در حال نماز دو موجود سیاه، یعنی مار و عقرب را بکشید. رسول الله صلی الله علیه وسلم برای مسافر سه شبانه روز و برای مقیم یک شبانه روز اجازه دادند. اين قرآن بر هفت وجه نازل شده است، پس با هر قرائتی كه برای شما آسان تر است، بخوانيد. از ابن عباس و محمد بن حنفیه سؤال شد: آیا رسول الله صلی الله علیه وسلم پس از خود چیزی بر جای گذاشت؟ آن دو گفتند: جز آنچه در میان این دو جلد نگاشته شده (یعنی قرآن) چیزی بر جای نگذاشت. گاهی مانند صدای زنگ (يعنی بصورت زمزمه) نازل می شود و اين سخت ترين نوع آن است. و پس از فراگرفتن وحی، اين كيفيت خاتمه پيدا می كند. گاهی هم مَلَک وحی بصورت انسان می آيد و با من سخن می گويد و آنچه می گوید حفظ می كنم. وقتی بر رسول الله صلی الله علیه وسلم وحی نازل می شد، دچار سختی و مشقت می شد و چهره اش دگرگون می گشت. رسول الله صلى الله عليه وسلم هنگام نزول وحی، مشقت فراوانی را متحمل می شد. و لب هايش را تكان می داد. چقدر بد است برای كسی كه می گويد: فلان و فلان آيه را فراموش كرده ام. بلكه فراموش می شود. قرآن را زياد تلاوت كنيد زيرا قرآن، سريع تر از فرار كردن شتر، از سينه ی مردم می گريزد. قرآن بخوانيد؛ چون روز قيامت درحالی می آید که برای صاحبانش شفاعت می کند. بیشترین چیزی که از آن در مورد شما می ترسم، مردی است كه قرآن را می خواند و تازگی و درخشندگی قرآن بر او مشاهده می شود و رنگ و بوی دفاع از اسلام را بخود گرفته است، آنگاه قرآن را چنانکه خدا می داند تغییر می دهد و آن را ترک گفته و پشت سر می اندازد، بر همسايه اش شمشير می كشد و او را متهم به شرک می كند. مردی گفت: یا رسول الله، آیا آدم پیامبر بود؟ فرمود: «بله». گفت: میان او و نوح چقدر فاصله بود؟ فرمود: «ده قرن». گفت: میان نوح و ابراهیم چقدر فاصله بود؟ فرمود:«ده قرن». گفت: یا رسول الله، رسولان چه تعداد بودند؟ فرمود: «سیصد و پانزده نفر». الله متعال از میان فرزندان اسماعیل کنانه را برگزید و از میان کنانه قریش را برگزید و از میان قریش بنی هاشم را برگزید و از میان بنی هاشم مرا برگزید و من سرور فرزندان آدم هستم و فخر فروشی و تکبر نمی کنم. و من اولین کسی هستم که زمین برای او شکافته می شود و اولین شفیع هستم و اولین کسی هستم که شفاعتش قبول می شود. من پنج نام دارم: محمد، احمد، ماحی، يعنی كسی كه خداوند بوسيله او كفر را از بين می برد و حاشر، يعنی كسی كه مردم بعد از او حشر می شوند و عاقب. از ابوموسی رضی الله عنه روایت است که می گوید: رسول الله صلی الله علیه وسلم خود را با اسامی برای ما می نامید که برخی از آنها را حفط نمودیم؛ فرمود: «من محمد، احمد، مقفِّی (کسی که بعد از انبيا آمده است)، حاشر و پيامبر رحمت هستم». درحالی که رسول الله صلی الله علیه وسلم کودک بود و در حال بازی با کودکان، جبریل نزد ایشان رفته و او را گرفته و بر زمین خوابانده و سینه اش را شکافته و قلبش را از آن بیرون کرده و از آن پاره خون بسته ای جدا نموده و گفته است: این نصیب و بهره شیطان از توست. ما نماز می خواندیم و حيوانات از جلوی ما می گذشتند؛ در اين باره با رسول الله صلی الله علیه وسلم صحبت کرديم؛ ایشان فرمود: «اگر چيزی به اندازه ی چوب پايانی رحل، جلوی شما باشد، هر چه از جلوی شما بگذرد به شما ضرری نمی رساند». هرگاه یکی از شما نماز گزارد، باید برای نمازش ستره بگذارد، هرچند با یک تیر باشد. هرگاه يکی از شما به نماز ايستاد و جلويش چيزی به اندازه ی چوب پايانی رحل قرار داشت، آن چيز برای وی ستره بشمار می رود. اما اگر جلويش چيزی مانند چوب پايانی رحل قرار نداشت، (عبور) الاغ، زن و سگ سياه باعث قطع شدن نمازش می شود. عایشه رضی الله عنها مکروه می دانست کسی درحالی نماز بخواند که دستش را بر لگنش گذاشته است و می فرمود: این عمل یهود است. اگر شام قبل از نماز مغرب آماده شد، نخست شام بخوريد و در غذا خوردن عجله نکنید. از رسول الله صلی الله علیه وسلم در مورد نگاه کردن به اطراف در نماز سوال کردم؛ فرمود: «آن نوعی سرقت شيطان از نماز بنده است». اين لباس را به ابوجهم بدهيد و لباس خشن و بی نقش و نگار او را برای من بياوريد. زيرا اين نقش و نگارها، توجه مرا از نماز به سوی خود جلب كرد. رسول الله صلی الله علیه وسلم به ساختن مساجد در محله ها و نظافت و خوشبویی امر نمود. تو را به الله سوگند، آيا شنيدی که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «ای حسان، از طرف من به مشرکين پاسخ بده؛ یا الله، حسان را توسط جبرئيل ياری کن؟». ابوهريره گفت: بله. هرکه از کسی شنيد که در مسجد گم شده ای را اعلام می کند، بگويد: الله آن را به تو برنگرداند؛ زيرا مساجد برای اين کار ساخته نشده اند. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «هرگاه ديديد که کسی در مسجد چيزی می فروشد يا می خَرَد، بگوييد: الله در تجارت تو سود ندهد؛ و هرگاه ديديد که کسی در مسجد گم شده ای را اعلام می کند، بگوييد: الله آن را به تو برنگرداند». ای ابوبکر، آنها را به حال خودشان بگذار که ایام عید است. قیامت برپا نمی شود تا زمانی که مردم در رابطه با مساجد بر یکدیگر فخر بفروشند. حديث «المسيء صلاته» به روایت رفاعه رضی الله عنه سخن ابوحمید ساعدی در میان ده تن از اصحاب رسول الله صلی الله علیه وسلم، از جمله ابوقتاده که: من از همه شما به نماز رسول الله صلی الله علیه وسلم آگاهترم. چون رسول الله صلی الله علیه وسلم در وقتی از شب بیدار می شد، تکبير (الله اکبر) گفته و سپس این دعا را می خواند: «سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ وَتَبَارَكَ اسْمُكَ وَتَعَالَى جَدُّكَ وَلَا إِلَهَ غَيْرُكَ». رسول الله صلی الله علیه وسلم نماز را با تکبير و قرائت را با «الحَمْدُ لله ربِّ العَالمين» آغاز می نمود و هنگامی که رکوع می کرد نه سرش را بالا می گرفت و نه پايين؛ بلکه تعادل را در این بین رعايت می نمود. همراه رسول الله صلی الله علیه وسلم نماز خواندم، ایشان دست راستش را بر دست چپش و بر روی سینه قرار داد. رسول الله صلی الله علیه وسلم و ابوبکر و عمر رضی الله عنهما نماز را با «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ» شروع می کردند. وقتی می خواستید سوره "حمد" را بخوانید، (پیش از آن) بسم الله الرحمن الرحیم بگویید، زیرا این سوره ام القرآن و ام الکتاب و سبع المثانی است و بسم الله الرحمن الرحیم جزئی از آن است. اما اين مرد دستش را پر از خير و برکت نمود. رسول الله صلى الله عليه وسلم در دو ركعت اول نماز ظهر، سوره فاتحه را با سوره ای ديگر از قرآن می خواند. اما در دو ركعت آخر، فقط سوره فاتحه را می خواند. و گاهی آیه ای را به گوش ما می رساند. ما (مقدار قيام) رسول الله صلى الله عليه وسلم را در نماز های ظهر و عصر تخمين می زديم؛ قیان ایشان در دو رکعت اول نماز ظهر را به اندازه ی "الم تنزيل السجدة" و در دو رکعت آخر ظهر به اندازه ی نصف اين مقدار تخمین می زدیم. پشت سر هیچ کسی که نمازش شباهت بیشتری به نماز رسول الله داشته باشد، نماز نخواندم، مگر پشت سر فلانی؛ ما پشت سرش نماز گزاردیم و او دو رکعت اول نماز ظهر را طولانی نموده و دو رکعت آخر را کوتاه می خواند. شنيدم كه رسول الله صلى الله عليه وسلم در نماز مغرب، سوره ی طور را می خواند و چون به اين آيه رسيد: «أَمْ خُلِقُوا مِنْ غَيْرِ شَيْءٍ أَمْ هُمُ الْخَالِقُونَ (35) أَمْ خَلَقُوا السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بَل لَّا يُوقِنُونَ (36) أَمْ عِندَهُمْ خَزَائِنُ رَبِّكَ أَمْ هُمُ الْمُسَيْطِرُونَ»: «آیا آنان از هیچ آفریده شده ‏اند یا خود آفرینندۀ خویشند؟ آیا آنان آسمان ها و زمین را آفریده اند؟ [نه،] بلکه آنان یقین ندارند [که الله آفرینندۀ مطلق است] آیا گنجینه های [نعمت و هدایت] پروردگارت نزد آنان است؟ آیا [بر همه چیز] تسلط دارند؟» نزديک بود قلبم از جا كنده شود. ای مردم، از بشارت های نبوت جز رویای صالحه که مسلمان می بيند يا به او نشان داده می شود، چيز ديگری باقی نمانده است. آگاه باشيد که من از خواندن قرآن در رکوع و سجده منع شده ام. نماز رسول الله صلی الله علیه وسلم از جمله مقدار رکوع ایشان و هنگامی که سر از رکوع بر می داشت و سجده و ما بین دو سجده ی ایشان همگی نزدیک به هم بود. وقتی رسول الله صلی الله علیه وسلم رکوع می کرد، انگشتانش را باز می کرد و آنگاه که سجده می کرد آنها را جمع می کرد. هرگاه رسول الله صلی الله علیه وسلم در رکعت فرد از نمازش بود، برای رکعت دیگر بر نمی خاست تا اینکه راست می نشست. رسول الله صلی الله علیه وسلم یک ماه بعد از رکوع قنوت خواند و در آن علیه قبایلی از بنی سلیم دعا می کرد. رسول الله صلی الله علیه وسلم تنها زمانی قنوت می خواند که برای قومی یا علیه قومی دعا می نمود. ای پدر، تو حدود پنج سال پشت سر رسول الله صلی الله علیه وسلم و ابوبکر و عمر و عثمان و علی در کوفه نماز خواندی، آیا در نماز صبح قنوت می خواندند؟ وی گفت: پسرم، این کار بدعت است. از عبدالله بن زبیر رضی اله عنهما روایت است که می گوید: هنگامی که رسول الله صلی الله علیه وسلم (در نماز) برای دعا (تشهد) می نشست، دست راستش را بر ران راستش و دست چپش را بر ران چپش می گذاشت و با انگشت سبابه اشاره می کرد و انگشت ابهام را بر انگشت وسط می گذاشت و با کف دست چپش زانویش را می گرفت. رسول الله صلی الله علیه وسلم چنان تشهد را به ما می آموخت که سوره ای از قرآن را به ما آموزش می داد. بر زمین نماز بخوان اگر می توانی، وگرنه با اشاره نماز بخوان و سرت را در سجده پایین تر از رکوع قرار بده. زمانی که پای عمرو بن معاذ قطع شد، رسول الله صلی الله علیه وسلم از آب دهان خود به آن مالید که در اثر آن پای وی خوب شد و شفا یافت. رسول الله صلی الله علیه وسلم دستش را بر صورتم کشید و برای من دعا کرد. عَزْرَة می گوید: ابوزید صد و بیست سال زنده بود درحالی که تنها چند موی سفید در سر داشت. یزید بن اسود همراه رسول الله صلی الله علیه وسلم نماز صبح را می خواند که پس از آن مردم به ایشان هجوم می آورند تا دستش را گرفته و با آن صورت های شان را مسح کنند. یزید بن اسود می گوید: دست رسول الله صلی الله علیه وسلم را گرفتم و با آن صورتم را مسح کردم که از یخ سردتر بود و از مشک خوشبوتر. رسول الله صلی الله علیه وسلم به خانه ی ما آمد و خواب نیمروزی خود را نزد ما گذراند. هنگامی که خوابید، عرق کرد. پس مادرم شيشه ای آورد و شروع به جمع کردن عرق ها نمود. ای رسول خدا، پسر خواهرم بيمار است. پس رسول الله صلى الله عليه وسلم بر سرم دست كشيد و برای من دعای بركت نمود. آنگاه وضو گرفت و من باقيمانده ی آب وضوی ایشان را نوشيدم و پشت سر ایشان ايستادم و به مهر نبوت كه مانند دكمه ای بود و ميان شانه های رسول الله صلى الله عليه وسلم قرار داشت، نگاه كردم. رسول الله صلی الله علیه وسلم به من فرمود: «اقْتَرِبْ مِنِّي»: «به من نزدیک شو». و من به ایشان نزدیک شدم. آيا رسول الله صلی الله علیه وسلم برايت طلب مغفرت کرد؟ وی گفت: بله، برای تو نيز طلب مغفرت نمود. آنگاه اين آيه را تلاوت کرد: «وَاسْتَغْفِرْ لِذَنْبِكَ وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ» [محمد: 19] «برای گناهان خودت و مردان و زنان مؤمن طلب مغفرت کن». من در راه الله چندان دچار بيم و ترس شدم که هيچکس به اندازه ی من مبتلا به ترس نشد؛ و در راه الله چندان مورد آزار و اذيت قرار گرفتم که هيچکس آزار و اذيت نشد؛ و گاهی سی شبانه روز بر من می گذشت، درحالی که من و بلال آنقدر غذا نداشتيم که یک موجود زنده بخورد، جز چيز اندکی که بلال زير بغلش پنهان می کرد. شبی رسول الله صلی الله علیه وسلم نماز شبش را تنها با یک آیه از قرآن خواند. زنی از نظر عقلی مقداری مشکل داشت، وی گفت: يا رسول الله، من به کمک شما نیاز دارم. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «ای مادر فلانی، ببین تا در هريک از کوچه های مدينه می خواهی، نیازت را برآورده کنم». رسول الله صلی الله علیه وسلم سوار بر زین و پالان کهنه ای و قطیفه ای که بهای آن معادل چهار درهم یا کمتر بود، حج نمود و سپس فرمود: «یا الله، حجی بود به دور از ریا و شهرت». رسول الله صلی الله علیه وسلم نه بد دهان بود و سخن زشتی می گفت و نه دشنام دهنده و ياوه گو؛ و نه در کوچه و بازار اهل هياهو؛ و بدی را با بدی جواب نمی داد، بلکه می بخشید و گذشت می کرد. بعد از اینکه شدت و سختی مرگ رسول الله صلی الله علیه وسلم را دیدم، هرگز به آسانی مرگ کسی غبطه نخوردم. وقتی رسول الله صلی الله علیه وسلم فوت نمود، صحابه گفتند: ایشان کجا دفن می شود؟ ابوبکر گفت: در همان جایی که فوت کرده است. بعد از وفات رسول الله صلی الله علیه وسلم، ابوبکر نزد ایشان رفت و دهانش را در بین دو چشم مبارک رسول الله صلی الله علیه وسلم و دستانش را در دو طرف سرش گذاشت و گفت: «وای بر من از مرگ پيامبرم، دريغا بر من از مرگ خليل پروردگارم، وای بر من از مرگ برگزيده ی پروردگارم». روزی که رسول الله صلی الله علیه وسلم وارد مدینه شد، از وجود او همه چیز در مدینه می درخشید؛ اما روزی که در آن فوت شد، همه چیز در غم از دست دادن او تاریک شد. وارثان (بازماندگان) من، دينار و درهمی تقسيم نمی كنند؛ آنچه من از خود بجای گذاشتم، بعد از نفقه ی همسرانم و پرداخت مزد كارگرانم، صدقه بشمار می رود. رسول الله صلی الله علیه وسلم دینار و درهم و گوسفند و شتری از خود به جای نگذاشت و به چیزی وصیت نکرد. «هیچ پیامبری در آستانه ی مرگ قرار نمی گیرد مگر اینکه جای خود را در بهشت می بیند، سپس به او اختیار داده می شود». زمانی که رسول الله صلی الله علیه وسلم در آستانه ی مرگ قرار گرفت و سرش بر روی ران من بود و بیهوش می شد، وقتی به هوش می آمد چشمانش را به سقف خانه می دوخت و آنگاه می فرمود: «یا الله، مرا به رفیق اعلی (پیامبران در اعلی علیین) ملحق بگردان». هیچ فرزندی از فرزندان آدم علیه السلام جز مریم و پسرش متولد نشده مگر اینکه شیطان به هنگام تولدش او را لمس کرده است که در اثر لمس آن با فریاد گریه می کند. خضر علیه السلام چنین نامیده شده، چون بر هر قطعه زمين خشكی كه می نشست، اطرافش سبزه می روييد. بزرگوار فرزند بزرگوار فرزند بزرگوار، يوسف بن يعقوب بن اسحاق بن ابراهيم علیهم السلام است. یا الله، انصار و فرزندان انصار و فرزندان فرزندان انصار را ببخش و بیامرز. از عبدالله بن عمرو در مورد بدترین رفتاری که مشرکان با رسول الله صلى الله عليه وسلم داشتند، پرسیدم که گفت: درحالی که رسول الله صلى الله عليه وسلم نماز می خواند، عقبة بن ابی معیط را دیدم که به سوی ایشان آمد و ردایش را به دور گردن رسول الله صلی الله علیه وسلم پیچاند و به شدت فشرد تا ایشان را خفه کند. فاطمه بخشی از وجود من است، هرکس او را ناراحت کند، مرا ناراحت کرده است. این را ببینید، از من در مورد ریختن خون پشه می پرسد درحالی که فرزند رسول الله صلى الله عليه وسلم را كشته اند؛ حال آنكه از رسول الله صلى الله عليه وسلم شنیدم که فرمود: «حسن و حسين، گلهای خوشبوی من در دنيا هستند». یا الله، من او را دوست دارم پس او را دوست بدار و دوست بدار کسی که او را دوست بدارد. تا خدیجه زنده بود، رسول الله صلی الله علیه وسلم با کسی ازدواج نکرد. «ای عایشه، این جبریل است که به تو سلام می رساند». پس گفتم: و بر او باد سلام و رحمت و برکات الله؛ و به رسول الله صلی الله علیه وسلم گفت: چیزی را می بینی که من نمی بینم. مردان زيادی به كمال رسيده اند اما از زنان، فقط آسيه همسر فرعون و مريم دختر عمران به كمال رسيده اند. و همانا برتری عايشه بر ساير زنان مانند برتری تريد (نانی كه در آبگوشت خرد شده باشد) بر ساير غذاهاست. من می دانم چه وقت از من راضی و چه وقت از من ناراحتی. هر امتی امینی دارد و ای امت اسلام، امین امت من ابوعبیده بن جراح می باشد. هر پيامبری یاری کننده ای دارد و یار و ناصر من زبير است. زبیر پسر عمه ی من و یار و ناصر من در میان امتم می باشد. نديدم كه رسول الله صلی الله علیه وسلم بعد از سعد، قربان و صدقه كسی شود و شنيدم كه به سعد فرمود: «تير اندازی كن، پدر و مادرم فدايت شود». از جمله مواردی که مرا نگران کرده است، امور شما پس از من می باشد؛ و جز کسی که از صابران باشد، به رتق و فتق امور شما صبر نمی کند. یا الله، او را هدایتگر و هدایت شده قرار بده و دیگران را به وسیله ی او هدایت کن. قبر اولین منزل از منازل آخرت می باشد، اگر کسی از آن نجات یابد، نجات یافتن از منزل بعدی آسان تر است و هرکس از آن نجات نیابد، نجات یافتنش از منزل بعدی دشوارتر از آن است. به من وحی شده که شما در قبرهای تان همچون فتنه ی دجال مورد آزمایش و امتحان قرار می گیرید. روزی رسول الله صلی الله علیه وسلم هنگام غروب آفتاب از خانه بيرون رفت که صدايی شنيد، پس فرمود: «يهوديان در قبرهای شان عذاب می شوند». توصیف بخشی از نعمت و عذاب قبر شش چيز را قبل از فرا رسيدن قيامت بخاطر داشته باش. تا زمانی که آتشی از سرزمين حجاز پيدا نشود و روشنايی آن، گردن شترها را در بصری فرا نگيرد، قيامت برپا نخواهد شد. در پايان (عمر) امت من، خليفه ای خواهد بود که مال را با دو دستش مشت می کند و بدون اينکه بشمارد، جمع آوری می نمايد. تا با ترك هايی نجنگيد كه دارای چشمان كوچك، چهره هايی قرمز با بينی هايی پهن و صورت هايی مانند سپر هستند، قيامت برپا نخواهد شد.