجود داشت. چرا زن حائض قضایی روزه را به جا می آورد ولی قضایی نماز را نمی خواند؟ عايشه رضی الله عنها گفت: آيا تو از جماعت خوارج هستی؟! گفتم: من از خوارج نيستم اما این سوال برای من مطرح است. عايشه رضی الله عنها گفت: ما دچار قاعدگی می شديم و به ما دستور داده می شد قضایی روزه را به جا بياوريم ولی به قضا کردن نمازها امر نمی شدیم. رسول الله صلى الله عليه و سلم سه بار آب بر سر خود می ريخت. درحالی كه من در دوران قاعدگی بودم، رسول الله صلى الله عليه وسلم به من تكيه می نمود (سر بر زانوی من می نهاد) و قرآن تلاوت می كرد. پسر بچه ای را نزد رسول الله صلى الله عليه وسلم آوردند که روی لباس ایشان ادرار کرد؛ پس رسول الله صلی الله علیه وسلم درخواست آب کرد و به لباسش آب پاشید. هرگاه شوهر ميان اعضای چهارگانه ی همسرش قرار بگيرد و همبستری كند، غسل واجب می شود. درباره ی مسواک زدن، تاکيد فراوانی به شما کرده ام. رسول الله صلى الله عليه وسلم به ما دستور می داد که در مسافرت، سه شبانه روز موزه های مان را درنياوريم؛ البته از بابت قضای حاجت و خواب، نه از بابت جنابت. ما در زمانِ رسول الله صلى الله عليه وسلم به ندرت چنين غذايی می يافتيم و وقتی چنين غذايی می خورديم، دستمالی جز کفِ دست ها و ساعدها و پاهای خود نداشتيم. آنگاه - با وضويی که از قبل داشتيم - بدون اينکه وضوی تازه ای بگيريم، نماز می خوانديم. او را به حالِ خود رها کنيد و يک سطل آب بر محل ادرارش بريزيد؛ شما مأموريت يافته ايد که آسان بگيريد، نه اینکه سخت بگیرید. آب، پاک کننده است و هيچ چيزی آن را نجس و پليد نمی کند. رسول الله صلی الله علیه وسلم با آب باقی مانده از غسل میمونه رضی الله عنها غسل می کرد. آب جنب نمی شود. آن (گربه) نجس نيست؛ بلکه از حيواناتی است که اطراف شما (درخانه های تان) می گردند. برای پاکی از ادرار دختر بچه شسته می شود و جهت پاکی از ادرار پسربچه به آن آب پاشیده می شود. آن را با دست و بدون آب و سپس با آب به هم بمال و بشوی؛ سپس در آن نماز بخوان. شستن خون کفایت می کند و اثر آن ضرری برای تو ندارد. هرکس از یادگیری وضوی رسول الله صلی الله علیه وسلم خوشحال می شود، بداند که وضوی ایشان چنین بوده است. وضو را کامل نموده و بین انگشت ها را خلال کن و در استنشاق مبالغه کن مگر اینکه روزه باشی. عمار بن یاسر رضی الله عنه را دیدم که وضو گرفت و ریشش را خلال کرد. به وی گفته شد - یا به وی گفتم -: ریشت را خلال می کنی؟ گفت: چه چیزی مرا از این کار باز می دارد درحالی که رسول الله صلی الله علیه وسلم را دیدم که ریشش را خلال می کرد. برای رسول الله صلی الله علیه وسلم به اندازه ی دو سوم مد آب آورده شد که با آنها دستش را تا آرنج مالید. رسول الله صلى الله عليه وسلم سریه ای را فرستاد که با سرمای شدیدی مواجه شدند؛ وقتی به محضر رسول الله صلی الله علیه وسلم بازگشتند، به آنها امر نمود تا (در چنان شرایطی) بر عمامه ها و موزه های خود مسح کنند. اصحاب رسول الله صلی الله علیه وسلم در عهد ایشان چنان منتظر نماز عشاء می ماندند که (از فرط خستگی و خمیازه کشیدن) سرهایشان مایل می شد؛ سپس بلند شده و نماز می خواندند، بدون اینکه دوباره وضو بگیرند. هرکس آلت خود را لمس نماید، باید وضو بگیرد. آن مرد گفت: در محل استراحت گوسفندان نماز بخوانم؟ فرمود: «بلی». آن مرد پرسيد: در محل استراحت شتران نماز بخوانم؟ رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «نه». کسی که مرده می شوید (پس از شستن مرده) باید غسل کند، و آنکه مرده را حمل می کند (پس از حمل آن) باید وضو بگیرد. رسول الله صلى الله عليه وسلم درباره ی مردی که در دوران قاعدگی با همسرش آميزش می کند، فرمود: «يک دينار يا نصف دينار صدقه بدهد». هنگامی که زنی در ميان يهود دچار عادت ماهيانه می شد، با او غذا نمی خوردند و با او در يک خانه زندگی نمی کردند. من زنی بودم که پيوسته استحاضه می شدم و هميشه در حال خونريزی بسيار سخت و طاقت فرسا به سر می بردم. از اين رو نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم رفتم تا ايشان را در جريان گذاشته و در این مورد از ایشان سوال کنم. و ايشان را در منزل خواهرم ام المؤمنين زينب دختر جحش يافتم. گفتم: یا رسول الله، من زنی هستم که هميشه در حال خونريزی بسيار سخت و طاقت فرسا هستم و پاک نمی شوم. نظرتان در این مورد چیست؟ براستی مرا از نمازخواندن و روزه گرفتن باز داشته است؟ پس رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «من تو را به استعمال پاره ای پنبه سفارش می کنم (تا بدان فرج خويش را ببندی) چرا که پنبه، خون را از بین می برد». سبحان الله، بی گمان خون استحاضه از شيطان است. بايد در تشتی بنشيند؛ هرگاه رنگ زردی روی آب مشاهده کرد، باید برای ظهر و عصر يک غسل و برای مغرب و عشاء يک غسل و برای صبح يک غسل انجام دهد و بين اينها وضو بگيرد. با رعب (ترسيدن دشمن) ياری شده ام، کلیدهای زمین به من داده شده است، احمد نامیده شدم، زمین برای من پاک گردانیده شده و امت من بهترین امت ها قرار داده شده است. ما با داشتن سه ویژگی بر امت های گذشته برتری داده شده ایم: صف های ما (در نماز) مانند صف های ملائکه گردانیده شد؛ و تمام زمین برای ما مسجد قرار داده شد و خاک آن برای ما پاک گردانیده شد، در صورت نیافتن آب. و یک ویژگی دیگر نیز ذکر کرد. من و رسول الله صلی الله علیه وسلم برای غسل جنابت از یک ظرف آب استفاده می کردیم؛ پیاپی و پس از هم دستان ما وارد ظرف آب می شد. کافی است سه مشت آب را بر سرت بريزی، سپس آب را بر تمام بدنت جاری کنی تا پاک شوی. آب غسل را بر رسول الله صلى الله عليه وسلم ريختم هرگاه رسول الله صلى الله عليه وسلم غسل جنابت می نمود، ابتدا دست هايش را می شست و سپس با دست راست بر دست چپش آب می ريخت و شرمگاهش را می شست و سپس وضو می گرفت، آنگونه که برای نماز وضو می گرفت. آب مرد غلیط و سفید است و آب زن رقیق و زرد؛ و آب هر کدام از آنها که بر دیگری فائق آید یا پیشی بگیرد، فرزند شبیه او خواهد شد. رسول الله صلی الله علیه وسلم از استنجا زدن با سرگین یا استخوان نهی کرده و فرمود: «این دو پاک کننده نیستند». هرگاه پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ از قضای حاجت خارج می‌شد، می‌فرمود: «غُفرانَك»: «پروردگارا بخشش تو را خواهانم رسول الله صلی الله علیه وسلم ما را از اینکه هنگام مدفوع و ادرار رو به قبله کنیم و از استنجا کردن با دست راست، استنجا با کمتر از سه سنگ و استنجا با سرگين و استخوان نهی فرمود. رسول الله صلی الله علیه وسلم برای مسافر سه شبانه روز و برای مقيم يک شبانه روز وقت تعيين نمود. چند تا سنگ برايم بياور تا استنجا كنم. البته استخوان و سرگين حيوان نباشد. هرگاه کسی با موزه هایش نجاست و پلیدی را لگد نمود، پاک کردن آنها به وسیله ی خاک می باشد. رسول الله صلی الله علیه وسلم برای مسافر سه شبانه روز و برای مقیم یک شبانه روز اجازه دادند. آيا از بیماری رسول الله صلی الله علیه وسلم برایم نمی گویی؟ عايشه گفت: بله؛ بيان خواهم کرد؛ چون بيماری رسول الله صلی الله علیه وسلم شدّت گرفت، فرمود: «مردم نماز خواندند؟». گفتيم: خير؛ آنان منتظر شما هستند. چند مرد قریشی از کنار رسول الله صلی الله علیه وسلم عبور کردند، درحالی که گوسفندی بر روی زمین می کشیدند و آن گوسفند مردار (در اثر آماسيدگی و ورم) بسان الاغ (بزرگ و ضخیم) شده بود. رسول الله صلی الله علیه وسلم به ایشان فرمود: «اگر پوست آن را می گرفتيد (خوب بود)». گفتند: اين مردار است، فرمود: «آب و برگ گياه سدر آن را پاک می کند». كاسه رسول الله صلى الله عليه وسلم شكست، پس شكاف آن را با سيمی از نقره بست. بی گمان چشم ها دربند مقعد انسان می باشند، پس هرگاه چشم ها بخواب روند، بند مقعد باز و روان می شود. آيا درباره ی اين حيوان که الله به تو داده است، از الله نمی ترسی؟ اين حيوان نزد من شکايت می کند که او را گرسنه نگه می داری و خسته اش می کنی (و از او زياد کار می کشی). نباید قضای آن نمازها را به جا آورند؛ یکی از زنان خویشاوند رسول الله صلی الله علیه وسلم چهل شب در حالت نفاس بود اما رسول الله صلی الله علیه وسلم وی را به قضا کردن نمازهایی دستور نداد که در مدت نفاس نخوانده بود. (با فتوای غلط شان) او را کشتند، خدا آنها را بکشد. چرا وقتی نمی دانستند، سؤال نکردند؟ تنها شفای نادانی، پرسش است. کافی بود که تيمم کند و پارچه ای بر محل زخم خويش ببندد، سپس برآن مسح کند و سایر بدنش را بشويد. به سنت عمل کردی و نمازت صحيح است. خاک پاک وسيله ای است برای وضوی هر مسلمان، هرچند اين عمل تا ده سال ادامه يابد (و آبی نيابد)، اما اگر آب يافتى، پوستت را در تماس با آن قرار بده که این برایت بهتر است. يا رسول الله، اگر مردی با همسرش (در زمان همبستری) دچار عجله گردد و منی خارج نشود (انزالی صورت نگيرد) چه حکمی دارد؟ رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «غسل، از منی واجب می شود». رسول الله صلی الله علیه وسلم با همه ی همسرانش همبستر می شد و تنها یک غسل می کرد. هرکس اينچنين وضو بگيرد، گناهان گذشته اش آمرزيده می شود.