بروز رسانی: حق الله بر بندگان آن است که او را عبادت کنند و چیزی را با او شریک نیاورند و حق بندگان بر الله آن است که هرآنکه چیزی را با او شریک نیاورده، عذاب ندهد
عَنْ مُعَاذٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ:
كُنْتُ رِدْفَ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَلَى حِمَارٍ يُقَالُ لَهُ عُفَيْرٌ، فَقَالَ: «يَا مُعَاذُ، هَلْ تَدْرِي حَقَّ اللَّهِ عَلَى عِبَادِهِ، وَمَا حَقُّ العِبَادِ عَلَى اللَّهِ؟»، قُلْتُ: اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ، قَالَ: «فَإِنَّ حَقَّ اللَّهِ عَلَى العِبَادِ أَنْ يَعْبُدُوهُ وَلا يُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا، وَحَقَّ العِبَادِ عَلَى اللَّهِ أَنْ لا يُعَذِّبَ مَنْ لا يُشْرِكُ بِهِ شَيْئًا»، فَقُلْتُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ أَفَلاَ أُبَشِّرُ بِهِ النَّاسَ؟ قَالَ: «لا تُبَشِّرْهُمْ، فَيَتَّكِلُوا».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 2856]
المزيــد ...
از مُعاذ رضی الله عنه روایت است که گفت:
پشت سر پیامبر صلی الله علیه وسلم بر الاغی که عُفَیر نام داشت سوار بودم که فرمود: «يَا مُعَاذُ، هَلْ تَدْرِي حَقَّ اللَّهِ عَلَى عِبَادِهِ، وَمَا حَقُّ العِبَادِ عَلَى اللَّهِ؟»: «ای معاذ، آیا می‌دانی که حق الله بر بندگانش و حق بندگان بر الله چیست؟ گفتم: الله و پیامبر او آگاه‌ترند. فرمود: «فَإِنَّ حَقَّ اللَّهِ عَلَى العِبَادِ أَنْ يَعْبُدُوهُ وَلا يُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا، وَحَقَّ العِبَادِ عَلَى اللَّهِ أَنْ لا يُعَذِّبَ مَنْ لا يُشْرِكُ بِهِ شَيْئًا»:«حق الله بر بندگان آن است که او را عبادت کنند و چیزی را با او شریک نیاورند و حق بندگان بر الله آن است که هرآنکه چیزی را با او شریک نیاورده، عذاب ندهد». گفتم: یا رسول الله، آیا این را به مردم بشارت ندهم؟ فرمود: «لا تُبَشِّرْهُمْ، فَيَتَّكِلُوا»: «به آنان بشارت نده که [بر همین] اتکا می‌کنند».
[صحیح است] - [متفق علیه] - [صحيح البخاري - 2856]
پیامبر صلی الله علیه وسلم حق الله بر بندگان و حق بندگان بر الله را بیان می‌کند. اینکه حق الله بر بندگان آن است که تنها او را عبادت کنند و چیزی را با او شریک نیاورند، و حق بندگان بر الله آن است که موحدانی را عذاب ندهد که چیزی با او شریک نیاورده‌اند. سپس معاذ می‌گوید: یا رسول الله، آیا مردم را بشارت ندهم تا خوشحال شوند و از این فضل الهی شاد گردند؟ اما پیامبر صلی الله علیه وسلم او را از بیم آنکه بر همین تکیه کنند [و در انجام اعمال نیک سستی کنند] از این کار نهی می‌کند.
از نکات این حدیث
- بیان حق الله تعالی که بر بندگانش واجب نموده است؛ اینکه او را عبادت کنند و چیزی را با او شریک نیاورند.
- بیان اینکه حق بندگان بر الله - که الله خود از روی فضل و نعمت بر خود واجب نموده - این است که آنان را وارد بهشت سازد و عذاب‌شان نکند.
- این روایت بشارت بزرگی برای موحدانی است که چیزی را با الله تعالی شریک نمی‌آورند که فرجام‌شان وارد شدن به بهشت است.
- معاذ از بیم آنکه دچار گناه کتمان حق شود، پیش از مرگش این حدیث را روایت نمود.
- هشدار دربارهٔ عدم نشر برخی احادیث نزد برخی از ترس آنکه مبادا معنایش را به خوبی درک نکنند؛ و این در مورد احادیثی است که عملی بر آن مترتب نمی‌گردد و شامل حدی از حدود شریعت نمی‌شوند.
- موحدان گناهکار تحت مشیت الهی هستند؛ اگر بخواهد آنان را عذاب می‌دهد و چون بخواهد می‌آمرزد، سپس فرجام‌شان بهشت است.
طبقه‌بندی‌ها
بیشتر
- بروز رسانی: لعنت الله متعال بر يهود و نصارا باد، كه آرامگاه انبياء خود را به مسجد تبديل كردند - از كار آنان برحذر مى داشتند - و اگر بخاطر اين نبود آرامگاه ايشان را در بيرون (منزلشان) قرار مى دادند، غير از اينكه ترسيدند تبديل به مسجد شود.
- بروز رسانی: من بى نيازترين شريک ها به شرک هستم، هر كسى عملى انجام دهد كه غير من را در آن شريک خويش كند، او و شركش را به حال خود رها مى كنم.
- بروز رسانی: من به الله متعال پناه مى برم كه در بين شما دوست خالصى داشته باشم، براى اينكه الله متعال من را دوست خالص خود قرار داده است، همانطور كه ابراهيم را دوست خالص خود قرار داده است، و اگر در بين امتم كسى را دوست خالص خويش قرار مى دادم، ابو بكر را دوست خالص خويش قرار مى دادم.
- بروز رسانی: در مدح و ستايش من افراط نكنيد چنانكه نصاری درباره ی عيسی بن مريم مبالغه كردند. من فقط بنده ای [از بندگان الله] هستم. پس بگوييد: بنده ی الله و فرستاده ی او.
- بروز رسانی: خوشبخت ترين- و پُر شانس ترين- مردم براى رسيدن به شفاعت شما كيست؟ فرمودند: هر كسى مخلصانه از درون قلبش بگويد: هيچ معبود به حقى غير از الله نيست.
- بروز رسانی: هر كسى گواهی دهد كه همانا الهى نيست غير از الله و او همتايى ندارد، و همانا محمد بنده و پيامبر اوست، و همانا عيسى بنده الله و پيامبر اوست، و کلمۀ اوست؛ که او را به مریم القا نمود، و روحی از جانب اوست، و بهشت حقّ است و آتش (دوزخ) حقّ است، الله متعال با هر عملی که داشته باشد، او را وارد بهشت می کند.
- بروز رسانی: هر كسى بميرد درحالی كه همراه الله شريک و انبازی می خواند، داخل آتش (جهنم) می شود.