همچنين تا با قومی نجنگيد كه كفش های شان از مو ساخته شده، قيامت برپا نخواهد شد. تا زمانی كه شما با مردم خوزستان و كِرمان نجنگيد كه عجم هستند و چهره هايی قرمز، بينی هايی فرو رفته و چشم هايی كوچك دارند و صورت های شان مانند سپرهای ضخيم و كفش های شان از مو ساخته شده، قيامت برپا نخواهد شد. به امامت مغیره بن شعبه نماز خواندیم که پس از پایان دو رکعت، برای تشهد ننشست و بلند شد؛ گفتیم: سبحان الله؛ وی گفت: "سبحان الله" و نماز را ادامه داد؛ وقتی نمازش را تمام کرد و سلام داد، دو سجده ی سهو به جا آورد؛ آنگاه که رو برگرداند، گفت: رسول الله صلی الله علیه وسلم را دیدم که چنین عمل نمود. ابوهریره رضی الله عنه سوره ی انشقاق را برای آنها قرائت نمود و در آن سجده کرد؛ زمانی که رو گرداند، به آنها خبر داد که رسول الله صلی الله علیه وسلم در این سوره سجده کرده است. سوره ی «نجم» را بر رسول الله صلی الله علیه وسلم خواندم و ایشان در آن سجده نکرد. به رسول الله صلی الله علیه وسلم گفتم: آیا در سوره ی حج دو سجده وجود دارد؟ فرمود: «بله؛ و هرکس در این دو سجده ی تلاوت سجده نمی کند، آنها را نخواند». هرگاه امر خوشایندی برای رسول الله صلی الله علیه وسلم روی می داد یا به ایشان بشارتی داده می شد، جهت شکر و سپاسگذاری از الله متعال به سجده می افتاد. پيش از مغرب، دو رکعت نماز بخوانيد. رسول الله صلى الله عليه وسلم بر منبر بود كه شخصی پرسيد: نماز شب را چگونه بايد خواند؟ رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: «دو ركعت، دو ركعت خوانده شود. و اگر احتمال طلوع فجر می رود، يك ركعت ديگر بخواند تا نمازهايش را وتر بگرداند». وتر حق است؛ هرکس می خواهد هفت رکعت وتر بخواند و هرکس می خواهد پنج رکعت وتر بخواند و آنکه می خواهد سه رکعت وتر بخواند و کسی که می خواهد یک رکعت وتر بخواند. رسول الله صلی الله علیه وسلم در رمضان با ما هشت رکعت به همراه وتر خواند. شب بعد که در مسجد جمع شدیم و در انتظار خروج ایشان بودیم، تا صبح به مسجد نیامد. ای عبدالله، مانندِ فلانی نباش که نماز شب می خوانْد، ولی پس از مدتی آن را ترک کرد. ای اهل قرآن، نماز وتر بخوانید که الله وتر (فرد) است و (نماز) وتر را (که تعداد رکعات آن فرد است) دوست دارد. در یک شب دو نماز وتر نیست. هرکس از خواندن نماز وتر خواب ماند یا آن را فراموش کرد، هرگاه به یاد آورد، آن را بخواند. چه بسا رسول الله صلى الله عليه وسلم دوست داشت عملی را انجام دهد، ولی از ترس اينکه مردم نيز به آن عمل کنند و بر آنان فرض شود، آن را ترک می کرد. به همين دليل نماز چاشت را نمی خواند؛ ولی من همواره آن را می خوانم. نماز چاشت زمانی است که پای بچه شترها از شدت گرما بسوزد. این کار را نکنید، هرگاه یکی از شما در خانه اش نماز خواند، سپس امام را درحالی یافت که نماز نخوانده است، باید همراه او نماز بخواند که این نماز برای او نافله محسوب می شود. رسول الله صلی الله علیه وسلم اسبی سوار شد و از آن به زمین افتاد و سمت راست بدنش زخمی شد. جلو بياييد و به من اقتدا کنيد و آنان که پشت سر شما هستند، به شما نزديک شوند و پس از شما بايستند. برخی همواره (در صف های) عقب می ايستند تا اينکه الله آنها را (از رحمتش يا از علاقه و رغبت به کارهای نيک) عقب می اندازد. آيا از بیماری رسول الله صلی الله علیه وسلم برایم نمی گویی؟ عايشه گفت: بله؛ بيان خواهم کرد؛ چون بيماری رسول الله صلی الله علیه وسلم شدّت گرفت، فرمود: «مردم نماز خواندند؟». گفتيم: خير؛ آنان منتظر شما هستند. شما مردم را از دين متنفر می كنيد. پس هركس امامت نماز را به عهده دارد، باید آن را كوتاه بخواند و طولانی نكند. زيرا در ميان نماز گزاران، افراد بيمار، ضعيف و كسانی وجود دارد كه كار فوری دارند. فلان نماز را در فلان وقت بخوانيد و فلان نماز را در فلان وقت بخوانيد. و هرگاه وقت نماز فرا رسيد، يكی از شما اذان بگويد و كسی كه بيشتر قرآن می داند، امامت دهد. کسی برای مردم امامت دهد که بیش از دیگران قرآن حفظ باشد. یا الله، در دلم، چشمانم، گوش هايم، سمت راستم، سمت چپم، بالای سرم، زير پايم، پيش رويم و پشت سرم، نوری قرار بده. من و یتیمی در خانه ی مان پشت سر رسول الله صلی الله علیه وسلم نماز خواندیم و مادر ام سلیم پشت سر ما بود. الله بر حرص و اشتیاق تو بیفزاید، اما دوباره این کار را نکن. ام ورقه دختر عبدالله بن حارث انصاری قرآن را حفظ کرده بود و رسول الله صلی الله علیه وسلم به وی دستور داد که برای اهل خانه اش امامت دهد. رسول الله صلى الله عليه