پيراهن، عمامه، شلوار، جامه ی کلاه دار و موزه نمی پوشد، مگر کسی که کفشی نيابد؛ چنين کسی می تواند موزه ها را از زير استخوان قوزک پا قطع نمايد و بپوشد. اگر آنچه را كه اكنون می دانم، ابتدا می دانستم، هدی با خود نمی آوردم. و اگر هدی با من نمی بود از احرام بيرون می آمدم. الله و رسولش خريد و فروش مسکرات، مردار، خوک و بت‌ها را حرام كرده‌اند بدانید که مردانی در مدينه هستند که شما هيچ مسيری را نپيموديد و هيچ گردنه و راهی را پشت سر نگذاشتيد، مگر آنکه با شما بودند؛ بيماری آنان را از همراهی با شما بازداشت. رسول الله صلى الله عليه وسلم به ما دستور می داد که در مسافرت، سه شبانه روز موزه های مان را درنياوريم؛ البته از بابت قضای حاجت و خواب، نه از بابت جنابت. دوست داشتنی ترين لباس نزد رسول الله صلى الله عليه وسلم قمیص بود. هرگاه رسول الله صلى الله عليه وسلم سفره اش را جمع می کرد، می فرمود: «الْحَمْدُ لِلَّهِ حَمدًا كَثِيرًا طَيِّبًا مُبَارَكًا فِيهِ غَيْرَ مَكْفِيٍّ وَلا مُوَدَّعٍ وَلا مُسْتَغْنًى عَنْهُ رَبَّنَا»: «حمد و ستايشِ بسيار، خالص و پاک از آنِ الله پروردگارِ ماست كه نیازمند هیچیک از مخلوقاتش نیست و هرگز [از سوی بندگان] ترک نمی شود و انسان از او بی نياز نيست». رسول الله صلی الله علیه وسلم شب را به اندازه ای به عبادت می ايستاد که پاهايش ترَک (وَرَم) می کرد. رسول الله صلی الله علیه وسلم بر نجاشی نماز (جنازه غایب) خواند که من در صف دوم یا سوم بودم. جبريل نزد رسول الله صلى الله عليه وسلم آمد و پرسيد: اهل بدر را در ميان خود چگونه ارزيابی می كنيد؟ رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: «آنان را از بهترين مسلمانان می دانيم». تنه ی درختی بود که رسول الله صلى الله عليه وسلم - هنگام سخنرانی - بر آن تکيه می زد؛ پس از اينكه برای رسول الله صلى الله عليه وسلم منبری ساختند، از آن تنه ی درخت - كه ديگر مورد استفاده قرار نمی گرفت - صدایی مانند آه و ناله ی شتران آبستن شنيديم؛ تا اينكه رسول الله صلى الله عليه وسلم از منبر پايين آمد و دست خود را روی تنه ی درخت گذاشت و تنه آرام گرفت. انسان مؤمن از یک سوراخ دو مرتبه گزیده نمی شود. «در ميان دو نفخ صور، يک چله است». گفتند: ای ابوهريره، يعنی چهل روز؟ پاسخ داد: نمی دانم. گفتند: چهل سال؟ ابوهريره رضی الله عنه پاسخ داد: نمی دانم. پرسيدند: چهل ماه؟ پاسخ داد: نمی دانم. الله - عز وجل - از کسانی که به زنجير بسته می شوند و وارد بهشت می گردند، تعجب می کند. محبوب ترين مکان ها نزد الله، مساجد و منفورترين مکان ها نزد الله، بازارها هستند. با رسول الله صلى الله عليه وسلم قدم می زدم و ايشان ردائی نجرانی دارای حاشيه ای ضخيم به تن داشت؛ که مردی باديه نشين به ایشان رسيد و ردایش را به سختی كشيد. ما در زمان رسول الله صلى الله عليه وسلم درحالی که راه می رفتيم، می خورديم و درحالی که ايستاده بوديم، آب می نوشيديم. نگو: عليک السلام؛ چون عليک السلام درود و سلامِ مردگان است. بگو: السلام عليک. جنگ فریب و نیرنگ است. ای رسول خدا، نمی توانم نسبت به فرزندانم از ابوسلمه بی تفاوت باشم و رهای شان کنم؛ آيا به خاطر خرجی و نفقه ای که به آنها بدهم، پاداش می يابم؟ فرمود: «بله؛ پاداشِ خرجی و نفقه ای که به آنان می دهی، به تو می رسد». ما در زمانِ رسول الله صلى الله عليه وسلم به ندرت چنين غذايی می يافتيم و وقتی چنين غذايی می خورديم، دستمالی جز کفِ دست ها و ساعدها و پاهای خود نداشتيم. آنگاه - با وضويی که از قبل داشتيم - بدون اينکه وضوی تازه ای بگيريم، نماز می خوانديم. اگر انسان يک دره ی پر از طلا داشته باشد، دوست دارد که صاحب دو دره ی طلا باشد و فقط خاک است که دهان انسان را پُر می كند؛ و هرکس توبه نمايد، الله توبه اش را می پذيرد. آنچه نزد من باشد، آن را ذخيره نمی كنم. ولی هركس از خواستن اجتناب كند، خداوند او را از خواستن بی نياز می سازد. و هركس اظهار بی نيازی كند، خداوند او را بی نياز می سازد. و هركس صبر پيشه سازد، خداوند به او صبر نصيب خواهد كرد؛ و به هيچكس نعمتی بهتر