فەرموودە: ڕەحمەتی خودا لە کەسێک لێبوردە وبەخشندە بێت کاتێک دەفرۆشێت ودەکڕێت وکاتێک قەرز دەدات
عن جابر رضي الله عنه : أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: «رحِم الله رَجُلا سَمْحَا إذا باع، وإذا اشترى، وإذا اقْتَضَى».
[صحيح] - [رواه البخاري]
المزيــد ...
لە جابرەوە -ڕەزای خوای لێبێت- کە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- دەفەرموێت: «ڕەحمەتی خودا لە پیاوێک لێبوردە وبەخشندە بێت کاتێک دەفرۆشێت وکاتێک دەکڕێت وکاتێک قەرز دەدات».
صەحیحە - بوخاری گێڕاویەتیەوە
واتای فەرموودەکە: (ڕەحمەتی خودا لە پیاوێک) ئەمە نزاکردنە بە ڕەحمەت بۆ هەرکەسێک کە سیفەتی لێبوردەیی هەبێت لە فرۆشتن وکڕین وقەرزکردن و وەرگرتنەی قەرزەکەدا، ئەگەر پیاو بێت یان ئافرەت وباسکردنی پیاو لەم فەرموودەیە بەهۆی زۆرینەیە چونکە بە زۆری پیاو بازرگانی دەکات نەک ئافرەت. (لێبوردە وبەخشندە بێت کاتێک دەفرۆشێت) واتە: کەسێکی ئاسان بێت لە نرخدا، وبا شتێک لە نرخەکەش کەم بکاتەوە، ولە ریوایەتێکدا هاتووە لە (أحمد و النَسائي) لەو فەرموودەیەی عوسمانی کوڕی عەفان -ڕەزای خوای لێبێت- دەیگڕێتەوە کە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- دەفەرموێت: (أدخل الله -عز وجل- الجنة رجلاً كان سهلاً مشترياً وبائعاً.) واته: (خوای گەورە پیاوێکی کردە بەهەشتەوە چونکە کەسێکی ئاسان بوو لە کاتی کڕین وفرۆشتندا). (کاتێک دەکڕێت) واتە: واتە کەسێکی ئاسانە لە کاتی کڕیندا، زۆر گفتوگۆ ناکات وهەوڵنادات نرخەکە کەم بکاتەوە بە تایبەت کاتێک کە زیان بە فرۆشیار بگەیەنێت، بەڵکو کەسێکی لێبوردە وبەخشندە وئاسانە. (کاتێک قەرز دەدات) واتە: کەسێکی لێبوردە وئاسانە لە کاتی داواکردنی قەرزەکەیدا، بە شێوەیەکی نەرم ونیان داوای قەرزەکە دەکات نەک بە شێوەیەکی توند وڕەق، لە ریوایەتی (إبن حبان) هاتووە لەو فەرموودەیەی کە جابر گێڕاوییەتیەوە کە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- دەفەرموێت: (سمحاً إذا قضى) واتە: کەسێکی لێبوردە وبەخشندە بێت لە کاتی دانەوەى قەرزەکەدا، واتە نەرم ونیان بوون ولێبووردەیی پێویستە بۆ هەردوولا ئەوەی قەرزی داوە وئەوە قەرزەکەی لە سەرە، بۆیە ئەوەی قەرزی لە سەرە نابێت کاتەکەی دوابخات و لەو مافانە ڕابکات کە لە سەریەتی، بەڵکو بە ئاسانی وبە ڕەزامەندی نەفسی خۆی پێویستە قەرزەکە دەداتەوە. ئەم چوار چینە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- نزای بۆیان کردووە بە ڕەحمەت ئەگەر لێبوردە وئاسان بن لە کڕین وفرۆشتن وقەرزدان ودانەوەی قەرزدا.
لە سوودەکانی فەرموودەکە
- سونەتە (موستەحەبە) کە لێبوردەیی هەبێت لە کاتی کڕین وفرۆشتندا، بەوەی کە هەر لە یەک کڕیار وفرۆشیار واز لەو قسە وشتانە بهێنێت کە دەبێتە هۆی بێزاربوون و وەڕس بوونی کەسی بەرامبەر.
- ئامۆژگاری بە نەرم ونیانی لە کاتی داواکردنی مافەکان، وکارێکی چاکە ئەگەر چاوپۆشی بکرێت لە هەندێکی.
پۆلێنکردنەکان
زیاتر
- فەرموودە: ئەگەر پیاوێک براکەی خۆشویست؛ ئەوا با پێی بڵێت کە خۆشی دەوێت
- فەرموودە: پێنج نوێژەکە، و ھەینی بۆ ھەینی، و ڕەمەزان بۆ رەمەزان، ھەموویان دەبنە ھۆی سڕینەوەی تاوان وگوناھەکانی نێوانیان، ئەگەر ھاتوو مرۆڤی موسڵمان خۆی بەدوور گرت لە تاوانە گەورەکان
- فەرموودە: پیاوێک هەبوو قەزری دەدا بە خەڵکی، ودەیووت بەو کوڕەی کە لای کاری دەکرد: ئەگەر ڕۆیشتیت بۆ لای کەسێک کە حاڵی نالەبار وقورس بوو (لە ڕووی داراییەوە)، ئەوا چاپۆشی لێبکە، بەڵکو خوای گەورە لە ئێمەش خۆش بێت، ئەو پیاوە گەیشتە لای خوای گەورە (لە قیامەتدا) و خودا لێی خۆشبوو
- فەرموودە: پیاوێک بە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- ی ووت: ئامۆژگاریم بکە، ئەویش -صلى اللە علیە وسلم- فەرمووی: (توڕە مەبە)، پیاوەکە چەند جار هەر ئەو قسەی دووبارە کردەوە، پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- یش هەر دەیفەرموو: (توڕە مەبە)
- فەرموودە: دادپەروەران لە سەر مینبەری نور وڕۆشناییدان لە لای خواى گەورە، ئەوانەی کە دادپەروەرن: لە حوکم وفەرمانڕەواییان، ولە ماڵ وخێزانیان، ولە هەر کار وسەرپەرشتیاریەک کە پێیان بسپێردرێت
- فەرموودە: كەسانێک موڵكی خوای گەوره به ناهەق بەكاردەهێنن؛ ئەوا دۆزەخ بۆ ئەوانەیه له ڕۆژی قیامەتدا
- فەرموودە: هیچ چاکەیەک بە کەم مەزانە؛ هەتا تەنانەت ئەگەر گەیشتنت بێت بە برایەکت بە ڕوویەکی خۆش وگەشەوە