بروز رسانی: مردی را نزد ابن مسعود آوردند و گفتند: اين فلانی است که ريشِ او آغشته به قطرات شراب است. ابن مسعود رضی الله عنه فرمود: «ما از تجسس و کنکاش در کار ديگران منع شده ايم؛ ولی اگر چيزی برای مان نمايان شد، به موجب آن - به مجازات شرعی يا تعزير - عمل می کنيم».

عن ابن مسعود رضي الله عنه : أنه أُتِي برجُل فقيل له: هذا فُلان تَقْطُر لحيته خَمْرًا، فقال: إنا قد نُهِيْنَا عن التَّجَسُّسِ، ولكن إن يَظهر لنا شَيْءٌ، نَأخُذ به.
[صحيح] - [رواه أبو داود]

از ابن مسعود رضی الله عنه روايت است که مردی را نزد وی آوردند و گفتند: اين فلانی است که ريشِ او آغشته به قطرات شراب است. ابن مسعود رضی الله عنه فرمود: «ما از تجسس و کنکاش در کار ديگران منع شده ايم؛ ولی اگر چيزی برای مان نمايان شد، به موجب آن - به مجازات شرعی يا تعزير - عمل می کنيم».
[صحیح است] - [به روایت ابوداوود]

شرح

مردی که شراب خورده بود نزد ابن مسعود رضی الله عنه آوردند و قرینه ی حال بر شراب خوردن وی دلالت می کرد. چنانکه از ریشش قطرات شراب می چکید؛ ابن مسعود رضی الله عنه در پاسخ به آنها گفت: ما در شریعت از تجسس و کنکاش در مورد دیگران نهی شده ایم. چون ظاهرا این مرد در نهان شراب خورده بود، اما کسانی که او را نزد ابن مسعود آوردند، در مورد وی تجسس کرده بودند تا اینکه او را در این وضعیت بیرون کشیده بودند. اما وقتی که چیزی برای ما نمایان شده و با شهادت شاهدان عادل ثابت شود یا کسی که مرتکب جرمی شده خود به آن اعتراف کند، بدون اینکه تجسسی در مورد وی صورت گرفته باشد، در این صورت رفتار ما با او به مقتضای عملی که مرتکب شده می باشد و حد یا تعزیر را بر وی جاری می کنیم. و هرکس الله متعال جرم و گناهش را بپوشاند، او را مواخذه نمی کنیم.