ဟဒီးဆ်: အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်သည် တစ်ဦးတစ်ယောက်ကို ကောင်းစေလိုပါက ထိုသူ့အားသာသနာရေးနှင့် စပ်လျဉ်း၍ နားလည်နိုင်စွမ်း ချီးမြှင့်တော်မူသည်။
عن معاوية بن أبي سفيان رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : «من يُرِدِ الله به خيرا يُفَقِّهْهُ في الدين».
[صحيح] - [متفق عليه]
المزيــد ...
မုအာဝိယဟ် ဗင်န် အဗူဆွဖ်ယာန် (ရဿွိယလ္လာဟုအန်ဟု)က ဆင့်ပြန်ခဲ့သည်။ အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်၏ရစူလ်တမန်တော်(ဆွလ္လလ္လာဟုအလိုင်ဟိဝစလ္လမ်) မိန့်ကြားတော်မူသည်။ အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်သည် တစ်ဦးတစ်ယောက်ကို ကောင်းစေလိုပါက ထိုသူ့အား သာသနာရေးနှင့် စပ်လျဉ်း၍ နားလည်နိုင်စွမ်း ချီးမြှင့်တော်မူသည်။
[ဤဟဒီးဆ်သည် ဆွဟီးဟ် အဆင့်ရှိသည်။] - [ဗုခါရီကျမ်းနှင့် မွတ်စ်လင်မ်ကျမ်း။]
အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်သည် တစ်ဦးတစ်ယောက်အား ကောင်းကျိုးပြုရန်နှင့် ကောင်းစားစေရန် အလိုရှိတော်မူလျှင် ထိုသူ့အား ရှရီအဟ် တရားဥပဒေအမိန့်ပညတ်ချက်များကို တတ်ကျွမ်းနားလည်သော ပညာရှင်အဖြစ် ပြုလုပ်ပေးတော်မူသည်။ ဖိက်ဟ်(တရားဥပဒေ)သည် ယေဘုယျအားဖြင့် နှစ်မျိုးရှိသည်။ ပထမတစ်ခုမှာ - လက်တွေ့ဆောင်ရွက်ရသည့်ရှရီအဟ် တရားဥပဒေ၏ အမိန့်ပညတ်ချက်များကို ၎င်း၏အသေးစိတ် အထောက်အထားများနှင့်တကွ သိနားလည်ခြင်းဖြစ်သည်။း ဥပမာ- ခဝပ်ကိုးကွယ်မှုဆိုင်ရာ အမိန့်ပညတ်ချက်များနှင့် အရောင်းအဝယ်ဆိုင်ရာ အမိန့်ပညတ်ချက်များစသည်တို့ဖြစ်သည်။ ဒုတိယတစ်ခုမှာ - အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်၏ “ဒီးန်” သာသနာတော်အား ယေဘုယျအားဖြင့် သိနားလည်ခြင်း၊ ၎င်းတွင် အီမာန် သက်ဝင်ယုံကြည်မှု၏ အခြေခံအုတ်မြစ်များ၊ အစ္စလာမ့်ဥပဒေများ၊ (ဟလာလ်) ခွင့်ပြုထားသည့်အရာများနှင့် (ဟရာမ်) တားမြစ်ထားသည့်အရာများ၊ ကိုယ်ကျင့်တရားများနှင့် ကျင့်ဝတ်များ စသည်တို့ကို သိနားလည်ခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။
ဟဒီးဆ်မှ သိမှတ်ဖွယ်ရာများ
- ဟဒီးဆ်တော်တွင် သာသနာ့ပညာ နားလည်တတ်ကျွမ်းခြင်း၏ ကြီးကျယ်မြင့်မြတ်မှုအကြောင်း အထောက်ထားပါရှိပြီး သာသနာ့ပညာကို သင်ယူဆည်းပူးရန် တိုက်တွန်းထားသည်။
- ဖိက်ဟ်(တရားဥပဒေ)သည် ယေဘုယျအားဖြင့် နှစ်မျိုးရှိသည်။ ပထမတစ်ခုမှာ - လက်တွေ့ဆောင်ရွက်ရသည့် ရှရီအဟ် တရားဥပဒေ၏ အမိန့်ပညတ်ချက်များကို ၎င်း၏အသေးစိတ် အထောက်အထားများနှင့်တကွ သိနားလည်ခြင်းဖြစ်သည်။ ဒုတိယတစ်ခုမှာ - အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်၏ “ဒီးန်” သာသနာတော်အား ယေဘုယျအားဖြင့်သိရှိခြင်း၊၎င်းတွင် အီမာန် သက်ဝင်ယုံကြည်မှု၏ အခြေခံအုတ်မြစ်များ၊ အစ္စလာမ့်ဥပဒေများ၊ “အိဟ်စာန်”၏ သဘောတရားများ၊ (ဟလာလ်) ခွင့်ပြုထားသည့်အရာများနှင့် (ဟရာမ်) တားမြစ်ထားသည့်အရာများ စသည်တို့ပါဝင်သည်။
