برترین ذكرها: (لا إله إلا الله) هیچ معبودی به حقی نیست جز الله. نزدیک ترین حالت بنده به پروردگارش زمانی است که در سجده قرار دارد، پس- درسجده - زیاد دعا کنيد. محبوبترين كلام در نزد الله متعال چهار تا هستند، و فرقى نمى كند با كدام يک شروع كنى: سُبْحَانَ اللَّهِ، وَالْحَمْدُ لِلَّهِ، وَلَا إلَهَ إلَّا اللَّهُ، وَاَللَّهُ أَكْبَرُ. دو جمله وجود دارند كه در نزد الله رحمان محبوبيت دارند، بر زبان آسان جارى مى شوند، و در ترازوى اعمال سنگين هستند: "سُبْحَانَ اللَّهِ وَبِحَمْدِهِ، سُبْحَانَ اللَّهِ الْعَظِيمِ". هر كسى در مكانى اتراق كرد، و گفت: "أعوذ بكلمات الله التَّامَّات من شرِّ ما خلَق"، "من به كلمات و سخنان كامل الله، از گزند مخلوقاتش پناه می برم" تا زمانى كه او در اين مكان اتراق دارد، هيچ چيزى به او زيانى نمى رساند. چنانچه بگويم: "سبحان الله والحمد لله ولا إله إلا الله والله أكبر"، يعنى: الهى پاک و منزه هستى، و قابل حمد و ستايش هستى، و هيچ معبود به حقى نيست غير از الله، و الله بزرگ و عظيم است. هر كسى دو آيه ى آخر سوره ی بقره را در شب بخواند، برایش بسنده و کافی هستند. پاکی نیمی از ایمان است وقتی شخصی وارد خانه اش می شود و هنگامِ ورود و نيز هنگام غذا خوردن، الله متعال را ياد می کند، شيطان به ياران خود می گويد: اينجا، جای خواب و غذای شب نداريد. و آنگاه که شخصی وارد خانه اش می شود و نامِ الله متعال را نمی بَرَد، شيطان می گويد: هم جای خواب پيدا کرديد و هم غذای شب. ای دگرگون کننده ی دل ها، قلبم را بر دين خود استوار بگردان. بر ضدّ خود، فرزندان و اموال تان دعا نکنيد؛ مبادا بددعاييِ شما با لحظه ی اجابت دعا از سوی الله همزمان گردد و آنگاه دعای تان پذيرفته شود. دعای هريک از شما پذيرفته می شود مادامی که عجله نکند و نگويد: دعا کردم و دعايم پذيرفته نشد. کدامين دعا به اجابت نزديک تر است؟ فرمود: «جَوْفَ اللَّيْلِ الآخِرِ، وَدُبُرَ الصَّلَواتِ المَكْتُوباتِ»: «دعا در دلِ نيمه ی پايانيِ شب و دعا در پايان نمازهای فرض». هرکس هنگام بيرون آمدن از خانه اش بگويد: (بِسمِ اللهِ، تَوَکلْتُ عَلَى اللهِ، وَ لَا حَولَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِالله): «به نام الله، بر الله توکل کردم و هيچ قدرت و توانايی جز از طرف او نيست). به او گفته می شود: برای تو کافی است، هدايت و کفايت و محافظت شده ای و شيطان از او فاصله می گيرد. من کلمه ای می دانم که اگر آن را بگويد، خشمش فرو می نشيند. اگر بگويد: أَعْوذُ بِاللّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ، خشمش برطرف می شود. الله عز وجل می فرمايد: من با بنده ام مطابق گمانی که نسبت به من دارد، رفتار می کنم و هرجا مرا ياد کند، با او خواهم بود. هريک از شما شب هنگام که می خوابد، شيطان سه گره بر پُشت سرِ او می زند و هنگامِ بستنِ هر گرهی - در گوش او - می گويد: شبی دراز در پيش داری؛ بخواب. مثال کسی که پروردگارش را ذکر می کند و آن که او را ياد نمی کند، مانند زنده و مرده است. الله پاک است و فقط پاکيزه را می پذيرد. الله به مؤمنان همان دستوری را داده که به