وسلم ابن ام مکتوم را که فردی کور بود، جانشین خود قرار داد تا برای مردم امامت دهد. هرگاه يكی از شما قصد خواستگاری از زنی داشت، اگر می توانست به محاسن او نگاه كند، اين كار را بكند. برو و به او نگاه کن؛ این کار باعث الفت و نزدیک شدن شما به هم می شود. چون الله متعال در قلب مردی خواستگاری از زنی را القا کند، اشکالی ندارد به او نگاه کند. زن بيوه از ولی اش سزاوارتر به تصمیم گرفتن برای ازدواج خود می باشد؛ و از دختر باکره بايد در مورد ازدواجش اجازه گرفته شود؛ و سکوت وی به منزله ی اجازه ی او می باشد. دختر باکره ای نزد رسول الله صلى الله عليه وسلم آمد و با ایشان مطرح نمود که پدرش بدون رضایت او، وی را به ازدواج کسی درآورده است؛ بنابراین رسول الله صلى الله عليه وسلم او را مختار نمود. رسول الله صلی الله علیه وسلم در حالی با وی ازدواج کرده که حلال بوده است. لعنت الله بر کسی که محلل است و آنکه برای او حلاله می شود. مردی که زنا کرده و شلاق خورده است جز با زنی مثل خود ازدواج نمی کند. نه (نمی تواند با او ازدواج کند) تا اینکه شوهر دیگری همان شیرینی را از او بچشد که شوهر اول از او چشیده است. یهودیان می گفتند: اگر کسی با همسرش از پشت سر او (در محل تولد نوزاد) جماع داشته و همبستری کند، فرزندشان کور متولد می شود. لذا این آیه نازل شد: «نِسَاؤُكُمْ حَرْثٌ لَكُمْ فَأْتُوا حَرْثَكُمْ أَنَّى شِئْتُمْ» [بقرة: 223] «زنان شما، [در حُکمِ] کشتزاری برای شما هستند؛ پس هرگونه که می خواهید به کشتزار [= رَحِمِ همسرِ] خود درآیید». تصمیم گرفتم از همبستری با زنان شيرده نهی کنم؛ اما متوجه شدم اهل روم و فارس بچه های شان را در دوران بارداری شير می دهند و اين کار به فرزندان شان هيچ ضرری نمی رساند. یهودیان جلوگیری طبیعی را زنده به گور کردن پنهان فرزند می دانند. بنابراین رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «یهود دروغ می گوید؛ اگر الله متعال اراده ی خلق نوزادی را داشته باشد، تو نمی توانی مانع آن شوی». هرگاه یکی از شما برای غذای عروسی دعوت شد، باید آن را اجابت کند. بدترين غذا، غذای وليمه است؛ ثروتمندان برای آن دعوت می شوند و فقرا و مساکين ترک می شوند. و کسی که دعوت [وليمه] را اجابت نکند، نافرمانی الله و رسولش کرده است. هرگاه يکی از شما دعوت شد، بايد اجابت کند؛ اگر روزه داشت - برای ميزبان - دعا نمايد و اگر روزه نداشت، غذا بخورد. ولیمه ای را که رسول الله صلى الله عليه وسلم برای عروسی يكی از همسرانش تدارک دید، دو مد جو بود. برکت در وسط غذا نازل می شود؛ پس از دو طرفِ آن بخوريد و از وسطِ آن نخوريد. تو نزد خانواده ات بی مقدار نيستی؛ اگر می خواهی هفت روز نزد تو می مانم؛ و در اين صورت، نزد ساير همسرانم نيز هفت روز می مانم. رسول الله صلی الله علیه وسلم دو روز يعنی روز عايشه و سوده را نزد عايشه رضی الله عنها می مانْد. رسول الله صلى الله عليه وسلم عسل و هر چیز شيرين را دوست داشت؛ و هنگامی که از نماز عصر برمی گشت، نزد همسرانش می رفت و با آنان شوخی نموده و ملاعبه می کرد. روزی نزد حفصه دختر عمر رفت و بيش از حد معمول نزد او ماند. رسول الله صلی الله علیه وسلم در بیماری وفات سوال می کرد و می گفت: «فردا کجا خواهم بود، فردا کجا خواهم بود». و منظورش این بود که نوبت عایشه چه وقت است؛ این بود که همه ی همسران به ایشان اجازه دادند هر جا که می خواهد باشد. هرگاه رسول الله صلی الله علیه وسلم قصد سفر داشت، بین همسرانش قرعه می انداخت و قرعه به نام هریک از آنها می افتاد با ایشان همسفر می شد. در زمان رسول الله صلی الله علیه وسلم همسر ثابت بن قیس با خلع از شوهرش جدا شد و رسول الله صلی الله علیه وسلم به وی دستور داد به مدت یک حیض عده بگذراند. سه چیز است که جدی بودن آنها هم جدی است و شوخی بودن آنها هم جدی محسوب می شود: نکاح و طلاق و رجوع کردن. نذر انسان در آنچه مالکش نیست، درست نبوده و اعتباری ندارد و حق آزادی برده ای را که مالک نیست ندارد و مالک طلاق زنی نیست که در همسری او نمی باشد. به بريره دستور داده شد سه حيض عده سپری کند. يک يا دو بار مکيدن موجب حرمت شيرخوارگی نمی شود. یکی از آياتی که در قرآن نازل گرديد، اين آيه بود که: «عَشْرُ رَضَعَاتٍ مَعْلُومَاتٍ يُحَرِّمْنَ»: «ده بار شير خوردن مشخص، باعث حرمت می شود». سپس اين آيه با پنج بار شير خوردن مشخص