- အကြင်သူသည် သာသနာတော်ကို ကောင်းစွာနားလည် သဘောပေါက်အောင် သင်ယူခြင်းမပြုဘဲ ကျောခိုင်းထားပါက အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်သည် ၎င်းအတွက် မည်သည့် ကောင်းကျိုးကိုမျှ လိုလားတော်မူမည်မဟုတ်ကြောင်း ဟဒီးဆ်တော်မှသိရှိရသည်။
- ပညာရှာဖွေရန် စိတ်အားထက်သန်သူအား အလ္လာဟ်အရှင်မြတ် ချစ်တော်မူ၏။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်သည် ထိုသူ့အား မိမိ၏သောင်ဖိက်စွမ်းအားဖြင့် သာသနာ့အသိ ပညာသင်ယူဆည်းပူးနိုင်စွမ်းနှင့် သာသနာကို သိနားလည်နိုင်စွမ်း ချီးမြှင့်တော်မူပြီး ကောင်းစားစေရန် အလိုရှိတော်မူခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
- သာသနာနှင့်ပတ်သက်၍ နားလည်တတ်ကျွမ်းခြင်းသည် ချီးမွမ်းထိုက်ပေသည်။ သာသနာမှအပ အခြားအကြောင်းအရာများကို နားလည်တတ်ကျွမ်းခြင်းသည် ချီးမွမ်းစရာ မဟုတ်သလို ကဲ့ရဲ့ရှုံ့ချစရာလည်း မဟုတ်ပေ။ သို့သော် ချီးမွမ်းထိုက်သည့် အကြောင်းခံဖြစ်လျှင် ချီးမွမ်းစရာဖြစ်ပြီး ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချထိုက်သည့်အကြောင်းခံဖြစ်လျှင် ကဲ့ရဲ့ရှုံ့ချစရာဖြစ်မည်။
အမျိုးအစားများ
ထပ်၍
- ဟဒီးဆ်: အကယ်၍ ကြီးလေးသော အပြစ်အကုသိုလ်များကို ရှောင်ကြဉ်ပါက ဆွလာသ်ငါးကြိမ်သည်လည်းကောင်း၊ ဂျုမုအဟ်တစ်ကြိမ်မှ နောက်ဂျုမုအဟ်သည်လည်းကောင်း၊ ရမဿွာန်တစ်လမှ နောက်ရမဿွာန်သည်လည်းကောင်း ယင်းတို့၏ စပ်ကြား၌ရှိသော အကုသိုလ်များအား ပလပ်စေမည်ဖြစ်သည်။
- ဟဒီးဆ်: အကြင်သူသည် သာသနာ့ပညာရှာဖွေဆည်းပူးရန် ထွက်ခွါခဲ့လျှင် ပြန်မရောက်မခြင်း ၎င်းသည် အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်၏ လမ်းတော်၌ ရှိနေသူဖြစ်သည်။
- ဟဒီးဆ်: လူတစ်ချို့သည် အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်၏ပစ္စည်းများကို မမှန်မကန် သုံးစွဲခဲ့ကြသည်။ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့အတွက် ကိယာမသ်နေ့တွင်ငရဲမီးရှိသည်။
- ဟဒီးဆ်: အသင်တို့သည် ကွယ်လွန်သူများကို ဆဲဆိုမကောင်းပြောခြင်း မပြုကြလေနှင့်။ ဧကန်အမှန်ပင် ၎င်းတို့သည် သူတို့ကြိုတင်ပို့ထားသည့် အရာများဆီသို့ ရောက်သွားကြပြီဖြစ်သည်။
- ဟဒီးဆ်: မွတ်စ်လင်မ်တစ်ဦးသည် မိမိညီနောင်အား သုံးရက်ထက်ပို၍ မခေါ်မပြောဘဲ နေပိုင်ခွင့်မရှိပေ။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး ဆုံတွေ့သည့်အခါ တစ်ဦးနှင့် တစ်ဦးကျောခိုင်းကြသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦးအနက် အကောင်းဆုံးသူမှာ စလာမ် စပေးသူပင်ဖြစ်သည်။
- ဟဒီးဆ်: ဆွေမျိုးသားချင်း အဆက်ဖြတ်သူသည် ဂျန္နသ်သုခဘုံသို့ ဝင်ရောက်ရမည်မဟုတ်ပေ။
- ဟဒီးဆ်: အလ္လာဟ်အရှင်မြတ် အရွံမုန်းဆုံးသူမှာ အလွန်ပြဿနာရှာတတ်သူပင်ဖြစ်သည်။