হাদীছ: “ঋণ পৰিশোধ কৰিবলৈ অক্ষম ব্যক্তিক (তাৰ সচ্ছলতা ঘূৰি নহালৈকে) যিয়ে অৱকাশ দিব অথবা তাক ক্ষমা কৰি দিব, আল্লাহে সেই ব্যক্তিক কিয়ামতৰ দিনা আৰশ্বৰ ছায়া তলত স্থান দিব, যিদিনা সেই ছায়াৰ বাহিৰে আন কোনো ছায়া নাথাকিব।”
عن أبي هريرة رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : «مَنْ أَنْظَرَ مُعْسِرا، أو وضع له، أظَلَّهُ الله يوم القيامة تحت ظِل عرشه يوم لا ظِلَّ إلا ظِلُّه».
[صحيح] - [رواه الترمذي والدارمي وأحمد]
المزيــد ...
আবূ হুৰাইৰাহ ৰাদ্বিয়াল্লাহু আনহুৰ পৰা বর্ণিত, তেওঁ কৈছে, ৰাছূলুল্লাহ চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লামে কৈছেঃ "c2">“ঋণ পৰিশোধ কৰিবলৈ অক্ষম ব্যক্তিক (তাৰ সচ্ছলতা ঘূৰি নহালৈকে) যিয়ে অৱকাশ দিব অথবা তাক ক্ষমা কৰি দিব, আল্লাহে সেই ব্যক্তিক কিয়ামতৰ দিনা আৰশ্বৰ ছায়া তলত স্থান দিব, যিদিনা সেই ছায়াৰ বাহিৰে আন কোনো ছায়া নাথাকিব।” ছহীহ - এইটো তিৰমিজীয়ে বর্ণনা কৰিছে।
ছহীহ - তিৰমিজীয়ে বৰ্ণনা কৰিছে
আবু হুৰাইৰাহ ৰাদ্বিয়াল্লাহু আনহুৱে সংবাদ দিছে যে, নবী চাল্লাল্লাহু ‘আলাইহি অছাল্লামে কৈছেঃ "c2">“যি ব্যক্তিয়ে অভাৱগ্রস্তক অৱকাশ দিব” অর্থাৎ ঋণগ্রস্ত ব্যক্তিক ঋণ পৰিশোধ কৰাৰ সময় পিছুৱাই দিব। তেওঁৰ বাণী, "c2">“অথবা তাৰ পৰা পাবলগীয়া ঋণ মাফ কৰি দিব” অর্থাৎ ঋণ মাফ কৰি দিব। আবূ নু‘আইমৰ বর্ণনাত আহিছে, অথবা ঋণৰ অংশ তাক দান কৰিব। তেনেহ’লে বিনিময়ত আল্লাহে কিয়ামতৰ দিনা তাক আৰশ্বৰ ছাঁৰ তলত ঠাই দিব। অর্থাৎ নিশ্চিতভাৱে তাক আৰশ্বৰ ছাঁৰ তলত ঠাই দিয়া হ’ব অথবা তাক জান্নাতত প্রৱেশ কৰোৱা হ’ব। ফলত কিয়ামতৰ দিনা প্রচণ্ড গৰমৰ পৰা আল্লাহে তাক ৰক্ষা কৰিব। এই প্রতিদান তেওঁ সেইদিনা পাব যিদিনা আল্লাহৰ ছাঁৰ বাহিৰে আন কোনো ছাঁ নাথাকিব। এনে ধৰণৰ প্রতিদান পোৱাৰ কাৰণ হৈছে, যিহেতু তেওঁ ঋণগ্রস্ত ব্যক্তিক নিজৰ ওপৰত অগ্রাধিকাৰ দিছিল আৰু তাক অৱকাশ দিছিল, আল্লাহেও তাক অনুৰূপ প্রতিদান দান কৰিব—যেনে কর্ম তেনে ফল।
হাদীছৰ পৰা সংগৃহীত উপকাৰিতাসমূহ
- কৰজে হাছানা বা উত্তম ঋণ হৈছে মুস্তাহাব। লগতে ঋণগ্রস্থ ব্যক্তিৰ সৈতে নম্র তথা ভদ্র ব্যৱহাৰ কৰা উত্তম।
- ঋণগ্ৰস্ত অভাৱী ব্যক্তিক অৱকাশ দিয়া অথবা সম্পূৰ্ণ ঋণ নাইবা আংশিক ঋণ ক্ষমা কৰি দিয়াটো হৈছে এনেকুৱা এটি আমল যাৰ ফলত কিয়ামতৰ দিনা আল্লাহে তাক আৰশ্বৰ তলত ঠাই প্ৰদান কৰিব—যিদিনা সেই ছাঁৰ বাহিৰে আন কোনো ছাঁ নাথাকিব।
