حديث: أَلاَ أَدُلُّكُمَا عَلَى خَيْرٍ مِمَّا سَأَلْتُمَا؟ إِذَا أَخَذْتُمَا مَضَاجِعَكُمَا -أَوْ أَوَيْتُمَا إِلَى فِرَاشِكُمَا- فَسَبِّحَا ثَلاَثًا وَثَلاَثِينَ، وَاحْمَدَا ثَلاَثًا وَثَلاَثِينَ، وَكَبِّرَا أَرْبَعًا وَثَلاَثِينَ، فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمَا مِنْ خَادِمٍ». «آیا شما را به چیزی بهتر از آنچه خواسته اید راهنمایی نکنم؟ هنگامی که به رختخواب می رويد - يا می خواهيد بخوابيد - سی و سه بار سبحان الله، سی و سه بار الحمد لله، و سی و چهار بار الله اکبر بگوييد، این برای شما از خادم بهتر است

عَنْ عَلِيٍّ رضي الله عنه:
أَنَّ فَاطِمَةَ رَضيَ اللهُ عنْها أَتَتِ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ تَشْكُو إِلَيْهِ مَا تَلْقَى فِي يَدِهَا مِنَ الرَّحَى، وَبَلَغَهَا أَنَّهُ جَاءَهُ رَقِيقٌ، فَلَمْ تُصَادِفْهُ، فَذَكَرَتْ ذَلِكَ لِعَائِشَةَ، فَلَمَّا جَاءَ أَخْبَرَتْهُ عَائِشَةُ، قَالَ: فَجَاءَنَا وَقَدْ أَخَذْنَا مَضَاجِعَنَا، فَذَهَبْنَا نَقُومُ، فَقَالَ: «عَلَى مَكَانِكُمَا» فَجَاءَ فَقَعَدَ بَيْنِي وَبَيْنَهَا، حَتَّى وَجَدْتُ بَرْدَ قَدَمَيْهِ عَلَى بَطْنِي، فَقَالَ: «أَلاَ أَدُلُّكُمَا عَلَى خَيْرٍ مِمَّا سَأَلْتُمَا؟ إِذَا أَخَذْتُمَا مَضَاجِعَكُمَا -أَوْ أَوَيْتُمَا إِلَى فِرَاشِكُمَا- فَسَبِّحَا ثَلاَثًا وَثَلاَثِينَ، وَاحْمَدَا ثَلاَثًا وَثَلاَثِينَ، وَكَبِّرَا أَرْبَعًا وَثَلاَثِينَ، فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمَا مِنْ خَادِمٍ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 5361]

این ترجمه نیاز به بررسی و تدقیق بیشتر دارد.

از علی رضی الله عنه روایت است:
فاطمه رضي الله عنها نزد پيامبر صلى الله عليه وسلم برای شکایت آمد در حالی که دستش از آسیاب کردن آسیب دیده بود، و برایش خبر رسیده بود که برای رسول الله صلی الله علیه وسلم غلام رسیده است، ولى نتوانست با وی صلی الله علیه وسلم ملاقات کند، او این موضوع را برای عائشه رضی الله عنها گفت، و زمانی که وی صلی الله علیه وسلم آمدند، عائشه رضی الله عنها موضوع را برای شان گفتند. علی رضی الله عنه فرمود: وی صلی الله علیه وسلم نزد ما آمدند در حالی که ما در جای خواب خود بودیم، و میخواستیم از بستر برخیزیم، وی صلی الله علیه وسلم فرمودند: در جاهای خود بمانید، بعد آمد و بین من و فاطمه نشست، تا اینکه خنکی پاهایش را روی شکمم احساس کردم و گفت: «أَلاَ أَدُلُّكُمَا عَلَى خَيْرٍ مِمَّا سَأَلْتُمَا؟ إِذَا أَخَذْتُمَا مَضَاجِعَكُمَا -أَوْ أَوَيْتُمَا إِلَى فِرَاشِكُمَا- فَسَبِّحَا ثَلاَثًا وَثَلاَثِينَ، وَاحْمَدَا ثَلاَثًا وَثَلاَثِينَ، وَكَبِّرَا أَرْبَعًا وَثَلاَثِينَ، فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمَا مِنْ خَادِمٍ». «آیا شما را به چیزی بهتر از آنچه خواسته اید راهنمایی نکنم؟ هنگامی که به رختخواب می رويد - يا می خواهيد بخوابيد - سی و سه بار سبحان الله، سی و سه بار الحمد لله، و سی و چهار بار الله اکبر بگوييد، این برای شما از خادم بهتر است».
[صحیح] - [متفق علیه] - [صحیح بخاری - 5361]