و فراخ تر از صبر عنايت نشده است. يا الله، زنده و مرده و کوچک و بزرگ و مرد و زن و حاضر و غايبِ ما را بيامرز؛ يا الله، هرکه از ما را زنده نگاه داشتی، بر اسلام زنده اش بدار و هرکه از ما را می ميرانی، او را بر ايمان بميران. يا الله، ما را از پاداشِ - نماز خواندن بر - او (يا از اجر شکيبایی بر فراقش) محروم نکن و ما را پس از او، گمراه مگردان. يا الله، فلانی پسر فلانی در پناه و در سايه ی پيمان و امانِ توست؛ پس او را از عذاب قبر و عذاب آتش (دوزخ)، محافظت بفرما؛ تو به پيمانِ خويش وفادار و شايسته ی حمد و ستايشی؛ پس او را بيامرز و بر او رحم بفرما که به راستی تو آمرزنده ی مهرورزی. يا الله، مددکار و ياری گر من تويی؛ به ياری و کمک تو جولان می دهم و به کمک تو حمله می کنم و به کمک تو می جنگم. چشم می گريد و قلب اندوهگين است؛ و ما سخنی جز آنچه پروردگارمان را خشنود سازد، نمی گوييم و ای ابراهيم، ما از فراقِ تو اندوهگين هستيم. دو دعا رد نمی شود، يا خيلی کم پیش می آید که پذیرفته نشوند: دعا در هنگامِ اذان و دعا در هنگامِ جنگ که لشکريان در هم می ريزند (و تنور جنگ داغ می گردد). در امت های پيش از شما مردمانی بودند که به آنها الهام می شد و اگر در امت من يک نفر اين چنين باشد، او عمر است. رسول الله صلی الله علیه وسلم روز جمعه در حال ایراد خطبه بود که مردی آمد؛ به او فرمود: «ای فلانی، آيا نماز خوانده ای؟» گفت: خير. رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: «برخيز و دو ركعت نماز بخوان». همراه رسول الله صلی الله علیه وسلم بودم که در سفر بیش از دو رکعت نمی خواند و ابوبکر و عمر و عثمان چنین عمل می کردند. همراه رسول الله صلى الله عليه وسلم بر زنی كه در ايام نفاس (خونریزی بعد از زايمان) فوت كرده بود، نماز جنازه خوانديم که رسول الله صلى الله عليه وسلم مقابل كمر ميت ايستاد (و نماز خواند). رسول الله صلى الله عليه وسلم شخصی را به عنوان فرمانده ی دسته ای از مجاهدان تعيين و اعزام کرد. هنگامی که وی برای يارانش امامت می داد، قرائتش را با «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» به پايان می رساند. ماه و خورشيد دو نشانه از نشانه های (قدرت) الله هستند و به خاطر مرگ و زندگی كسی دچار گرفتگی نمی شوند. پس هرگاه چنين حالت هايی را ديديد، دعا كنيد و تكبير بگوييد و نماز بخوانيد و صدقه بدهيد. روبروی رسول الله صلى الله عليه وسلم می خوابيدم چنانكه پاهايم در سمت قبله ی ايشان قرار می گرفت. هنگامی كه می خواست سجده کند، با انگشتانش به آرامی مرا متوجه می کرد و من پاهايم را جمع می كردم. و چون بلند می شد، پاهايم را دراز می كردم. در آن زمان، چراغی در خانه ها وجود نداشت. چارپايی برای علی بن ابی طالب رضی الله عنه آوردند تا بر آن سوار شود؛ هنگامی که پايش را در رکاب گذاشت، گفت: «بِسْمِ اللهِ». رسول الله صلى الله عليه وسلم برای خواندن نماز استسقاء (طلب باران) خارج شد و رو به قبله دست به دعا برداشت و ردایش را وارونه کرد و سپس دو رکعت نماز خواند و با صدای بلند قرائت نمود. من و عمران بن حُصَین پشت سر علی بن ابی طالب نماز خواندیم؛ وقتی علی رضی الله عنه سجده می کرد، تکبیر می گفت و هرگاه سر از سجده بر می داشت، تکبیر می گفت. رسول الله صلى الله عليه وسلم در سه پارچه ی سفید یمنی کفن شد که در بین آنها قمیص و عمامه ای نبود. از رسول الله صلى الله عليه وسلم شنیدم که سوره ی طور را در نماز مغرب می خواند. رسول الله صلى الله عليه وسلم و ابوبکر و عمر، دو نماز عید را قبل از خطبه خواندند. رسول الله صلى الله عليه وسلم در سفر نماز ظهر و عصر را با هم و نماز مغرب و عشا را با هم جمع می کرد و در یک وقت می خواند. یا الله، اخلاق زشت و ناپسند و گناه و معصیت و شهوات و خواهشات و بیماری ها را از من دور بگردان. هنگام پختن آب گوشت، آبش را بيشتر کن و به همسايه ات نيز بده. هرگاه سه نفر با هم بوديد، نبايد دو نفر بدون مشارکت شخص سوم با يکديگر درِگوشی صحبت کنند تا اينکه در جمع مردم قرار بگيريد؛ زيرا اين کار، شخص سوم را نگران و ناراحت می