بروز رسانی: گویا هنوز عادت های جاهليت در تو وجود دارد؛ اينها برادران و خدمتکاران شما هستند که الله متعال ايشان را زيردستِ شما قرار داده است؛ پس هرکس برادرش زيردستِ اوست، بايد از همان غذايی که خود می خورَد، به او نيز بخوراند و از همان لباسی که خود می پوشد، به او نيز بپوشاند. آنها را به کاری که در توان شان نيست، مکلّف نسازيد و اگر آنان را به کاری مکلّف ساختيد، به آنها کمک کنيد.

عن المعرور بن سويد، قال: رأيت أبا ذر رضي الله عنه وعليه حلة وعلى غلامه مثلها، فسألته عن ذلك، فذكر أنه قد سابَّ رجلا ًعلى عهد رسول الله صلى الله عليه وسلم فَعَيَّره بأمه، فقال النبي صلى الله عليه وسلم : «إنك امْرُؤٌ فيك جاهلية هم إِخْوَانُكُمْ وخَوَلُكُمْ جعلهم الله تحت أيديكم، فمن كان أخوه تحت يده، فليُطعمه مما يأكل، وليُلْبِسْهُ مما يلبس، ولا تُكَلِّفُوهُمْ مَا يَغْلِبُهُمْ، فَإِنْ كَلَّفْتُمُوهُمْ فَأَعِينُوهُمْ ».
[صحيح] - [متفق عليه]

از مَعرور بن سُوَيد روایت است که می گويد: ابوذر رضی الله عنه را ديدم که لباسش مانند جامه ای بود که غلامش بر تن داشت؛ علتش را از او پرسيدم. پاسخ داد: در دوران رسول الله صلى الله عليه وسلم غلامی داشتم که به او ناسزا گفتم و به خاطر مادرش از او ایراد گرفتم. رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: «إنَّكَ امْرُؤٌ فِيكَ جَاهِليَّةٌ هُمْ إخْوَانُكُمْ وَخَوَلُكُمْ جَعَلَهُمُ الله تَحْتَ أيديكُمْ، فَمَنْ كَانَ أَخُوهُ تَحْتَ يَدِهِ، فَلْيُطْعِمْهُ مِمَّا يَأكُلُ، وَلْيُلْبِسْهُ مِمَّا يَلْبَسُ، وَلا تُكَلِّفُوهُمْ مَا يَغْلِبُهُمْ، فَإنْ كَلَّفْتُمُوهُمْ فَأَعِينُوهُمْ»: «گویا هنوز عادت های جاهليت در تو وجود دارد؛ اينها برادران و خدمتکاران شما هستند که الله متعال ايشان را زيردستِ شما قرار داده است؛ پس هرکس برادرش زيردستِ اوست، بايد از همان غذايی که خود می خورَد، به او نيز بخوراند و از همان لباسی که خود می پوشد، به او نيز بپوشاند. آنها را به کاری که در توان شان نيست، مکلّف نسازيد و اگر آنان را به کاری مکلّف ساختيد، به آنها کمک کنيد».
[صحیح است] - [متفق علیه]

شرح

در این حدیث به خوش رفتاری با بردگان به ویژه در باب خوراک و پوشاک آنها تشویق شده است و اینکه نباید آنها را به کاری بیش از توان شان مکلف کنیم مگر اینکه خود آنها را یاری داده و به آنها کمک کنیم. و با وعید و تهدید شدیدی برای کسی همراه است که از آنها عیبجویی نموده و تحقیرشان می کند؛ چون آنان هم برادران دینی ما هستند.