නබි වදන: දරුව! ඔබ අල්ලාහ්ගේ නාමය පවසන්න. ඔබේ දකුණතින් අනුභව කරන්න. ඔබට අසළින් ඇති දෑ අනුභව කරන්න.
عن عمر بن أبي سلمة قال: كنتُ غُلاما في حَجْرِ رسول الله صلى الله عليه وسلم ، وكانتْ يَدِي تَطِيشُ في الصَّحْفَة، فقالَ لِي رسول الله صلى الله عليه وسلم : «يا غُلامُ، سمِّ اَلله، وكُلْ بِيَمِينِك، وكُلْ ممَّا يَلِيكَ» فما زَالَتْ تِلك طِعْمَتِي بَعْدُ.
[صحيح] - [متفق عليه]
المزيــد ...
උමර් ඉබ්නු අබී සලමා විසින් වාර්තා කරන ලදී. මම අල්ලාහ්ගේ දූතයාණන්ගේ උකුලේ වැඩුණු කොල්ලෙකු වූයෙමි. මාගේ අත බන්දේසිය වටේ සැරිසරමින් තිබිණ. එවිට අල්ලාහ්ගේ දූතයාණන් (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමා මට “දරුව! ඔබ අල්ලාහ්ගේ නාමය පවසන්න. ඔබේ දකුණතින් අනුභව කරන්න. ඔබට අසළින් ඇති දෑ අනුභව කරන්න.” යැයි පැවසූහ.
පූර්ව සාධක සහිත හදීසයකි. - බුහාරි හා මුස්ලිම් හි වාර්තා වී ඇත.
උමර් ඉබ්නු සල්මා (රළියල්ලාහු අන්හුමා) නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාගේ බිරිය වූ උම්මු සලමා (රළියල්ලාහු අන්හා) තුමියගේ පුතණුවන් විය. ඔහු එතුමාගේ අධීක්ෂණය යටතේ වැඩුණු අයකු විය. මෙම හදීසයේ තමන්ගේ තත්ත්වය විස්තර කළේය. සැබැවින්ම ඔහු අහාර ගන්නා අතරවාරයේ කෑම අහුලා ගන්නට බන්දේසියේ තැන් තැන්වල තම අත් දෙක සැරිසරමින් තිබිණ. එවිට (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමා මෙම හදීසයේ ආහාර ගැනීමේ විනයන් තුනක් ඔහුට ඉගැන්වූහ. ඒවායින් පළමුවැන්න: ආහාර ගන්නා ආරම්භයේම ‘බිස්මිල්ලාහ්’ -අල්ලාහ්ගේ නාමයෙන් ආරම්භ කරමි- යැයි පැවසීම. දෙවැන්න: දකුණතින් ආහාර ගැනීම. තුන්වැන්න: තමන්ට අසළින් ඇති දෑ අනුභව කිරීම. තමන්ගේ සහෝදරයා අත තබන ස්ථානයෙන් ආහාර ගැනීම නපුරු පුරුද්දකි. ඇතැම් විද්වත්හු: ‘නමුත් වට්ටක්කා වම්බටු මස් වැනි විවිධ වර්ගයේ ආහාර එහි තිබෙන්නේ නම් හැර’ යැයි පවසති. එහිදී තමන්ගේ පැත්තෙහි ඇති වර්ගය අනුභව කරනවාත් සමගම තවත් වර්ගයන් වෙත තම අත ඉක්මවා ගෙන යෑම වරදක් වන්නේ නැත. එමෙන්ම මිනිසෙකු තනිව ආහාර ගන්නා විටත් වෙනත් පැත්තක ඇති දෑ අනුභව කිරීම වරදක් වන්නේ නැත. හේතුව එහිදී කිසිවකුට හානියක් සිදු නොවන බැවිණි.
من فوائد الحديث
- ආහාරය ගන්නා ආරම්භයේම බිස්මි පැවසීමේ එහි විනයකි.