کند. به کسانی بنگرید که از نگاه امکانات دنیوی در مرتبه ی پایین تری از شما قرار دارند و متوجه کسانی نباشید که از امکانات بیشتری نسبت به شما برخوردارند؛ زيرا اين کار باعث می شود نعمت هايی را که الله متعال در اختیار شما قرار داده، حقير و ناچيز نشماريد. هيچيک از شما ايستاده آب ننوشد. هيچكس، ديگری را از جايش بلند نكند که خود در آنجا بنشيند، ولی برای ديگران جا باز كنيد. كوچك تر به بزرگ تر، عابر به نشسته و جمعيت كمتر به جمعيت بیشتر سلام کند. چون گروهی از جایی بگذرند، اگر یک نفر از آنها سلام کند، از طرف همه ی آنها کفایت می کند و اینکه یک نفر از آنان جواب سلام دهد، از طرف همه ی آنها کفایت می کند. رضای خداوند در رضايت پدر و مادر است و خشم خداوند در خشم پدر و مادر. بخور و بنوش و بپوش و صدقه بده بی آنکه اسراف کنی و فخر بفروشی. پشت سر هیچ امامی نماز نخواندم که نمازش کوتاه تر و کامل تر از نماز رسول الله صلی الله علیه وسلم باشد. من برای شما نماز می خوانم و قصد نماز خواندن ندارم. چنان نماز می خوانم که دیدم رسول الله صلی الله علیه وسلم نماز می خواند. چرا سوره های "سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الأعلى"، "وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا"، "وَاللَّيْلِ إِذَا يَغْشَى" را در نماز نمی خوانی؛ پشت سر تو افراد مسن و ناتوان و کسانی نماز می خوانند که کار فوری دارند. رسول الله صلى الله عليه وسلم خبر مرگ نجاشی را در همان روز وفاتش اعلام كرد. سپس به مصلی رفت و مردم را به صف كشيد و چهار تكبير گفت. (بر او نماز جنازه خواند). ما نماز جمعه را با رسول الله صلی الله علیه وسلم می خواندیم و درحالی برمی گشتیم که دیوارها سایه ای نداشت تا از سایه ی آنها استفاده کنیم. رسول الله صلى الله عليه وسلم دو خطبه را ایستاده می خواند و با نشستن بین آنها، دو خطبه را از هم جدا می کرد. رسول الله صلى الله عليه وسلم در روز عید قربان نماز عید را خواند و سپس خطبه خواند و قربانی اش را ذبح نمود و فرمود: «هرکس قبل از نماز عید قربانی اش را ذبح نموده است، باید به جای آن قربانی دیگری ذبح کند؛ و کسی که قربانی اش را ذبح نکرده است، باید آن را با نام الله ذبح کند». سفر پاره ای از عذاب است. هرکس با وجودِ توانايی، از روی تواضع و فروتنی برای الله، از پوشيدن لباس خوب خودداری کند، الله متعال روز قيامت او را در انظار مردم فرا می خوانَد و به او اين اختيار را می دهد که از لباس های گرانبها و زيبای اهل ايمان، هر لباسی که می خواهد بپوشد. هرکس ظلمی به برادرش نموده، خواه به آبروی او لطمه زده يا هر حقّ ديگری از او پايمال کرده است، همين امروز و پيش از فرارسيدن روزی که درهم و ديناری وجود ندارد، از او حلاليت بخواهد. کسی که رحم نکند، مورد رحمت قرار نمی گيرد. هرکس به سبب غلبه ی خواب از عمل شبانه ای که معمولا انجام می داده یا بخشی از آن باز بماند، آن را در بین نماز صبح و ظهر انجام دهد، در این صورت برای او اجر و پاداشی همانند زمانی که آن را در شب انجام می داده، نوشته می شود. سرکه نان خورشِ خوبی است؛ سرکه نان خورشِ خوبی است. هيچيک از شما ايستاده آب ننوشد؛ و اگر کسی فراموش کرد و ايستاده آب نوشيد، باید بالا بیاورد (استفراغ کند). رسول الله صلى الله عليه وسلم از نوشيدنِ آب از دهانه ی ظرف آب و مشک منع فرمود. رسول الله صلى الله عليه وسلم از نوشيدن آب از دهانه ی مشک منع فرمود. رسول الله صلى الله عليه وسلم از دميدن در آب منع نمود. ای جبريل، نزد محمد برو و بگو: ما تو را درباره ی امتت خشنود می سازيم و تو را اندوهگين و ناراحت نمی کنيم. باری از کنار رسول الله صلى الله عليه وسلم گذشتم و شلوارم مقداری پايين افتاده بود؛ رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: «ای عبدالله، شلوارت را بالا بکش». آن را بالا کشيدم. فرمود: «بيشتر بالا بکش». همچنان شلوارم را بالا می کشيدم تا اینکه شخصی پرسيد: تا کجا؟ فرمود: «تا نيمه ی دو ساق». مردم در روز قيامت، پابرهنه، لُخت و ختنه نشده، برانگيخته می شوند. الله سبحانه و تعالی به دو نفری می خندد كه يكی از آنها ديگری را به قتل می رساند و هر دو وارد بهشت می شوند؛ چنانکه يكی از آنها در راه الله می جنگد و (به وسيله ی ديگری) كشته می شود. سپس الله متعال توبه ی قاتل را می پذيرد و اسلام می آورد و به شهادت می رسد. روزی که مردم در پيشگاه پروردگار جهانيان حاضر می شوند، برخی از آنان تا بناگوش خود غرق در عرق خواهند بود. بار الها، ما تو را در برابرِ آنان قرار می دهيم و از شرارت های شان به تو پناه می آوريم. کارهایِ نیک پایدار عبارتند از: لا اله الا الله و سبحان الله و الله اکبر و الحمدلله و لا حول ولاقوة الا بالله. براستی با توسل به اسم اعظم الله از او درخواست نمود؛ اسم اعظمی که هرگاه به وسیله ی آن از او خواسته شود، عطا می کند و چون با آن دعا شود، اجابت می نماید. بار الها چنانکه مرا زیبا و نیکو آفریدی، اخلاقم را زیبا و نیکو بگردان. مؤمنی که با مردم و در ميان آنها زندگی می کند و بر اذيت و آزارشان شکيباست، بهتر از از مؤمنی است که از مردم کناره گيری می کند و در برابر اذيت و آزارشان شکيبايی نمی ورزد. مومن آیینه ی برادر مومنش می باشد. همانا الله به من وحی نمود که نسبت به يکديگر فروتن باشيد تا هيچکس به ديگری فخر نفروشد و ستم و گردنکشی روا ندارد. شما نمی توانید مردم را با اموال و دارایی که در اختیار دارید، جلب خود کنید؛ بلکه با گشاده رویی و اخلاق نیکوست که می توانید همنشینی و مصاحبت با آنها را به دست آورید. پس از تو، چهار کلمه گفته ام که اگر با آنچه تو در طول امروز گفته ای وزن شود، از آنها سنگين تر خواهد بود: سُبْحَانَ الله وَبِحَمْدِهِ عَدَدَ خَلْقِهِ، وَرِضَا نَفْسِهِ، وَزِنَةَ عَرْشِهِ، وَمِدَادَ كَلِمَاتِهِ. هیچ عملی را بنده انجام نمی دهد که بیش از ذکر و یاد الله نجات دهنده ی او از عذاب الهی باشد. هرکس خود را بزرگ پندارد و در راه رفتنش تکبر به خرج دهد، درحالی الله متعال را ملاقات می کند که بر وی خشمگین است. بار الها، ای پروردگار مردم، بیماری را بر طرف کن، شفا بده که شفادهنده تویی. هنگامی که توشه ی اشعری ها در جنگ تمام می شود يا زمانی که غذای شان در مدينه کاهش می يابد. هنگامی که مسلمان از برادرِ مسلمانش عيادت می کند، تا زمانی که باز می گردد، در "خُرفه ی بهشت" است. زنی از طايفه ی «جهينه» که زنا کرده و باردار بود، نزد رسول الله صلى الله عليه وسلم آمد. به نامِ الله بر تو دعای شفا می خوانم (و از او می خواهم) که تو را از آنچه آزارت می دهد و از هر شخص يا چشمِ حسودی در پناه خويش قرار دهد؛ الله تو را شِفا بخشد که به نامِ او، برای تو دعای شِفا و بهبودی می کنم. برای رسول الله صلى الله عليه وسلم نوشيدنی آورده شد؛ ایشان درحالی از آن نوشيد که سمت راستش پسربچه ای بود. هرگز کسی از شما آرزوی آرزوی مرگ نکند؛ اگر نيکوکار است، چه بسا بر نيکی هايش بيفزايد و اگر گنه کار است، شايد توفيق توبه بيابد. هنگامی که رسول الله صلى الله عليه وسلم غذايی می خورد، سه انگشت خود را می ليسيد. چه بسا کنیزی از کنیزهای مدينه، دستِ پيامبر صلى الله عليه وسلم را می گرفت و او را به هر جا که می خواست، می بُرد. درحالی نزدِ رسول الله صلى الله عليه وسلم رفتم که ايشان در حالِ سخنرانی بود. همانا مثال حافظ قرآن، مانند صاحب شترِ بسته است. هرگاه انس رضی الله عنه از کنارِ تعدادی کودک می گذشت به آنها سلام می کرد و می گفت: رسول الله صلى الله عليه وسلم چنين می کرد. اين مرد، از ابوالقاسم صلى الله عليه وسلم نافرمانی کرد. رسول الله صلى الله عليه وسلم شنيد که شخصی از مرد ديگری تعريف می کند و در مدحِ او مبالغه می نمايد؛ پس فرمود: «أهْلَكْتُمْ- أوْ قَطَعْتُمْ- ظَهْرَ الرَّجُلِ»: «او را نابود کرديد- يا - پُشت او را شکستيد». وای بر تو، گردن دوستت را شکستی. هرگاه شنيديد كه در سرزمينی طاعون آمده است، به آنجا نرويد و هرگاه در سرزمينی بوديد و طاعون در آنجا شيوع پيدا کرد، آنجا را ترك نكنيد. رسول الله صلی الله علیه وسلم از مسافرت به سرزمين دشمن با قرآن منع فرمود. می بينم که تو به گوسفند و بيابان علاقه داری؛ لذا هنگامی که در