منسوخ گرديد. و درحالی رسول الله صلی الله علیه وسلم فوت نمود (که هنوز برخی از مردم آن را) جزو قرآن می دانستند و تلاوت می کردند (چون از منسوخ شدن آن اطلاع نداشتند). محرمیت به سبب رضاعت و شیرخوارگی فقط زمانی حاصل می گردد که روده ها از شیر پستان مادر باز شود و قبل از دوران شیرخوارگی باشد. دست دهنده بالاست؛ و در انفاق از (خانواده ات و) کسانی که سرپرستی آنها را بر عهده داری شروع کن: از مادرت، پدرت، خواهرت، برادرت و سپس به ترتيب هرکس در خويشاوندی به تو نزديک تر است. همين گناه برای انسان کافی است که غذا (و هزينه های) کسی را که مخارجش با اوست، تأمين نکند. بهترين صدقه، صدقه ای است که از روی بی نيازی باشد؛ و دست بالا (دست صدقه دهنده) از دست پايين (گيرنده ی صدقه) بهتر است؛ و هریک از شما ابتدا به کسی صدقه دهد که تحت تکفل و سرپرستی اوست. هرگاه خدمتکارِ يکی از شما برايش غذا آورد، اگر او را با خود - سرِ سفره - ننشاند، لااقل يکی دو لقمه به او بدهد؛ زيرا او زحمت تهيه ی غذا را کشيده است. زنی به خاطر گربه ای که آن را زندانی کرده بود تا اینکه (گربه) مرد، عذاب داده شد و به اين سبب وارد دوزخ گرديد. (چون وقتی گربه را زندانی کرد) نه به او آب داد و نه غذا و نه آزادش کرد که از جانوران زمين - شکار کند و - بخورد. از علی رضی الله عنه سوال می شود: آيا غير از آنچه در كتاب الله هست، چيزی از وحی نزد شما وجود دارد؟ وی می گوید: نه، سوگند به ذاتی كه دانه را شكافت و انسان را آفريد، بجز فهمی كه خداوند به انسان در شناخت قرآن عنايت می كند و آنچه در اين صحيفه هست، چيز ديگری وجود ندارد. هرکس عمدا مومنی را بکشد، تصمیم گیری در مورد قاتل به اولیای مقتول سپرده می شود؛ چه بخواهند او را بکشند و چه دیه بگیرند. و دیه ی مقتول سی شتر که وارد چهار سالگی شده اند و سی شتر که وارد پنج سالگی شده اند و چهل شتر باردار و آنچه در مورد آن صلح کنند، برای اولیای مقتول خواهد بود. سرکش ترین مردم در برابر الله سه دسته هستند: آنکه کسی را در حرم الهی بکشد، آنکه کسی را به جای قاتل بکشد و آنکه کسی را به سبب دشمنی دوران جاهلیت بکشد. با عذاب الله (آتش) عذاب نکنید. رسول الله صلى الله عليه وسلم (فرد مجردی را که مرتکب زنا شده بود) شلاق زد و تبعید نمود و ابوبکر همین کار را کرد و عمر نیز چنین عمل نمود. رسول الله صلى الله عليه وسلم مردانی که خود را به شکل زنان درمی آورند و زنانی که خود را شبيه مردان می کنند، لعنت نموده و فرمود: «آنان را از خانه های تان بيرون كنيد». از عمل زشت و پلید زنا دوری کنید که الله متعال از آن نهی کرده است؛ و هرکس مرتکب آن شد، باید آن را چنان بپوشاند که الله متعال پوشانده است و به سوی الله توبه کند که اگر گناه کسی برای ما (حکام) آشکار گشت، (حکم) کتاب الله را بر او اقامه می کنیم. هرکس برده اش را متهم به زنا کند و برده اش از آنچه آقایش می گوید، پاک و بری باشد، روز قيامت شلاق زده خواهد شد مگر اينکه سخنش در مورد او درست باشد. لعنت الله بر دزدی که تخم مرغ می دزدد و دستش قطع می شود و ريسمان می دزدد و دستش بريده می شود. در مسجد خوابیده بودم و پارچه ای به بهای سی درهم بر روی من بود که مردی آمد و از غفلت من سوء استفاده کرد و آن را برداشت و رفت؛ چون این مرد دستگیر شد و نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم آورده شد، به قطع دست وی امر شد. مردی که شراب خورده بود، نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم آورده شد که او را با دو شاخه ی نخل چهل ضربه زد. ای خالد، بزودی پس از من اتفاقات و فتنه ها و اختلافاتی خواهد بود، اگر توانستی بنده ی مقتول الله باشی نه قاتل، چنین کن. مادامی که با کفار جنگیده شود، هجرت ادامه دارد. علی رضی الله عنه می گوید: من اولین کسی هستم که در روز قیامت برای دادخواهی در برابر الله متعال زانو می زنم. ما در روز خیبر به مواد خوراکی دست پیدا کردیم و هریک از مجاهدان می آمد و به مقدار نیاز خود از آن بر می داشت و باز می گشت. مسلمانان در برابر غیر خود یکپارچه و منسجم هستند، جان و مال شان [در قصاص و دیه ها] با یکدیگر برابر است؛ و چون یکی از آنها به کافری امان دهد یا با او عهد و پیمانی ببندد، کسی حق نقض آن را ندارد و غنیمتی که در جنگ به دست می آید سهم دورترین آنها از جنگ هم می باشد. رسول الله صلی الله علیه وسلم