නබි වදන: සැබැවින්ම මිනිසෙක් නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන් වෙත පැමිණ, ඇතැම් කරුණු පිළිබඳ කතා කළේය. එවිට ඔහු: 'අල්ලාහ් සහ ඔබ අභිමත කළ පරිදි සිදු විය' යැයි පැවසීය. එවිට එතුමාණෝ ‘අල්ලාහ්ට ආදේශයක් බවට නුඹ මා පත් කළෙහි ද? මාෂා අල්ලාහ් (අල්ලාහ්ගේ අභිමතය පරිදි) යනුවෙන් පමණක් පවසනු.' යැයි පැවසුහ
عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رضي الله عنهما:
أَنَّ رَجُلًا أَتَى النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَكَلَّمَهُ فِي بَعْضِ الْأَمْرِ، فَقَالَ: مَا شَاءَ اللهُ وَشِئْتَ، فَقَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «أَجَعَلْتَنِي لِلَّهِ عَدْلًا؟ قُلْ: مَا شَاءَ اللهُ وَحْدَهُ».
[إسناده حسن] - [رواه ابن ماجه والنسائي في الكبرى وأحمد] - [السنن الكبرى للنسائي: 10759]
المزيــد ...
ඉබ්නු අබ්බාස් (රළියල්ලාහු අන්හුමා) තුමා විසින් වාර්තා කරන ලදී.
සැබැවින්ම මිනිසෙක් නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන් වෙත පැමිණ, ඇතැම් කරුණු පිළිබඳ කතා කළේය. එවිට ඔහු: 'අල්ලාහ් සහ ඔබ අභිමත කළ පරිදි සිදු විය' යැයි පැවසීය. එවිට එතුමාණෝ ‘අල්ලාහ්ට ආදේශයක් බවට නුඹ මා පත් කළෙහි ද? මාෂා අල්ලාහ් (අල්ලාහ්ගේ අභිමතය පරිදි) යනුවෙන් පමණක් පවසනු.' යැයි පැවසුහ.
[මෙහි වාර්තා සම්බන්ධතාව හසන් ගණයට අයත්ය] - - [السنن الكبرى للنسائي - 10759]
මිනිසෙක් නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන් වෙත පැමිණ, ඇතැම් කරුණු පිළිබඳ කතා කළේය. පසු ව ඔහු: 'අල්ලාහ් සහ ඔබ අභිමත කළ පරිදි සිදු විය' යැයි පැවසීය. එම ප්‍රකාශය නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණෝ හෙළා දැක, අල්ලාහ්ගේ අභිමතය මැවීම්වල අභිමතය හා 'වාව්' (සහ) යන නිපාත පදය යොදා සම්බන්ධ කිරීම කුඩා ෂිර්ක් ගණයට අයත් කරුණක් බව දන්වා සිටියහ. එලෙස මුස්ලිම්වරයකු ප්‍රකාශ කිරීම සුදුසු වන්නේ නැත. පසුව "මා ෂා අල්ලාහ් වහ්දහූ" (අල්ලාහ්ගේ අභිමතය පරිදි පමණක්) යන නියම ප්‍රකාශය වෙත එතුමාණෝ මඟ පෙන්වූහ. එහිදී අල්ලාහ්ගේ අභිමතය වෙන් කළේය. සම්බන්ධ කරන කවර වර්ගයක පදයකින් හෝ එම අභිමතය සම්බන්ධ කළේ නැත.
හදීසයේ හරය
- "මාෂා අල්ලාහු වෂිඃත" (අල්ලාහ්ගේ අභිමතය හා ඔබේ අභිමතය පරිදි) යැයි පැවසීමේ හෝ අල්ලාහ්ගේ අභිමතය මත ගැත්තාගේ අභිමතය සම්බන්ධ කරන ඒ හා සමාන වෙනත් වදන් ප්‍රකාශ කිරීමේ තහනම.
- පිළිකුල් සහගත දෑ හෙළා දැකිය යුතුය.
- අල්ලාහ්ගේ දූතයාණෝ (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) ඒකදේවවාදයේ උණුසුම ආරක්ෂා කර බහුදේවවාදයේ මාර්ග අවහිර කළහ.
- පිළිකුල් සහගත දෑ හෙළා දකින විට, නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන්ගේ ආදර්ශය අනුගමනය කරමින්, අවසර ලත් විකල්පයකට එසේ කැඳවුම කරනු ලබන්නා යොමු කිරීම හොඳය.
- මෙම හදීසයේ සඳහන් 'මාෂා අල්ලාහු වහ්දහූ' (අල්ලාහ්ගේ අභිමතය පරිදි පමණක්) යන ප්‍රකාශය හා තවත් හදීසයක සඳහන් ඔබ 'මාෂා අල්ලාහු සුම්ම ෂිඃත' (අල්ලාහ්ගේ අභිමතය පරිදි පසුව ඔබේ අභිමතය පරිදි) යනුවෙන් පවසනු යන ප්‍රකාශ දෙක එකට සසදා බලන කල, 'මාෂා අල්ලාහු සුම්ම ෂිඃත' (අල්ලාහ්ගේ අභිමතය පරිදි පසුව ඔබේ අභිමතය පරිදි) යනුවෙන් පුද්ගලයකු කරන ප්‍රකාශය අනුමත වුව ද, වඩාත් උතුම් වන්නේ 'මාෂා අල්ලාහු වහ්දහූ' (අල්ලාහ්ගේ අභිමතය පරිදි පමණක්) යන ප්‍රකාශය වන බවයි.