ميان گوسفندانت بودی. گورخری به رسول الله صلى الله عليه وسلم اهدا کردم. باری جبرئيل عليه السلام نزد رسول الله صلى الله عليه وسلم نشسته بود که ناگهان صدايی از بالای سرش شنيد. هرگاه يکی از شما نماز می خواند و خوابش گرفت، بايد بخوابد تا خواب از سرش برود. روپوش مرا به من بدهيد؛ اگر به اندازه ی اين خارها، دام و شتر می داشتم، آن را ميان شما تقسيم می کردم و آنگاه می دانستيد که من بخيل، دروغگو و ترسو نيستم. پيامبر صلى الله عليه وسلم شخصی از طايفه ی «اَزد»، به نام «ابن لُتبيّه» را برای جمع آوری زکات فرستاد و چون به مدينه بازگشت، گفت: اينها، (اموال زکات و) مالِ شماست و اين را هم به من هديه داده اند. پيامبر صلى الله عليه وسلم بالای منبر رفت و پس از حمد و ثنای الله فرمود. توجه کنيد، گوش دهيد، همانا ساده پوشی و دوری از خوش گذرانی، از ايمان است؛ ساده پوشی و دوری از تن پروری، از ايمان است. الله مهربان و آسان گير است و نرمی و ملايمت در همه ی کارها را دوست دارد. در تو دو خصلت وجود دارد که الله متعال آنان را دوست دارد: بردباری و درنگ در کارها (سنجيده عمل کردن). پروردگارت بر تو حقی دارد؛ نفست بر تو حقی دارد؛ همسرت بر تو حقی دارد؛ پس حقّ هر صاحبِ حقی را ادا کن. خوش اخلاق ترین شما، از محبوب ترين افراد نزد من و کسانی هستند که در قیامت به من نزديک تر می باشند؛ و مبغوض ترين شما نزد من و دورترين شما از من در قيامت، افرادِ پُرحرف (ورّاج) و لاف زنی هستند که با دهانِ پُر و ژستِ افراد سخنور سخن می گويند و نيز مُتَفَيهقان. او را به حالِ خود رها کنيد و يک سطل آب بر محل ادرارش بريزيد؛ شما مأموريت يافته ايد که آسان بگيريد، نه اینکه سخت بگیرید. «از گوسفند چه باقی مانده است؟» عايشه رضی الله عنها پاسخ داد: فقط دستِ آن مانده است - و بقيه را صدقه دادم -. این بود که رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: «همه اش مانده است، جز دستِ آن». ديناری در راه الله انفاق می کنی؛ ديناری در راه آزاد کردن برده ای می بخشی؛ ديناری به بينوايی صدقه می دهی و ديناری خرجِ خانواده ات می کنی؛ در اين ميان پاداش نفقه ای که به خانواده ات داده ای، از همه بزرگ تر (و بيشتر) است. کسی که اسلام آورده و روزی اش کفافِ زندگی اش را می کند و الله متعال او را به آنچه به وی بخشيده، قانع کرده است، رستگار می باشد. نمازها را با رسول الله صلى الله عليه وسلم می خواندم؛ نماز و خطبه ی رسول الله صلى الله عليه وسلم در حد اعتدال بود. (نه بسيار طولانی و نه خيلی کوتاه). زنان زيادی نزد خانواده ی محمد آمده اند و از شوهران خود شکايت دارند؛ چنين مردانی بهترين های شما نيستند. هیچ زنی شوهرش را در دنيا اذيت نمی کند مگر اینکه همسرِ بهشتی آن مرد، يعنی "حور عين" می گويد: الله تو را بکشد؛ اذيتش نکن. او نزد تو مهمان است و به زودی از تو جدا می شود و نزد ما می آيد. انفاق کن يا ببخش يا هديه بده و - بذل و بخشش خود را - حساب مکن که در مقابل، الله نيز فضل و برکتش را از تو منع می کند؛ و با ذخيره کردن بخل نورز که الله نعمت و برکتش را از تو بازمی دارد. قطعا روز قيامت هر حقی به حق دار می رسد؛ حتی برای گوسفندِ بی شاخ، از گوسفند شاخ دار قصاص می گيرند. اگر به کسی فرمان می دادم که کسی را سجده کند، به زن فرمان می دادم برای شوهرش سجده نمايد. هريک از شما تا زمانی که با نشاط است، نماز بخواند و هرگاه خسته شد، بخوابد. برای مسلمانی که چيزی جهت وصيت دارد، جايز نيست دو شب بر او بگذرد و وصيت نامه اش را ننوشته باشد. ثروت هيچکس به خاطر صدقه دادن کم نمی شود. به هر بنده ای ستم شود و او بر آن صبر نمايد، الله بر عزتش می افزايد. و هيچ بنده ای دربِ گدايی را نمی گشايد مگر اينکه الله دروازه ی فقر را به رويش باز می کند. مثال بخيل و بخشنده، مانند دو مرد است که تن پوش آهنی بر تن داشته باشند و اين تن پوش، از سينه تا گلوی آنان را دربرگرفته باشد. به او بگوييد: سخن بگويد، زير سايه برود، بنشيند و روزه اش را کامل کند. هرکس عین مالش را نزد مردی - یا انسانی - یافت که ورشکسته شده بود، او