توضیح

فاطمه رضی الله عنها دختر پیامبر صلی الله علیه وسلم از اثر دستگاه آسیاب که در دستش آسیب رسیده بود شکایت کرد، پس وقتی برای پیامبر اسران آورده شد، او نزدش آمد تا یکی از اسیران به صفت خادم بگیرد؛ تا به جای او کارهای خانه را انجام دهد، اما وی صلی الله علیه وسلم را در خانه شان نیافت، و عائشه رضی الله عنها را یافت و موضوع را برایش یاد کرد. چون وی صلی الله علیه وسلم آمدند، عائشه رضی الله عنها از آمدن فاطمه رضی الله عنها برایشان گفت که درخواست غلام را نموده است، سپس پیامبر صلی الله علیه وسلم آمد در حالی که فاطمه و علی رضی الله عنهما در خانۀ خود در حالی که در بستر بودند و برای خواب آماده می شدند، در میان هردو نشست تا این که علی رضی الله عنه سردی پاهای پیامبر صلی الله علیه وسلم را بر شکم خود احساس نمود، و فرمودند: آیا شما را به چیزی بهتر از آنچه خواسته اید راهنمایی نکنم که برای شما خادمی بدهم؟ گفتند آری، پس وی صلی الله علیه وسلم فرمودند: هرگاه شب به رختخواب خود رفتید، سی و چهار بار تکبیر بگویید، یعنی الله اکبر، و سی و سه بار تسبیح بگویید، یعنی سبحان الله، و سی و سه بار تحمید بگویید، یعنی الحمدلله؛ پس این ذکر برای شما از خادم بهتر است.

از فوائد حدیث

1. مستحب بودن تداوم بر این ذکر مبارک، چنان که نقل شده است که علی رضی الله عنه این توصیۀ نبوی تا شب صفین ترک نکرد.
2. این ذکر فقط در خواب شب گفته می شود و لفظ آن نزد مسلم از روایت معاذ از شعبه است: "إذا أخذتما مضاجعكما من الليل"، «هرگاه شب به رختخواب خود رفتید».
3. اگر مسلمان در اول شب این ذکر را فراموش نمود و در آخر شب یادش آمد، گفتن آن اشکال ندارد، زیرا علی رضی الله عنه راوی حدیث است و می گوید که او در اول شب صفین فراموش کرد سپس به یادش آمد و آنرا قبل از صبح خواند.
4. المهلب گفت: در این انسان خانوادۀ خود را به چیزی وادار می کند که خود را به آن وادار می کند از ترجیح دادن آخرت بر دنیا، در صورت که توان آن را داشته باشند.
5. ابن حجر عسقلانی گفت: هر که بر آن مواظبت کند، از کثرت کار ضرری بر او وارد نمی شود و نه برای او سختی می کند، هرچند خسته هم شود.
6. العینی گفت: مراد از بهتر بودن تعلق آن به آخرت و خادم در دنیا است، و آخرت بهتر و ماندگارتر است، و یا مراد از آن آنچه را که خواسته است بوسیلۀ این اذکار قوتی را به دست آورد تا بتواند بیشتر از آن چه که خادم انجام می دهد انجام دهد.