عن أبي هريرة رضي الله عنه مرفوعاً: «من كان يؤمن بالله واليوم الآخر فليقل خيرًا أو ليصْمُت، ومن كان يؤمن بالله واليوم الآخر فليُكْرِم جارَه، ومن كان يؤمن بالله واليوم الآخر فليكرم ضَيْفَه».
[صحيح] - [متفق عليه]
المزيــد ...

له أبو هریرة - رضي الله عنه - څخه مرفوع روایت دی: «څوک چې په الله او د آخرت په ورځ ایمان ولري، هغه دې ښې خبرې وکړي او یا دې چوپ پاتې شي، او څوک چې په الله او د آخرت په ورځ ایمان ولري، هغه دې د ګاونډي عزت وکړي، او څوک چې په الله او د آخرت په ورځ ایمان ولري هغه دې د میلمه عزت وکړي».
صحيح - متفق علیه دی ( بخاري اومسلم دواړو روایت کړی دی)

تشریح

ابو هریره - رضي الله عنه – له رسول الله صلی الله علیه وسلم – څخه د جامعو ټولنیزو اصولو خبر ورکوي چې فرمایي: "مَنْ كَانَ يُؤمِنُ" څوک چې ایمان لري، دا شرطیه جمله ده، جواب یې: "فَليَقُلْ خَيْرَاً أَو لِيَصْمُتْ" نو یا دې د خیر وینا وکړي او یا دې چوپ پاتې شي، پدې عبارت سره مطلب د خیر پر وینا ټینګار او ورته هڅول دي لکه چې ګویا داسې یې ویلي وي که چیرته په الله او د آخرت په ورځ ایمان لرې نو یا د خیر وینا وکړي او یا چپ پاتې شي. "فَلَيَقُلْ خَيرَاً" نو یا دې د خیر وینا وکړي او یا دې چپ پاتې شي، د بیلګې په توګه که چیرته داسې یوه وینا وکړي چې د خپل ځان لپاره یې ګټوره نه وي مګر د دې لپاره یې کوي چې د مجلس ناست خلک پرې خوشحاله کړي، نو دا د خیر وینا ده ځکه چې پدې سره یو بل ته نږدې والی رامنځته کیږي، ویره لري کیږي او الفت پيدا کیږي. "أو لِيَصْمُتْ" او یا دې چپ پاتې شي. "وَمَنْ كَانَ يُؤمِنُ باللهِ وَاليَومِ الآخِرِ فَلْيُكْرِمْ جَارَهُ" او څوک چې په الله او د آخرت په ورځ ایمان ولري نو د ګاونډي عزت دې وکړي، یعنې په کور کې ګاونډی، او داسې ښکاري چې په مارکیټ کې ګاونډي ته هم شاملیږي لکه دکاندار ګاونډی مثلا، خو دا معنی په لومړي مثال کې قوي ښکاري، یعنې د کور ګاونډی، او څومره چې ګاونډی درته نږدې کیږي همغومره یې حق لوییږي، او پیغمبر - صلی الله علیه وسلم - اکرام یعنې عزت مطلق ذکر کړ او ویې فرمایل: "فليُكْرِم جَارَهُ" یعنې د خپل ګاونډي عزت دي وکړي، او دا یې ونه ویل چې د پیسو، صدقې، کالیو او یا داسې نورو شیانو په ورکولو سره دې عزت وکړي، او هر شی چې په شریعت کې مطلق ذکر کیږي نو په هغې کې عرف (دود او دستور ) ته رجوع کیږي. نو عزت کول دلته مشخص ندي بلکه هر هغه څه ته ویل کیږي چې خلک یې عزت ګڼي، او دا له یوګاونډي نه بل ته توپیر لري، نو کیدی شي د یو فقیر ګاونډي عزت دې په یوې ډوډۍ سره وشي، خو دا د مالداره ګاونډي د عزت لپاره بسنه نه کوي، همدارنګه ستاسو یو نا معتبره ګاونډی کیدي شي د لږ شي په ورکولو سره راضي شي او عزت یې پرې وشي، خو ستاسو معتبر ګاونډی ډیر څه ته اړتیا لري، او ګاونډی: آیا هغه دی چې کور یې درسره نخښتی وي او کنه په بازار کې درسره شریک، او یا مخامخ او که څنګه؟ پدې کې هم عرف ته رجوع کیږي. او د پېغمبر - صلی الله علیه وسلم - دا وینا "وَمَنْ كَانَ يُؤمِنُ باللهِ واليَومِ الآخِرِ فَليُكرِمْ ضَيْفَهُ" او څوک چې په الله او د آخرت په ورځ ایمان ولري نو د خپل میلمه عزت دي وکړي. میلمه هغه څوک دی چې تا کره راغلی وي، لکه یو مسافر سړی چې تاکره راشي، نو دا میلمه دی او عزت یې واجب دی په هر هغه څه سره چې عزت بلل کیږي. ځینې علما - رحمهم الله - وایي: میلمستیا هغه مهال واجب دی چې میلمه په کلیو او وړو ښارونو کې وي، خو که چیرته په لویو ښارونو او کلیو کې وي نو بیا واجب نده، ځکه هلته هوټلونه او مسافرخانې پیدا کیږي چې ورشي، خو په وړو کلیو کې انسان یو ځای ته اړتیا لري چې شپه پکې تیره کړي، خو له حدیث نه ښکاري چې دا حکم عام دی چې: "فَليُكْرِمْ ضَيْفَهُ". یعنې د میلمه عزت دې وکړي.

ژباړه: انګلیسي فرانسوي هسپانوي ترکي اردو اندونیسیایي بوسنیایي روسي بنګالي چینایي فارسي تګالوګ هندي ویتنامي ژبه سنیګالي ژبه اویغوري ژبه کردي ژبه هوساوي ژبه پرتګالي ژبه ملیالمي ژبه تلګویي ژبه سواحيلي ژبه تاميلي برمایی ژبه تايلندي ألماني ياباني آسامي ألباني السويدية الأمهرية الهولندية الغوجاراتية
د ژباړو کتنه

د حديث له ګټو څخه

  1. د ژبې له آفتونو نه وېرونه، او دا چې یو څوک باید فکر وکړي چې څه ویل غواړي.
  2. چوپتیا پرته له نیکۍ څخه اړینه ده.
  3. د ګاونډي د حق تعريف، او د هغه د ګاونډیتوب او عزت پر ساتنې ټینګار
  4. په میلمه پالنې امر ، او دا د اسلام د آدابو او انبیاوو له اخلاقو څخه دي.
  5. د اسلام دين د نورو پر خلاف د نيږدېوالي، دوستۍ او پيژندګلوۍ دين دی.
  6. په الله تعالی او د آخرت په ورځ ایمان د هر خیر لپاره اساس دی، او دا څارنې، ویرې، او امید ته لاره هواري، او شامل دی مبدأ ( ابتدایې پیدایش ) او معاد (بیرته په اخرت کې الله ته ورګرځیدل) ته ،او د خبرې منلو لپاره تر ټولو لوی باعث ګرځیدلی شي.
  7. په خبرو کې خیر، شر، او هغه چې نه خیر وي او نه په خپل ځان کې شر.
  8. دا خویونه د ایمان له څانګو او لوړو آدابو څخه دي.
  9. عملونه په ایمان کې داخل دي.
  10. ایمان زیاتیږي او کمیږي.
نور