+ -

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه قَالَ:
كَانَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَسِيرُ فِي طَرِيقِ مَكَّةَ، فَمَرَّ عَلَى جَبَلٍ يُقَالُ لَهُ جُمْدَانُ، فَقَالَ: «سِيرُوا هَذَا جُمْدَانُ، سَبَقَ الْمُفَرِّدُونَ» قَالُوا: وَمَا الْمُفَرِّدُونَ يَا رَسُولَ اللهِ؟ قَالَ: «الذَّاكِرُونَ اللهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتُ».

[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 2676]
المزيــد ...

از ابوهریره ـ رضی الله عنه ـ روایت است که گفت:
رسول الله صلی الله علیه وسلم در مسیر مکه حرکت می‌کرد که از کنار کوهی به نام جُمدان گذشت، پس فرمود: «سِيرُوا هَذَا جُمْدَانُ، سَبَقَ الْمُفَرِّدُونَ»: «حرکت کنید، این جُمدان است، مُفَرِّدان پیشی جستند». گفتند: یا رسول الله، مُفَرِّدان چه کسانی هستند؟ فرمود: «الذَّاكِرُونَ اللهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتُ»: «مردان و زنانی که بسیار الله را یاد می‌کنند».

[صحیح است] - [به روایت مسلم] - [صحيح مسلم - 2676]

شرح

پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ منزلت کسانی را بیان می‌کند که ذکر خدا را زیاد می‌گویند؛ و اینکه آنان در کسب درجات والا در بهشت، از دیگران سبقت گرفته‌ و جدا افتاده‌اند و آنان را به کوه جُمدان تشبیه می‌کند که از دیگر کوه‌ها جدا افتاده است.

ترجمه: انگلیسی اردو اسپانيايى اندونزیایی اویغور بنگالی فرانسوی ترکی روسی بوسنیایی سنهالى هندی چینی ویتنامی تاگالوگ کردی هاوسا پرتغالی مالایالم تلوگو سواحیلی تایلندی پشتو آسامی السويدية الأمهرية الهولندية الغوجاراتية قرغیزي النيبالية یوروبایي الدرية الصربية الصومالية کینیارونډا ژباړه الرومانية الموري ملاګاسي اورومي ژباړه Kannada کنادا الجورجية
مشاهده ترجمه‌ها

از نکات این حدیث

  1. مستحب بودن ذکر زیاد و مشغول بودن به آن؛ زیرا پیشی گرفتن در آخرت با طاعت بسیار و اخلاص در عبادات امکان‌پذیر است.
  2. می‌تواند ذکر و یاد خداوند تنها با زبان باشد، یا تنها با دل باشد، یا با دل و زبان باشد که این بالاترین درجهٔ آن است.
  3. از جملهٔ اذکار، آن دسته از اوراد شرعی است که مقید هستند، مانند اذکار صبح و شام و اذکار پس از نمازهای فرض و غیره.
  4. نووی می‌گوید: بدان که فضیلت ذکر محدود به تسبیح و تهلیل و تحمید و تکبیر و مانند آن نیست، بلکه هرکس در راه طاعت الله تعالی عمل کند، ذاکر الله تعالی است.
  5. ذکر الله از بزرگ‌ترین اسباب ثبات و پایداری است. الله سبحانه و تعالی می‌فرماید: {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا لَقِيتُمْ فِئَةً فَاثْبُتُوا وَاذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيرًا لَّعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ} [انفال: ۴۵] (اى كسانى كه ایمان آورده‌اید، هنگامی ‌که با گروهی [از دشمنان] روبرو شدید، پایداری نمایید و الله را بسیار یاد کنید؛ باشد که رستگار شوید).
  6. وجه مشابهت میان اهل ذکر و کوه جُمدان، جدا بودن و انفراد است؛ زیرا کوه جُمدان از دیگر کوه‌ها جداست و ذاکران نیز اینگونه‌اند. جدا افتاده کسی است که دل و زبانش با یاد پروردگارش از دیگران جداست حتی اگر میان مردم باشد؛ و با اوقات خلوت انس می‌گیرد و از زیاد آمیخته شدن با مردم، دچار عدم انس و دلتنگی می‌شود. شاید هم وجه مشابهت آن باشد که ذکر باعث پایداری بر دین است، چنانکه کوه‌ها باعث ثبات و پایداری زمین هستند؛ یا منظور سبقت گرفتن به سوی نیکی‌ها در دنیا و آخرت باشد زیرا مسافری که از مدینه به مکه می‌رود وقتی به جُمدان برسد، نشانهٔ رسیدن او به مکه است؛ و کسی که به آنجا رسید از دیگران سبقت گرفته است. و به این ترتیب آنکه ذکر الله می‌گوید، به سبب ذکر و یاد زیاد الله از دیگران سبقت جسته است. والله اعلم.
بیشتر