නබි වදන: අල්ලාහු අක්බර් (අල්ලාහ් අති ශ්රේෂ්ඨය) නුඹ පවසා සිටි මෙය පෙර පැවතුනු පිළිවෙත් වෙති. මාගේ ජීවිතය කවුරුන් සන්තකයේ ඇත්තේ ද ඔහු මත දිවුරා පවසමි. ඉස්රාඊල් දරුවන් මූසාට පැවසුවාක් මෙන් මෙය පවතී.

عن أبي واقد الليثي رضي الله عنه قال: خَرَجْنا مع رسول الله صلى الله عليه وسلم إلى حُنَيْنٍ ونحن حُدَثاءُ عَهْد بكُفْرٍ، وللمشركين سِدْرَةٌ يَعْكُفُون عندَها، ويَنُوطُون بها أسلحتهم، يُقَالُ لها: ذاتُ أَنْوَاطٍ، فمَرَرْنا بسِدْرَةٍ فقلنا: يا رسول الله، اجعل لنا ذاتَ أَنْوَاطٍ كما لهم ذاتُ أَنْواطٍ؛ فقال رسول الله صلى الله عليه وسلم : «الله أكبر، إنها السُّنَنُ! قلتم والذي نفسي بيده كما قالت بنو إسرائيل لموسى: {اجْعَلْ لَنَا إِلَهًا كَمَا لَهُمْ آلِهَةٌ قَالَ إِنَّكُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ} لتَرْكَبُنَ سُنَنَ من كان قَبْلَكم».
[صحيح] - [رواه الترمذي وأحمد]

අබූ වාකිද් අල්-ලයිසී (රළියල්ලාහු අන්හු) තුමා විසින් මෙසේ වාර්තා කරන ලදී. අපි අල්ලාහ්ගේ දූතයාණන් (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) සමග හුනෙයින් වෙත පිටත්ව ගියෙමු. එකල අපි දේවත්වය ප්රතික්ෂ කිරීමේ ගිවිසුමෙන් පැමිණි නවකයෝ වූයෙමු. දේවත්වය ආදේශ කරන්නන්හට සිද්රා නම් ගසක් විය. ඒ අසළ ඔවුන් වැද වැටුණෝය. ඔවුන්ගේ ආයුධ එහි එල්ලා තැබුවෝය. එයට සාතුල් අන්වාත් යනුවෙන් නම් කරන ලදී. පසුව අපි සිද්රාව අසලට ගමන් ගත් පසුව: අහෝ අල්ලාහ්ගේ දූතයාණනි, එල්ලා තබන දැයක් ඔවුනට පවතින්නාක් මෙන්ම අපටද එල්ලා තබන දැයක් නියම කරන්නයි පැවසූහ. එවිට අල්ලාහ්ගේ දුතයාණන් සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම් අල්ලාහු අක්බර් (අල්ලාහ් අති ශ්රේෂ්ඨය) නුඹ පවසා සිටි මෙය පෙර පැවතුනු පිළිවෙත් වෙති. මාගේ ජීවිතය කවුරුන් සන්තකයේ ඇත්තේ ද ඔහු මත දිවුරා පවසමි. ඉස්රාඊල් දරුවන් මූසාට පැවසුවාක් මෙන් මෙය පවතී. එනම්: “ඔවුනට දෙවිවරුන් සිටින සේ අපටත් දෙවිවරුන් පත් කරන්න යැයි පැවසුවෝය. එවිට මූසා සැබැවින්ම නුඹලා අඥාන පිරිසකි. නුඹලාට පෙර විසූවන්ගේ පිළිවෙත මග නැග යන්නෙහුය.
පූර්ව සාධක සහිත හදීසයකි. - ඉමාම් තිර්මිදි එය වාර්තා කර ඇත.

විවරණය

අබූ වාකිඃ අල්-ලයිසී (රළියල්ලාහු අන්හු) තුමා සිදු වුණු පුදුමයක් හා උපදෙසක් පිළිබඳ මෙසේ දන්වා සිටියි. එනම්: සැබැවින්ම ඔවුන් අල්ලාහ්ගේ දූතයාණන් සමග එක්ව කවාසින් ගෝත්රය සමග සටන් වැදුණෝය. එසේ එතුමාණන් සමග ගියවුන් ඉස්ලාමය තුළට සමීපයෙන් පැමිණි අය වූහ. එබැවින් ෂිර්ක් හෙවත් දෙවියන්ට ආදේශ කිරීමේ බරපතලකම ඔවුනට සැඟවුණු කරුණක් විය. ගසක් මගින් අභිවෘද්ධිය පතමින් දේව ආදේශකයෝ සිදු කළ දෑ ඔවුන් දුටු කල්හි තමන්ටත් එවැනි ගසක් නියම කරන මෙන් සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම් තුමාගෙන් ඉල්ලා සිටියෝය. එවිට නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) එය හෙළා දකිමින්, අල්ලාහ්ට ගරුබුහුමන් කරමින් හා කළ ප්රකාශය ගැන පුදුමයට පත් වෙමින් අල්ලාහු අක්බර් යනුවෙන් තක්බීර් පැවසූහ. සැබැවින්ම මෙම ප්රකාශය මූසාගේ පිරිස ඔහුට කළ ප්රකාශයට සමාන ප්රකාශයක් බව දන්වා සිටියේය. ඔවුහු පිළිම වඳින තැනැත්තන් දුටු කල "c2">“ඔවුන් සතු දෙවිවරුන් මෙන් අපටත් දෙවියෙකු පත් කරන්නැ”යි ඉල්ලා සිටියෝය. සැබැවින්ම මෙය, ඔවුන්ගේ මාර්ගය පිළිපැදීම හා සමාන ආකාරයේ කරුණක් විය. පසුව සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම් තුමා සැබැවින්ම මෙම සමූහයා යුදෙව්වන් හා කිතුනුවන්ගේ මාර්ගය පිළිපදිනු ඇත. ඔවුන්ගේ න්යායයන් මත ගමන් කරනු ඇත. ඔවුන්ගේ ක්රියාවන් සිදු කරනු ඇත. මෙය දැනුම් දීමකි. එහි අර්ථය එය පහත් ක්රියාවක් මෙන්ම එම ක්රියාවෙන් වැළකී සිටිය යුත්තකි යන්නයි.