پيامبران داده است؛ چنانکه می فرمايد: «(دستور داديم:) ای پيامبران، از نعمت های پاکی که نصيب تان کرده ايم، بخوريد و کارهای شايسته انجام دهيد». هیچ مسلمانی بر روی زمين نیست که دعا کند و چيزی از الله بخواهد مگر اینکه الله خواسته اش را برآورده می سازد يا همانندِ آن، بدی را از او دور می کند؛ به شرطی که دعايش حاویِ گناه يا قطع رابطه ی خويشاوندی نباشد. دعای هنگام اندوه و پريشانی: «لا إلهَ إِلاَّ اللهُ العَظِيمُ الحَليمُ، لا إلهَ إِلاَّ اللهُ رَبُّ العَرْشِ العَظيمِ، لا إلهَ إِلاَّ اللهُ رَبُّ السَّمَاواتِ، وَرَبُّ الأَرْضِ، وَرَبُّ العَرْشِ الكَرِيمِ». بخیل کسی است که نام من نزد او برده شود و بر من درود نفرستد. هرکس پس از غذا خوردن بگوید: "الحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَطْعَمَنِي هَذَا، وَرَزَقَنِيهِ مِنْ غَيْرِ حَوْلٍ مِنِّي وَلَا قُوَّةٍ" گناهانِ گذشته اش آمرزيده می شود. یا الله، تمام گناهانم را ببخش و بیامرز: گناهان کوچک و بزرگ، اولین و آخرین گناه و گناهان نهان و آشکار. دعای بین اذان و اقامه رد نمی شود. بار الها، دينم را که نگه دارنده ی من از بدی هاست و دنيايم را که زندگانی ام در آن است و آخرتم را که بازگشتم به سوي آن می باشد، اصلاح بفرما و زندگی را برای من موجب افزايش کارهای نيک قرار بده و مرگ را برای من مايه ی راحتی و رهايی از همه ی بدی ها بگردان. بار الها اشتباهات و ندانم کاری هايم و زياده روی ام در کارها و آنچه را تو بهتر از من می دانی، بيامرز. بار الها، عافيت و تندرستی در دین و دنیا و خانواده و مالم را از تو می خواهم؛ بار الها، عيب هایم را بپوشان و هراس هايم را به امنيت و آرامش خاطر تبديل کن و مرا از جلو و پشت سر و از راست و چپ و از بالا حفاظت نما؛ به عظمت تو پناه می برم که از زير پايم ربوده (و دچار لغزش) شوم. بار الها، همه ی خیر و خوبی های حال و آینده را از تو می خواهم؛ خیر و خوبی هایی را که می دانم و مواردی را که نمی دانم؛ و از همه ی شر و بدی های حال و آینده به تو پناه می جویم، شر و بدی هایی را که می دانم و مواردی را که نمی دانم. بار الها، از زوال نعمتی که عطا کرده ای و از دگرگونی عافيتی که- به ما- بخشيده ای و از خشم و عذاب ناگهانی تو و از همه ی خشم و غضبت به تو پناه می برم. بار الها، از بدهی سنگین و از چيرگی دشمن و خوشحال شدن دشمنان به تو پناه می آورم. رسول الله صلی الله علیه وسلم چون صبح می کرد این دعا را می خواند: «اللَّهُمَّ بِك أَصْبَحْنَا وَبِكَ أَمْسَيْنَا، وَبِك نَحْيَا، وَبِك نَمُوتُ، وَإِلَيْك النُّشُورُ»: «بار الها، به امر تو صبح کرديم و شام نموديم و به امر تو زندگی کرده و می میریم و بازگشت همه بسوی توست». و چون شب فرا می رسید، مانند این کلمات را تکرار می کرد جز اینکه در پایان می فرمود: «وَإِلَيْك الْمَصِيرُ». قطعاً پروردگار شما بسيار با حيا و بخشنده است، وقتی بنده دست هايش را به سوی او بلند کند، شرم می کند که آنها را خالی برگرداند. بیشترین دعایی که رسول الله صلی الله علیه وسلم می کرد، این دعا بود: «رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً، وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ»: «پروردگارا، در دنيا به ما نيکی عطا فرما و در آخرت نيز نيکی بده و ما را از عذاب آتش محفوظ بدار». متن دعای سید الاستغفار هیچ قومی نیست که در جایی گردهم بنشینند و ذکر و یادی از الله متعال در میان آنها نباشد و بر پیامبر صلی الله علیه وسلم درود نفرستند مگر اینکه همین مجلس باعث حسرت آنها در روز قیامت خواهد بود. هرگاه رسول الله صلى الله عليه وسلم به رختخواب می رفت، در دستانش می دميد و «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ» را می خواند و دستان مبارکش را بر بدن خويش می کشيد. حمد و ستايش ويژه ی الله است که ما را خوراک و آب داد و کفايت کرد و پناه مان داد؛ چه بسيار کسانی که نه کفايت کننده ای دارند و نه پناه دهنده ای. رسول الله صلى الله عليه وسلم دعاهای جامع را دوست داشت و جز آن را ترک می کرد. بی گمان سه دعای مستجاب وجود دارد که در پذيرفته شدن آنها شکی نيست: دعای مظلوم. بگو: پروردگارا، مرا هدايت فرما و محکم و ثابت قدم گردان. به باد دشنام ندهيد و هرگاه بادی را ديدید که نمی پسنديد، بگوييد: يا الله، خيرِ اين باد و نيز خيرِ آنچه در آن می باشد و خير و منفعتی را که به آن مأمور شده، از تو درخواست می کنم و از شرّ اين باد و شرّ آنچه در آن است و نيز از شرّی که به آن مأمور شده، به تو پناه می برم. هيچيک از شما نگويد: يا الله، اگر خواستی مرا بيامرز؛ بلکه با يقين و قاطعيت بخواهد؛ زيرا هيچکس نمی تواند الله را - به کاری - مجبور سازد. خوار و زبون باد کسی که نام من نزدش برده شود و بر من درود نفرستد. رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرمود: «یا الله، من از پیسی و جنون و جذام و بیماری های بد و ناگوار به تو پناه می آورم». هنگامی که به رختخواب می رويد - يا می خواهيد بخوابيد - سی و سه بار الله اکبر، سی و سه بار سبحان الله و سی و سه بار الحمدلله بگوييد. هر صبح و شام "قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ" و معوَّذتين [سوره های "فلق" و "ناس"] را سه بار بخوان که تو را از همه چيز کفايت می کند. هیچ بنده ای نیست که روزانه، صبح و شام سه بار بگويد: "بِسْمِ اللهِ الَّذِي لا يَضُرُّ مَعَ اسْمِهِ شَيْءٌ في الأرْضِ وَلا في السَّمَاءِ وَهُوَ السَّمِيعُ العَلِيمُ" مگر اینکه هيچ ضرر و زیانی متوجه او نمی شود. بگو: لا إلهَ إِلا اللهُ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ، اللهُ أكْبَرُ كَبِيراً. گفتم: ای رسول خدا، دعايی به من بیاموزید؛ فرمود: «بگو: يا الله، من از شرّ گوش، چشم، زبان و قلب خويش و نيز از شرّ شرمگاهم به تو پناه می برم». پس از هر نمازِ واجبی اذکاری است که گوينده - يا انجام دهنده ی - آن ناکام و محروم نمی شود. دل های همه ی فرزندان آدم همانند يک قلب در ميان دو انگشت از انگشتان پروردگار رحمان است که هرگونه بخواهد، آن را دگرگون می گرداند. رسول الله صلی الله علیه وسلم هنگام ورود به مسجد، می فرمود: «أَعُوذُ بِاللَّهِ اِلْعَظِيمِ، وَبِوَجْهِهِ الكَرِيْمِ وَسُلطَانِهِ القَدِيمِ مِنَ الشَّيطَانِ الرَّجِيمِ»: «پناه می برم به الله بزرگ و ذات بخشنده و سخاوتمند و قدرت ازلی و ابدی اش از شر شيطان رانده شده». يا الله، خيرِ اين باد و نيز خيرِ آنچه در آن است و خير و منفعتی را که به خاطر آن فرستاده شده، از تو می خواهم و از شرّ اين باد و شرّ آنچه در آن است و نيز از شرّی که به خاطر آن فرستاده شده، به تو پناه می برم. باد از رحمتِ الله - نسبت به بندگانش - می باشد که گاهی با خود رحمت به همراه دارد و گاهی هم عذاب. وقتی آن را ديديد، به آن بد و بیراه نگوييد؛ بلکه از الله خير و منفعتش را درخواست نماييد و از شرّ آن به الله پناه ببريد. اين توالت ها، محل حضور شياطين است. بنابراين هرگاه يکی از شما می خواست برای قضای حاجت به توالت برود، بايد اين دعا را بخواند: «اعوذ بالله من الخُبُثِ والخبائث»: «پروردگارا، از شيطان های خبيث و پليد نر و ماده به تو پناه می برم. آنها راست گفته اند، اهل قبور در قبر عذابی می شوند که همه ی چهارپایان صدای آن را می شنوند. ای عباس، ای عموی رسول خدا، از الله عافيت در دنيا و آخرت را بخواهيد. چون شب وارد می شد، رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرمود: «أَمْسَيْنَا وَأَمْسَى الْمُلْكُ لِلَّهِ، وَالْحَمْدُ لِلَّهِ، لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ»: «ما و تمام جهانيان، روز را براى الله به شب رسانديم؛ و حمد و ستایش از آنِ الله است؛ هيچ معبود بر حقى جز الله که يکتاست و شريکى ندارد، وجود ندارد». بار الها، تسليم تو شدم، به تو ايمان آوردم، بر تو توکل کردم، به سوی تو روی آوردم و به کمک تو، با دشمنان مقابله نمودم. بار الها، هيچ معبود به حقی جز تو نيست، به عزت تو پناه می برم که مبادا مرا گمراه کنی؛ تو هميشه زنده ای هستی که هرگز نمی ميری و جن ها و انسان ها می ميرند. يَا ذا الجَلاَلِ والإكْرامِ را زیاد بگوييد. مردی نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم آمده و گفت: ای رسول خدا، قصد سفر دارم؛ توشه ای به من ببخشيد. فرمود: «الله، تقوا را توشه ی تو بگرداند». در شب لحظه ای است که اگر بنده ی مسلمانی آن را دريابد و در آن، امرِ نيکی از امور دنيا و آخرت را از الله متعال درخواست کند، الله خواسته اش را برآورده می سازد؛ و اين لحظه در همه ی شب ها وجود دارد. «آيا هیچیک از شما نمی تواند هر روز هزار نيکی به دست آورد؟» يکی از همنشينانش پرسيد: چگونه هزار نيکی کسب کند؟! فرمود: «صد مرتبه سبحان الله بگويد، هزار نيکی برايش نوشته می شود يا هزار گناه از او پاک می گردد». هرکس بگويد: سُبْحان الله وبِحمدِهِ، برای او درخت خرمایی در بهشت کاشته می شود. هرگاه رسول الله صلى الله عليه وسلم سفره اش را جمع می کرد، می فرمود: «الْحَمْدُ لِلَّهِ حَمدًا كَثِيرًا طَيِّبًا مُبَارَكًا فِيهِ غَيْرَ مَكْفِيٍّ وَلا مُوَدَّعٍ وَلا مُسْتَغْنًى عَنْهُ رَبَّنَا»: «حمد و ستايشِ بسيار، خالص و پاک از آنِ الله پروردگارِ ماست كه نیازمند هیچیک از مخلوقاتش نیست و هرگز [از سوی بندگان] ترک نمی شود و انسان از او بی نياز نيست». يا الله، مددکار و ياری گر من تويی؛ به ياری و کمک تو جولان می دهم و به کمک تو حمله