Hadithi: Ia dhamë besën të Dërguarit të Allahut ﷺ se do ta dëgjojmë dhe do t'i bindemi në kohë të vështira dhe në kohë të qeta, qofshim të fortë, qofshim ngurrues, edhe nëse dikush bëhet padrejtësisht hisetar në hakun tonë, si dhe se nuk do t'ua cenojmë postin atyre që u takon.

عن عبادة بن الصامت رضي الله عنه قال: بَايَعْنَا رسول الله صلى الله عليه وسلم على السَّمع والطَّاعَة في العُسْر واليُسْر، والمَنْشَطِ والمَكْرَه، وعلَى أَثَرَةٍ عَلَينا، وعلى أَن لاَ نُنَازِعَ الأَمْر أَهْلَه إِلاَّ أَن تَرَوْا كُفْراً بَوَاحاً عِندَكُم مِن الله تَعَالى فِيه بُرهَان، وعلى أن نقول بالحقِّ أينَما كُنَّا، لا نخافُ فِي الله لَوْمَةَ لاَئِمٍ.
[صحيح] - [متفق عليه]

Ubade ibn Samiti (Allahu qoftë i kënaqur me të!) tregon: Ia dhamë besën të Dërguarit të Allahut ﷺ se do ta dëgjojmë dhe do t'i bindemi në kohë të vështira dhe në kohë të qeta, në gjërat që i duam dhe s'i duam, edhe nëse dikush bëhet padrejtësisht hisetar në hakun tonë, si dhe se nuk do t'ua cenojmë postin atyre që u takon, vetëm nëse shihni kufër të qartë, për të cilin keni provë nga Allahu i Lartësuar. Do ta flasim të vërtetën kudo që gjendemi dhe s'do t'ia kemi frikën qortimit të asnjë qortuesi në rrugëtimin drejt Allahut.
Ky hadith është sahih. - Muttefek alejhi.

Shpjegimi

"Ia dhamë besën", pra, sahabët iu besatuan Profetit ﷺ se do ta dëgjojnë dhe do t'i binden, sepse Allahu i Lartësuar thotë: "c2">“O besimtarë! Bindjuni Allahut, bindjuni të Dërguarit dhe atyre prej jush që drejtojnë punët tuaja.” (En Nisa, 59) Pas Profetit ﷺ janë ata që i drejtojnë punët: dijetarët dhe prijësit. Sa u përket dijetarëve, ata janë që i drejtojnë punët sa i përket diturisë dhe sqarimit, ndërsa prijësit janë ata që i drejtojnë punët sa i përket ekzekutivit dhe pushtetit. Tha: "Ia dhamë besën se do ta dëgjojmë dhe do t'i bindemi." Dhe fjala e tij: "në kohë të vështira dhe në kohë të qeta". Pra, pa marrë parasysh, të sunduarit (populli) a kanë vështirësi në pasuri apo janë të qetë e rehat, e kanë obligim të gjithë, të pasur e të varfër, t'u binden prijësve që i drejtojnë punët e tyre, si dhe t'i dëgjojnë ata në gjërat që i duan e s'i duan. Pra, pa marrë parasysh, të sunduarit (populli) e urrejnë atë gjë që urdhëruan e që nuk ua ka ënda dhe s'ua do shpirti, ose janë të disponuar rreth asaj që u urdhërua, për shkak se është e përshtatshme dhe në përputhje me ta. "... edhe nëse dikush bëhet padrejtësisht hisetar në hakun tonë", pra, nëse prijësit që i drejtojnë punët nuk u japin pasuri të përgjithshme ose diçka tjetër, gjë që vetet e tyre i argëtojnë e të tjerët që i kanë nën pushtet i privojnë, atëherë është obligim t'i dëgjojmë dhe t'i bindemi. "... si dhe nuk do t'ua cenojmë postin atyre që u takon." Pra, nuk ngatërrohemi me prijësit që drejtojnë punët tona, përderisa Allahu i ka caktuar për ne, e t'ua marrim udhëheqësinë, për faktin se kjo ngatërresë medoemos shkakton të keqe të madhe, trazira të mëdha dhe ndarje ndërmjet muslimanëve. Umetin (komunitetin) musliman nuk e dëmton gjë, veçse cenimi i postit të atyre që u takon, që nga periudha e Othmanit (Allahu qoftë i kënaqur!) deri në ditët e sotme. "... vetëm nëse shihni kufër të qartë, për të cilin keni provë nga Allahu i Lartësuar." Këto janë katër kushte: kur t'i shohim dhe të përmbushen ato, atëherë ia cenojmë postin që kanë dhe mundohemi t'i largojmë nga pushteti dhe udhëheqësia. Këto kushte janë: 1. Që të shihni. Pra, doemos duhet pasur dije, e jo thjesht supozim, se nuk lejohet rebelimi ndaj prijësve (në këtë rast). 2. Ta dimë se është kufër e jo fisk (mëkat i madh, shthurje). Sado që të bëjnë fisk, prijësit që i drejtojnë punët tona, nuk lejohet të rebelohemi kundër tyre, nëse pinë alkool, bëjnë zina (amoralitet), u bëjnë padrejtësi njerëzve, nuk lejohet të rebelohemi kundër tyre. Mirëpo, kur të shohim kufër të qartë, që është i dukshëm (atëherë lejohet). 3. Kufri i dukshëm. Ky është kuptimi i kufrit të qartë. E dukshmja e një gjëje është ajo e qarta. Ndërkaq, ajo gjë që përmban ndonjë interpretim, për shkak të saj nuk lejohet rebelimi ndaj tyre. Ta zëmë se ata kanë vepruar diçka që e konsiderojmë kufër, por ka mundësi se ajo nuk është kufër, atëherë nuk na lejohet t'ua cenojmë (postin që u takon) ose të rebelohemi kundër tyre, ne i lëmë të ecin andej nga janë nisur. Mirëpo, nëse është i hapur dhe i qartë, bie fjala, beson se lejohet zinaja dhe konsumimi i alkoolit (atëherë lejohet t'u cenohet posti). 4. "... për të cilin keni provë nga Allahu i Lartësuar." Pra, ne posedojmë argument të pakontestueshëm se një gjë e tillë është kufër. E, nëse argumenti për vërtetimin e tij është i dobët, ose është i dobët në argumentimin e tij, atëherë nuk lejohet të rebelohemi kundër tij, sepse rebelimi kundër tij shkakton dëm tejet të madh dhe ka pasoja të mëdha. Kur shohim një gjë të tillë, nuk lejohet t'i cenohet (posti), derisa të kemi fuqi për ta larguar. Në qoftë se të sunduarit (populli) nuk ka fuqi, atëherë nuk lejohet t'i cenohet (posti). Kjo, se, nëse të sunduarit ia cenojnë (postin) dhe nuk kanë fuqi, atëherë ai e vret pjesën e mbetur të njerëzve të mirë dhe pushteti i tij i përfshin të gjithë. Këto kushte janë kushte për lejim ose obligim, pra obligim për t'u rebeluar kundër prijësit, por me kusht që fuqia të jetë ekzistente. E, nëse fuqia nuk është ekzistente, atëherë nuk lejohet rebelimi kundër tij, sepse kjo është hedhje e vetvetes drejt shkatërrimit kur nuk ka kurrfarë dobie në rebelim.