حدیث: ځانته خلک مخکې شول
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه قَالَ:
كَانَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَسِيرُ فِي طَرِيقِ مَكَّةَ، فَمَرَّ عَلَى جَبَلٍ يُقَالُ لَهُ جُمْدَانُ، فَقَالَ: «سِيرُوا هَذَا جُمْدَانُ، سَبَقَ الْمُفَرِّدُونَ» قَالُوا: وَمَا الْمُفَرِّدُونَ يَا رَسُولَ اللهِ؟ قَالَ: «الذَّاكِرُونَ اللهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتُ».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 2676]
المزيــد ...
له ابو هریره رضي الله عنه څخه روایت دی وایي چې:
رسول الله صلى الله عليه وسلم د مکې په لاره روان و چې د جمدان نومې غره سره تېرېده نو ویې فرمايل: «سِيرُوا هَذَا جُمْدَانُ، سَبَقَ الْمُفَرِّدُونَ» قَالُوا: وَمَا الْمُفَرِّدُونَ يَا رَسُولَ اللهِ؟ قَالَ: «الذَّاكِرُونَ اللهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتُ».
« لاړ شئ دا جمدان دی، ځانته خلک مخکې شول» هغوی وویل چې: ځانته خلک څوک دي اې د الله رسوله! ویې فرمایل: هغه نارینه او ښځې چې الله تعالی ډېر یادوي».
[صحيح] - [مسلم روايت کړی دی] - [صحیح مسلم - 2676]
رسول الله صلی الله علیه وسلم د هغو کسانو مرتبه بیان کړه چې الله جل جلاله په کثرت سره یادوي او دا چې هغوی د نعمتونو په جنتونو کې د لوړو مرتبو په ګټلو سره له نورو جلا شوي او مخکې شوي دي، دوی یې د جمدان له غره سره تشبیه کړل، چې له نورو غرونو څخه جلا شوی دی.
د حديث له ګټو څخه
- زیات ذکر کول او پرې بوختېدل مستحب عمل دی، ځکه په آخرت کې مخکې والی په زیات طاعت او په عباداتو کې په اخلاص سره کیږي.
- د الله ذکر یوازې په ژبه، یا یوازې په زړه، یا په ژبه او زړه دواړو سره کیږي، او دا یې تر ټولو لوړه مرتبه ده.
- د اذکارو له جملې څخه شرعي محدود اذکار هم دي لکه: د سبا او بېګا اذکار او هغه چې د فرض لمونځونو وروسته کیږي.
- نووي رحمه الله فرمايي: پوه شه چې د ذکر فضيلت يوازې د الله تعالى په تسبيح، تهلیل، تحمید، تکبیر او داسې نورو کې نه دی، بلکې هر هغه څوک چې د الله تعالى په اطاعت سره عمل کوي، هغه د الله تعالى ذکر کوونکی دی.
- د الله تعالی ذکر د استقامت یو له سترو اسبابو څخه دی الله تعالی فرمايي:(يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا لَقِيتُمْ فِئَةً فَاثْبُتُوا وَاذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيرًا لَّعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ) [الأنفال: 45]
- اې هغو کسانو چې ایمان يې راوړی دی (یعنې اې مؤمنانو!) کله چې تاسې د (ډښمن) له کومې ډلې سره مخامخ شئ (چې جنګ درسره کوي) نو ثابت قدم اوسئ (او مه ترې تښتئ) او الله ډېر یادوئ (په خوله او زړه) ښايې چې تاسې په مراد ورسیږئ ( د ذکر په برکت پر دښمن برلاسي شئ)
- د ذکر کوونکو او جمدان غره تر منځه تشبیه لدې امله ده چې د جمدان غر له نورو غرونو جلا او ځانته دی؛ همدا رنګه د الله تعالی ذکر کوونکی هم دی. ځانته او جلا کس هغه چا ته ویل کیږي چې زړه او ژبه یې د الله ذکر ته ځانګړي کړي وي که څه هم دوی د خلکو تر منځه وي. او په یوازې والي کې سکون او د خلکو سره په زیاته ناسته پاسته کې ځورېږي، او کېدی شی د تشبیه لامل دا وي چې ذکر کول په ایمان د ثابت پاتې کېدو لامل ګرځي، لکه څنګه چې غرونه د ځمکې د ثبات لامل دي، یا دا چې د دنیا او آخرت ښېګڼو ته تر ټولو د مخکې رسېدلو معنا لري، ځکه مسافر به چې کله جُمدان غره ته ورسېدل نو دا به مکې ته درسېدو نښه وه، او څوک به چې ورته ورسېده نو هغه به له نورو مخکې و، همدا رنګه د الله تعالی ذکر کوونکی د الله په ذکر سره له نورو مخکې دی. والله اعلم.
ډلبندیانې
نور
- حدیث: پنځه ګوني لمونځونه، یوه جمعه تر بلې او یو رمضان تر بل پورې هغه ګناهونه بخښي چې د دوی تر منځه شوي وي پدې شرط چې له کبیره ګناهونو ځان وساتل شي.
- حدیث: یو بنده یوه ګناه وکړه او ویې ویل: اللهم اغْفِرْ لي ذَنْبِي، ای الله ماته زما ګناه وبخشه، نو الله تبارک و تعالی ورته وفرمایل: أَذْنَبَ عَبْدِي ذَنْبًا، فَعَلِمَ أَنَّ له رَبًّا يَغْفِرُ الذَّنْبَ، ويَأْخُذُ بالذَّنْبِ، زما بنده ګناه وکړه او پدې پوه شو چې هغه یو رب لري چې ګناهونه بخښي او د ګناهونو سزا ورکوي.
- حدیث: ځینې خلک د الله په مال کې په ناحقه ناوړه لګښت کوي، نو د قیامت په ورځ د دوی لپاره اور (دوزخ) دی.
- حدیث: مړو ته ښکنځل مه کوئ؛ ځکه هغوی هغه څه ته وروسېدل چې وړاندې یې لیږلې و.
- حدیث: د مسلمان لپاره روا نه دي چې خپل ورور له دریو شپو څخه زیات پریږدي، کله چې دوی سره مخ کیږي: نو دا ترې مخ اړوي، او هغه هم ترې مخ اړوي، او په دې دواړو کې غوره هغه څوک دی چې په سلام پیل وکړي.
- حدیث: جنت ته رحم (خپلوي) پرې کوونکی نه داخلیږي.
- حدیث: د الله تعالی په وړاندې تر ټولو مبغوض انسان هغه دی چې تل د خلکو سره سختې جګړي کوي.