نسبت به دیگران بدان سزاوارتر است. هریک از شما که از امنيت روانی (جانی) و سلامتِ جسمی برخوردار است و خوراک روزانه اش نزد او يافت می شود، گويا از تمام دنيا برخوردار است. هرکس نخلی را بخرد که عمل لقاح در آن صورت گرفته است، ثمره ی آن برای فروشنده است، مگر اینکه خریدار شرط کرده باشد که برای او باشد. بس کن، به اندازه ای که توانايی داريد، عبادت کنيد؛ به الله سوگند که الله از دادنِ پاداش اعمال نيک خسته نمی شود، اما شما از عبادت خسته می شويد. بهترين عمل نزد الله، عملی است که صاحبش بر آن مداومت کند. رسول الله صلی الله علیه وسلم از اینکه کسی به استقبال کاروان های تجاری برود و از اینکه فرد مقیمِ شهر از بادیه نشین (کسی که از خارج از شهر برای فروختن کالایش می آید) چیزی خرید کند، نهی کرده است. رسول الله صلی الله علیه وسلم از مزابنه نهی فرمود؛ و مزابنه این است که کسی ثمره ی باغ و بستانش را در صورتی که نخل باشد به چند پیمانه خرما بفروشد؛ و اگر ثمره ی آن انگور است، آن را به چند پیمانه کشمش بفروشد و یا محصول کشتزارش را به چند پیمانه غذا بفروشد؛ رسول الله صلی الله علیه وسلم از همه ی این موارد نهی کرد. رسول الله صلى الله عليه وسلم از نکاح شغار نهی کرده است. رسول الله صلى الله عليه وسلم از معامله ی "حَبَلِ الحَبَلَة" منع فرمود. «آن رزقی بوده که الله برای شما - از دريا - خارج کرده است؛ آيا از گوشت آن چيزی با خود داريد که به ما هم بدهيد؟» و ما مقداری از گوشت آن را برای رسول الله صلى الله عليه وسلم فرستاديم و از آن میل کرد. يا الله، از ناتوانی، تنبلی، بُخل، پيری و عذاب قبر به تو پناه می برم. رسول الله صلی الله علیه وسلم از فردی یهودی غذایی خرید و سپر آهنی خود را در برابر آن گرو گذاشت. يا الله، من از گرسنگی که همخواب بدی است و از خيانت که ويژگی درونیِ بدی است، به تو پناه می برم. آيا کلماتی به تو آموزش دهم که رسول الله صلى الله عليه وسلم آنها را به من آموخت؟ و اگر به اندازه ی يک کوه بدهی داشته باشی- با گفتن اين کلمات - الله متعال موجبات پرداخت بدهی ات را فراهم می سازد. بگو: «اللَّهُمَّ اكْفِنِي بِحَلاَلِكَ عَنْ حَرَامِكَ، وَأغْنِنِي بِفَضْلِكَ عَمَّنْ سِواكَ»: «يا الله، مرا با حلال خود از آنچه حرام کرده ای، کفايت بفرما و به فضل خويش مرا از غير خود بی نياز بگردان». حرام بودن کبر و خودپسندی و خودبزرگ بینی و بیان عاقبت و فرجام بد آن در سفری با رسول الله صلى الله عليه وسلم همراه بوديم که مردی سوار بر شترش آمد. ای ابوالحسن، حالِ رسول الله صلى الله عليه وسلم چگونه است؟ علی رضی الله عنه پاسخ داد: الحمدلله خوب شده است. پروردگارا، از ناتوانی و تنبلی و بزدلی و پيری و بخل و عذاب قبر و فتنه ی مرگ و زندگی به تو پناه می جويم. رسول الله صلى الله عليه و سلم از خريد و فروش به صورت مخابره و محاقله و مزابنه و از فروش محصول قبل از رسيده شدنش نهی کرده است. و از اینکه محصولات کشاورزی با چیزی جز درهم و دينار خريد و فروش شود نهی نمود، مگر معامله ی عرايا که از اين دسته مستثنی است. درباره ی اين حيوانات زبان بسته، از الله بترسيد (و به آنها رسيدگی کنيد تا) هم خوب سوارشان شويد و هم خوب از آنها تغذيه نماييد. وقتی رسول الله صلی الله علیه وسلم به سفر می رفت، از سختی های سفر و از پيش آمدها و تغييرات غم انگيز و از کاستی (و خواری) پس از فزونی (و ارجمندی)، و نيز از دعای ستم ديده و از ديدن مناظر غم انگيز (و پيش آمدهای ناگوار) در مال و خانواده - به الله - پناه می بُرد. يک سواره (يا کسی که به تنهایی سفر می کند)، يک شيطان می باشد و دو سواره، دو شيطان هستند و سه سواره، يک کاروان به شمار می آيند. يا الله، صبحگاهان را برای امتم خجسته و پربرکت بگردان. عمر بن خطاب نامه نوشت که: هر مرد و زن ساحری را بکشید. سه گروه هستند که الله متعال با آنها سخن نمی گوید و پاک شان نمی کند و عذاب دردناکی برای آنان خواهد بود: پير زناکار، تهی دست متکبر و مردی که سوگند خوردن به الله کالای او می باشد: چيزی خرید و فروش نمی کند، مگر اينکه قسم می خورد. هرگاه