Hadith: “ਕਿਸੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦਾ ਖੂਨ ਹਲਾਲ ਨਹੀਂ, ਮਗਰ ਤਿੰਨ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ
عَنِ ابنِ مَسعُودٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«لَا يَحِلُّ دَمُ امْرِئٍ مُسْلِمٍ إِلَّا بِإِحْدَى ثَلَاثٍ: الثَّيِّبُ الزَّانِي، وَالنَّفْسُ بِالنَّفْسِ، وَالتَّارِكُ لِدِينِهِ المُفَارِقُ لِلْجَمَاعَةِ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح مسلم: 1676]
المزيــد ...
ਇਬਨ ਮਸਉਦ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ:
“ਕਿਸੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦਾ ਖੂਨ ਹਲਾਲ ਨਹੀਂ, ਮਗਰ ਤਿੰਨ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ: ਵਿਆਹਸ਼ੁਦਾ ਜਿਨਾਕਾਰ, ਕਤਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ (ਜਿਸ ਦੇ ਬਦਲੇ ਕਤਲ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ), ਅਤੇ ਉਹ ਜੋ ਆਪਣੇ ਧਰਮ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦੇਵੇ ਤੇ ਜਮਾਤ ਤੋਂ ਅਲੱਗ ਹੋ ਜਾਵੇ।”
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح مسلم - 1676]
ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਵਜਾਹਤ ਨਾਲ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦਾ ਖੂਨ ਹਰਾਮ ਹੈ, ਸਿਵਾਏ ਇਸਦੇ ਕਿ ਉਹ ਤਿੰਨ ਖਾਸ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਇੱਕ ਕਰੇ: ਪਹਿਲਾ: ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿਵਾਹਤ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ ਪੱਥਰਾਂ ਨਾਲ ਸਜ਼ਾ ਦੇ ਕੇ ਕਤਲ ਕਰਨਾ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ। ਦੂਜਾ: ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਬਿਨਾ ਹੱਕ ਦੇ ਕਿਸੇ ਨਿਸ਼ਚਲ ਜੀਵ ਨੂੰ ਜਾਣ-ਬੁਝ ਕੇ ਕਤਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਹਾਲਾਤ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕਤਲ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਤੀਜੀ: ਉਹ ਜੋ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਜਮਾਤ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਜਾਵੇ; ਜਾਂ ਤਾਂ ਪੂਰਾ ਆਪਣਾ ਧਰਮ ਛੱਡ ਕੇ ਮੁਰਤਦ ਹੋਵੇ, ਜਾਂ ਬਿਨਾਂ ਰਿਦਾ ਜਮਾਤ ਤੋ ਵੱਖ ਹੋ ਜਾਵੇ — ਜਿਵੇਂ ਬਗਾਵਤੀ, ਰਸਤਾ ਰੋਕਣ ਵਾਲੇ (ਸੜਕ-ਡਾਕੂ), ਖ਼ੁਰਾਜ ਦੇ ਲੜਾਕੂਆਂ ਆਦਿ।
Benefits from the Hadith
- ਇਹ ਤਿੰਨ ਹਾਲਤਾਂ ਕਰਨ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਜੋ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਇਕ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ ਕਤਲ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ: ਜਾਂ ਤਾਂ ਕ਼ੁਫ਼ਰ ਕਰਕੇ — ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਇਸਲਾਮ ਤੋਂ ਰਿਦਾ ਹੋਣਾ, ਜਾਂ ਫਿਰ ਹਦ ਦੀ ਸਜ਼ਾ — ਜੋ ਕਿ ਵਿਆਹਸ਼ੁਦਾ ਜਿਨਾਕਾਰ ਅਤੇ ਜਾਣ-ਬੁਝ ਕੇ ਕਤਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲਈ ਹੈ।
- ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਅਤੇ ਸ਼ਰਮ ਦਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ।
- ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦਾ ਖੂਨ ਹਰਾਮ ਹੈ।
- ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਜਮਾਤ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਖ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਤਰਗੀਬ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।
- ਨਬੀ ﷺ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦੀ ਖੂਬੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਈ ਵਾਰੀ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਵੰਡ-ਵੰਡ ਕੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ; ਕਿਉਂਕਿ ਵੰਡਣ ਨਾਲ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਕੁਚਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਯਾਦ ਰੱਖਣਾ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਹੱਦਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰੀਅਤ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਗੁਨਾਹਗਾਰਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਅਪਰਾਧਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਵ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।
- ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੱਦਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਵਲੀ ਅਮਰ (ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ) ਦਾ ਹੱਕ ਹੈ।
- ਕਤਲ ਦੇ ਕਾਰਣ ਤਿੰਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਤਿੰਨ ਹਾਲਤਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਇਬਨ ਅਰਬੀ ਮਾਲਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੋ ਜਾਦੂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਬੀ ﷺ ਦੀ ਬੁਰਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਕ਼ੁਫ਼ਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਧਰਮ ਛੱਡਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।