Ҳадис: Мусулмон кишининг қони фақат учта ишнинг биттаси билангина ҳалол бўлади

عَنِ ابنِ مَسعُودٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«لَا يَحِلُّ دَمُ امْرِئٍ مُسْلِمٍ إِلَّا بِإِحْدَى ثَلَاثٍ: الثَّيِّبُ الزَّانِي، وَالنَّفْسُ بِالنَّفْسِ، وَالتَّارِكُ لِدِينِهِ المُفَارِقُ لِلْجَمَاعَةِ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح مسلم: 1676]

Ибн Масъуд разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам:
«Мусулмон кишининг қони фақат учта ишнинг биттаси билангина ҳалол бўлади: оила кўрган зинокор, жонга жон ва жамоатдан ажраб, Исломни тарк этган одам», – дедилар.
[Тўғри матн] - [Муттафақун алайҳ] - [Саҳиҳи Муслим - 1676]

Изоҳ

Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам ушбу ҳадисда мусулмоннинг қони ҳаром эканини, агар ушбу учта хислаттан бирини бажарса, қони ҳалолга айланишини баёнладилар: Биринчи: Ким шариатга мувофиқ келадиган никоҳи бўла туриб, зино каби фаҳш ишга қўл урса, у тошбўрон қилиш билан қатл этилиши ҳалол бўлади. Иккинчи: Ҳақсиз равишда атайлаб маъсум жонни ўлдирган киши маълум шартлар асосида қатл қилинади. Учинчи: мусулмонлар жамоасидан чиқиб кетган киши; Ислом динидан бутунлай чиқиб муртад бўлиб кетган ёки муртад бўлмаса ҳам диннинг бир қисмини тарк қилганлар. Масалан, Аҳли бағий (исёнчи гуруҳ), йўл қароқчилари ва душманчилик қилган хаворижлар.

Ҳадиснинг фойдалари

1. Ушбу учта ишни қилиш ҳаром (тақиқланган) бўлиб, ким улардан бирини қилса, ўлим жазосига лойиқ бўлади:
2. ​1. Кофирлик (куфр) сабабли – у Исломдан қайтган (муртад) кишидир.
3. ​2.Ҳадд (шариатда белгиланган жазо) сабабли, улар эса:
4. ​– Турмуш қурган зинокор.
5. – Қасддан қотиллик қилган қотил.
6. Номусни ва унинг поклигини сақлаш вожибдир.
7. Мусулмонни эъзозлаш вожиб ва унинг қони маъсум.
8. Мусулмонлар жамоатини лозим тутишга ва улардан ажралмасликка ундаш.
9. Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг гўзал услубдаги таълимлари. Чунки у киши баъзан масалани тақсимлаб берар эдилар. Зеро, тақсимлаш масалаларни аниқлаб уларни жамлайди ва ёд олиш учун осонроқ бўлади.
10. Аллоҳ таоло жиноятчиларни қўрқитиш ва жамиятни жиноятдан сақлаш учун жазоларни белгилаб қўйди.
11. Бу жазоларни татбиқ қилиш, амирларгагина хосдир.
12. Қатл (ўлим жазоси) сабаблари учтадан кўпроқ, лекин, улар шу доирадан ташқарига чиқмайди. Ибн Арабий Моликий айтадилар: «Улар ҳеч бир ҳолатда бу учтадан ташқарига чиқмайди. Чунки ким сеҳр қилса ёки Аллоҳнинг набийини сўкса, у кофир бўлади ва шу сабабли динини тарк этганлар (муртадлар) доирасига киради».