- ক্ষমাশীল ঋণদাতাৰ মৰ্যাদা আৰু আখিৰাতত তেওঁ পাবলগীয়া মহান চোৱাবৰ বর্ণনা।
- আল্লাহৰ বান্দাসকলক সুযোগ তথা অৱকাশ দিয়াৰ গুৰুত্ব।
- ঋণ লেন-দেন কৰা বৈধ।
- মুৱাক্কিলৰ অনুমতিক্রমে উকীলৰ অনুদান বৈধ।
শ্ৰেণীবিন্যাসসমূহ
অধিক
- হাদীছ: যিয়ে এই সাক্ষ্য দিয়ে যে, আল্লাহৰ বাহিৰে আন কোনো সত্য ইলাহ নাই, তেওঁ একক অদ্বিতীয়, তেওঁৰ কোনো অংশীদাৰ নাই, আৰু মুহাম্মদ (চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লাম) তেওঁৰ বান্দা আৰু তেওঁৰ ৰাছুল। আৰু ঈছা (আলাইহিচ্ছালাম) আল্লাহৰ বান্দা আৰু তেওঁৰ ৰাছুল, আৰু তেওঁৰ কলিমা যিটো তেওঁ মাৰয়ামৰ প্ৰতি অৰ্পন কৰিছিল আৰু তেওঁৰ তৰফৰ পৰা এটা ৰূহ। জান্নাত সত্য আৰু জাহান্নাম সত্য, সেই ব্যক্তিক আল্লাহ তাআলাই জান্নাতত প্ৰৱেশ কৰাব তাৰ আমল যেনেকুৱাই নহওক কিয়।
- হাদীছ: এদিনাখন আমি ৰাছুলুল্লাহ চাল্লাল্লাহু ‘আলাইহি অছাল্লামৰ ওচৰত বহি আছিলোঁ, ঠিক সেই সময়তে হঠাৎ এজন ব্যক্তি আমাৰ সন্মুখত আহি উপস্থিত হয়, যাৰ কাপোৰ আছিল অতিকৈ বগা, চুলি আছিল ভীষণ ক’লা; তাৰ ওপৰত ভ্ৰমণৰ কোনো লক্ষণ পৰিলক্ষিত হোৱা নাছিল। আমাৰ মাজৰ কোনেও তেওঁক চিনিও পোৱা নাছিল।
- হাদীছ: হে মোৰ বান্দাসকল! মই মোৰ ওপৰত অন্যায়-অত্যাচাৰক হাৰাম কৰি লৈছোঁ, আৰু তোমালোকৰ মাজতো ইয়াক হাৰাম কৰিছোঁ। গতিকে তোমালোকেও ইজনে সিজনক অন্যায় নকৰিবা। হে মোৰ বান্দাসকল! তোমালোক আটায়েই পথভ্রষ্ট; কিন্তু সেই ব্যক্তিৰ বাহিৰে যাক মই সঠিক পথ দেখুৱাইছোঁ (অৰ্থাৎ হিদায়ত প্ৰদান কৰিছোঁ)। গতিকে তোমালোকে মোৰ ওচৰত হিদায়ত কামনা কৰা, ময়ে তোমালোকক সঠিক পথ দেখুৱাম।
- হাদীছ: নিশ্চয় শীঘ্ৰেই তোমালোকে তোমালোকৰ প্ৰতিপালকক দেখিবলৈ পাবা, যিদৰে তোমালোকে এই চন্দ্ৰটোক দেখি আছা, তেওঁক দেখিবলৈ তোমালোকৰ কোনো ভীৰ কৰিবলগীয়া নহ’ব।
- হাদীছ: নিশ্চয় আল্লাহ তা‘আলাই অত্যাচাৰীক অৱকাশ দিয়ে। কিন্তু যেতিয়া তেওঁ কৰায়ত্ব কৰে তেতিয়া কোনো পধ্যেই এৰি নিদিয়ে।
- হাদীছ: কিয়ামতৰ দিনা আল্লাহে মোৰ উম্মতৰ এজন ব্যক্তিক গোটেই সৃষ্টিজগতৰ সন্মুখত পৃথককৈ উপস্থিত কৰিব
- হাদীছ: আল্লাহে যেতিয়া জান্নাত আৰু জাহান্নাম সৃষ্টি কৰিলে তেতিয়া তেওঁ জিব্ৰীল আলাইহিচ্ছালামক