می کنم و به کمک تو می جنگم. دو دعا رد نمی شود، يا خيلی کم پیش می آید که پذیرفته نشوند: دعا در هنگامِ اذان و دعا در هنگامِ جنگ که لشکريان در هم می ريزند (و تنور جنگ داغ می گردد). چارپايی برای علی بن ابی طالب رضی الله عنه آوردند تا بر آن سوار شود؛ هنگامی که پايش را در رکاب گذاشت، گفت: «بِسْمِ اللهِ». یا الله، اخلاق زشت و ناپسند و گناه و معصیت و شهوات و خواهشات و بیماری ها را از من دور بگردان. بار الها، ما تو را در برابرِ آنان قرار می دهيم و از شرارت های شان به تو پناه می آوريم. کارهایِ نیک پایدار عبارتند از: لا اله الا الله و سبحان الله و الله اکبر و الحمدلله و لا حول ولاقوة الا بالله. براستی با توسل به اسم اعظم الله از او درخواست نمود؛ اسم اعظمی که هرگاه به وسیله ی آن از او خواسته شود، عطا می کند و چون با آن دعا شود، اجابت می نماید. بار الها چنانکه مرا زیبا و نیکو آفریدی، اخلاقم را زیبا و نیکو بگردان. پس از تو، چهار کلمه گفته ام که اگر با آنچه تو در طول امروز گفته ای وزن شود، از آنها سنگين تر خواهد بود: سُبْحَانَ الله وَبِحَمْدِهِ عَدَدَ خَلْقِهِ، وَرِضَا نَفْسِهِ، وَزِنَةَ عَرْشِهِ، وَمِدَادَ كَلِمَاتِهِ. يا الله، از ناتوانی، تنبلی، بُخل، پيری و عذاب قبر به تو پناه می برم. يا الله، من از گرسنگی که همخواب بدی است و از خيانت که ويژگی درونیِ بدی است، به تو پناه می برم. آيا کلماتی به تو آموزش دهم که رسول الله صلى الله عليه وسلم آنها را به من آموخت؟ و اگر به اندازه ی يک کوه بدهی داشته باشی- با گفتن اين کلمات - الله متعال موجبات پرداخت بدهی ات را فراهم می سازد. بگو: «اللَّهُمَّ اكْفِنِي بِحَلاَلِكَ عَنْ حَرَامِكَ، وَأغْنِنِي بِفَضْلِكَ عَمَّنْ سِواكَ»: «يا الله، مرا با حلال خود از آنچه حرام کرده ای، کفايت بفرما و به فضل خويش مرا از غير خود بی نياز بگردان». پروردگارا، از ناتوانی و تنبلی و بزدلی و پيری و بخل و عذاب قبر و فتنه ی مرگ و زندگی به تو پناه می جويم. وقتی رسول الله صلی الله علیه وسلم به سفر می رفت، از سختی های سفر و از پيش آمدها و تغييرات غم انگيز و از کاستی (و خواری) پس از فزونی (و ارجمندی)، و نيز از دعای ستم ديده و از ديدن مناظر غم انگيز (و پيش آمدهای ناگوار) در مال و خانواده - به الله - پناه می بُرد. هنگامی که رسول الله صلى الله عليه وسلم رهسپار سفری بود و بر پشت شترش قرار می گرفت، سه بار تکبير می گفت و سپس اين دعا را می خواند: «سُبْحَانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنَا هَذَا وَمَا كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ وَإِنَّا إِلَى رَبِّنَا لَمُنْقَلِبُونَ». هرگاه یکی از شما به رختخواب می رود، بسترش را از سمت داخل که روی او قرار می گيرد، بتکاند؛ زيرا نمی داند پس از او چه چيزی در بستر جای گرفته است. از گرفتاریِ طاقت فرسا و سختیِ بلا و از نگون بختی، سرنوشت بد (يا قضاوت نادرست) و شادکامی دشمنان، به الله پناه ببريد. يا الله، من از فتنه ی قبر و عذاب دوزخ و از شرّ ثروت و فقر به تو پناه می برم. به رعايت تقوای الهی و گفتن "الله اکبر" بر هر بلندی