بروز رسانی: رسول الله صلى الله عليه وسلم مردی را ديد که در گوشه ای نشسته و با جماعت نماز نخوانده است؛ پس به او فرمود: «فلانی، چه چيزی تو را از نماز خواندن به همراه جماعت باز داشته است؟» آن مرد پاسخ داد: ای رسول خدا، من جنب هستم و آبی نيست که با آن غسل کنم. پيامبر صلى الله عليه و سلم به او گفت: «عَلَيْك بِالصَّعِيدِ، فَإِنَّهُ يَكْفِيَكَ»: «از خاک استفاده کن (تيمم کن) که آن برای تو کافی است».

عن عمران بن حصين رضي الله عنهما أن رسول الله صلى الله عليه وسلم رأى رجلًا مُعتزلًا، لم يُصَلِّ في القوم، فقال: (يا فلان، ما منعك أن تصلي في القوم؟) فقال: يا رسول الله أصابتني جنابةٌ، ولا مَاءَ، فقال: (عليك بالصَّعِيدِ، فإنه يَكْفِيَكَ).
[صحيح] - [متفق عليه]

از عمران بن حصین رضی الله عنهما روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم مردی را ديد که در گوشه ای نشسته و با جماعت نماز نخوانده است؛ پس به او فرمود: «يَا فُلانُ، مَا مَنَعَكَ أَنْ تُصَلِّيَ فِي الْقَوْمِ؟»: «فلانی، چه چيزی تو را از نماز خواندن به همراه جماعت باز داشته است؟» آن مرد پاسخ داد: ای رسول خدا، من جنب هستم و آبی نيست که با آن غسل کنم. پيامبر صلى الله عليه و سلم به او گفت: «عَلَيْك بِالصَّعِيدِ، فَإِنَّهُ يَكْفِيَكَ»: «از خاک استفاده کن (تيمم کن) که آن برای تو کافی است».
صحیح است - متفق علیه

شرح

رسول الله صلی الله علیه وسلم به همراه صحابه نماز صبح را می خواند؛ چون از نماز فارغ می شود مردی را می بیند که با آنها نماز نخوانده است؛ رسول الله صلی الله علیه وسلم تا از او دلیل عدم شرکت وی در جماعت را نمی پرسد، به خاطر شرکت نکردنش در جماعت او را سرزنش نمی کند و این از کمال لطف و روش نیکوی ایشان در دعوت به سوی الله متعال است؛ پس به آن شخص می گوید: فلانی، چه چیزی تو را از نماز خواندن به جماعت بازداشته است؟ و آن شخص عذر خود را برای پیامبر توضیح می دهد که دچار جنابت شده و آبی برای غسل کردن نداشته است؛ به همین دلیل نماز را به تاخیر انداخته تا آبی بیابد و غسل کند؛ پس رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرماید: الله متعال از لطف و کرم خود، جهت پاکیزگی چیزی جایگزین آب برای تو قرار داده است و آن خاک می باشد؛ از آن استفاده کن که در نبود آب برای تو کافی است.