در مسيری سرسبز سفر کرديد، بهره ی شتر از زمين را به او بدهيد (و بگذاريد تا حيوان در حال حرکت بچرد) و چون در مسيری خشک و بی علف سفر کرديد، او را تند برانيد تا پيش از اين که مغز استخوان حيوان، يعنی توان و نيرويش از بابت خستگی و رنج راه از ميان برود، به مقصد برسيد. در شب حرکت کنيد؛ زيرا زمين در شب در هم پيچيده و کوتاه می شود. هرگاه رسول الله صلى الله عليه وسلم در سفر بود، اگر در شب توقف می کرد، بر پهلوی راست خود می خوابيد؛ اما اگر کمی پيش از صبح توقف می نمود، دست خود را از قسمت آرنج بالا می گرفت و سرش را بر روی کف دستش می گذاشت. رسول الله صلى الله عليه وسلم در مسيرِ (سفر يا جهاد) گاه به عمد عقب می ماند و - افرادِ - ناتوان را به پيش می راند و (آنها را برای حرکت، کمک و تشويق می فرمود و کسی را که سواری نداشت) پشت سر خود سوار می کرد و برايش دعا می نمود. وقتی در جايی اتراق می کرديم، تا زمانی که بارهای مان را از دوش حیوان باز نمی کرديم (و پايين نمی گذاشتيم)، مشغول نماز نمی شديم. هنگامی که رسول الله صلى الله عليه وسلم رهسپار سفری بود و بر پشت شترش قرار می گرفت، سه بار تکبير می گفت و سپس اين دعا را می خواند: «سُبْحَانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنَا هَذَا وَمَا كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ وَإِنَّا إِلَى رَبِّنَا لَمُنْقَلِبُونَ». ای گروه مهاجران و انصار، برخی از برادران شما، مال و خويشاوندی ندارند؛ پس هريک از شما بايد دو يا سه نفر از آنها را با خود همراه و شريک بگرداند. به عيادت خبّاب بن اَرَت رضی الله عنه رفتيم که هفت نقطه از بدنش را داغ کرده بود. دو تن از اصحاب محمد صلى الله عليه وسلم هستند که هيچيک از آنها در انجامِ کارهای نيک کوتاهی نمی کند. سبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ المَلاَئِكَةِ وَالرُّوحِ. رسول الله صلى الله عليه وسلم درحالی نزد من آمد که مردی در خانه ام بود. پس فرمود: «ای عایشه، این کیست؟» گفتم: برادر رضاعی من است. فرمود: «خوب دقت كنيد چه كسانی برادران شما هستند زيرا زمانی رضاعت به ثبوت می رسد كه گرسنگی را برطرف نمايد». ای رسول خدا، من صاحب زمینی در خیبر شدم؛ تاکنون صاحب مالی نشدم که از آن نزد من ارزشمندتر و گرانبهاتر باشد، در مورد آن چه به من دستور می دهی؟ رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «اگر موافق باشی اصل آن را نگه دار و منفعت حاصل از آن را صدقه بده». ای رسول خدا، با زنی ازدواج کردم. آنگاه رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «چه مهریه ی او کردی؟». وی گفت: به وزن یک نواة از طلا؛ رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «الله برای تو برکت عنایت کند؛ ولیمه بده هرچند با یک گوسفند باشد». وای، وای، اين معامله عين ربا است، عين ربا است. چنين نكن. هرگاه خواستی خرمای خوب بخری، خرماهای خودت را به کالایی دیگر بفروش و با آن خرمای خوب بخر. هرگاه یکی از شما به رختخواب می رود، بسترش را از سمت داخل که روی او قرار می گيرد، بتکاند؛ زيرا نمی داند پس از او چه چيزی در بستر جای گرفته است. بنابراین مرا گواه نگیر که من بر ظلم گواهی نمی دهم. رسول الله صلى الله عليه وسلم از قیمت و بهای سگ و مهریه ی زناکار و شیرینی کاهن و غیبگو نهی کرد. آيا فکر می کنی من با تو چانه زدم تا شترت را از تو بگيرم، شترت و پولت را بردار، هر دوی آنها مال توست. از گرفتاریِ طاقت فرسا و سختیِ بلا و از نگون بختی، سرنوشت بد (يا قضاوت نادرست) و شادکامی دشمنان، به الله پناه ببريد. جلوگیری طبیعی (عزل) برای رسول الله صلی الله علیه وسلم ذکر شد که فرمود: «چرا یکی از شما این کار را انجام می دهد؟ زیرا هیچ نفسی آفریده نمی شود مگر الله خالق آن است». رسول الله صلى الله عليه وسلم ترک ازدواج از سوی عثمان بن مظعون جهت عبادت را نپذيرفت؛ و اگر به او اجازه ی اين کار را می داد، ما خود را اخته می کرديم. در برابر آنچه از قرآن حفظ داری، او را به ازدواج تو درآوردم. خوراکِ دو نفر برای سه نفر کافی است و خوراک سه نفر برای چهار نفر. يا الله، من از فتنه ی قبر و عذاب دوزخ و از شرّ ثروت و فقر به تو پناه می برم. آن را نَخَر و در پیِ بازپس گيریِ صدقه ات نباش؛ هرچند آن را به يک درهم به تو بدهد؛ زيرا کسی که هدیه ی خود را پس می گيرد، مانند کسی است که استفراغ خود را می خورد. کسی که بخشش خود را پس می گيرد، مانند کسی است که استفراغ خود را می خورد. وقتی رسول الله صلی الله علیه وسلم بیمار بود، نشسته در خانه اش نماز خواند. هرکس چیزی را پیش فروش می کند، باید آن را با پیمانه ای معلوم و وزنی معلوم تا مدتی معلوم پیش فروش نماید. ما در بين انصار بيشترين مزرعه را داشتيم؛ و زمين کشاورزی به ديگران کرايه می داديم به این صورت که محصولات يک طرف از مزرعه برای ما و محصولات طرف ديگر برای کشاورزان باشد؛ گاهی اوقات اتفاق می افتاد که بخش صاحب زمين ثمر می داد و بخش کشاورز ثمری نمی داد؛ بنابراین رسول الله صلى الله عليه وسلم ما را از اين عمل نهی کرد. ولی اگر کرايه ی زمين با نقره (پول) بود ما را از آن نهی نمی کرد. قرآن نازل می شد و ما عزل (جلوگیری طبیعی) می کردیم. سفیان می گوید: اگر از این کار نهی می شد، قرآن ما را از آن نهی می کرد. هیچ زنی برای مرده ای بیش از سه روز ترک زینت نمی کند مگر برای شوهرش که چهارماه و ده روز به خاطر او زینتش را ترک می گوید و لباس زینتی نمی پوشد مگر لباس سیاه و سفید؛ و سرمه نمی کشد و از خوشبویی استفاده نمی کند مگر زمانی که (از عادت ماهانه) پاک می شود آنهم به مقدار اندکی از قُسط یا اظفار. طلا را در مقابل طلا، جز اينكه برابر باشند و اختلاف وزنی نداشته باشند، نفروشيد. و نقره را در مقابل نقره نفروشيد جز اينكه برابر باشند و اختلاف وزنی نداشته باشند. و نسيه ی آنها را به نقد نفروشيد. بین زن و عمه اش و بین او و خاله اش جمع نمی شود. برای زنی که به الله و روز قیامت ایمان دارد، حلال نیست بیش از سه روز بر میتی ترک زینت کند مگر برای شوهرش که چهار ماه و ده روز باید ترک زینت نماید. «هيچ همسايه ای، همسايه اش را از کوبيدن ميخ به ديوار مشترک شان منع نکند». سپس ابوهريره رضی الله عنه گفت: چرا شما را از عمل به اين حديث روی گردان می بینم؟ به الله سوگند که من اين ميخ را به شانه های تان می کوبم. چون رسول الله صلى الله عليه وسلم "سمع الله لمن حمده" می گفت، هیچیک از ما پشتش را خم نمی کرد تا اینکه رسول الله صلى الله عليه وسلم را در سجده می یافت؛ آنگاه بعد از او به سجده می رفتیم. به رعايت تقوای الهی و گفتن "الله اکبر" بر هر بلندی پایبند باش. به عیادت بیمار بروید و گرسنه را غذا دهید و اسیر را آزاد کنید. برتریِ عالِم بر عابد، همانند برتریِ من نسبت به کمترين شماست. به نام الله؛ بيمارمان با اين خاک (که) با آب دهانِ يکی از ما (آغشته است)، به فرمان پروردگارمان بهبود می يابد. سنت این است که اگر بعد از زنی بیوه، با دختر باکره ای ازدواج شود، هفت شب نزد وی سپری شود و پس از آن نوبت بین آنها تقسیم شود. و اگر با زن بیوه ای ازدواج گردد، سه شب نزد او سپری شود و آنگاه نوبت بین همسران تقسیم شود. رسول الله صلى الله عليه وسلم در مورد دختر حمزه فرمودند: «او برای من حلال نیست؛ در اثر رضاعت و شیرخوارگی محرمیتی به وجود می آید که در ارتباط نسبی وجود دارد؛ و او دختر برادر رضاعی من می باشد». وقتی رسول الله صلى الله عليه وسلم قصد خوابیدن داشت، دست راستش را زير گونه اش قرار می داد و می فرمود: «يا الله، در آن روز که بندگانت را برمی انگيزی، مرا از عذاب خويش محافظت بفرما». وقتی رسول الله صلى الله عليه وسلم هلال ماه را می ديد، می فرمود: يا الله، اين ماه را با امنيت و ايمان و اسلام و سلامتی بر ما نو بفرما. مردی درحالی سوره ی کهف را می خواند که اسبش کنار وی بود و با دو ريسمان بسته شده بود. رسول الله صلى الله عليه وسلم پس از گذشتِ يک سوم شب برمی خاست و می فرمود: «ای مردم، الله را ياد کنيد». همواره رسول الله صلی الله علیه وسلم به روزه گرفتن دوشنبه و پنج شنبه پایبند بود. رسول الله صلى الله عليه وسلم از جن و چشم انسان به الله پناه می بُرد.