پایبند باش. وقتی رسول الله صلى الله عليه وسلم هلال ماه را می ديد، می فرمود: يا الله، اين ماه را با امنيت و ايمان و اسلام و سلامتی بر ما نو بفرما. رسول الله صلى الله عليه وسلم پس از گذشتِ يک سوم شب برمی خاست و می فرمود: «ای مردم، الله را ياد کنيد». هرگاه از سربلندی بالا می رفتيم، «الله اکبر» می گفتيم و چون از سراشيبی پايين می رفتيم، «سبحان الله» می گفتيم. هرکس بگويد: لا إلهَ إِلا اللهُ وَاللهُ أكْبَرُ، پروردگارش او را تصديق می کند و می فرمايد: معبود بر حقی جز من نيست و من بزرگ ترينم. هرگاه يکی از ما قصد خوابیدن داشت، ابوصالح به ما دستور می داد به پهلوی راستش بخوابد. شیطان گفت: پروردگارا، قسم به عزتت مادامی که بندگانت روح در بدن دارند، همواره آنان را به گمراهی می کشانم. پروردگار فرمود: به عزت و جلالم سوگند، مادامی که (بندگانم) از من طلب آمرزش نمایند، آنها را می آمرزم. از دعای مظلوم بترسيد که همچون جرقه ی آتش به آسمان می رود. روزه داران نزد شما افطار کنند، نيکان غذای تان را بخورند و ملائکه بر شما درود بفرستند. هرکس بگويد: "أسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذِي لا إلَهَ إلاّ هُوَ الحَيُّ القَيُومُ وَأتُوبُ إلَيهِ" گناهانش آمرزيده می شود؛ اگرچه از ميدان نبرد فرار کرده باشد. رسول الله صلی الله علیه وسلم یک ماه بعد از رکوع قنوت خواند و در آن علیه قبایلی از بنی سلیم دعا می کرد. یا الله، در دلم، چشمانم، گوش هايم، سمت راستم، سمت چپم، بالای سرم، زير پايم، پيش رويم و پشت سرم، نوری قرار بده. اين آيات و نشانه هايی که الله متعال می فرستد به سبب مرگ و زندگی کسی نيست، بلکه الله متعال آنها را از این جهت می فرستد تا بندگانش را بترساند؛ پس اگر اين آيات را ديديد به ذکر الله و دعا و طلب مغفرت و آمرزش پناه ببرید. يا الله، سعد را شِفا بده؛ يا الله، سعد را شِفا بده. یا الله، عیاش بن ابی ربیعه را نجات بده؛ یا الله، سلمه بن هشام را نجات بده؛ یا الله، ولید بن ولید را نجات بده؛ یا الله، مؤمنان ضعیف را نجات بده؛ یا الله، قهر و غضبت را بر قوم مُضَر نازل کن و آنان را دچار خشکسالی مانند خشکسالی دوران يوسف بگردان. پرودگارا، مرا ياری ده و بر عليه من ياری مده، مرا نصرت ده و بر عليه من نصرت مده، برای من چاره انديشی كن و بر عليه من چاره ميانديش؛ و مرا هدايت كن و هدايت مرا برايم آسان گردان و مرا بر كسانی كه عليه من سركشی و ستم نموده اند، ياری گردان. يا الله، هدايت و تقوا و عفت و پاکی از حرام و بی نيازی را از تو درخواست می کنم. يا الله، تسليم تو شدم، به تو ايمان آوردم، بر تو توکل کردم، به سوی تو روی آوردم و به کمک تو، با دشمنان مقابله نمودم. يا الله، هيچ معبود راستينی جز تو نيست، به عزت تو پناه می برم که مبادا مرا گمراه کنی؛ تو، هميشه زنده ای هستی که هرگز نمی ميری و جن ها و انسان ها می ميرند. چگونه می توانم شادمان و راحت باشم درحالی که صاحبِ صور، آن را بر دهانش گذاشته و منتظرِ فرمان دميدن است تا در آن بدَمَد؟ بار الها آنچه در گذشته مرتکب شده ام و آنچه در آينده از من سر می زند و گناهان نهان و آشکارم را ببخشای.