خالد بن ولید رضی الله عنه را در پی أُكَيْدِرِ دُومَةَ فرستاد که او را دستگیر نموده و نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم آورد؛ و ایشان خونش را محفوظ داشته و بر سر جزیه با او صلح نمود. معاذ بن جبل می گوید: رسول الله صلی الله علیه وسلم مرا به سوی یمن فرستاد و دستور داد از هر سى گاو يك گوساله ی نر يا ماده (كه يكسال تمام كرده باشد) بگيرم و از هر چهل گاو يك مُسنه (گوساله ای كه دو سال تمام كرده باشد) و از هر فرد بالغ (غير مسلمان) يك دينار يا معادل آن از پارچه هاى يمنی (معافری) بگيرم. از [خوردن گوشت] همهٔ درندگان نیش‌دار و پرندگان چنگال‌دار (گوشتخوار) منع فرمودند کفتار، شکاری مباح است؟ جابر گفت: بله. رسول الله صلى الله عليه وسلم از سوار شدن بر شترِ نجاست خوار و نوشیدن شیر آن نهی فرمود. ام حفيد خاله ی ابن عباس مقداری كشك، روغن و چند عدد ضب (نوعی سوسمار) به رسول الله صلى الله عليه وسلم هديه كرد. رسول الله صلى الله عليه وسلم از كشك و روغن میل نمود، اما از ضب اظهار كراهيت کرد و آن را نخورد. اگر تیرت را پرتاب کردی و پس از آن شکار را گم کردی، وقتی آن را (مرده) یافتی، مادامی که بدبو و متعفن نشده از آن بخور. گروهی از مردم گفتند: ای رسول خدا، عده ای برای ما گوشت می آورند که نمی دانيم هنگام ذبح كردن بسم الله گفته اند يا خير؟ (تكليف ما چيست؟) رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: «بر آن بسم الله بگوييد و بخوريد». چه کسی اين کار را کرده است؟ لعنت الله بر کسی که اين عمل را انجام داده است؛ رسول الله صلى الله عليه وسلم بر کسی که از جانداری به عنوان هدف و نشانه ی تيراندازی استفاده کند، لعنت فرستاد. زنی گوسفندی را با سنگی ذبح نمود؛ چون از رسول الله صلی الله علیه وسلم در مورد خوردن آن سوال شد، دستور به خوردن آن داد. رسول الله صلی الله علیه وسلم از اینکه حیوانی گرفته شده و سپس با تیر کشته شود، نهی کرده است. هرکس توانگر باشد و قربانی نکند، به عیدگاه ما نزدیک نگردد. ما به همراه رسول الله صلی الله علیه وسلم در سال حدیبیه، یک شتر را از طرف هفت نفر و یک گاو را از طرف هفت نفر قربانی می کردیم. آيه ی «لَا يُؤَاخِذُكُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمَانِكُمْ» [بقره: 225] «الله شما را به خاطر سوگندهایی که بیهوده و بدون قصد یاد می کنید، مؤاخذه نمی کند» درباره ی شخصی نازل شد که - از روی عادت و بدون قصد سوگند می خورد - و می گفت: «بله، به خدا سوگند» و «خير، به خدا سوگند». کفاره ی نذر همان کفاره ی سوگند است. اگر حاکم (قاضی) اجتهاد کند و حکمِ درستی صادر نمايد، دو پاداش به او می رسد؛ اما اگر اجتهاد کند و در صدور حکم دچار اشتباه شود، يک پاداش به او می رسد. قومی كه زمام امورش را به دست زنی بسپارد، هرگز رستگار نخواهد شد. هرکس الله عزوجل او را عهده دار مسئولیتی از امور مسلمانان کند و او به نیاز و فقر و مشکلات آنها رسیدگی نکند، الله به نیاز و فقر و مشکلات او توجه نمی کند. آیا به شما از بهترین گواهان خبر ندهم؛ کسی که قبل از تقاضای شهادت از وی، گواهی دهد. کسی در کنار منبر من سوگند دروغ نمی خورد هرچند درباره ی سواکی سبز باشد، مگر اینکه جایگاه خود را در آتش آماده کرده است. هركس برده ی مسلمانی را آزاد كند، خداوند متعال در برابر هر عضو آن برده، يك عضو او را از آتش دوزخ نجات خواهد داد. کسانی که از دو دین مختلف باشند از یکدیگر ارث نمی برند. بین هر دو اذان (یعنی اذان و اقامه) نمازی است، بین هر دو اذان نمازی است» سپس در بار سوم فرمود: «لِمَنْ شَاءَ»: «برای هرکه بخواهد در حجة الوداع مرا با رسول الله صلى الله عليه وسلم به حج بردند درحالی که پسربچه ای هفت ساله بودم. رسول الله صلى الله عليه وسلم سوار بر شتر حج گزارد و توشه ی سفرش نيز روی همان شتر بود. عُکاظ، مِجَنّه و ذوالمجاز، بازارهايی بود که در دوران جاهليت- در مکه- برپا می شد و مسلمانان گمان می کردند که اگر در موسم حج تجارت کنند، گنهکار می شوند تا اينکه اين آيه نازل شد: «لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَبْتَغُوا فَضْلًا مِنْ رَبِّكُمْ» [بقره: 198] «گناهی بر شما نيست که (در ايام حج تجارت کنيد و) از فضل (و روزی) پروردگارتان بجوييد». رسول الله صلى الله عليه و سلم اسب های ورزيده را از "الحيفاء" تا "ثنية الوداع" دوانيد.