- යම් සාධාරණ හේතුවක් ඇති උදවියට හැර අනෙකුත් සියලු දෙනා දකුණතින් ආහාර ගැනීම අනිවාර්යය වන අතර වමතින් ආහාර ගැනීම තහනම් වේ. සැබැවින්ම නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමා “ඔබ අතරින් කිසිවකු හෝ ඔහුගේ වමතින් අනුභව නොකළ යුතුයි. ඔහුගේ වමතින් පානය නොකළ යුතුයි. සැබැවින්ම ෂෙයිතාන් ඔහුගේ වමතින් ආහාරය ගනීයි. ඔහුගේ වමතින් පානය කරයි.” යැයි පවසා ඇත්තාහ. ෂෙයිතාන්ව අනුගමනය කිරීම තහනම් කරන ලද්දකි. කවරෙක් යම් සමාජයකට සමාන අයුරින් කටයුතු කරන්නේ ද ඔහු ඔවුන්ගෙන් කෙනෙකු වන්නේය.
- නොදන්නා කෙනෙකුට ඔහු වැඩිහිටියන් අතරින් කෙනෙකු හෝ ළමුන් අතරින් කෙනෙකු හෝ වුව ද ඔහුට ඉගැන්වීම සතුටුදායකය. විශේෂයෙන්ම තමන් භාරයේ සිටින්නන් හට ඉගැන්වීම් වඩාත් සතුටු දායකය.
- මිනිසා තමන් අසළ ඇති දෑ හැර වෙනත් දෑ අනුභව නොකිරීමත් තවත් කෙනෙකුගේ පැත්තට ඉක්මවා නොයෑමත් ආහාර ගැනීමේ විනයන් අතරින් එකකි.
- නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමා තම අනුගාමිකයින්ට කවර දෙයක් පුහුණු කළේ ද ඔවුහු එය එලෙසම පිළිපැද්දාහ. ‘ඉන්පසු මාගේ එම ආහාරය එසේම විය’ යනුවෙන් උමර් තුමා කළ ප්රකාශයෙන් එය ඉස්මතු වන්නේය.
අමතර
- නබි වදන: මහා පාපයන්ගෙන් වැළකී සිටින විට, පස්වේල සලාතයත්, ජුමුආ වෙන් ජුමුආවටත්, රමළානයෙන් රමළානයටත් ඒවා අතර සිදුවන දෑ සඳහා ඒවා ප්රතිකර්මයන් වනු ඇත.
- නබි වදන: කවරෙකු තම සහෝදරයාගේ මාන්යය කෙළසීමෙන් වළක්වන්නේ ද මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ අල්ලාහ් (නිරා) ගින්න ඔහුගේ මුහුණින් වළක්වනු ඇත.
- නබි වදන: සැබැවින්ම අල්ලාහ් තම ගැත්තා ගැන, ඔහු ආහාරයක් අනුභව කර ඒ සඳහා ඔහුට ප්රශංසා කිරීමත්, පානයක් පානය කර ඔහුට ප්රශංසා කිරීමත් තෘප්තියට පත් වන්නේය.
- නබි වදන: ඔබ අතරින් කිසිවකු හෝ ආහාර ගන්නා විට, ඔහුගේ දකුණතින් අනුභව කරත්වා. ඔහුගේ දකුණතින් පානය කරත්වා. සැබැවින්ම ෂෙයිතාන් ඔහුගේ වමතින් ආහාරය ගනියි. ඔහුගේ වමතින් පානය කරයි.
- නබි වදන: “කෙනෙකු මූත්රා කරන විට දී දකුණතින් තම ලිංගය ඇල්ලිය නොයුතුය. වැසිකිළි ගිය පසු තම දකුණතින් සේදිය නොයුතුය. (පානය කරන) භාජනය තුළ හුස්ම නොගත යුතුය.”
- නබි වදන: සැබැවින්ම මිනිසෙක් අල්ලාහ්ගේ දූතයාණන් (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) ඉදිරියේ තම වමතින් අනුභව කළේය. එවිට එතුමා: ‘ඔබේ දකුණතින් අනුභව කරන්නැ’යි පැවසූහ. ‘ඔහු මට හැකියාවක් නැතැ’යි පැවසීය. එතුමා ඔබට නොහැකියාවම වේවා! යැයි පැතූහ. ඔහුව වළක්වාලීයේ අහංකාරය මිස වෙනත් කිසිවක් නොවීය. පසුව ඔහුගේ කට වෙත ඔහුට එය ඔසවන්නට නොහැකි විය.
- නබි වදන: අල්ලාහ්ගේ දූතයාණන් (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) කිසිදු විටෙක ආහාරයකට අඩුපාඩු පවසා නැත. එයට එතුමා කැමති වූයේ නම් එය අනුභව කළහ. එමෙන්ම එතුමා එයට පිළිකුල් කළේ නම් එය අතහැර දැමූහ.