Hadithi: S'ka dëm e as dëmtim
عن أبي سعيد الخدري رضي الله عنه أن رسول الله -صلى الله وعليه وسلم- قال: «لا ضَرَرَ ولا ضِرَارَ».
[صحيح] - [رواه ابن ماجه من حديث أبي سعيد الخدري -رضي الله عنه- ومن حديث عبادة بن الصامت -رضي الله عنه-.
ورواه أحمد من حديث عبادة بن الصامت -رضي الله عنه-.
ورواه مالك من حديث عمرو بن يحي المازني مرسلا]
المزيــد ...
Ebu Seid Sad ibn Malik ibn Sinan el Hudriu (Allahu qoftë i kënaqur me të!) përcjell se i Dërguari i Allahut ﷺ ka thënë: "S'ka dëm e as dëmtim."
Ky hadith është sahih. - E shënon Ibn Maxhe.
Ky hadith e paraqet rregullën e Islamit në raport me ligjet dhe rregullat e moralit, si dhe ndërveprimin mes njerëzve, që nënkupton pengimin e dëmit prej tyre me të gjitha llojet dhe manifestimet e tij. Dëmi është i ndaluar dhe heqja e dëmit është e detyrueshme. Dëmi nuk zhbëhet me dëm dhe dëmtimi është i ndaluar.
Mësime nga hadithi
- Profetit i janë dhënë fjalët e shkurtra e kuptimplota, gjë për të cilën kemi shembuj të shumtë. Kjo gjë është prej veçorive të Profetit ﷺ.
- Dëmi duhet mënjanuar.
- Ndalimi i ndëshkimit me më shumë seç ka bërë dëm.
- Allahu nuk i urdhëroi robërit e Tij diçka që u bën dëm.
- Në hadith ka ardhur shprehja mohuese "S'ka", që e ka kumtimin e ndalesës "Mos dëmto..."
- Dëmtimi është i ndaluar, qoftë me fjalë e vepër, qoftë me lënie.
- Feja islame është fe e shpëtimit.
- Ky hadith konsiderohet prej rregullave të ligjit islam, për faktin se ligji islam nuk e miraton dëmin, madje e ndalon dëmtimin.
- A ka dallim mes dëmit (ar. darar) dhe dëmtimit (ar. dirar)? Disa kanë thënë: "Ata të dy kanë një kuptim dhe kanë ardhur në një fjali si përforcim." Mendimi më i njohur është se ndërmjet tyre ka dallim, mirëpo ata kanë dhënë mendime të ndryshme përkitazi me kuptimin e këtyre fjalëve. Mendimi i parë: fjala "darar" (arb.) është emër, kurse fjala "dirar" folje. (Sipas këtij mendimi, fjala "darar" domethënë "dëm", kurse fjala "dirar" domethënë "dëmtim” a “të dëmtosh". Përkthyesi). Kjo nënkupton se vetë dëmi është i refuzuar në ligjin islam, po ashtu edhe shkaktimi i dëmit pa të drejtë. Mendimi i dytë: "Darar" është kur dikush i shkakton dëm dikujt tjetër duke përfituar vetë, kurse "dirar" është kur i shkakton dëm dikujt tjetër pa pasur përfitim. Këtë mendim e kanë cilësuar si më të saktë një grup i dijetarëve, ndër ta: Ibn Abdulberri dhe Ibn Salahu. Mendimi i tretë: "Darar" është kur dikush i shkakton dëm dikujt që nuk i ka bërë dëm, kurse "dirar" kur i shkakton dëm në mënyrë të padrejtë dikujt që i ka bërë dëm. Sidoqoftë, Profeti ﷺ e mohoi dëmin dhe dëmtimin pa të drejtë.