- ඔබ 'මාෂා අල්ලාහු සුම්ම ෂිඃත' (අල්ලාහ්ගේ අභිමතය පරිදි, පසු ව ඔබේ අභිමතය පරිදි) යනුවෙන් ප්‍රකාශ කිරීම අනුමත ප්‍රකාශයක් වන නමුත් වඩාත් උතුම් වන්නේ 'මාෂා අල්ලාහු වහ්දහූ' (අල්ලාහ්ගේ අභිමතය පරිදි පමණක්) යනුවෙන් ඔබ පැවසීමය.
අමතර
- නබි වදන: යුදෙව්වන් හා කිතුනුවන්ට අල්ලාහ්ගේ දොසක්ම වේවා! ඔවුන් ඔවුන්ගේ ශාස්තෘවරුන්ගේ සොහොන් දේවස්ථාන බවට පත් කර ගත්තෝය. -ඔවුන් සිදු කළ දැයින් ප්රවේසම් විය යුතුය- එය එසේ නොවී නම්, එතුමාගේ සොහොන් ගැබද බැහැරට ගෙන එන්නට තිබුණි. එනමුත් දේවස්ථානයක් බවට ගැනීම ගැන බිය හේතුවෙන් එසේ නොකළේය.
- නබි වදන: ආදේශ තබන්නන් ආදේශ තැබීමෙන් මම ස්වාධීන වෙමි. කවරෙකු මා සමග මා හැර වෙනත් කෙනෙකු හවුල් කරමින් ක්රියාවක් සිදු කළේ ද සැබැවින්ම මම ඔහු හා ඔහුගේ ආදේශය ද අතහැර දැමුවෙමි.
- නබි වදන: නුඹලා අතරින් ඉහවහා ගිය ආදරයක් ඇති මිතුරෙකු මට වීමෙන් මම අල්ලාහ්ට නිර්දෝෂී වූයෙමි. සැබැවින්ම අල්ලාහ් ඉබ්රාහීම් තුමා මිතුරෙකු ලෙස තෝරා ගත්තාක් මෙන් ඔහු මාව ද මිතුරෙකු ලෙස තෝරා ගෙන ඇත. මාගේ ප්රජාවෙන් මම මිතුරෙකු තෝරා ගන්නෙකු වී නම් සැබැවින්ම මම අබූ බක්ර් ව මිතුරෙකු ලෙස තෝරා ගන්නෙමි.
- නබි වදන: මර්යම්ගේ පුත් ගැන කිතුනුවන් අතිශයෝක්තියෙන් ප්රශංසා කළාක් මෙන් නුඹලා මා සමග අතිශයොක්තියෙන් ප්රශංසා කරමින් කටයුතු නොකරනු. සැබැවින්ම මම ගැත්තෙක්මි. එහෙයින් නුඹලා ‘අල්ලාහ්ගේ ගැත්තා හා ඔහුගේ දුතයා’ යැයි පවසනු.
- නබි වදන: ‘ඔබේ නිර්දේශය තුළින් වඩාත් සතුටු වන ජනයා කවුරුන්ද?’ එතුමා: “කවරෙකු ‘ලා ඉලාහ ඉල්ලල්ලාහ්’ (අල්ලාහ් හැර නැමදුමට සුදුසු වෙනත් දෙවියකු නොමැති) යැයි තම පිවිතුරු හදවතින් පවසන්නා” වේ යැයි පැවසූහ.
- නබි වදන: නැමදුමට සුදුස්සා අල්ලාහ් පමණක් හැර වෙනත් දෙවියෙකු නොමැති බවටත් ඔහුට කිසිදු හවුල්කරුවකු නොමැති බවටත් සැබැවින්ම මුහම්මද් තුමා ඔහුගේ ගැත්තකු හා දූතයකු බවටත් ඊසා නොහොත් ජේසු තුමා අල්ලාහ්ගේ ගැත්තකු හා ඔහුගේ දූතයා බවටත් එතුමා මර්යම් වෙත හෙළූ ඔහුගේ වදන හා ඔහුගෙන් වූ ප්රාණය බවටත් ස්වර්ගය සැබෑවකි. නිරය සැබෑවකි යන වගටත් කවරෙකු සාක්ෂි දැරුවේ ද ඔහු කවර ක්රියාවක් මත පසුවන්නේ ද ඒ අනුව අල්ලාහ් ඔහුව ස්වර්ගයට ඇතුළත් කරන්නේය.
- නබි වදන: කවරෙකු අල්ලාහ් හැර යම් ආදේශයකට ඇරයුම් කරමින් සිටිය දී මිය ගියේ ද ඔහු අපා ගින්නට පිවිසීය.