بروز رسانی: بارالها اشتباهاتم و آنچه از روی جهل انجام می‌دهم و زياده‌روی‌ام در همهٔ کارهایم و آنچه را تو بهتر از من می‌دانی، بيامرز؛ بارالها گناهانم را بیامرز؛ و آنچه به عمد و از روی جهل و در حالی شوخی از من سر می‌زند، ببخشای؛ و خود معترفم که همهٔ اين گناهان در من وجود دارد. بارالها گناهان گذشته و آینده‌ام و آنچه را پنهان کرده‌ام و آشکار ساخته‌ام بیامرز، تویی که [برخی از بندگان را برای طاعات توفیق می‌دهی و] پیش می‌اندازی و تویی که [برخی دیگر را با رها کردن‌شان] به تاخیر می‌اندازی و تو بر هر چیزی توانا هستی

عَنِ أَبِي مُوسَى رضي الله عنه، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنَّهُ كَانَ يَدْعُو بِهَذَا الدُّعَاءِ:
«رَبِّ اغْفِرْ لِي خَطِيئَتِي وَجَهْلِي، وَإِسْرَافِي فِي أَمْرِي كُلِّهِ، وَمَا أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ مِنِّي، اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي خَطَايَايَ، وَعَمْدِي وَجَهْلِي وَهَزْلِي، وَكُلُّ ذَلِكَ عِنْدِي، اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي مَا قَدَّمْتُ وَمَا أَخَّرْتُ، وَمَا أَسْرَرْتُ وَمَا أَعْلَنْتُ، أَنْتَ المُقَدِّمُ وَأَنْتَ المُؤَخِّرُ، وَأَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 6398]

از ابوموسی رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم این دعا را می‌خواند:
«رَبِّ اغْفِرْ لِي خَطِيئَتِي وَجَهْلِي، وَإِسْرَافِي فِي أَمْرِي كُلِّهِ، وَمَا أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ مِنِّي، اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي خَطَايَايَ، وَعَمْدِي وَجَهْلِي وَهَزْلِي، وَكُلُّ ذَلِكَ عِنْدِي، اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي مَا قَدَّمْتُ وَمَا أَخَّرْتُ، وَمَا أَسْرَرْتُ وَمَا أَعْلَنْتُ، أَنْتَ المُقَدِّمُ وَأَنْتَ المُؤَخِّرُ، وَأَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ»: «بارالها اشتباهاتم و آنچه از روی جهل انجام می‌دهم و زياده‌روی‌ام در همهٔ کارهایم و آنچه را تو بهتر از من می‌دانی، بيامرز؛ بارالها گناهانم را بیامرز؛ و آنچه به عمد و از روی جهل و در حالی شوخی از من سر می‌زند، ببخشای؛ و خود معترفم که همهٔ اين گناهان در من وجود دارد. بارالها گناهان گذشته و آینده‌ام و آنچه را پنهان کرده‌ام و آشکار ساخته‌ام بیامرز، تویی که [برخی از بندگان را برای طاعات توفیق می‌دهی و] پیش می‌اندازی و تویی که [برخی دیگر را با رها کردن‌شان] به تاخیر می‌اندازی و تو بر هر چیزی توانا هستی».
[صحیح است] - [متفق علیه] - [صحيح البخاري - 6398]

شرح

یکی از دعاهای جامع پیامبر صلی الله علیه وسلم این بود که می‌فرمود:
«پروردگارا گناهم و جهلم را بیامرز» یعنی آنچه بدون علم و از روی جهل از من سر زده است.
«و زیاده‌روی من در همهٔ امورم را». یعنی کوتاهی و تجاوز از حد مرا.
«و آنچه تو از من به آن آگاه‌تری» یا الله، تو آن را دانستی و من فراموشش کردم.
«بارالها گناهانم و عمدم را ببخش» و گناهانی که به عمد و از روی آگاهی از من سر زده، ببخش.
«و جدیت و شوخی من» یعنی آنچه از روی مزاح صادر شده و هر آنچه را در هر دو حالت از من سر زده، ببخش.
«و همهٔ آنها نزد من است» یعنی همهٔ گناهانی که ذکر کردم و عیب‌هایی که گفتم در من هست.
«بارالها آنچه از پیش مرتکب شدم» یعنی گناهان گذشته «و آنچه در آینده مرتکب خواهم شد» یعنی رخ خواهد داد،
«و آنچه پنهان کرده‌ام و آنچه آشکار ساخته‌ام» یعنی گناهان پنهان و آشکار را بیامرز.
«تویی که پیش می‌اندازی و تویی که عقب می‌اندازی» هریک از بندگانت را که بخواهی با توفیق خود به سوی آنچه خشنودی توست پیش می‌بری و هریک را بخواهی با خذلان و عدم توفیق عقب می‌اندازی. و به این ترتیب آنچه را تو عقب بیندازی، جلو اندازنده‌ای نیست و آنچه را تو جلو انداخته‌ای، عقب اندازنده‌ای نیست.
«و تو بر هر چیزی توانایی». قدرت و اراده‌ات کامل است و هر کاری را که بخواهی انجام می‌دهی.

از نکات این حدیث

1. فضیلت این دعا و توجه و اهتمام به آن با اقتدا به پیامبر صلی الله علیه وسلم.
2. نهی از اسراف و اینکه اسرافکار در معرض مجازات قرار دارد.
3. الله تعالی از خود انسان به او آگاه‌تر است، بنابراین باید کار خود را به الله بسپارد زیرا ممکن است بی‌آنکه بداند، مرتکب خطا شود.
4. گاهی انسان برای شوخی‌اش همانند سخنان جدی‌اش بازخواست شود. بنابراین انسان باید مواظب شوخی‌های خود هم باشد.
5. ابن حجر عسقلانی می‌گوید: «در هیچیک از طُرُق این روایت محل این دعا را نیافتم و در پایان بیشتر [این طرف] آمده است که ... آن را در نماز شب می‌گفت و همچنین وارد شده که در پایان نماز می‌خواند. روایات در این باره اختلاف دارند که آیا این دعا را پیش از سلام می‌گفت یا پس از آن؟ هر دوی اینها وارد شده است».
6. آیا پیامبر صلی الله علیه وسلم دچار خطا می‌شود که استغفار کند؟ گفته شده که ایشان از روی تواضع چنین گفته است؛ یا آنکه از دست دادن کمال و ترک آنچه اولیٰ است، گناه دانسته‌ است؛ یا منظورشان سهو بوده است یا آنچه پیش از نبوت رخ داده است. و گفته شده: استغفار نوعی عبادت است که باید انجام داد، نه آنکه الزاما برای بخشیده شدن باشد، بلکه خود عبادت است. و گفته شده: این از روی هشدار و آموزش امتش بوده است تا آنکه خیال‌شان راحت نباشد و استغفار را ترک نکنند.