حدیث: پاکوالی نیم ایمان دی

عن أبي مالك الحارث بن الأشعري رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: «الطهور شطر الإيمان، والحمد لله تملأ الميزان، وسبحان الله والحمد لله تملآن -أو تملأ- ما بين السماء والأرض، والصلاة نور، والصدقة برهان، والصبر ضياء، والقرآن حجة لك أو عليك، كل الناس يغدو: فبائعٌ نفسَه فمُعتِقُها أو مُوبِقها».
[صحيح] - [رواه مسلم]

د ابو مالک حارث بن اشعري - رضي الله عنه - څخه روایت دی وایې: رسول الله صلی الله علیه وسلم - فرمایلي دي: پاکوالی د ایمان برخه یا نیم ایمان دی، او الحمد لله (د اعمالو ) تله ډکوي، او سبحان الله او الحمد لله - دواړه ډکوي او یا - د زمکې او آسمان تر منځ واټن ډکوي، او لمونځ رڼا ده، او صدقه (خیرات ورکول د جنت لورې ته) لارښود دی، او صبر روښنایې ده، او قرآن یا ستا لپاره او یا پرتا شاهد دی، ټول خلک سهار وختي وځي ځان خرڅوي ، څوک یې آزاد کړي(خپل ځان د اور څخه)، او یا یې هلاک کړي.
صحيح - مسلم روايت کړی دی

تشریح

رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمایلي دي چې پاکوالی دا یمان یوه برخه یا نیم ایمان دی او له پاکوالي څخه مراد ځان پاک ساتل دی او (الطَهور) هغه اوبه دي چې پاکوالی رامنځ ته کوي، خو په شریعت کې ورڅخه د ځان پاکولو کړنه مراد ده، او موخه ورڅخه ښکاره او پټ پاکوالی دی: د پاکوالي څخه موخه: له پلیتۍ څخه ځان ساتل او د نجاست په لرې کولو سره د اندامونو پاکوالی دی، او د زړه پاکوالی له شرک او د زړونو له ناروغیو څخه. او (شطر الایمان) نیم ایمان، لکه: د لمانځه نیمایي، ځکه چې لمونځ له پاکوالي پرته نه منل کیږي، او یادونه یې وکړه چې :( الحمد لله ) یعنې حمد او ثنا تله ډکوي، الحمد لله؛ د هغه لوی څښتن یادونه د هغه د کمال، لویۍ او عظمت له صفتونو سره، سربیره د هغه سره په محبت ساتلو او عظمت منلو یې، نو دا هغه تله ډکوي چې عملونه پرې تلل کیږي، او (سبحان الله) کې د الله تعالی پاکوالی دی له هر هغه عیب څخه چې ورسره نه ښایې او د مخلوق سره له تشبیه څخه، او سبحان الله او الحمد لله؛ دواړه ډکوي، او یا ډکوي، - د راوی شک دی چې رسول الله صلی الله علیه وسلم لدې دواړو کوم لفظ کارولی دی - د آسمان او زمکې تر منځ، پنځه سوه کاله (واټن) په یوه یا دوو کلمو سره ډکیږي، دا ځکه چې د الله تعالی لورینه حد نه لري. او لمونځ رڼا ده، په دنیا کې رڼا او د بنده لپاره په قیامت کې هم رڼا ده. او صدقه ثبوت دی، پدې معنی چې د صدقه ورکوونکي په رښتینولۍ غوڅ دلیل دی، ځکه چې د مال سره مینه په نفسونو کې نغښتي ده، نو چې یو انسان د زړه له خوښۍ دا مال ( دالله په لار کې ) وباسي تر څو پرې ځان ( له ګناهونو پاک کړي) نو له شک پرته چې دا د انسان د ایمان په رښتینولۍ قطعي دلیل او غوڅ ثبوت دی. او صبر په دري واړه ډولونو سره رڼا ده؛ په اطاعت کې صبر، له ګناه (په ځان ساتلو) صبر، او په دردوونکي الهي تقدیر صبر کول، ځکه دا هغه رڼا ده چې خپل مالک ته لاره روښانه کوي. او قرآن ستا لپاره او یا پر تا ثبوت دی، قرآن د الله تعالی هغه کلام دی چې پر خپل پیغمبر - علیه الصلاة والسلام - یې د جبرائیل په واسطه نازل کړی دی، هغه چې د دو وقایو په منځ کې ساتل شوی، څوک یې چې تلاوت کوي لکه د رحمان ذات سره چې خبرې کوي او (دا قرآن ) لدې پرته بل څه ندی چې یا خو به ستا لپاره ثبوت وي، که چېرته دې په هغه څه ایمان درلوده او رښتیا دې ګڼل چې پدې قرآن کې دي، په څه یې چې امر کړی؛ عمل دی پرې کړی وي، او له منهیاتو څخه دې ځان ژغورلی وي، نو پدې سره به قرآن ستا لپاره د قیامت په ورځ ثبوت وي. او یا پر تا ثبوت دی، چې یاد دې کړ او بیا ترې ویده شوی وې، او له لمانځه څخه ویده شوی وې، او یا دې هغه څه کړي و چې د قرآن د اوامرو او منهیاتو سره په ټکر کې وو، نو هغه مهال به پرتا ثبوت وي. کل الناس یغدو... یعنې ټول خلک چې کله سبا کړي نو د رزق د پلټنې په موخه په زمکه کې خپاره شي، خو ځینو د خپلو ښېګڼو لپاره سبا کړی وي، او د ځینو نورو سبا کېدل د هغوی په تاوان وي، او ټول ځانونه پلوري، يعنې، یو کار کولو ته یې اړباسي، نو یا یې پر الله تعالی وپلوري چې پدې سره یې د هغه له اور څخه وژغوري او یا یې پر شیطان د ګناهونو او جرمونو او ناوړه کړنو په کولو سره وپلوري نو په اور سره یې هلاک کړي.