+ -

عَنْ عَلِيٍّ رضي الله عنه:
أَنَّ فَاطِمَةَ رَضيَ اللهُ عنْها أَتَتِ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ تَشْكُو إِلَيْهِ مَا تَلْقَى فِي يَدِهَا مِنَ الرَّحَى، وَبَلَغَهَا أَنَّهُ جَاءَهُ رَقِيقٌ، فَلَمْ تُصَادِفْهُ، فَذَكَرَتْ ذَلِكَ لِعَائِشَةَ، فَلَمَّا جَاءَ أَخْبَرَتْهُ عَائِشَةُ، قَالَ: فَجَاءَنَا وَقَدْ أَخَذْنَا مَضَاجِعَنَا، فَذَهَبْنَا نَقُومُ، فَقَالَ: «عَلَى مَكَانِكُمَا» فَجَاءَ فَقَعَدَ بَيْنِي وَبَيْنَهَا، حَتَّى وَجَدْتُ بَرْدَ قَدَمَيْهِ عَلَى بَطْنِي، فَقَالَ: «أَلاَ أَدُلُّكُمَا عَلَى خَيْرٍ مِمَّا سَأَلْتُمَا؟ إِذَا أَخَذْتُمَا مَضَاجِعَكُمَا -أَوْ أَوَيْتُمَا إِلَى فِرَاشِكُمَا- فَسَبِّحَا ثَلاَثًا وَثَلاَثِينَ، وَاحْمَدَا ثَلاَثًا وَثَلاَثِينَ، وَكَبِّرَا أَرْبَعًا وَثَلاَثِينَ، فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمَا مِنْ خَادِمٍ».

[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 5361]
المزيــد ...

از علی ـ رضی الله عنه ـ روایت است که:
فاطمه (رضی الله عنها) نزد پیامبر صلی الله علیه وسلم آمد تا از رنجی که دستش به دلیل آسیاب می‌کشد به ایشان شکایت کند و و به او خبر رسیده بود که بردگانی برای پیامبر آورده‌اند؛ اما ایشان را ملاقات نکرد، پس این مساله را با عایشه در میان گذاشت؛ پس چون ایشان (صلی الله علیه وسلم) آمد، عایشه در این مورد به ایشان خبر داد. علی می‌گوید: درحالی پیامبر نزد ما آمد که در بستر خواب خود بودیم، خواستیم برخیزیم که فرمود: «عَلَى مَكَانِكُمَا»: «در جای خود بمانید». پس آمد و بین من و فاطمه نشست تا جایی که سرمای پاهای ایشان را بر شکم خود احساس کردم، آنگاه فرمود: «أَلاَ أَدُلُّكُمَا عَلَى خَيْرٍ مِمَّا سَأَلْتُمَا؟ إِذَا أَخَذْتُمَا مَضَاجِعَكُمَا -أَوْ أَوَيْتُمَا إِلَى فِرَاشِكُمَا- فَسَبِّحَا ثَلاَثًا وَثَلاَثِينَ، وَاحْمَدَا ثَلاَثًا وَثَلاَثِينَ، وَكَبِّرَا أَرْبَعًا وَثَلاَثِينَ، فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمَا مِنْ خَادِمٍ»: «آیا شما را به چیزی بهتر از آنچه خواستید راهنمایی نکنم؟ هرگاه به رختخواب رفتید سی و سه بار تسبیح بگویید و سی و سه بار حمد بگویید و سی و چهار بار تکبیر بگویید که این برای‌تان از خدمتکار بهتر است».

[صحیح است] - [متفق علیه] - [صحيح البخاري - 5361]

شرح

فاطمه ـ رضی الله عنها ـ دختر پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ به علت اثر آسیاب بر دستانش، نزد ایشان شکایت می‌برد؛ و چون برای پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ اسیرانی آوردند نزد ایشان می‌رود تا خدمتکاری از میان اسیران بخواهد تا به جایش کارهای خانه را انجام دهد؛ اما ایشان را در خانه نمی‌یابد و عایشه ـ رضی الله عنها ـ را می‌یابد و او را از خواسته‌اش مطلع می‌کند؛ پس چون پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ به خانه می‌آید، عایشه ایشان را از آمدن فاطمه و درخواست یک خدمتکار مطلع می‌کند، آنگاه پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ به خانهٔ فاطمه و علی می‌رود و درحالی‌که در رختخواب بودند و آمادهٔ خوابیدن می‌شدند، بین آن دو می‌نشیند، چنانکه علی سرمای پاهای پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ را بر شکمش احساس می‌کند؛ و می‌فرماید: آیا شما را از چیزی بهتر از درخواست خدمتکار آگاه نکنم؟ گفتند: آری، پس پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرمود: چون شب هنگام برای خواب به رختخواب رفتید، سی و چهار بار تکبیر بگویید یعنی الله اکبر؛ و سی و سه بار تسبیح بگویید: یعنی سبحان الله؛ و سی و سه بار حمد بگویید یعنی: الحمدلله؛ و این ذکر از خدمتکار برای‌تان بهتر است.

ترجمه: انگلیسی اردو اسپانيايى اندونزیایی بنگالی فرانسوی ترکی روسی بوسنیایی سنهالى هندی چینی ویتنامی تاگالوگ کردی هاوسا پرتغالی مالایالم تلوگو سواحیلی تایلندی پشتو آسامی السويدية الأمهرية الهولندية الغوجاراتية قرغیزي النيبالية الصربية الرومانية ملاګاسي الجورجية
مشاهده ترجمه‌ها

از نکات این حدیث

  1. مستحب بودن پایبندی بر این ذکر مبارک؛ چنانکه از علی ـ رضی الله عنه ـ وارد شده که این توصیهٔ نبوی را حتی در شب صفین ترک نکرد.
  2. این ذکر تنها برای خواب شب گفته می‌شود و لفظ این روایت نزد مسلم و در روایت معاذ از شعبه چنین است: «إذا أخذتما مضاجعكما من الليل»: «چون شب به رختخواب خود رفتید».
  3. اگر مسلمانی این ذکر را در اول شب فراموش کند و در پایان شب به یاد بیاورد اشکالی ندارد آن را همان وقت بگوید، زیرا علی ـ رضی الله عنه ـ که راوی این حدیث است، می‌گوید: گفتن این ذکر را در نبرد صفین و در آغاز شب فراموش کرده و سپس به یاد آورده و پیش از صبح آن را گفته است.
  4. مهلب می‌گوید: «حدیث مذکور انسان را وامی‌دارد که خانواده‌اش را بر ترجیح آخرت بر دنیا وادارد، چنانکه نفس را بر این مهم وامی‌دارد؛ و این در صورتی است که توانایی آن را داشته باشند».
  5. ابن حجر عسقلانی می‌گوید: «کسی که بر این ذکر مراقبت کند، با کار زیاد آسیب نمی‌بیند و برایش دشوار نخواهد بود، اگرچه خسته شود».
  6. عینی می‌گوید: «وجه بهتر بودن ذکر یا از این جهت است که ذکر متعلق به آخرت است، درحالی‌که خدمتکار متعلق به دنیاست و آخرت بهتر و ماندگارتر است؛ یا از جهت خواسته‌ی مطرح شده می‌باشد؛ با این توضیح که به سبب این اذکار قوتی را برای خدمت کردن به دست می‌آورد که بیش از توان و قوت خدمتکار است.