فەرموودە: ئەگەر کەسێک هات یەکڕیزی ئێوە پەرتەوازە بکات وناکۆکی بخاتە نێو یەکگرتنانەوە لە کاتێکدا ئێوە هەمووتان ڕێککەوتوون لە سەر یەک پیاو؛ ئەوا ئەو کەسە بکوژن
عن عرفجة رضي الله عنه قال: سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول: "من أتاكم وأمرُكُم جَمِيْعٌ على رجل واحد، يُريد أن يَشُقَّ عَصَاكُم، أو يُفَرِّقَ جَمَاَعَتَكُم، فاقتُلُوهُ".
[صحيح] - [رواه مسلم]
المزيــد ...
لە عەرفەجەوە -ڕەزای خوای لێبێت- دەڵێت گوێم لە پێغەمبەری خودا -صلى اللە علیە وسلم- بوو کە دەیفەرموو: «ئەگەر کەسێک هات یەکڕیزی ئێوە پەرتەوازە بکات وناکۆکی بخاتە نێو یەکگرتنانەوە لە کاتێکدا ئێوە هەمووتان ڕێککەوتوون لە سەر یەک پیاو (کە بێتە سەرکردەتان -ئەمیرتان-)؛ ئەوا ئەو کەسە (ئەو تێکدەرە) بکوژن».
صەحیحە - موسلیم گێڕاویەتیەوە
ئەم فەرموودەیە سەبارەت بە کوشتارە دژی کۆمەڵی دەستدرێژکەر وئەوانەی دەیانەوێت یەکڕیزی مسوڵمانان تێکبدەن پاش ئەوەی کە مسوڵمانان کۆک بوون لە سەر یەک کەس کە ببێتە فەرمانڕەوایان، وئاماژەیشە بۆ ئەوەی کە مسوڵمانان ڕازی وکۆکن لە سەر یەک خەلیفە وپاشان کەسێکی دەستدرێژکەر هاتووە دەیەوێت ئەم خەلیفە لابدات لە کاتێکدا مسوڵمانان ڕازی بوون لە سەر پێشەوایەتی ئەو کەسە بۆیان، واجبە لە سەر مسوڵمان سنوورێک بۆ ئەم دەستدرێژکەرە دابنێن ئەگەر بە کوشتنیشی بێت بۆ دوورخستنەوەی شەڕی وپاراستنی خوێنی مسوڵمانان.
لە سوودەکانی فەرموودەکە
- واجب بوونی گوێگرتن وگوێڕایەڵی بۆ کاربەدەستی مسوڵمان، وحەرام بوونی دەرچوون دژی.
- ئەوەی دەربچێت دژی پێشەوایەک کە مسوڵمانان کۆکن لە سەری، ئەوا پێویستە کوشتار بکرێت دژی کەسەی کە دەرچوو ئەگەر هەر کەسێک بێت ولە هەر پلەوپایە وبنەماڵەیەک بێت.
- فەرموودەکە ئەوە دەگەیەنێت ئەوانەی کە دەردەچن یەک کەس بن یان کۆمەڵێک ئەوا دەکوژرێن، بەڵام ئەگەر کۆمەڵێک بوون هێز وتاقم وچەکیان هەبوو وتاکەکانی دەرچوون کە تەئویل ولێکدانەوەیەکیان هەیە بۆ دەرچوونەکەیان کە لەوەیە مانایەکی قبوڵکراو لە خۆی بگرێت ئەمانە حوکمی دەستدرێژکاریان هەیە بە پێی ئەو ڕێنماییانەی لە شەریعەتدا دانراون مامەڵەیان لە گەڵدا دەکرێت، بەڵام ئەگەر تەئویل ولێکدانەوەیان نەبوو و ویستیان دەستبگرنە سەر حوکم وفەرمانڕەوایی ئەوا ئەمانە حوکمیان حوکمی ئەو کەسانەیە کە چەتە وڕێگرن وجەنگیان دژ دەکرێت.
- ئامۆگاری کردن بە یەکدەنگی، ونەهی کردن لە ناکۆکی وجیاوازی.
پۆلێنکردنەکان
زیاتر
- فەرموودە: پەیمانماندا بە پێغەمبەری خودا -صلى اللە علیە وسلم- لە سەر گوێگرتن وگوێڕایەڵی کردن لە کاتی هێمنی وتەنگانەدا، ولە کاتی تواناداری وناڕەحەتیماندا، وئارامگرتن لە سەر مافخواردنێک ئەگەر دەرهەقمان ئەنجامدرا، ولە سەر نەجەنگان دژی ئەو دەسەڵاتدارەی کە کاربەدەستە بەسەرمانەوە
- فەرموودە: کەسانێک دەکرێن بە کاربەدەست بەسەرتانەوە، ڕازی دەبن لە سەر هەندێک لە کردەوەکانیان وهەندێکی تری ڕەت دەکەنەوە، هەرکەسێک ڕقی لە کارە ناڕەواکان بێتەوە ئەوا بەریئە وبەرپرسیار نییە لە هەڵگرتنی تاوانەکان، وئەوەی ئینکاری لێبکات ئەوا پارێزراوە وڕزگاری بووە، جگە لە ئەوانە نەبێت کە ڕازی بوون بەو کردەوانە وجێبەجێیان کرد، ووتیان: ئەی پێغەمبەری خودا ئایا کوشتار لە دژیان نەکەین؟ فەرمووی: نەخێر، هەتا ئەوەندە نوێژ لە ناو ئێوەدا ئەنجام دەدەن.
- فەرموودە: هەر بەندەیەک کە خوای گەورە بیکاتە سەردار ودەسەڵاتدار بە سەر کۆمەڵێکەوە، وبمرێت لە رۆژێکدا کە فێڵێ کردبێت لە ژێر دەستەکانی؛ ئەوا خوای گەورە بەهەشت لەسەر ئەو کەسە حەرام دەکات
- فەرموودە: هەرکەسێک لە گوێڕایەڵی دەربچێت، وخۆی جیابکاتەوە لە کۆمەڵی مسوڵمانان وبمرێت؛ ئەوا مردنەکەی مردنێکی جاهیلیەتە، وهەرکەسێک جەنگ بگات لە ژێر ئاڵای کوێرایەتی کە بۆ دەمارگیری توڕە دەبێت، وبانگەشە بۆ دەمارگیری دەکات، یان دەمارگیری سەردەخات؛ ئەگەر بکوژرێت ئەوا کوشتنەکەی جاهیلیەتە
- فەرموودە: ئارام بگرن، هەر سەردەمێک بێت ئەوەى پاش خۆی لەوە شەڕتر وخراپترە؛ هەتا دەگەنە لای پەروەردگارتان
- فەرموودە: ئێوە بە پەرۆش دەبن بۆ بەدەستهێنانى دەسەڵات وفەرمانڕەوایی، ودەبێتە هۆی پەشیمانی لە ڕۆژی قیامەتدا، چەند بەتامە سەرەتای شیرپێدان، وچەند خراپ وناڕەحەتە شیربڕینەوە
- فەرموودە: ئەی عبدالرحمانی کوڕی سەمورە داوای پلەی دەسەڵات وفەرمانڕەوایەتی مەکە، چونکە ئەگەر تۆ داوای بکەیت بەهۆی پرسیارکردنەوە؛ ئەوا (پێت دەبەخشرێت) بەڵام پشتیوانی ناکرێت