بروز رسانی: رسول الله صلى الله عليه وسلم پس از گذشتِ يک سوم شب برمی خاست و می فرمود: «ای مردم، الله را ياد کنيد».

عن أبي بن كعب رضي الله عنه : كان رسولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم إذا ذَهَبَ ثُلثُ الليلِ قامَ، فقال: "يا أيها الناسُ، اذكروا اللهَ، جاءت الرَّاجِفَةُ، تَتْبَعُها الرَّادِفَةُ، جاءَ الموتُ بما فيه، جاءَ الموتُ بما فيه"، قلتُ: يا رسول الله، إني أُكْثِرُ الصلاةَ عليكَ، فكم أجعلُ لكَ من صلاتِي؟ فقالَ: "ما شِئتَ"، قلتُ: الرُّبُعَ؟، قالَ: "ما شئتَ، فإنْ زِدتَ فهو خيرٌ لكَ"، قلتُ: فالنّصفَ؟، قالَ: "ما شئتَ، فإن زِدتَ فهو خيرٌ لكَ"، قلتُ: فالثلثين؟ قالَ: "ما شئتَ، فإن زدتَ فهو خيرٌ لكَ"، قلتُ: أجعلُ لكَ صلاتِي كُلَّها؟ قالَ: "إذاً تُكْفى هَمَّكَ، ويُغْفَرَ لكَ ذَنبُكَ".
[حسن] - [رواه الترمذي وأحمد]

از ابی بن کعب رضی الله عنه روایت است که می گويد: رسول الله صلى الله عليه وسلم پس از گذشتِ يک سوم شب برمی خاست و می فرمود: «يا أَيها النَّاسُ اذْكُرُوا اللَّه، جَاءَتِ الرَاجِفَةُ، تَتْبَعُهُا الرَّادِفَةُ، جاءَ الْمَوْتُ بما فِيهِ، جاءَ الْمَوْتُ بِمَا فِيهِ»: «ای مردم، الله را ياد کنيد؛ فرا رسیدن نخستين دميدن - در صور - قطعی است و پس از آن، دومين دميدن روی می دهد. به يقين مرگ با آنچه در خود دارد، می آيد؛ مرگ با سختی هايی که در خود دارد، می آيد». گفتم: ای رسول خدا، من بر شما زياد درود می فرستم؛ چقدر از دعاهايم را به درود و صلوات بر شما اختصاص دهم؟ فرمود: «ما شِئْتَ»: «هر چه خواستی». گفتم: يک چهارم آن را؟ فرمود: «ما شئْتَ، فَإِنْ زِدتَ فَهُوَ خَيْرٌ لكَ»: «هر چه خواستی؛ و اگر بر آن بيفزايی برای تو بهتر است». پرسيدم: نصفِ آن را؟ فرمود: «ما شِئْتَ، فإِنْ زِدْتَ فهو خَيرٌ لكَ»: «هر چه خواستی؛ و اگر بر آن بيفزايی برای تو بهتر است». سؤال کردم: پس دوسوم آن را؟ فرمود: «ما شِئْتَ، فإِنْ زِدْتَ فهو خَيرٌ لكَ»: «هر چه خواستی؛ و اگر بر آن بيفزايی برای تو بهتر است». گفتم: همه ی دعاهايم را به درود و صلوات بر شما اختصاص می دهم. فرمود: «إذًا تُكْفي هَمَّكَ، ويُغُفَرُ لكَ ذَنْبُكَ»: «در اين صورت، همه ی غم ها و خواسته هايت برطرف و گناهانت آمرزيده می شود».
[حسن است] - [به روایت ترمذی - به روایت احمد]

شرح

در ابتدای حدیث مذکور آمده که هرگاه رسول الله صلی الله علیه وسلم در یک سوم ابتدای شب بر می خاست، جهت بیداری امت از غفلت و تشویق آنان به تلاش برای کسب رضایت الهی و رحمت بی کرانش می فرمود: «ای مردم، به ذکر و یاد الله مشغول شوید». یعنی با قلب و زبان به ذکر و یاد الله مشغول شوید، تا ثمرات ذکر زیاد باعث عمل نیک و ترک شر و بدی گردد. و در این حدیث آمده که گاهی دعا کننده دعایی برای خود دارد و امکان دارد یک سوم دعای خود را به درود فرستادن به رسول الله صلی الله علیه وسلم اختصاص دهد و امکان دارد نیمی از آن را و یا همه ی آن را به درود فرستادن به ایشان اختصاص دهد؛ و به جای دعا کردن فقط بر ایشان درود بفرستد. چون در صحیح مسلم از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که "هرکس بر رسول الله صلی الله علیه وسلم یک بار درود بفرستد، الله متعال ده درود بر وی می فرستد". بنابراین اجر و پاداش درود فرستادن برای او کافی است و به همین دلیل رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرماید: «إذًا تُكْفي هَمَّكَ، ويُغُفَرُ لكَ ذَنْبُكَ»: «در اين صورت، همه ی غم ها و خواسته هايت برطرف و گناهانت آمرزيده می شود». یعنی تو از خداوند می خواهی که آنچه سبب ضرر و زیان است و غم و اندوه و گناه و معصیت به دنبال دارد، از بین ببرد، پس به جای دعا بر من درود بفرست، خواسته ات برآورده می شود. و احتمال دارد حدیث مذکور به این معنا باشد که درود فرستادن بر رسول الله صلی الله علیه وسلم را در دعای خود داشته باشد، گویا می گوید: هرگاه برای خودم دعا نمودم بر تو درود می فرستم؛ و بر اکتفا کردن به درود دلالت نمی کند، بلکه دعا و درود هر دو با هم انجام می شوند تا به همه ی نصوص عمل شود.